No 199
Zaterdag 24 Mei 1924
38e Jaargang
Bank voor Zeeland
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Binnenland.
Cheque- en Girorekening
Staten-Seneraal.
Uit dB Promie.
Dit mummer bestaat uit twee bladen
GOES.
Incasseeringen op binnen- en
buitenland.
MET GÊCONFUTE VR
1"kZeeuw
Drukkers-Exploitanten
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 6870, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no.58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummersf0.05
P r ij s der A d v e r t e n t i n
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 cL
Bij abonnement belangrijke korting
Onder fascisten.
Te Coreglio nabij Napels kwam het tot
ongeregeldheden tengevolge van een twist,
die ontstond tijdens een banket, waaraan
meer dan 150 personen deelnamen en
dat gegeven werd door de plaatselijke
fascisten-organisatie ter eere van een
tweetal onlangs gekozen parlementsleden.
Eerst werden alleen stokken gebruikt,
doch weldra kwamen de revolvers voor
den dag. De feestgenooten verdeelden
zich in twee kampen, die zich ieder aan
een zijde van de zaal plaatsten. De komst
van de politie wist ernstige gevechten te
voorkomen.
De ex-Krocnprins.
De gewezen kroonprins is te Potsdam
aangekomen, waar hij twee maanden
denkt te blijven, om dan naar Rügen te
gaan. Te Potsdam had hij willen deel
nemen aan de inwijding van een gedenk-
teeken voor gesneuvelden, doch heeft
daarvan afgezien, toen minister Severing
hem verzocht het na te laten.
Van andere zijde wordt gemeld:
Ofschoon door de regeering gewaar
schuwd niet te komen, is de ex-kroon-
'prins naar Potsdam gekomen om Zondag
een reünie van het Garderegiment bij te
wonen. Groote nationalistische demon
straties worden verwacht. De communis
ten hebben eveneens hun aanhangers op
geroepen om de demonstraties te verhin
deren. De militaire macht te Potsdam is
versterkt.
Een ernstige toestand in Albanië.
De binnenland sche en de internationale
toestand van Albanië begint groote be
zorgdheid te wekken bij de voornaamste
Europeesche kanselarijen. Do grens
geschillen met Servië zullen naar alle
waarschijnlijkheid naar den Volkenbond
worden verwezen. De Nederlandsche re
geering zal, volgens den medewerker van
de ,,D. T.", wellicht krachtig protestee
ren tegen het optreden van de regeering
van Tirana, die den Nederlandschen
financieelen adviseur, aangewezen dooi
den Volkenbond, summier heeft ontsla
gen op grond dat Albanië zich niet kon
veroorloven 4000 p. st. per jaar te be
talen voor zulk een ambtenaar.
Wat den binnenlandschen toestand be
treft, schijnt Albanië weer eens bedreigd
te worden door een burgeroorlog. Te
Skoetari, in het Noorden, zijn de bevel
hebber en de plaatselijke troepen, ge
steund door het gros der plaatselijke be
volking, in hoofdzaak Christelijk, in op
stand gekomen tegen het bewind te Ti
rana; zij eischen de overbrenging van de
hoofdstad naar Skoetari. Een dergelijke
beweging is uitgebroken te Valona, in 'het
Zuiden. Ongeveer 25 afgevaardigden, of
een vierde der leden van het parlement
van Tirana, hebben de wijk genomen
naar Ivorfoe en weigeren terug te kee-
ren naar Tirana, uit vrees voor geweld
daden hunner tegenstanders.
Korte berichten.
In Hongarije is de briefcensuur,
die nog uit den tijd van den oorlog da
teerde, opgeheven.
Zoolang het geschil met Duitschland
niet geheel geregeld is, zal de Russische
centrale commissie voor den handel geen
enkele transactie met Duitsche firma's
toestaan.
-Naar gemeld wordt hebben alle
transport-maatschappijen te Odessa be
sloten, voorioopig geen Duitsche schepen
meer te laden of te lossen. Met spoed
'is de reparatie van Russische schepen
ter hand genomen.
In Elisabetgrad (R.) zal dezer dagen
een groep militaire artsen terecht staan,
die beschuldigd worden van het ten on
rechte ongeschikt voor den militairen
dienst verklaren san dienstplichtigen en
liet in ontvangst nemen van een geldelijke
belooning daarvoor van de belangheb
benden.
Bij Schweidnitz in Silezië is tijdens
een hevig onweer de hagel een voet hoog
gevallen en herschiep het landschap ge-
ruimen tijd in een ijswoestenij.
In een plaatsje in Thuringen is een
Duitsch soldaat teruggekeerd, die sedert
1917 in Russische krijgsgevangenschap
heeft vertoefd. Hij beweert, dat er nog
een groot aantal Duitschers in Rusland
krijgsgevangenen zijn. De vrouw van den
reeds lang doodverklaarden soldaat stond
juist op het punt een nieuw huwelijk aan
■te gaan.
