Dinsdag 15 Juli 1984
38e Jaargang
So 841
Van Heiitsz-Herinneringeii.
Buitenland.
Mind er fraaie Handen door arbeid of weersinvloeden, weer zacht en blank door PUROL.
FEUILLETON,
Drukkers-Exploitanten
OOSTERBAAN LE C01NTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No.' "35000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
HET NIEUWE TARIEF.
(Slot.)
Een goede zijde van het. nieuwe
tarief, gelijk dit straks in de Volks
vertegenwoordiging in bespreking
komt, is de verandering van grond
slag. Wij wezen er reeds op, dat de
onderscheiding in grondstoffen, half-
en afgewerkte fabrikaten is losgela
ten voor die van al- of niet toon-
hankartikel. Onder toonbankartikel
wordt dan verstaan bet artikel, dat
zonder nadere bewerking en zelfstan
dig voor het gebruik van den con
sument geschikt is. Bij het bepalen.
Van de grens tusschen wat toonbank-
artikel is en wat niet zat de onder
scheiding van het gewicht dienst
doen. Voor verpakte artikelen is als
grens van belastbaarheid, een gewicht
aangenomen van 1200 gram, voor het
artikel in tabletvorm een gewicht van
200 gram, voor verschillende appa
raten en toestellen een gewicht van
,'K.G.
Het valt niet te ontkennen, dat
deze eenige eisch: gereed voor het
gebruik" minder onzekerheden biedt
dan bovengenoemde drieledige on
derscheiding. Ook schijnt zij 't in bil
lijkheid van deze te winnen. Deze
ondeis:holding toch miakl hel invoer
recht tot een zuivere verteringsbelas
ting. Die veel verteert, zat er veel
in betalen. Die weinig verteert, of
zich tevreden stelt met bescheiden
binnenlandsche artikelen, zal er wei
nig in betalen.
Natuurlijk zal er hij de toepassing
ook van deze nieuwe methode nog
veet te klagen blijven, al mag men
aannemen, dat vele klagers dit ten
onrechte doen. Ook deze technische
herziening blijft een netelige quaes-
tie, daar. gelijk „De Standaard" zeer
terecht opmerkt, het Tarief in nauw
verband slaat met het zeer gecom
pliceerde leven van handel en be
drijf, met zijn veelsoortige en vaak
strijdige belangen.
De willekeur van het huidige Ta
rief van Ivoenrrechten vloeit voor
namelijk voort uit het feit, dat men
twee geheel verschillende beginselen
ten grondslag aan het Tarief heeft
gelegd, eh die beginselen ook niet
-steeds consequent heeft doorgevoerd.
Men wilde rekening houden met de
belangen iter fabrikanten en der min-
'gegocdein 'In 'I belang van eerstge-
nojpnden was liet, dat grondstoffen
vrij wei-den ingevoerd en halffalin
tendie derhalve nog moesten wor
den afgewerkt, met een recht van
•slechts dril- procent werden bezwaard.
En in 'I lie lang van de mingegoeden
was hel, dat als maatstaf voor be
lasting gelden zouden de bestemming
•en hel gebruik der artikelen.
Doch hierdoor kwam dan ook in
het Tarief iets tweeslachtigs, dat zich
hij de uitvoering wreken moest.
De willekeur werd echter nog groo-
ter, doordat de doorvoering van deze
twee grondslagen tegelijk schier on
mogelijk bleek. En zij sprak nog te
■sterker door tiet feit, 'dat niet alle
belaste artikelen met name werden
\an Heutsz hield niet van uiterlijk ver
boon en hoewel hij zelf de hoogste onder
scheidingen heeft gekregen, hield hij niet.
van decoraties. Van Heutsz heeft eens
rgekscherend gezegd, dat ieder nu eenmaal
een sooit krankzinnigheid er op' nahield.
Zoo had hijzelf neiging, om als hij een
man met veel decoraties zag, zich hier
op te werpen en ze af te rukken. Inwen
dig voelde Van Heutsz niets voor deze
uiterlijke erkenning van al of niet ba-
Staande verdiensten. Wel wist hij de men-
'schen er door te hinden en hij was ge
woon te zeggen dat hij do nienschcn kon
krijgen daar \va;tr hij zo hebben wilde.
