No 221
Zaterdag 21 Juni 1924
38e Jaargang
Bank voor Zeeland
Staten-Seneraal.
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Deposito's
Dit nummer bestaat uit twee bladen
Pijnen in Tanden en Kiezen verdrijft men door Mijnhardt's Sanaplrin-Tabletten.
GOES.
lersekeG. D. VAN OOSTEN. Teleïoon 28
's-HeerenhoekJ. A. GLARUS. Teleïoon 4
Keelontsteking
Abdijsiroop
Drukkers-Exploitanten
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L, Burg. TeLno. 259
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentiën:
1—4 regets f 1.20, eike regel meer 30 et
Bij abonnement belangrijke korting.
Zij, die zich met I Juli op „de Zeeuw"
abonneeren. ontvangen de vóór dien da
tum verschijnende nrs. gratis.
Gevangenen cn Ballingen.
Volgens een opgaaf der „FranKf.
Ztg." bevinden zich op liet oogenblilc
nog omstreeks 600 Dmtsehers in Fran
sche gevangenschap of voorloopige
hechtenis.
Het aantal ballingen, aan wie is
toegestaan naar hun land terug te
koeren, bedraagt volgens het blad op
1 Juni 5575 of, wanneer men de ge-
zinsleden meerekent, circa. 22.000. (In
totaal zijn ongeveer 40.000 gezins
hoofden verbannen, dus ca. 150.000
personen).
Dedoor de Fransche krijgsraden
in liet bezette gebied veroordeelde
Duitschers, die naar gevangenissen in
Frankrijk waren avergebracht, zijn
thans alle teruggevoerd naar gevan
genissen in het bezette- gebied. De ge
vangenen verklaren, dat zij tijdens liet
transport op ze-er tegemoetkomende
wijze zijn behandeld.
Herrie in de Fransche Kamer.
Donderdag is het in de avondzit
ting van de Fransche Kamer tot zeer
opgewonden tooneelen gekomen naar
aanleiding van de regeeringspolitiek
tegenover Elz,as-Lotharingen. Van
rechts was er een interpellatie inge
diend, waarin gezegd werd, dat vol
komen gelijkstelling van Elzas-Lotha-
ringen op 't oogenblik nog niet mo
gelijk is. Bij het debat verklaarde de
socialistische afgevaardigde Weil, dat
de meerderheid der bevolking van El-
zas-Lotharingen voor handhaving van
den tegenwoordigen toestand is. Daar
entegen verklaarde de Lotharingsohe
afgevaardigde Schumann, dat van de
24 Lothariiigsche afgevaardigden er
21 opdracht hebben, tegen de verkla
ring van den minister-president le
spreken, zoodal de afgevaardigde Weii
voor de '3 overige afgevaardigden niet
«de meerderheid der bevolking kan op-
ei sclien.
Nadat hei debat gesloten was,
kwam hei bij de stemming to-t een
groot, kabaal, dal ten slotte inleen
Tech tp art ij, vooral tussohen commu
nisten- en socialisten, ontaardde. De
zitting moest verdaagd en de tribune
■ontruimd worden.
De verkiezing in Zuid-Afrika.
De uilslag van deze verkiezing is,
dat de Nationalisten zeker zijn van
62 zetels. S.A.P. (partij van Smuts)
van 53. oorts zijn gekbz'en 18 leden
der arbeiderspartij en één onafhanke
lijke. Alleen de uitslag uit het dis
trict Barber ton ontbreek! nog.
De uitslag, heeft te Bloemfontein
groote geestdrift gaande gemaakt. Een
geestdriftige menigte juichte het por
tret van Hertzog luid toe en joelde
tegen dat van Smuts. Onder de geko
zenen zijn de generaals Ktempi Muller
cn Pinaar. Verser zijn gekozen Piot
Grobler en Hjaimar Reitz.
