No 210
Maandag 10 Juni 1924
38e Jaargang
eerste blad.
Binnenland.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
Drukkers-Exploiiantcn
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 3S000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersf 0-05
Prijs der Advertentiën:
1—4 regcts f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
Zij, die zich met 1 Juli op „de Zeeuw"
abonneeren. ontvangen de vóór dien da
tum verschijnende nrs. gratis.
UITVAART JHR. LOHMAN-
Een ooggetuige schrijft ons:
Hoe zal ik u mijn indruk weergeven
van cte droeve plechtigheid, waarvan ik
Zaterdag getuige was. Op Oud Eik en
Duinen zou 't stoffelijk overschot van den
beminden staatsman worden weggeborgen.
Hel was er zoo stil toen wij er kwamen:
een paar Amsterdamsche vrienden en
schrijver dezes. Docli van lieverlee kwa
men er groepjes uit alle deelen des lands
aangebracht, die den overledene de laat
ste eer wilden brengen namens de Kamer-
kieskringen der Chr. Historische Unie,
wier voorzitter hij was. Nagenoeg alle
kieskringen waren vertegenwoordigd, tot
zelfs uit 't Noorden waren zij opgekomen.
Ik zag verschillende vooraanstaanden en
grootwaardigheidbekleeders in de politiek
en de wetenschap, vertegenwoordigers van
verschillende vereenigingen, waarvan de
overledene lid was geweest, o. a. een de
putatie van Onze Vloot, van Unie en
Schoolraad, al de lieeren ministers, oud
ministers de Vries, de Geer, Idenburg,
e. a. het oud-Kamerlid A. baron v. De-
dem, oud-professor D. P. D. 'Fabius,
rechtsgeleerden en officieren van land- en
zeemacht; de Chr. historische leden van
Tweede en Eerste Kamer, liet oud-Kamer
lid Roodliuijzen, mannen van de Pers,
o.a. Plemp van Dniveland, oud-hoofdred.
van „De Nieuwe Courant", Vcrweijck en
Oosira, redacteuren van „De Standaard",
Buijse van „De Zeeuw"; Wildenberg van
„De Nieuwe Haagsche Courant" en de
lieele staf van „De Nederlander"; de Anti-
rev. leden en oud-leden der Tweede Ka
mer v. d. Voort van Zijp, Monté verLoren,
Van Vliet, e. a.; er waren ook Kamerleden
van andere partijen, ik zag o.a. den lieer
Albarda. JVLaar ik zag ook vele kleine
luyden, mannen en vrouwen, wien het
was aan te zien dat zij den heer Lohman
hadden liefgehad.
Langzamerhand was de schare tot naar
schatting ongeveer duizend aangegroeid.
Te half een kwam de stoet bij de groeve
aan. De lijkkist was gedekt door een
bloemkrans van Hare Majesteit de Ko
ningin. Wel had de overledene denwensch
te kennen gegeven: geen bloemen of kran
sen. Doch hoezeer dit wetende en eer
biedigende had Hare Majesteit aan de
familie verlof gevraagd, alsnog naar den
wensch baars harten een krans op het
graf te mogen doen neerleggen.
Achter de baar gingen Z. K. H. de Prins,
als vertegenwoordiger der Koningin, met
zijn adjudant; en daarachter de vertegen
woordiger der Koningin-Moeder. Daarop
volgde de familie, de zonen en dochters
en de kleinkinderen, en ds Van Gheel Gilde-
ineester, wien verzocht was op 't graf
een gebed uit te spreken. Nadat de kist
bij de groeve was neergezet, trad de oud
ste zoon jhr. mr Witzius H. de Savornin
Lohman naar voren, om met eerbiediging
van den laatston wil zijns vaders, een
kort woord te spreken. Een woord van
dank tot het Vorstelijk Huis, tot den
Prins en den vertegenwoordiger der Ko
ningin, tot allen die zijn vader hadden,
liefgehad, inzonderheid hen die zijn laat
ste levensmaanden door hun deelneming
hadden verhelderd, en tot allen die van
hier en elders hierheen gekomen waren.