"Van Heutsz had veel vrienden en veei
■.vijanden. 'Op zijn vrienden kon hij rekenen.
Zijn vele vijanden had hij zich ge
maakt, doordien hij een eind gemaakt
heeft, aan de oucle-sokkenrommel in In dig.
Vóór Van Heutsz bleef men veelal in zijn
betrekking gehandhaafd door bet zooge
naamde kassianstelsel. Voorbeeld: Een
hoofdofficier, die altijd in de departe
menten zat, werd aan den G.-G. voor
gesteld. ..Waar heeft u zich verscholen",
vroeg de G.-G., „dat ik u nooit ontmoet
heb?" Het aantal vijanden was met één
vermeerderd.
Een hooge militair had hem onlangs in
gezelschap van onzen zegsman ruw ge
noemd. Dit scheen Van Heutsz inderdaad
en dat wou hij ook wel schijnen, maar-
in werkelijkheid was hij zeer teerhartig.
Een voorbeeld. Do bekende maréchausgée-
genoemd, maar slechts enkele arti
kelen uit eeu groep, waarnaar dan
alle andere artikelen van die groep,
hetzij belast, hetzij vrijgesteld wer
den. Een willekeur', waarmee tevens
in verband staat het feit, dat ons
Tarief in meer dan een geval leidt
tot een avere.chtsche, dat wit zeggen
het tegendeel van een echte bescher
ming.
Als voorbeeld wordt in den regel
gewezen op papier, hetwelk belast is,
terwijl drukwerken vrij kunnen in
gaan.
De grondstof voor den drukker is
belast, maar liet concurreerend afge
werkt huitenlandsch fabrikaat kan vrij
worden ingevoerd. Bij deze averecht-
sche bescherming zijn vele burgers
van Nederland wèl gevaren, zij be
stelden namelijk hun drukwerken in
Duitschland, waar men goedkooper
werkt en ten gevolge der lage valuta
ook goedkooper kan, althans kon, le
veren, en zulks terwijl het landelijk
contract in zake de arbeidsvoorwaar
den den drukkers verbood of belette
de prijzen hunner drukwerken te ver
lagen
Toch zal de wijziging op dit punt
niet worden doorgevoerd. Dit is een
inconsequentie, welke alleen hierom
te vergeven is, dat er een bedrag
van een miljoen door zou worden
prijsgegeven. En nu is het wel een
technische herziening, doch niet het
"technische, maar het financiëele be
lang beslist hier.
Het doet ons' genoegen dat het
nieuwe Tarief het beginsel va,n ge
bruik en bestemming, althans wat dit
laatste betreft, niet geheel heeft los
gelaten en zoo immer mogelijk goe
deren, die uitsluitend of zoo goed
als uitsluitend door den minder ka
pitaalkrachtige worden gebruikt, wil
blijven vrij laten.
Het is m 't belang van den min-
gegoede, die in den regel zelf zijn
schoenen en die van zijn bloedver
wanten lapt, dit 't zoolleer vrij blijft,
en ook de klompen vrij ingevoerd
worden, gelijk tot hiertoe geschiedde.
Zoowel in 1905 als in 1913 heeft
men van Liberale zijde tegen de Ta
riefwetsontwerpen Harte en 'Kolkman,
zoo hard gerateld, o.a. met, de arme
dure klompen, dat 't ons werkelijk
genoegen doet, dat dergelijk gehuil,
althans wat den arbeider zijn klom
pen aangaat, uit den mond onzer goe
de roode en halfroode politieke pro
pagandisten thans niet zal worden
vernomen, al zullen deze hoeren in
den komenden winter nog geducht op
hun pool. spelen.
Wij gebruikten daar het woord pm-
litiek. Niet omdat wij een politieleen
kant erkennen aan de technische her
ziening van het tarief.