De nederlaag van Smuts is dus
nog erger uitgevallen dan zij zich eerst
liet aanzien. De meerderheid van 8
stemmen, die Smuts in het oude par
lement had behouden toen hij liet
Uniepariement ontbond, is veranderd
in een meerderheid van 26 of 28 stem
men voor 'de nationalisten en de ar
beiderspartij. Op zichzelf zijn de na
tionalisten zelfs nog 8 of' 10 man
sterker dan de „Sappen". Vóór do
verkiezing waren er 71 Sappten en
47 Natten.
Staking bij de post in Canada.
Er is .een algemeene staking van
postpérsoneel in Canada uitgeroe-pfen
als protest tegen nieuwe loonschalen,
vastgesteld door de commissie voor
herziening van de kosten van de bur
gerlijke diensten. Het regeeringsaan-
bod is verworpen door den bond
"van personeel welke Jiet bevel tot
slaking bekrachtigd 'heeft. De post
diensten te Ontario en elders zijn ont
redderd. De regeering heeft den di
recteuren der postkantoren last gege
ven om de stakers .te vervangen.
Gasaanval in een senaat.
In het. Amerikjaansche parlementaire
leven is als nieuwe methode om aan
obstructietaktiek een einde te makeh
de gasaanval ingevoerd.
Het terrein van deze innivalie was
Donderdagmorgen de senaat van Rho
de island, waar de democratische min
derheid een dag- en nachtzitting had
gearrangeerd, teneinde den republi
keinen te beletten de begrooting aan
te nemen, voordat een overeenkomst
was bereikt inzake liet uitschrijven
van een referendum betreffende een
herziening van de Grondwet.
Het debat, afgewisseld door de noo-
dige rake vechtpartijen tusschen de
leiders der fractie, had reeds 42 uur
geduurd. Plotseling tegen 8 uur Don
derdagmorgen verspreidde zich een
doordringende afschuwelijke lucht
door het senaatsgebouw. Binnen en
kele oogenblikken zag mep. drie re
publikeinen en een democraat in el-
ka are zakken en bewusteloos wegdra
gen.
Successievelijk verdwenen onder al
lerlei grimassen nog verscheidene se
natoren en aanwezigen opi de publieke
tribune. Bij onderzoek vond men ach
ter een. gordijn een krant, van chlo-
rine-gas doortrokken, welke waar
schijnlijk door republikeinen dg,ar was
gedeponeerd. Het was na zulk een
debat niet te verwonderen, dat de
senatoren niet meer zoo frisch waren
en weinig weerstandsvermogen beza
ten. De zitting werd geschorst.
Na, anderhalf uur begon dé vergade
ring opnieuw. De drie republiktemscho
senatoren verschenen échter niet. Zij
konden niet komen, daar zij volgens
hun doktoren knap ziek waren. De
voorzitter zond opnieuw boodschap
pers uit om den spijbelaars te verzoe
ken ter zitting te komen en mach
tigde hen desnoods de zaai waar de
„vergiftigden" lagen binnen te drin
gen. Een politiemacht voorkwam ech
ter deze gewelddadigheid. Terwijl de
zitting weer in vollen gang was, wer
den de drie slachtoffers naar het zie
kenhuis gedragen.
Korte berichten.
Stresemann, de rijksminister van
buitenlandsche zaken, heeft in een
vergadering te Dessau als zijn over
tuiging te kennen gegeven, dat de
nieuwe regeering van Frankrijk er niet
aan denkt, om de tot dusver gevolg
de methode van bestrijding van
Duitscliland voort te zetten.
De Rijnland-commissie heeft
goed gevonden, dat 18 uit de Palts
verbannen ambtenaren, onder wie de
president van de rechtbank te Pir-
masens, hun ambt hernemen.
De bezettingsoverheid heeft do
besturen van gemeenten in het be
zette gebied verzocht lijsten over te
leggen van ingezetenen, die door den
Franschen krijgsraad zijn veroordeeld
of verbannen. Blijkbaar heeft men te
doen met een voorbereiding van am
nestie.