'Spr. toonde ons nog een met potlood ge
schreven brief, den laatste door zijn va
der geschreven, waarin veel voorkomt dat,
als zijnde van te intiemen aard, niet kon
.worden voorgelezen; liet is een geloofs
getuigenis, waarin verschillende woorden
waren onderstreept. Maar de laatste woor
den wilde spr. voorlezen: „ik weet dat
ik gered ben, en ik verlang Hem te zien
die dit gedaan heeft. Ik ga met vreugde
tot Hem, ofschoon weemoed mij vervult
bij de gedachte zoovelen te moeten achter
laten, die ik lief heb. Maar ik hoop hen
«enmaal weder te zien."
Hel waren woorden, die in de ziel
grepen; en voor velen een oorzaak van
vertroosting.
Daarna sprak dr v. Gheel Gildemeester
hel dankgebed uit, waarin Hij den dank
'vertolkte van de Koningin aan Wie God
zulk oen dienaar; voor de Volksvertegen
woordiging, aan wie liij zulk een lid,
voor het Vaderland, aan wie Hij zulk een
vriend, voor de kinderen, aan welke hij
zulk een vader geschonken had. Hij dankte
ook overeenkomstig den wensch van den
overledene dat God hem zulk een moeder
geschonken had, die zijn kinderhandjes
had gevouwen om hem te leeren God
te zoeken; en overeenkomstig de bedoe
ling van den overledene dat God hem'
zulk een eclilgenoote had beschikt, die
ook in het geestelijke hem tot steun en
lmlpe was geweest. Spr. dankte ook dat
God aan den overledene den doodsstrijd
had bespaard, en dat Hij hem had Weg
genomen en tot Zich genomen.
Daar werd bij dit graf menige stille
traan geweend; en zelden zal met zoo
algemeene instemming zijn aangehoord
wat daar gesproken werd.
Want deze overledene, schoon een groot
man, een staatsman van den eersten rang,
was klein voor zijn God, en bescheiden
jegens den naaste; en schoon rijk aan
gaven, een arme zondaar in zichzelf, zoo
leefde hij en zoo stierf hij.
De natie, inzonderheid het .Christen
volk, vergete nooit wat zij in hem ont
vangen en bezeten hebben, en nog bezit
ten, want' onze Lohman leeft nog onder
ons door zijne geschriften.
De a.s. verkiezingen in Z.-Afrika.
De laatste week worden de kansen van
de Zuid-Afrikaa,nsche pa.rLij bij do a.s.
verkiezingen minder pessimistisch beoor
deeld. Dio correspondent van de „Daily
Tel."' te Kaapstad seint: dat op' de effec
tenbeurs te Johannesburg 3 tdgen 1 wordt
gezet op een overwinning der regecring,
terwijl enkele weken geleden 20 tegen 10
werd gezet op de coalitie der nationalis
ten en labourpartij. Laatstgenoemde blijft
onderluisschen volhouden, dat zij zeker
is van de overwinning. Volgens een tele
gram uit Pretoria is de positie der Zuid-
Afrikaansche partij verzekerd] behalve in
Transvaal, in het bijzonder langs het
W'itwaterrandrif. De kracht der nationa
listen is vooral daarin gelegen, dat zelfs
de laagste klassen onder de Manken, ook
'diegenen die niet lezen of schrijven kun
nen, stemrecht hebben.
Mexico contra Engeland.
Een ernstige situatie is ontstaan ten
gevolge van het optreden van Mexicaan-
sche autoriteiten tegen Gunnings, den
Britschen vertegenwoordiger in Mexico.
Deze heeft een waarschuwing ontvangen
het gebied van de legatie niet te ver
laten, daar hij anders zal worden gear
resteerd en als vreemdeling over de gren
zen gezet zal worden.
Twaalf agenten der geheime politie be
waken het gezantschapsgebouw en zij zijn
gemachtigd Cunnings te beletten de lega
tie te verlaten en eiken anderen diplomaat
te verhinderen binnen te treden. Cunnings
die kort geleden tot den diplomatieke)!,
rang werd bevorderd, is dus een gevan
gene in het gebouw der legatie.