Hel. thrief heeft met politiek niets
te maken. Wet zullen de politieke
sprekers in do politieke volksverga
deringen er cle politiek met de ha
ren hij sleepen, doch dit doen zij
dan ten onrechte, met de bedoeling
kapitein Webb'was gesneuveld. Mevrouw
Wicht) logeerde juist Bij mevrouw Van
Heutsz-, toen er werd getelefoneerd, en
een officier de treurige tijding als oen
lesje door de telefoon aan Van Tleutsz
opzei. Deze was er zoo mee begaan, dat
liij een kapitein van den staf om raad
vroeg, hoe hij dit aan mevrouw Webb
moest meded|elen. Deze maakte er zich
toen met een mop af. Van Heutsz was
hierover diep veronhvaardig-d en diszelf
de kapitein hield later bij do begrafenis
een prachtige rede ten afscheidt Van
Heutsz had dit niet gekund.
Een ander' voorbeeld van zijn goed
hart. Toen hij in 1907 nis Gouverneur-
Generaal iu Al.job op enquête was, kwam
aan boord, terwijl, thee .gebruikt, werd,
oen jonge Atjeher genade vragen voor
z'n vader, die, waarschijnlijk ten onrech
te, verbannen was. Het was nog wel
de zoon van een radjah en hij en zijn
moeder hadden niet te eten. De G--G-
liet terstond den 'jongen f 25 uit ''zijn
eigen teas geven en toen de jongen al op
de valreep was, haalde Van Heutsz zelf
hog een blikje gt Nicölaas voor hem.
A an 's mans doorzettingskracht en ruw
heid liet volgende:
Een kapitein rapporteerde op een goe
den morgen, dat de Kali Ban djirde (over
stroomde) en of hij nu toch mot den.
troep moest oprukken. Van Heutsz ant
woordde slechts: Of ze nu verzuipen of
straks een kogel krijgen is hetzelfde Maai
de kapitein kwam er met zijn troep'. En
als iemand bezwaar maakte, zei Van
Heutsz steeds, een ander to zullen sturen,
die 'I. wol kon.
om er politieke wol uit te spinnen.
Men zij dus gewaarschuwd.
Met. politieke beginselen heeft dit
ontwerp niets te maken. Als dat waar
was, zouden de Ministeries van alle
landen in Europa wel „clericaal" moe
ten zijn, want in al die landen, En
geland voorop, zijn de invoerrechten,
betrekkelijk en volstrekt, hooger dan
hij ons. Bovendien mr Treub en mr
Troelstra hebben reeds in 1904 en
vroeger herhaaldelijk zelveh verklaard
dat bescherming niets te maken heeft
met politiek, terwijl wij herhalen
dit niemand minder dan de liberale
minister Pierson indertijd ook een ver-
hooging van invoerrechten heeft voor
gesteld!
Opgemerkt dient nog, dat de tegen
standers van dit ontwerp met ons
wèl overtuigd zijn, dat er geld moet
zijn om dé tekorten op het Staats
budget te dekken, gelijk in 1905 om
de ouderdoms- en andere verzeke
ringswetten te lftinnen uitvoeren, maar
dat zi.i zeer verdeeld zijn omtrent de
middelen om dat geld te verkrijgen.
Zoolang zij zeiven niet den beteren
weg kunnen aangeven, gaan wij het
veiligst den weg door ons Ministerie
aangewezen te volgen. Het is de
eenige weg naar het herstel van het
oeconomisch evenwicht.
De vennootschapsbelasting.
Onder dit kopje schrijft dr Rutgers in
„De Rotterdammer"
Met ingang van 1 Juli is na een vier
jarig bestaan de belasting op de winst
van vennootschappen iu Engeland aan
haar eind gekomen. Minister Chamber
lain (conservatief) had haar ingevoerd,
wijl naamlooze vennootschappen, in te
genstelling met particuliere firma's, geen
belasting betaalden over de winsten welke
niet werden uitgekeerd, doch in reserve
werden gehouden. Ondanks den achter
stand in de betalingen was de opbrengst
in 19231924 23 milliocn pond; na een
vermindering in liet tarief der belasfing
in liet vorig jaar, werd de jaarlijksche
opbrengst nog op 121/2 milliocn pond ge
schat.