Het bestuur van de gemeente
Dusseldorf heeft zich gewend tot ge
neraal Douchy van de Fransche be
zetting, om hem te wijzen op den
moeilijken toestand, waarin de stad
zich door de aanwezigheid van het
buitengewoon groote garnizoen be
vindt, dat het grootste is in het be
zette gebied en misschien wel in de
geheele wereld. Een groot aantal open
bare gebouwen, vooral scholen, zijn
in beslag genomen, zoodat 8947 kin
deren van onderwijs verstoken zijn.
Over geheel Frankrijk zijn de
laatste dagen onwe'ders voorgekomen,
die groote schade aan het veldgewas
hebben aangericht. Er zijn verschei
dene menschen door denbliksem ge
dood.
De Weensche bladen vernemen
uit Belgrado, dat de binnenlajidsche
politieke toestand zoozteer gespiannen
is, dat met verrassingen rekening te
houden is. In verschillende doelen van
het land zijn afgevaardigden der op
positie lastiggevallen. „Twee bóeren-
afgevaardigden zijn mishandeld en
hehben zich naar aanleiding daarvan
met een protest tot den 'koning ge
wend.
--- Nhar de Weensche bladen uit
Belgrado vernemen zijn twee Fransche
torpedojagers in de haven van Anti-
van aangekomen.
In geheel 'Midden-Duitschland
heerscht thans een hittegolf. Te Ber
lijn werd gister 29 graden Celsius
in de schaduw geconstateerd.
Een Zweedsch smokkelschip
kwam in botsing met een douaneboot.
De laatstgenoemde zonk onmiddellijk.
De douanen werden echter door de
smokkelaars gered.
De Zuid-Afrikaansclie partij
'kreeg 150.000 stemmen bij de ver
kiezingen, de nationalisten en de la
bours tezamen 169.000.
Men begint zich in Engeland
eenigszins ongerust te maken over
de voortdurende nieuwe gevallen van
slaapziekte. Er hebben zich thans
weer vijf nieuwe gevallen voorgedaan
in Glasgow, waardoor het totaal voor
liet geheele land sedert begin April
is gestegen tot bijna 300, waarvan
er reeds 23 een doodelijkten afloop
hadden.
- De financiën van de stad Stock
holm hebben een schitterend ja,ar 1923
gehad. De inkomsten waren veel groo-
ter dan 'geraamd was. Er is een sur
plus van 19.8 millioen. Inderdaad een
gelukkige stad.
- Generaal Sir Dighton Probyn, de
controleur vau de huishouding van
de Engelsche 'Koningin-weduwe Alex
andra, is gisteren in den ouderdom
van 91 jaar overleden, na meer dan
een halve eeuw in dienst der konink
lijke familie te zijn geweest. Hij was
vroeger schatbewaarder van koning
Eduard en ging na diens dood in
dienst van de koningin-weduwe over.
DirectieMr. ANT. VAN BERCKEL, JOS VELTHUIJSE.
Kantoor Groote Markt 21. Telefoon 74 en 204.
1 maand opzegging g 4
6 maanden 4'/j
1 jaar 5 °/0
11 oo bekrompen!
B. en W. van Nieuwcr-Amstel zijn voor
nemens den raad voor te stellen de
straten en wegen van namen te voorzien
en te breken, met het ouderwetsche wii-
kensysteem. En welmet namen der Hee-
ren en Vrouwen van Amstelland en Nieu-
wer-Amslel; der- Baljuwcn van Amstel
land; van Staatslieden; met oude buurt-
namen van Amstelveen en van eonige
notabelenen met de namen van
Roomsch-Katholieke Geestelijken.