In officieele kringen te Mexico laat men
zich over deze zaak niet uit, doch het
corpjs diplomatique is reeds tusschenbei-
de getreden. Zeventien diplomaten, waar
onder pok de vertegenwoordiger der Ver-
oenigde Staten, hebben onder leiding van
den deken van 't corps den gezant van
Chili, Bernadez, vergaderd en besloten,
de Mexicaansche regeering te verzoeken,
Cunnings een pasp'oort te verstrekken, dat
hem in de gelegenheid stelt, Mexico uit
eigen 'beweging te verlaten en hem te
veroorloven de archieven der leigatie met
zich te nemen.
Het spoorwegongeluk te Berlijn.
Bij Berlijn is een ernstig treinongeluk
gebeurd. Vóórdat de trein uit Wannsee
het Potsdammerslation binnen kon rijden,
werd het signaal stop gegeven. Terwijl hij
wachtte, kwam de trein uit Maagdenburg
binnen, die in volle vaart op den stilstaan-
den trein inreed. De achterste twee wa
gens van dezen laatsten doorstonden den
schok prachtig, maar de derde wagen
werd als een harmonica in elkaar ge
ramd. Curieus genoeg werd de schok in
de voorste wagens nauwelijks gemerkt.
Uit den vernielden wagen werden 2 doo-
den en 16 zwaar gewonden te voorschijn
gehaald. Een uur na het ongeluk was de
baan alweer vrij en kon het verkeer door
gaan, alsof er niets gebeurd was. Volgens
een telegram zou het aantal dooden bij
het spoorwegongeluk te Berlijn 12 be
dragen. Het aantal personen, die min
of meer zwaar gewond werden, be
draagt 50. De spoorwegbeambte, aan
wiens schuld het ongeluk waarschijnlijk
te wijten is, werd gearresteerd.
Orkaan en onweer te Boedapest.
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag
heeft boven Boedapest een geweldige
storm, gepaard gaand met een hevig on
weer, gewoed. Er werd groote schade
aangericht. Twaalf uur later volgde een
orkaan van ongekende hevigheid en liet
onweder woedde als nimmer te voren.
Hagel en regen vielen onafgebroken. Tal
rijke personen werden gedood, velen ge
wond- hun aantal is nog niet vastge
steld. Een geheele reeks dorpen werden
vernield. Daken werden van de huizen
gerukt, boomen ontworteld, telegraafpa
len omgeworpen. Aan den oogst werd
enorme schade aangericht.
De moord op .Mattcoti.
Sedert eenige dagen kwamen er uit
Rome berichten over het verdwijnen van
liet socialistisch-Kamerlid Mattcoti. Deze
is secretaris van de socialistische Kamer-
groep; hij is een degelijk wetenschappe
lijk onderlegd en militant socialist en
een der meest vooraanstaande tegenstan
ders van het fascisme. Hij had reeds
vroeger aan aanslagen van fascistische
zijde 'bloot gestaan. Ditmaal wist men
door mededeelingen van buren aan de
politie, dat Mattcoli ontvoerd was in
een automobiel. Die buren hadden ook
liet nummer van de auto kunnen melden.
De auto was daarna opgespoord in een
garage te Rome, waar zij voor een dag
gehuurd was. Volgens de laatste berich
ten uit Rome is liet lijk van Mattcoti
gevonden.
Mussolini heeft in de Kamer verklaard,
dat „alles gedaan zou worden om de
daders van de ontvoering op te sporen,
opdat zij hun straf niet zullen ontloopen.
Nu het blijkt, dat het een moord geldt,
qal Mussolini tegen zijn partijgenooten
zeer streng moeten optreden indien hii
zijn gezag niet ernstig schaden wil.
Het nieuwe Fransche ministerie.
Herriot nam op zich een kabinet te
vormen. Zooals te verwachten was, is
hij zeer gemakkelijk met zijn ministerie
gereed gekomen. Hij had liet trouwens
reeds sedert dagen op papier in zijn
zak. Het 'is geheel samengesteld uit ra
dicalen.