Het is merkwaardig, dat de afschaffing
van deze belasting een van do eerste
daden is Van den s.ociali stischen
Minister van Financiën in Engeland,
Snowden. De heer Wibaut Isoc.-dern'.) zal
goed doen zijn propaganda voor een der
gelijke belasting in Nederland niet. voort
te zetten, alvorens bij zijn geestverwant
aan de overzijde van liet Kanaal te heb
ben geïnformeerd naar de redenen, die
daal* tot afschaffing van deze belasting
hebben geleid.
Rare bezuinigers.
Het voorstel van den Minister van Oor
log om de school voor verlofsofficieren
te. Kampen te plaatsen in plaats van te
Breda, is dezer dagen, toen de Kanier
naar liet reces verlangde, door een sa
mengaan Van een deel der Roomsclien
met Links van de "agenda afgevoerd.
De Koningin had groote bewondering
vo-oi' hetgeen Vau-Heutsz iu Iiulië gedaan
kon 'krijgen en heelt' hieraan menigmaal
uiting gegeven. Een klein staal van Van
Heutsz' inzicht.
Na hei gevecht van Lampisang op 23
en 24 Mei 1896 waren verschillende ge
neraals bijeen, waaronder Vetter en Stem-
foort. Van Heutsz was ingedeeld als
overste zonder commando' en allen., een
paar honderd man, werden opgepropt in
een kleine benting. Er werd order ge
geven, dat, er een versterking moest wor
den gemaakt. Van Heutsz vroeg zoo langs
zijn neus weg: „Waarom weer een ben
ting met wallen?" Die generaals keken
hem aan als; daar heb je liem weer!
Zulke ideeën waren immers een soort
ketterij in dien lijd. Later is' gebleken,
dat dit het systreem was. Vroeger liet
men zich opsluiten achter de wallen. D">
vijand kon dan vrij schieten en de opu
sluiting werkte moreel deprimeer end. La
ter werd uitgerukt als er geschoten werd.
Tegenover de Atjeh'polit.iek stond Van
Heutsz zoo: eerst heeft hij ze murw gesla-,
gen, daarna heeft Bij ze weer laten leven.
Dat hebben niet alle gezaghebbers toege
past en velen zijn gebleven bij hun eerste
succes. Hij was de man, die hun ook ren-
telooze voorschotten gaf en ze weer nau
een geregel! leven trachtte te wennen.
Zoo Is Van Heutsz dc eerste geweest,
die gebroken heeft met het ruwe Systeem
van branden. Door dit bpanden werd de
benadeelde vanzelf tot, de verzetpartij' ge
dreven. In Juni '98, toen Van Heutsz
optrad als Gouverneur van Atjeh, is
zulks bij de Pedir-cxpedifie veranderd;
Niettegenstaande men wist dat door
deze d/iad dit jaar een post van twee
ton te looi' ging.
De heer Schaper schrijft in „Het Volk"
dal, „vele Katholieken" aan dit spel mee
deden omdat zij de Roomsche stad Breda
niet wilden benadeelen ten voordeele van
het Calvinistische Kampen.
Dit zal wel een praatje zijn.
Maar geen praatje is 't als wij beweren
dat liberalen en socialisten wel gelijkelijk
roepen dat zij ook o, zoo voor bezuiniging
zijn, en tot nog toe steeds gestemd heb
ben tegen elk voorstel der regeering of
van anderen, hetwelk bezuiniging beoogde.
Mettertijd geven wij de opsomming.
7AVmoG'0e^ en steekt Uw huid? Akker's
Kloosterbalsem verkoelt heerlijk en
Itv f rf geneest in éèa nacht. Probeer het
mJm C8ll%8 eens, dan zult ge verbaasd staan I
Amerikaansche politiek.
Niemand kan er de Democratische Con
ventie van beschuldigen, dat zij over
haast te werk is gegaan, merkte Davis
niet zonder humor op, toen de afgevaar
digden naar huis gingen. In vollen vrede
en harmonie, zij tiet onder veel spek
takel ging de conventie na 15 dagen
vechtens uiteen. Zelfs Bryan was ver
zoend. Hij drukte Davis' handen en ver
zekerde: Ik ben tot uw dienst. Al Smith,
de populaire gouverneur van Nieuw York
en dagen lang een van hen, die de beste
kansen hadden, kreeg een geweldig ap
plaus, toen hij beloofde, zijn jas en vest
uit te trekken en voor Davis te zlillen
vechten. Slechts één bleef wrokken: Mac
Adoo bepaalde zich tot een gelukwensch-
telegrammetje en vertrok naar Europa.