Aan dit laatste voorstel heeft „Staat
en Kerk", officieel orgaan van de Her
vormde (lereformeerde Staatspartij, het
blaadje van Ds Gravemeijer, ernstig aan
sloot gënomen. Tegen alle voorgaande
voorstellen heeft het blad geen bezwaar,
maar het laatste voorstel betreffende de
namen van Roomsch-Katholieke geestelij
ken vindt liet tocli wel te bar. Het blad
vindt dat een soort „heiligverklaring' 'van
'gemeentewege.
„Hoewel in het gedeelte der gemeente
Nieuwer-Amstel, dat thans nog „Boven
kerk" heet, de bewoners nagenoeg allen
Roomsch zijn schrijft het blad
keuren wij toch niet goed, dat de wegen
en straten daar ter plaatse naar Room-
sclie geestelijken genoemd zouden wor
den".
Wij vermoeden dat daar in Bovenkerk
allereerst zal gedacht zijn aan den be
roemden pastoor Jan Willem Brouwers,
di.c jarenlang pastoor te Bovenkerk was.
Hij was in de jaren van Alberdingk
Thijm en D'r P. Cuypers een der meest
populaire redenaars van ons land, ge
vierd journalist; grondig geschiedkenner,
fijn letterkundige en Vondelkenner. Zijn
naam had een klank ver over de gren
zen van ons land. Maar dat deze nu ver
bonden zou worden aan een straat in de
gemeente, welke hij zoo lang tot eer
en glorie is geweest, dat acht dit blad
toch te veel eer.
Er zijn mindere goden in ons land,
wier nagedachtenis in den naam van een
straat "werd vereeuwigd. Staat en Kerk"
heeft er geen bezwaar tegen. Maar de
naam van een "Roomschen pastooris
tocli al to ergerlijk voor dat 'Protestant-
sche gemoed. Kan het kleinzielige!'?
vraagt de Msb.
De haven van V1 i s s in gen.
Het Hbld. schrijft
Wij mogen den heer Van Swaay het
compliment niet onthouden dat hij nu
eindelijk eens kleur bekend heeft ten
aanzien van de haven van Vlissingen.
Hij heeft nu ten minste ronduit als zijn
persoonlijke meening te kennen gegeven
dat hij, op grond van adviezen van de
afdeeling Scheepvaart, Handel en Spoor
wegen, niet meende dat er „met eenigcj
zekerheid" iets van de havenuitbreiding
was te verwachten. Terécht merkte de
heer Wibaut in repliek op, dat „met eeni-
ge zekerheid" niemand van te voren
iets kan voorspellen omtrent eenige ha
ven. D:e lieer Smcenge had liet voordeel
van een vluchthaven genoemd maar, zoo
zei de Minister, het is veel voordeeliger
voor do schepen die op den vloed moeten
wachten, om dat op de r e e d e van Vlis
singen te doen dan zich den last en de
kosten .te getroosten van het in- en uitva
ren der^ haven. Maar die afgevaardigde
merkte in repliek' zeer juist op, dat de
reede een heel goede wachtplaats is bij
goed weer, docli dat het er bij stormweer
minder aangenaam kan zijn. Och ja, dat
zou de Minister ook kunnen weten als
liij zich niet liet e i n p a u k e n door
ambtenaren die op hun bureaustoel ver
drogen en b.v. eens bij cle loodsen (bii
de loodsen, de mensclien z el ven,
niet bij liet Loodswezen, óók weer een
administratie) informeerde hoe die reede is
wanneer daar, bij stormweer, een schip
driftig wordt en tusschen al de veranker
den doorknikkert.
Wat Vlissingen als „aanloophaven" be
trof, ook daarin geloofde de Minister
niet. 'tWas wel mogelijk, zeker, maar
hij geloofde niet dat het als zoodanig
ooit iets zou worden. En al die brieven
van buitenlandsche maatschappijen, die
de lieer Wibaut had aangehaald, och dat
waren maar vriendelijkheden jegens den
burgemeester van Vlissingen.- Zoo zoo.
