m 315
Zaterdag 14 Juni 1934
38e Jaargang
Bnitenlansi.
Binnenland.
EERSTE BLAD.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
i Asthma, Bronchitis i
i Abdijsiroop i
A.J.P.'S
MET GECONF'JTE VRUCHTEN
Drukkers-Exploi'anten
jOOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no, 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkanloor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
Ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 cL
Bij abonnement belangrijke korting.
Zij, die zich met 1 Juli op „de Zeeuw"
abonneeren. ontvangen de vóór dien da
tum verschijnende nrs. gratis.
Prof. dr H. H. Kuypcr over Zuid-Afrika.
Ditmaal nemen wij uit de Heraut over
wat prof. Kuypcr schrijft over Johannes
burg.
Johannesburg is een der hoogstgelegen
steden van de wereld. Het ligt 6000 voet
boven de zee, d.i. bijna 2000 Meter. Zelfs
St. Moritz en Zermat in Zwitserland lig
gen niet zoo hoog. Oorspronkelijk was
het dan ook niets dan een dorre berg
vlakte, maar in den tijd van één rnen-
schenleven is hier de grootste on bloei-
endste stad van Zuid-Afrika ontstaan,
met prachtige gebouwen, winkelstraten
.zooals men ze alleen in wereldsteden
vindt en een bevolking van bijna 300.000
inwoners. Tal van suburbs of voorsteden
hebben zich om het centrum gevormd
en de oppervlakte is zoo reusachtig groot,
dat men twee uren spoort om van het
begin tot het einde te komen. Het won
derbare Afrikaansche klimaat maakt, dat
ook hier op deze hoogte de weelderigste
plantengroei wordt gevonden, hoewel liet
in den winter vrij koud kan Wezen, zooals
ik, want de winter is met Mei begon
nen ondervonden heb.
Wat echter liet. meest opvalt, zoodra
•men Johannesburg nadert, zijn de boogo
witte zandbergen, het best bij onze dui
nen te vergelijken, die door menschen-
hand zijn opgeworpen en aan alle zijden
de stad omringen. Eindeloos ver, want
men kan uren sparen, dat men d >ze witte
bergen nog ziet strekken deze zandop-
boopingen zich uit. Alleen is het geen
zand, maar de gepulveriseerde steen, die
uit de diepe mijnen is opgedolven, fijnge
stampt is en, nadat liet goud er Uit
was afgescheiden, hier is saamgeworpen.
En deze witte lioopcn wijzen aan waaraan
Johannesburg zijn ontstaan en opbloei
'te danken heeft, do goudriffen, die zich
in den bodem bevinden tot een diepte
van "6000 voet.
Dat er goud in den bodem zat, was
reeds lang aan de Boeren bekend, maar
ze hadden met opzet liet geheim gehou
den, uit vrees, dat heel een stroom van
■goudzoekers hun land zouden binnen
trekken. Intusschcn lekte het geheim toch
uit en uit alle werelddeelen trokken de
goudzoekers naar dit nieuw ontdekte Do
rado heen. Hoe nameloos veel ellende
juist door deze goudmijnen over Trans
vaal gebracht is, behoef ik wel niet te
zeggen. Zooals overal, waar deze goud
delvers zich vestigden, volgde een pe
riode van zedelijke verwildering, dié Jo
hannesburg tot een der beruchtste steden
van Zuid-Afrika maakte. Het goud bleek
•een vloek te wezen in de handen der
menschen. En nog erger was, dat juist
deze goudrijkdom de hebzucht opwekte
•der Engelschen. Indien Johannesburg er
niet geweest was, zou de Union Jack niet
boven Pretoria wapperen. En al is Jo
hannesburg nu de schoonst gebouwde en
welvarendste stad van Zuid-Afrika en
al is de zedelijke corruptie van het goud
delverskamp verdwenen, toch kan men
Johannesburg niet bezoeken zonder een
weemoedige gedachte aan wat deze goud
stad Transvaal gekost heeft. En al wil
ik me op politiek gebied niet begeven,
de_ invloed, dien de goudmagnaten van
Johannesburg uitoefenen, het zijn
vooral Engelschen op de regeering,
is een der ernstigste grieven van het
rechte Afrikaansche volk. Ook het sociale
vraagstuk treedt te Johannesburg sterker
dan elders op den voorgrond. Men zal
zich ook in Holland nog wel herinneren
de beruchte strikes of werkstakingen van
1922, die zooveel menschenlevens hebben
gekost. De voornaamste gevechten waren
geleverd vlak bij de pastorie van Dis
- ostma, wiens gast ik Was. En nog wer
den me de pleinen gewezen, waar de
barricades waren opgeworpen, en de hui
zen, die in forten veranderd waren. Het
vas een revolutie geweest in optima for-!