Zoowel republikeinen als democraten
maken zich toch wel wat bezorgd over
bet optreden van de nieuwe progressieve
partij onder La Follette, die van de beide
oude partijen al stukjes heeft afgeknaagd.
Zoo heeft de krantenkoning Hearst, die
tol dusver de democraten steunde, be
sloten aan de nieuwe partij den steun
van zijn bladen te verleenen, omdat, zegt
bij, de oude partijen reactionair zijn en
liet land een verandering verlangt en ver
dient. Hearst is begonnen met Davis een
agent van Wall Street te noemen. In
Chicago zal de vroegere burgemeester
Thompson de republikeinsche partij ver
laten en eveneens La Follette steunen.
De verkiezing van Dawes als candidaat
voor het vice-presidentschap noemde bij:
een schitterend succesvoor Wall
.Street en Engeland.
De opstand in Brazilië.
Volgens berichten uit Santos zijn de
jongste gevechten te San Paulo uiterst
hevig geweest. Men schat het aantal doo-
den onder de troepen en burgers op
3000. Vluchtelingen bevestigen hel be
richt, dat de 600 nuuB federale troepen
die de vorige week' Santos verlieten, om
de regeeringstroepen te San Paulo te hel
pen. door de rebellen verslagen en ge
dood zijn. Men schat liet rebellen-leger
vóór dien lijd was hij colounc-comman
dant.
Toen Van Heutsz generaal werd, gaf
hij een heerendinortje aan enkele civile
ambtenaren, waaronder ook Colijn. Toen
het onderwerp promotie ter sprake kwam,
zei Van iteutsz; „Er zijn twee manieren
om promotie te maken: le. met de tong
en 2e met te trappen". En toen iemand
opmerkte, of hij dan niet bang was, dat
hij teruggetrapt werd, was het antwoord;
„Ik trap altijd harder".
Van iieulsz hoeft bijna altijd ruzie ge
had met zijn chefs; één chef daarentegen
heeft hij altijd hooggehouden, to weten
genei-aal Fonteyn, wiens adjudant hij was
(In dien lijd was Van Heutsz zwaar ge
wond).
Er was een patrouille in hinderlaag
gevallen en luitenant Gonieüssen was ge
sneuveld. De linie-commandant was een
overste van het oude systeem, achter do
Wallen. Deze schelde Aran Heutsz op:
„Wiat moet ik nu doen?" Van Heutsz ant
woordde: „Je ontslag nemen"', (tegen een
overste!). Hij is er zelf met de cavalleric
heengetrokken.
Toen Van Heutsz gepolst werd- voor
Gouverneur-Generaal wist hij niets van
de politiek af en hij heeft daarom Colijn
meegenomen, op wiens instigatie bijv. een
bisschop naar de Minahassa. werd gezon
den en andere dingen werden uitgevoerd,
die de richtingen tót elkaar liebbon ge
bracht. En toen men hem terzelfder tijd
vroeg: Hoe denkt u over de verdediging
van Indië? was' het typische antwoord:
Hierop kan ik geen antwoord geven, maar
het eerste wat ik zal doen is mij aan
te San Paulo op 34.000 man, terwijl do
federale troepen daar of onderweg daar
heen slechts 24.000 man sterk zouden
zijn.
De aanslag op Zaghloel Pacha.
De Engelsche bladen brengen nog en
kele bijzonderheden omtrent den aanslag
op den Egyp'tischen premier Zaghloel
Paclia, Wij onjlcenen daaraan het vol
gende:
A^otgens een ooggetuige was de pre
mier juist van plan om den trein naar
Alexandrië te nemen, toen het scherp ge
luid van een revolver weerklonk. Men
zag, dat Zaghloel plotseling mot zijn hand
over de borst streek. Ambtenaren snel
den toe en bevonden, dat de kogel nabij
liet halsbeen in de borst was gedrongen.