En dan die schepen die telkens pogen
in Vlissingen binnen te komen in het
adres' van liet gemeentebestuur zijn ver
leden jaar de gevallen met naam en da
tum genoemd waren dat ook manifes
tanten van vriendschap jegens dien bur
gemeester? En- de deskundigen die in
dat adres waren aangehaald ook? En de
vorige Commissaris der Koningin in Zee
land (wij weten niet hoe de tegenwoor
dige er over denkt) eveneens? En de Ka
mer van Koophandel voor de Zeeuw-
sche eilanden? En danja, hoe zit het
dan nog met dien minister van Water
staat, die anderhalf jaar geleden, in zijn
Memorie van Toelichting schreef: „Voor
de toekomst van Vlissingen is het van
veel belang, dat de haven verbetering
spoedig tot stand komt" en die in de
Tweede Kamer zeide: „Vlissingen ligt
gunstig en men kan er een schitterende
haven maken". Due minister 'tis
curieus, maar hij spelde zijn naam n e t
eender als de tegenwoordige, tocli was
het natuurlijk een ander man geloofde
dan toch wèl in het nut van het werk.
De tegenwoordige heer V an
Swaay dus echter niet (hij had zoo iets
trouwens al eern te kennen gegèven, maar
nog nooit zoo flink). Hij heeft dan ook
al het mogelijke gedaan om de havenuit
breiding, waartoe een wet hem ver
plichtte en waarachter een Kamermotie
stond die hij niet durfde trotseeren, op
meer dan één wijze te saboteeren. Eerst
heette het: het project voor den kaaimuur
moet nog eens worden onderzocht. Toen:
de commsisie voor de werkverruiming
moet de urgentie beoordeelen. Daarna we
der: de Minister van Buitenlandsche Za
ken maakt bezwaar. En toen het buiten
landsche argument niet houdbaar bleek,
werd het beproefd met.... chantage!
Jawel, chantage. Wat wij onlangs hoorden
van een lid van Gedeputeerden vau Zee
land, n.l. dat er pressie op de Staten
werd uitgeoefend om de Vlissingsehe ha
ven maar los te laten opdat er dan
geld zou loskomenvoor andere
w erken in Zeeland, is ons nu door
eigen woorden van den Minister beves
tigd..
In elk geval is dit een manier van
doen waarvoor we slechts één juist woord
kunnen vindenonwaardig.
De staking in Twente geëin
digd.
In de gisterenmiddag te Enschede ge
houden ledenvergadering van „De Een
dracht" welke door 1500 arbeiders werd
bijgewoond en die duurde van half drie
tot zes uur, werd in verband mot de
steeds stijgende werkhervatting en de aan
melding voor werk door arbeiders van
buiten Enschedé en uit de Duilsche grens
plaatsen, op voorstel van het hoofdbestuur
bij acclamatie besloten aan de commissie
ad hoe uit de fabrikanten te berichten,
dat voor wat betreft -de Enschedésche
fabrieken, Maandag aanstaande het werk
door de stakende leden van „De Een
dracht" zal worden hervat. Ook de Lan
delijke Federatie van Textielarbeiders nam
een gelijk besluit.
Ook te Almelo, Glanerbrug, Losser en
Overdinkel zijn gelijkluidende besluiten ge
nomen.
Is er smadelijker nederlaag voor de
roode schreeuwers denkbaar? Ze krijgen
wel hun verdiende loon. De leiding der
Chr. en R.-Iv. organisaties kan tevreden
zijn.
C li r. N. at. Vakverbon d.
liet is 1 Juli a.s. 15 jaar geleden, dat
het C. N. V. werd opgericht. In verband
met dit feit, wordt door het Verbond
op dien dag te Utrecht een buitengewone
Algemeene Vergadering gehouden. Des
morgens wordt o.m. behandeld een Rap
port, inzake de samenstelling, taak, enz.
der Christelijke Besturenbonden. Des na
middags te half drie spreekt de heer J.