r?a' ^aat me liever zeggen in den
slcchtsten zin des woords, waarbii de
heden, toen ze zagen, dat het misdadige
opzet mislukte, zich zelf hebben doodge
schoten.
Het goud wordt zeker niet gemakkelijk
gewonnen. Van een goudrijkdom zooals
in alluviale streken, waar het goud soms
zelfs bij klompjes wordt gevonden, is in
Johannesburg geen sprake. Er strekken
zich diep onder den grond zoogenaamde
goudriffen uit, d.w.z. lagen van goud-
houdend gesteente, die aan de eigen-
Aardige kleur en formatie terstond te
ontdekken zijn te midden van het andere
vulkanische gesteente. In deze goudriffen
worden met een electrische drilboor diepe
gaten geboord; die gaten worden mot
dynamiet gevuld, dan tot ontploffing ge
bracht, waardoor de rotswand losspringt;
de 'losgesprongen steenen worden op: klei
ne wagentjes naar de schacht gebracht,
waar ze in schepemmers (het best te ver
gelijken met de schepemmers onzer bag-
gerschuiten) naar boven worden gevoerd;
het erts wordt daarna verbrijzeld tot
gruis, en door chemische stoffen wordt nu
het goud uit het erts uitgehaald. Als
men hoort hoeveel tonnen erts aldus be
werkt moeten worden om enkele onsen
goud te winnen, dan verstaat men hoe
zwaar deze arbeid is en verwondert zich.
dat deze arbeid zoo loonond is, zooals
blijkt uit de rijkdommen der goudmagna
ten en de hooge dividenden, die ze uit-
keeren.
Gevaarlijk is de arbeid zeker. Heel de
bodem onder Johannesburg is ondermijnd
en al stut men de gewelven met boom
stammen, toch komen instortingen genoeg
voor. Ook het laten ontploffen van do
schietgaten is een gevaarlijk werk, dat
menig menschenleven kost. Maar het
grootste gevaar schuilt in het stof, dat bij
het horen der gaten loskomt, in de longen
dringt, en daar een ongeneeslijke ziekte,
de mijntering, veroorzaakt. Men zeido
me zell's, dat een mijnwerker, die tien jaar
dezen arbeid verricht had, zeker ten
doode gedoemd was. Wat baat het of men
dezen mijnwerkers al hooge loonen uit
keert, wanneer ze hun leven moeten ge
ven om het zoo begeerde goud uit do
aarde te delven? De vroegere mijnwer
kersbevolking, voor een goed deel be
staande uit het schuim van alle natiën,
is dan ook geheel uitgestorven. Thans
worden voor dezen arbeid meest kaffers
gebruikt en doordat de rots bij Jiet bo
ren met .water besproeid wordt, is bet
ergste gevaar voorkomen. Ik heb op
zichters gezien, die reeds meer dan twin
tig jaar in de mijnen gewerkt hadden
en nog gezond waren gebleven. Dat aan
de kaffers, die veel sterker zijn en tuin
der loon vragen, door de mijnmagnaten de
voorkeur wordt gegeven, is te begrijpen.
Een der oorzaken van de werkstaking van
1922 was dan ook, dat de „witmenschen"
naar verhouding to weinig werk in de
mijnen konden vinden.