Waarschijnlijk is de premier gered door
het 'feit, dat hij juist op het o-ogenblik
van den aanslag op een Egyptische wijze
met beide handen een vriend be
groette, waardoor de kogel, die blijkbaar
op het hart gericht was, op den linker-—
arm afstuitte. Onmiddellijk verzamelde
zich een massa volk, die de politie met
moeite kon afhouden den aanvaller te
lynchen. Naar Reuter nog mededeelt, is
de aanvaller een jongeman van 20 jaar,
die een maand geleden uit Duitschland
is teruggekeerd. Hij is lid der nationa
listische partij.
Onweder in Italië.
Een geweldig onweder heeft gewoed
boven de vallei van Oervo'. In verschei
dene gemeenten werden verwoestingen
aangericht aan de wijnbergen en fruit-
iboiomen Een twintigtal personen werden
door vallende steenen gewond; schoor-
steenen en dakpannen werden afgerukt;
er vielen bagelsteeneii, die 400 gram wo
gen. Van 15 huizen werd hel g,a.nsche
dak door den rukwind meegesleurd. Ook
uit andere streken kwamen berichten in
over onweders.
Korte berichten.
In den nacht van Zaterdag op Zon
dag heeft een zware ontploffing de mijn
Bonifacius der Gelsenlcirchener Berg-
werksgesellschaft geteisterd. Er zijn vier
menschen bij omgekomen. Twee werden
op slag gedood, vijf anderen zwaar ge
wond. Twee hunner zijn aan hun won
den bezweken.
Wegens de warmte is de 14 Juli-
parade bij Parijs afgelast.
Zondag was het to Berlijn de warm
ste „dag van dit jaar, n.l. 34 gr. Gelcius.
's Avonds brak in de westelijke voor
steden een zwaar onweer los, dat in Pots
dam met een wervelstorm gepaard ging,
waarbij de bedekking van de barakken, die
ter gelegenheid van het schuttersfeest wa
ren gebouwd, zijn afgewaaid.
Zagloel-pasja, de Egyptische eerste-
minister, die, zooals wij gemeld hadden,
bij een aanslag gewond is, maakt het,
volgens een telegram uit Ka.ïro, naar om
standigheden redelijk en zal over eenige
dagen hel. ziekenhuis verlaten.
Uit Brussel meldt men, dat een vlieg
tuig, bemand mol de luitenants üesclé
en Verhangen, boven Nijvel is neerge
stort. Descié is op slag gedood. Verhae-
gen verkeert in liopeloozen toestand.
het hoofd van het leger to stellen.
Als hij helpen kon, deed bij het. Van
Heutsz heef! bijna nooit iemand „afge
maakt".
Hij was een scherp opmerker: hij had
1000 oogen. Hij stond iederen ochtend.,
om 4 uur op en dan werd liet meeste
werk verzet. Hij kon slapen wanneer hij
wou. Eren, midden in het gesprek, kón
men hem zelfs hoeren snurken, maar
onb'egrij pelijkerwijs viel hij soms plotseling;
midden in het gesprek weer in, alsof hij
niets gemist had. Daarbij was hij steeds
vol onverwoestbaren humor. Als bijv. do
pers het den G.-G- nogal eens lastig ijfaakb
te, werc'l hij vieeselijk driftig, maar <lan
weer ineens gaf hij eeu kwinkslag ten
beste, die hemzelf en anderen aan het
lachen bracht.
Ziek zijn noemde hij gebrek aan ener
gie. Hijzelf was niet vrij van zeeziekte
en bij zekéren overtocht leed v. Heutsz
«enigszins aan dit euvel. Zijn adjudant
fluisterde hem onder 't voorbijgaan in;
Gebrek aan energie". Toen sprong Van
tleutsz op en .was direct beter.
Den 6den Juni werd zijn gezondheid
niet goed, maar dr Haak zeide, dat hij
hiermede evengoed nog jaren kon leven.
Hij wensclite liever in het buitenland be
graven te worden, wanneer hij daar kwam
te sterven en zoo zal zijn stoffelijk over
schot op z'n eigen wensch in vreemden
bodem rusten„Vaderland"
(Tenminste voorloopig. Want de Konin
gin schijnt den wensch te kennen heb
ben gegeven dat deze held in zijn. va
derland begraven wordt.)
"11
1