Het is samengesteld als volgt: Herriot:
president van den ministerraad cn bui-
tenlandsclie zaken; René Renault: justi
tie; Chautemps: hinnenlandsche zaken;
Generaal Noliet: oorlog; .1. L. Dumesnil
marineClementelfinanciënFrancois
Albert; onderwijs; Peytral: openbare
werken; Ravnaldy: handel; Queville:
landbouw: Justin Godart: arbeid; D|ala-
dier: koloniën; Dalbiez: verwoeste ge
bieden; BovierLapierre: militaire pen
sioenen.
Korte berichten.
Lord Birkenhead, zijn vrouw en
dochter hebben in een botsing met hun
auto nabij Watford tamelijk ernstige kwet
suren opgeloopen. Lord Birkenhead heeft
zich ernstig bezeerd door het breken
van de ruiten terwijl ook de chauffeur
en de palfrenier snijwonden aan gelaat
en handen opliepen. Volgens een nader
bericht hieven mevrouw Birkenhead en
haar dochter ongedeerd.
De politie te Glasgow heeft een
inval gedaan in een zaal, waar zij
vermoedde, dat Iersche republikeinen bij
eenkwamen. Zij heeft 5 mannen aange
houden en munitie en ontplofbare stoffen
in beslag genomen.
Volgens de Frankf. Ztg. zijn er aan
wijzingen dat de toestand in het bezette
gebied voor de bevolking minder gespan
nen wordt. Aan een aantal uitgezette ge
meenteambtenaren is de terugkeer toege
staan.
Te Laethen, bij Terapel, is Pink
stermaandag een ongehuwde landbouwer
teruggekomen, die op 9 Augustus 1914
krijgsgevangen werd genomen en sedert
al die jaren in Siberië heeft vertoefd.
D|e staking van de arbeiders in
de bierbrouwerijen te Berlijn is met een
schikking geëindigd.
De demokratische bladen in Duitsch-
land betuigen hun voldoening over den
val van Millerand, in wien zij na Poin-
caré den sterksten voorvechter zien van
de politiek van dwang, die in 'Diuitsch-
land het nationalisme zoo sterken aan
hang had bezorgd.
De misleiding der socialisten.
Onze lezers weten uit wat in ons blad
reeds vroeger over de toestanden in
Twente geschreven werd, dat daar door de
leiders der socialistische beweging op
zeer onverantwoordelijke wijze met de
belangen der textielarbeiders wordt ge
speeld.
Om daarvan de aandacht af te leiden,
worden de voormannen der christelijke
organisaties op allerlei wijze verdacht ge
maakt. Alleen op die wijze is het mogelijk
de misleidende voorstelling van zaken, die
Stcnhnis c. s. telkens geven, voor hun
volgelingen nog cenigszins aannemelijk te
maken.
De leiding van den z.g. modernen tex-
tielarbeidersbond liet zich daarbij de lei
ding door Stenhuis geheel ontnemen.
Daarmee gaf liet hoofdbestuur van „De
Eendracht" zichzelf een brevet van on
macht en onbekwaamheid. Voor een deel
kan misschien dit gebrek aan zelfstandig
heid verklaard worden uit de financieele
onmacht van deze organisatie reeds van
af liet begin van den strijd.
In elk geval toonde het hoofdbestuur
van de socialistische organisatie zich te
mak, om zicli de leiding niet door Sten
huis te laten ontnemen. Deze demagoog
ging nu het geschil in Twente aan partij
politieke en propagandistische overwe
gingen ondergeschikt maken. Het meest
ergerlijke is hierbij, dat daarvan de ar
beiders, die onverstandig genoeg zijn zich
aan diens leiding toe te vertrouwen, het
slachtoffer worden. Te laat zullen zij be
merken lioe^ zij misleid werden.
Door de christelijke organisaties werd
dezer dagen een flink manifest verspreid.
Daarin wordt op kalme en zakelijke wij
ze de leugen en laster aan liet adres der
cbristelijken weerlegd.
Met voorbeelden wordt o.a. aangetoond,
dat door de cliristelijken de normale 48-
urige werkweek gered werd, die door de
onjuiste voorstelling der socialisten in
gevaar kwam. Verder wordt liet praatje
weerlegd, alsof op 1 Februari de katho
lieken den strijd reeds zonder meer
wenschten te beëindigen.