Zooals wel van zelf spreekt, heb ik
de gelegenheid om zelf een dezer mijnen
te bezoeken, niet laten voorbijgaan. In
een opzichters woning moest ik eerst van
kleeren verwisselen. Ik kreeg een mijn-
werkerscostuum aan, veel lijkend op de
geoliede broeken, jekkers en petton on
zer stuurlui op zee, wanneer er storm
.op komst is. Toen werd ik naar een
der schepemmers gebracht; eerst gingen
op den bodem drie kaffers gehurkt zitten;
daarna zoowat boven op hen mijn bege
leiders en ik; en toen daalden we tot een
diepte van 4000 voet in de aarde af.
Of de kaffers dienst moesten doen als
stootkussens, wanneer de emmer naar
beneden viel, zal ik maar niet uitmaken.
Ik weet alleen, dat de kaffers van zoo
nabij niet aangenaam ruiken; dat zulk een
glibberige vuile emmer al heel weinig
overeenkomst heeft met een moderne
lift, en dat het water, dat nu en dan
van boven over ons neerstroomde en
trots den oliejas tot de huid .doordrong,
een minder aangenaam stortbad. Do tocht
onder de aarde duurde een paar uur;
bet ging langs zeer glibberige paden en
over vrij steile rotswanden, Waarbij mijn
ervaring als Alpinist me goed te stade
kwam. Al werd voor luchtverversching
gezorgd, liet was toch in de diepte be
nauwd en warm en ik begreep, dat de
kaffers, die aan 't boren waren, het mini
mum van kleeding droegen, dat een
mensch dragen kan. Die scheuren in de
gewelven en de dreigende rotsblokken
boven ons hoofd gaven wel een unhei
misch gevoel, wat nog vermeerderd werd
als men zag hoe de dikste boomstammen
door den ontzettenden' "druk door midden
geknakt waren. D|at ik vooraf een certi
ficaat liad moeten teekenen, dat ik bij een
mogelijk ongeluk geen schadevergoeding
zou eischen, en een taschje meekreeg
met verband etc. als „eerste hulp bij ver
wondingen", diende ook niet om gerust
stellend te werken. Maar ik ben niet zoo
bevreesd uitgevallen en 3e toclït liep
zonder ongelukken af. Toch was ik dank
baar, hoe interessant dat bezoek ook was,
toen ik in den schepemmer weer opge-
hesclien werd naar Gods zonnelicht en na
een bad mijn eigen kleeren weer kon
aantrekken.
De nieuwe president van Frankrijk.
Niet Painlevé maar de voorzitter van
den senaat, G. Dioumergue, is gisteren
met 515 stemmen tot president der Fran-
sche republiek gekozen. Zijn mede-candi-
daat Painlevé verwierf 309 stemmen.
Dioumergue i s een radicaal-socialist.
of andere ziekten der ademha-
lings organen kunnen Uw leven
vergallen. Voor de prikkelende
hoestbuien die U 's nachts uit den
slaap houden is ei één beproefd
middel: AKKER's
Dat hij gekozen is met behulp der reeht-
sclien uit do Kamer was meer een ge
volg van het feit, dat men Painlevé wilde
doen vallen én het linksche kartel weusch
te te doen vallen. Dioumergue is een
beminnelijk man, een fijne geest, die,
zoo' zegt ,,D« Msb.'" heel wal beter op
het Elysée past dan de partij fanatieker
Painlevé.
Die nieuwgekozen president werd den
lsten Augustus 1S63 te Aigues-Vives (de
parlement du Gard) uit een oud-proles-
tantsche familie geboren. Hij 'studeerde
in de rechten, „droop" verscheidene ma
len voor zijn examen en beproefde, na
eindelijk geslaagd Ie zijn, zij geluk als
advocaat. In 1890 weru bij tot vrede
rechter in Cohin-China benoemd. Vervol
gens ging hij, nog steeds in zijn hoeda
nigheid van koloniaal beambte, naar Al
giers en keerde tenslotte naar Frank
rijk terug, waar hij zich in de politiek
wierp en door zijn geboortodistrict naar
de kamer werd afgevaardigd.