Schouten, lid der Tweede Kamer, over:
„Geestesgesteldheid en werkelijkheid".
Door den Utrechtschen Christelijken Be
sturenbond wordt des avonds aan de Al
gemeene Vergadering een feestavond aan
geboden, waarop Prof. Dr J. R. Slote-
maker de Bruine een opwekkend woord
zal spreken.
catarrh, bronchitis, schorheid.
Gebruik AKKER's
Eerste Kamer.
De begroeting voor Curasao is-a&n
nomen, nadat dhr v. Kol nog eens
weer de regeering van „niets doen",
„plichtverzuim" en te groote bezui
niging had beschuldigd." De minister
van koloniën wees er echter op-, dat
Curasao binnenkort een sluitende be
grooting zal hebben, wat toch geen
slecht teekten is.
Bij de begroeting van Koloniën hield
dlir y. Kol (soc.-dem.) een interpellatie
over de besteding van Indische gel
den voor de Nederlandsche marine.
Volgens hem is het schande, dat Ne
derland de eenige mogendheid is, die
de koloniën laat meebetalen aan haar
eigen marine.
De minister wees er op; dat hand
having van rust en orde door leger
en vloot, beveiliging van de scheep
vaart, enz. toch ook yen groot be
lang is voor Indië. Een motie-v. Kol
werd ten slptte verworpen met 22
tegen 8 stemmen (vóór alleen de S.
D. A. P. en enkele vrijz.-democraten).
Toen volgde de oorlogsbegrooting.
Dhr de Muralt (V. B.) moest van het
roode standpunt ten aanzien der be
wapening niets hebben. Hij was van
oordeel, dal de sociaal- en vrijzinnig-
democraten als zij zelf aa,n het roer
kwamen, hun negatief standpunt, op
het gebied der defensiepolitiek! .zou
den moeten laten varen. Toch zou
de Vrijheidsbond tegen deze begroo
ting stemmen, omdat de reorganisa
tie van het leger voor den Vrijheids
bond niet is te aanvaarden. De or
ganisatie is te groot en kan niet be
wapend worden. Bet wordt een kind
met een waterhoofd.
Dhr Idenburg bestreed dhr de Mu
ralt die zijn hart verpand heeft aan
het stelsel-Pop. Dit stelsel van slechts
36 bataljons blijft verre beneden het
noodzakelijke minimum. Ook in 1914
was dit minimum niet aanwezig blij
kens de ervaringen van den toenmali-
gen opperbevelhebber, generaal Snij
ders. Het is dus reclit en goed, dat
de legerformatie breeder is opgezet.
Dinsdag voortzetting.
Tweede Kamer.
Nadat de voorzitter had meegedeeld,
dat het zijn bedoeling was de Kamer op i
Juli en zoo noodig ook op 4 Juli in
openbare vergadering bijeen te roepen
ter behandeling van eenige spoedeischen-
de wetsontwerpen, werd de* behandeling
van de wetsontwerpen tot naasting van de
spoorwegen Zutphen en Almelo naar do
Duitsche grens voortgezet. Met nadruk
verklaarde de minister dat het .algemeene
belang de hoofdreden is van deze naas
ting. Kleine stukjes particuliere lijn in
het groote spoorwegnet zijn in dat alge
meen belang niet toelaatbaar. Na eenige
wijziging werd het ontwerp aangenomen.
Het voor het verkeer zoo belangrijke
onteigeningsontwerp ter verbetering van
den weg D;en Haag naar Rotterdam over
Delft ondervond weinig tegenkanti ng, al
wilden enkele Kamerleden wel eenige wij
ziging in de plannen. Tenslotte werd het
ontwerp oqgewijzigd aangenomen.
Hierna ging de Kamer weer aan hat
ruilverkavelen. Dien vorigen keer was z-e-