Ook de leugens der socialisten alsof
door de cliristelijken op een geheime con
ferentie in Zutphen zou zijn gekonkeld,
wordt in dit manifest ontmaskerd.
Dit kloeke manifest maakte veel indruk
op de arbeiders.
Beter inziclit breekt baan.
Dit blijkt wel hieruit, dat steeds meer
arbeiders aan 't werk gaan.
Dinsdagmorgen, 10 Juni, werd de fa
briek Nieuw-Engeland van de firma v.
Heek en Co. ^aangezet. In totaal werken
in Enschedé thans reeds meer dan 4500
arbeiders. Dat is bijna de helft van het
totale aantal.
Van socialistische zijde heette het tel
kens, dat de door de cliristelijken gepu
bliceerde cijfers van het aantal werkende
arbeiders zeer sterk overdreven waren.
Het heette telkens, da.t bijna geen arbei
ders de fabrieken ingingen en dat de toe
stand onveranderd bleef.
In de Twentsche editie van „Het Volk"
van Zaterdag 7 Juni moest echter reeds
worden erkend, dat het aantal arbeiders
dat werkte reeds 4000 bedroeg.
Ondanks de z.g. onveranderde toestand,
erkende Stenliuis op een vergadering in
Enschedé Woensdag 11 Juni, dat het niet
4000 maar 4500 was. Daaruit blijkt hoe
goed het is,dat tegenover de leugenbe-
richten in „Het Volk", de christelijke
Bond „Unitas", door het publiceeren der
juiste cijfers het publiek beter inlicht.
Stenhuis zei op de vergadering ook, dat
dit aantal veel te groot was. Wanneer het
niet gelukte het getal werkende arbeiders
de eerstvolgende dagen belangrijk te doen
dalen, dan ging het den verkeerden
kant uit.
De socialisten spannen zich zeer in
om door huisbezoek bij degenen die wer
ken, te trachten dezen over te halen bui
ten de fabrieken te blijven. Dit heeft
zoo goed als geen succes, zelfs niet bij
hun eigen leden. Er zijn n.l. verschillende
leden van de socialistische organisatie,
die verstandig genoeg waren bet parool
der christelijke .organisaties om weer te
gaan werken op te volgen. (Rott.j.
Het zekerste en eenvoudigste genees
middel tegen galzucht, slechte spijsverte
ring en verstopping vindt gij in Foster's
Maagpillen. Zij zijn het zachtwerkende
laxeermiddel, waaraan iedereen nu en dan
behoefte heeft. Zij staan de natuur bij, en
het gebruik er van wordt geen gewoonte.
Prijs per flacon van vijftig versuikerde
pillen f 0.65; in apotheken en drogist
zaken. (10)
Failliet verklaard: H. Duijm, schoen
maker te Vlissingen; W. Risart, koopman
te lerseke, en N. van der Molen, koopman
te Terneuzen.
Middelburg. Zaterdag is den officier
van justitie voorgeleid H. D. S., 44 jaar,
^Maag-Téblettértts
Zenuw-Tablettén .n*
Laxeer-Tabletten .UO^
Hoofdpijn-Tabletten 60«
BIJ Apoth. en Droglstefll
werkman alhier, verdacht van verduiste
ring gepleegd te Middelburg 11 Juni j.L
Verdachte is na verhoor door den rechter
commissaris overgebracht naar het huis
van bewaring.
Kloetinge. De Christelijke Jongelings-
vereeniging „Tmmanuel" is verleden week
haar 41ste levensjaar ingetreden. In de
avondgodsdienstoefening is gisteren het
40-jarig bestaan herdacht. Als sprekers
traden op ds G. E. Meloen, de eere
voorzitter, en ds J. J. Homburg, voor
zitter van de Prov. Commissie.
Ds Meloen begon met de herinnering
aan de eerste jaren der C. J. V. en prees
o. m. liet werk, dat de oprichters hebben
gewrocht. Beiden wezen op de zegenrijke
werking der C. J. V., op de roeping der
gemeente in deze en wekten de ouders ell'
de jongemannen op het werk der C. J. V.
door hun gebed en anderszins te steu
nen, in 't belang van de jongelingschap,
van Kerk, Staat en Maatschappij en tot
bevordering van de eer Gods.