Dioumergue werd een belangrijke figuur,
Van 1902 tot 1905 was hij minister van
koloniën in het Kabinet Goinbes, in 1906
minister van handel in hot Kabinet Sar-
rien, in 1907 minister van onderwijs on
der Clemenceau, in 1909 bekleedde hij
dezelfde functie onder Briand. Van 1910
tot op heden was hij senator voor het
district Diard. In December 1913 trad
bij op als minister-president, en werd
in Juni 1914 opgevolgd door Ribot.
Ilij speelde een groote rol kort voor
den oorlog, zoodal in Augustus 1914
'toen Viviani zijn nationaal Kabinet for
meerde, ook Dpumergue een plaats kreeg.
Dioumergue bleef eveneens onder de op
volgende ministeries Briand, Millorand en
Delcassó.
In 1917 werd ,h ij met een missie naa.r
Rusland gezonden. Na zijn terugkeer uit
Rusland, wijdde hij zich uitsluitend aan
parlementaire werkzaamheden. Tot sena
tor gekozen, was hij o.m. voorzitter van
de commissie van buitenlandsche zaken
id üiit departement.. In 1922 werd Dou-
mergue zelfs voorzitter van den senaat.
Hij was voorzitter van de sterkste senaats-
groep, n.l. van de democratische linker
zijde, de radicalen van den senaat.
De presidentsverkiezing heeft de parle
mentaire lyingen in geweldige beroering
gehouden, doch men kan niet zeggen, dat
het publiek een bijzondere belangstelling
aan den dag heeft gelegd. Wel werden
in Eken avond de couranten-jongens de
bladen uit de handen getrokken, maar
liet was toch piet anders dan nieuws
gierigheid, die bevredigd wilde worden.
Parijs had dan ook een buitengewoon
rushg aanzien.
Op de stations, die naar Versailles lei
den, had reeds vroeg in den ochtend een
grootc drukte plaats, welke telkens toe
nam, naarmate de regeeringstrcinen de
parlementsleden en regeeringspersonen
naar Versailles moesten brengen. Het weer
was ongunstig. Zoo nu en dan rommelde
de donder en kletterde do slagregen.
Te Versailles was het een drukte, alsof
er een groote militaire wapenschouwing
moest plaats hebben. Reeds Versailles
zelf lelt vele garnizoenen en is nog ver
sterkt geworden door dragonders, kuras
siers en huzaren, regimenten wielrijders,
terwijl ook de .republikeinsche garde er
aanwezig was.
Korte berichten.
De Britsche munt zal veertig mil-
lioen zilveren roebels voor Sovjet-Rus-
land aanmaken. Die schatkist gaf hiertoe
verlof, op voorwaarde, dat het muntme-
taal en het geld ter bekostiging van den
aanmaak vooruit worden overhandigd.
De Nationale Conventie der repu
blikeinen heeft generaal Dawes benoemd
tot c md d iat voor h t vice-pres'dentschap
van Amerika.
Die Echo de Paris meent te weten,
dat generaal Noliet onlangs een rapport
aan de bondgenooten heeft toegezonden,
waarin hij een vrij verontrustende be
schrijving geeft van de ontwikkeling in
den laatsten tijd van de bewapening van
Duitschland.
Die stakers aan het electrische
krachtstation van Londen, die sedert 5
dezer den dienst bij de ondergrondsche
sporen verlamden, hebben met 135 tegen
84 stemmen besloten, terstond het werk te
hervatten. De staking bij de ondergrond
sche sporen te Londen is dus in elkaar
gezakt. t
Bij een ontploffing aan boord van de
Mississipi te San Pedro zijn 3 officieren
en 43 manschappen gedood. Het ongeluk
geschiedde toen een der fcanoniers tijdens
de schietoefeningen hel sein gaf de elec-
triciteit tot ontsteking der lading in wer
king te stellen, voordat bet sluitstuk dicht
was.
Volgens bericht uit Dortmund heeft
generaal Diegoutle aan de dagbladen in
het bezette gebied verboden medodeelin-
gen te publieeoren over de politieke kri-
sis in Frankrijk.