Na afloop van do goed bezochte sa
menkomst in de Kerk, waar ook menige
Bondsvriend uit naburige gemeenten en
zelfs uit 's-Heerenhoek opgemerkt werd,
kwamen de leden in hun gewone lokaal
ietwat meer feestelijk bijeen. Ook hier
was tegenwoordig de eenige nog in le
ven zijnde oprichter, de heer Beenhakker
van Wolfaartsdijk. Er is ook in die bij
eenkomst menig goed woord gesproken,
dat de C. J. V., die nog voor groote uit
breiding vatbaar is, ten goede moge ko
men. Kloetinge behoorde een Vereeniging
van 40, 50 leden te hebben.
De heer D. Weststrate deelde aan het
eind mede, dat hij om gezondheidsrede
nen binnenkort zal bedanken als voor
zitter der C. J. V. Ds Meloen huldigde
hem als een ijverig voorzitter, wien de
vereeniging veel dank verschuldigd is.
Hansweert. Dhr. A. Poot, commies bij
de invoerrechten en accijnzen, die alhier
tijdelijk was gedetacheerd, is met ingang
van lieden naar zijn vorige standplaats
Sas van Gent teruggeplaatst.
Het ipotorschip „Zeelandia", kap.
Bondewel, geladen met stukgoed, is op
de Westerschelde door het zeilschip,
„Vertrouwen" met een defecte machine
opgepikt en alhier de haven binnenge
bracht.
's-Heer Abtskerke, In de raadsvergade-
rign van Zaterdagnamiddag waren allen
aanwezig. Mededeeling geschiedt van het
verkrijgen der Koninklijke goedkeuring op
de gewijzigde verordeningen tot heffing
en invordering van de plaatselijke inkom
stenbelasting. Daar nu pas deze veror-
depingen gewijzigd zijn, kan de heer
Braam accoord gaan met het voorstel
van den voorz'tter om zijn idee tot wij
ziging van den kinderaftrek daarin, tot
later op te schorten. Goedgekeurd wordt
een wijziging begrooting 1923. Op verzoek
van Ged. Staten wordt de in de vorige
vergadering vastgestelde verhaalverorde-
ning ,gp de pensioensbijdragen der .ge
meenteambtenaren, aangevuld met een
clausule dat geen bijdragen voor wedu
wen en weezenpensioen zullen worden
gelieven aan hoogere bedragen dan f 3000
zooals de Pensioenwetten voorschrijven.
Het verlioudingscijfer der plaatselijke in
komstenbelasting voor 1924 wordt vast
gesteld op 0.8 evenals ten vorigen jare.
Het kerkbestuur der Ned. Herv. ge
meente vraagt voortaan huur van f 27
voor de bergplaats der brandbluschmidde-
len. Op voorstel van B. en Wl. wordt
hierop afwijzend beschikt en B. en W.
volmacht gegeven te onderzoeken tegen
welke kosten eene bergplaats onder den
toren daarvoor zou zijn in te richten, met
annex arrestantenlokaal. Uit de discussie
bleek, dat de reden van Tiet verzoek
was, dat het kerkbestuur jaarlijks het
gevraagde bedrag moet betalen voor ver
plicht schoonhouden der straat volgens
gemeenteverordening. Het kerkbestuur
stelt verder voor over te gaan tot rui
ling van het perceel weiland, eigendom
der gemeente, met het terrein der be
graafplaats te Sinoutskerke, dat de ge
meente voor 99 jaar in erfpacht heeft.
De ruil zou geschieden met gesloten beur
zen. De Raad keurt den ruil goed. de
kosten leder voor de helft te betalen en
ingaande 1 'Januari a.s.
Bij de rondvraag neemt de heer Smits
afscheid wegens aanstaand vertrek uit
de gemeente, onder betuiging zijner beste
wenschen voor gemeente en ingezetenen.
De voorz. brengt hem wederkeerig dank
voor hetgeen hij in het gemeentebelang!
deed, waarna sluiting.