- Volgens bericht uit Rome geven de
bladen in verband met liet verdwijnen
van den Itahaanschen sociaal-democrati-
schcn afgevaardigde Matteotti als hun
meening te kennen, dat hij het slachtoffer
is geworden van een politieken aanslag
en wijzen er op, dat hij reeds in 1923
het slachtoffer van een fascistischen aan
slag is geweest.
Bij het slechte weer van de laat
ste dagen is nu nog sneeuw iu Schol-
land gekomen, die in verschillende berg
achtige streken is gevallen. Gelukkig heeft
de regen nu opgehouden en was hot
gisteren veel beter, ofschoon nog koel
weer.
HIEUW
NIEUW I
De verwe k kor van liet m o n d-
en k'lauwzeer.
Op uitnoodiging van den Minister
van Binnenlandsche Zaken en Land
bouw zullen de hoogleeraren Froscli,
en Diahmen, uit Berlijn, Maandag, 16
Juni a.s., een voordracht houden over
den door hen ontdekten verwekker
van liet mond- en klauwzeer. Tot de
voordracht, welke in het Jaarbeurs
gebouw te Utrechl zal worden ge
houden, en door den Minister zal
worden bijgewoond, zijn verschillende
Kamerleden en landbouwautori teilen
uitgenoodigd.
De wet betreffende gedistil
leerd-accijns.
Bii de Tweede IKiamer is een wets
ontwerp ingediend houdende aanvul
ling der algemeene wet betreffende
de" heffing der invoerrechten "en ac
cijnzen en der wettelijke bepalingen
betreffende den gedistilleerd-accijns.
In dit ontwerp zijn krachtige maat
regelen neergelegd lei' beteugeling van
de gedistilleerd-fraude. Tot dusverre
konden grensbewoners aan smokke
laars do gelegenheid geven hun lading
op een boerenerf of in een tuin neer
te leggen totdat dezen de kans schoon
zien die verder te vervoeren. Thans
is een bepaling voorgesteld, welke op
het onvrij-terrein aan die straffeloos
heid een eind maken. Voorts is een
strafversclierping facultatief gelaten,
doch het is gewenscht. den rechter
gelegenheid te geven in ernstige ge
vallen gevangenisstraf op te leggen.
Verder zal een nieuw artikel voor
zien in de leemte, dat in het open
veld of op den weg de nederlage van
goederen tot dusverre niet strafbaar
is. Een nieuw artikel heeft ten doel,
den opslag van gedistilleerd in een
pand, op een aldaar niet besloten erf
of op een ander besloten terrein, daar
waar hij thans volgens de gedistileerd-
wet nog ongehinderd kan geschieden,
aan de verplichting tot dekking te
onderwerpen. Voorts is het noodza
kelijk de mogelijkheid te openen om
het vervoermiddel, waarmede de
smokkelwaar vervoerd wordt, ver
beurd te verklaren.
Een nieuw vliegtuig.
De directie van de Kon. Luchtvaart
maatschappij heeft dezer dagen aan
de N. V. Nationale Vliegtuig-Industrie
te 's-Gravenhage opdracht gegeven
tot het maken van een groot ver
keersvliegtuig, dat door drie moto
ren, elk van 240 P.K., voortbewogen
zal worden. De heer Frits Koolhoven
is de ontwerper van het toestel. Het
vliegtuig wordt zoo gemaakt, da,t liet
ook op twee motoren volkomen vei
lig zal kunnen vliegen en zelfs op
één motor zich langen tijd in de lucht
kan houden. De besturing van het
toestel zal dubbel zijn, zoodat de be
stuurders elkander zullen kunnen af
lossen, een navigator mee kan gaan
of een mecanicien. Een draadlooze
telefoon zal den vliegtuigbestuurder
in staat stellen, voortdurend met
luchthavens in verbinding te blijven,
op de hoogte te worden gehouden
omtrent de wisselende weersgesteld
heid op de route, en met behulp van
een draadlooze peil-inrichting inge
licht te worden omtrent de nauwkeu
rige plaats, w,aiar het. toestel zich be
vindt. De groote kajuit biedt plaats
voor 10 passagiers. Ze kali eleclrisch
verlicht worden. Achterin bevindt
zich een ruim toilet. Voorts is in den
romp een afzonderlijk bagageruim
aangebracht. Hel hinderlijke geraas
van de motoren zal belangrijk gedempt
worden. De constructeur Iioopt erin
te slagen, een gewoon gesprek van de
passagiers in de kajuit mogelijk te
maken. De Ivon. Luchtvaart-Maat
schappij lioopt in liet voorjaar van
1925 liet toestel in te vliegen. Vol
doet het nieuwe toestel, dan zullen
verscheidene van dit type worden
aangekocht.
Prinses Juliana in Axe 1 sch
kostuum.
De jonge dames De Kraker en de
Feijter te Zaamslag, die destijds na
mens de ingezetenen aan Prinses Ju
liana 'n Axelsch costuum hebben aan
geboden, waren Dinsdag op Het Loo
genoodigd om 't costuum na te zien,
en daar dat wat te klein was gewor
den, te veranderen. Zij werden uit
genoodigd om de Prinses te kleeden
op 0 Augustus bij het bezoek aali
Middelburg en op 8 Augustus hij het
bezoek aan Zeeuwsch-Vlia|anderen, zoo-
dat de Prinses alsdan in hei. Axelsch
costuum zal gekleed zijn.
Allerlei.
H. M. de Koningin zal waarschijn
lijk dit jaar nog, Roosendaal (N.-Br.)
met eeii bezoek vereeren.
Onze landgenoot, de heer Ter Meu-
len, is door de financiëele Volken-
hondscommissie tot voorzitter geko
zen. („Tel.")
Blijkens mededeeling van den voor
zitter der Tweede Kamer in de ver
gadering van Vrijdag, kon de heer
Wijnkoop de vergaderingen der Twee
de'Kamer gedurende eenigen tijd niet
bijwonen wegens een buitenlandsche
reis. Naar Moscou alweer?
Tol directeur van het Kon. Ned.
Meteorologisch Instituut te De Bilt
is benoemd Dr G. van Dijk', thans
adjunct-directeur van het Instituut.
Van 16 tot en met 21 dezer z'al een
telling van de reizigers in de treinen
der Nederl. Spoorwegen worden ge
houden.
De gouverneur van Suriname, mr
A. J. A. A. baron van Heemstra, is
gisterochtend met het stoomschip
Crijnssen, van de Kon. West-Indische
Mail, hier te lande aangekomen.
Vaststelling van een nieuwe
T a r i e f w e t.
Bij de Tweede Kamer is het reeds
aangekondigde wetsontwerp tot vast
stelling van een nieuwe Tariefwet in
gediend. De herziening van het tarief,
welke hij dit ontwerp wordt voorge
steld, heeft in de eerste plaats ten
doel om in het belang van handel
en nijverheid het tarief in technisch
opzicht te verbeteren. In overweging
wordt gegeven het thans van de goe
deren geheven waarderecht van 5
pet. in het algemeen te verhoogen
tot een recht van 8 pet. De grootere
baten, die daaruit verwacht worden,
zijn gesteld op ruim 10 millioen
gulden.
Het schoen en wetje.
Bij Kon. besluit is bepaald, dat niet
ingang van 16 Juni a.s. wordt inge
trokken het besluit van 26 Juni 1923,
houdende verbod tot invoer van
schoenwerk.
Een maatregel tegen belas-
't i n g - o n t d u i kfi n g.
In den laatsten tijd komt het meer
en meer voor, dat belastingplichtigen
handelingen verrichten, die, zonder
dat er sprake is van in strijd met de
letters der wet, medebrengen, dat de
naar de bedoeling der wet verschul
digde belasting geheel of voor een
deel ontgaan wordt. Het meest gewo
ne 'geval is, dat men zijn bedrijf in
brengt in een naamlooze vennoot
schap. Een ontwerp van wet, strek-