Tot burgemeester van Berlijn is gis
teren de tegenwoordige districtsburge
meester van Charlottenburg, Scholz, be
noemd. De socialistische candidaat werd
verslagen.
Naar via Scandinavië vernomen
wordt, heeft de sovjetregeering het plan
opgevat de oude tsaristische uniformen
voor het Russische leger in te voeren.
De nieuwe wéerplichtwet in Tsjecho-
Slowakië vermindert de sterkte van het
leger van 150.000 op 120.000 man en
voorziet van af 1930 in een verdere ver
mindering van 4000 man.
Volgens de bladen hebben de bol-
schewiki in Archangel een propaganda-
bureau opgericht voor de daar komende
buitenlandsche matrozen.
Bij een lusschentijdsche verkiezing
te Liverpool werd de arbeiderscandidaat
met lf>.505 stemmen gekozen. Op den
conservatieven candidaat werden 13.034
stemmen uitgebracht. In December was
de conservatieve candidaat met een meer
derheid van 139 stemmen op den labour-
candidaat gekozen. Ofschoon men gere
kend had met de mogelijkheid van een
conservatieve nederlaag, was de groote
meerderheid der labours ditmaal toch een
verrassing.
De Duitsche regeering heeft de on
dersteuning aan de stakers in het Ruhr-
gebied verboden. Te Gelsenkirclien heb
ben „opnieuw relletjes plaats gehad, waar
de politie met den blanken sabel tus-
schenbeiden moest komen. Onder de be-
toogers bevonden zich vele vrouwen.
- Uit Berlijn wordt gemeld, dat de
Franschen in het filiaal der rijksbank
te Ludwigshafen een som van 53.000
francs en 484.000 goudmark in beslag
hebben genomen, omdat verschillende ge
meenten in de Palts de haar opgelegde
boeten wegens sabotage niet konden be
talen.
Uit Washington wordt gemeld, dat,
ofschoon de kuur met ehlorine-gas Coo-
lidge's verkoudheid tijdelijk veel verlicht
heeft, een bronchitis den president toch
gedwongen heeft alle redevoeringen af
te zeggen.
De geheele Oekraïne wordt door een
malaria-epidemie bedreigd. De nationale
geneeskundige dienst verwacht, dat zij
nog heviger zal zijn dan in 1923. Gedu
rende dat jaar werd een half millioen
personen dogr de ziekte aangetast en
2500 K.G. kinine gedistribueerd.
D e a u t o b u s d i e n s t e n.
Op de vragen van den heer R ra.it be
treffende het nemen van maatregelen
tegen belemmering van het intercommu
nale autobusverkeer luidt het antwoord
van den Minister van Binnenlandsche
Zaken als volgt: Het is den ondergetee-
kende gebleken, dat het gemeentebestuur
van Den Haag niet aan autobus-onderne
mingen, die passagiers vervoeren van het
platteland naar den Haag en omgekeerd
haar staanplaatsen in die gemeente heeft
opgezegd, doch dat dit bestuur de 'be
handeling voor de betrokken aanvragen
heeft opgeschort totdat omtrent de toe
passelijkheid van de desbetreffende bepa
ling van de algemesne politie-verordening
een beslissing zoude zijn gevallen. Nu de
rechterlijke macht de rechtsgeldigheid van
die bepaling heeft aangenomen, stellen
B. en W. zich voor om, rekening hou
dende met de belangen van het verkeer,
weldra op die aanvragen te beslissen.
Belemmering van het intercommunaal
autobusverkeer wordt door de maatre
gelen van het voornoemde gemeentebe
stuur geenszins beoogd. Van zoodanige
belemmering is den ondergeteekende
evenmin gebleken ten aanzien van andere
gemeentebesturen.
Het water cle r Zuiderzee.
Het zoutgehalte van het water der
Zuiderzee is de laatste, weken bijzonder
laag. Is het normaal gehalte 6 pet., dezer
dagen bedroeg het slechts 3/10 pet. Door
den heer Rankema te Lemmer,' die met
de geregelde opneming van het gehalte
is belast, is in de meer dan 35 iaren.
dat hij dit nu doet, nog nimmer zoo'n
laag gehalte waargenomen. Voor een paar
jaar in een droge periode, kwam eens
een zoutgehalte van 18 pet. voor. Het
verschijnsel wordt in hoofdzaak geweten
aan de groote uitstrooming van binnen
water, vooral door de rivier de Usel.
Smokkelen van gedistilleerd.
Door den heer Staalman zijn aan den
Minister van Financiën o.a. de volgen
de vragen gesteld:
Heeft het de aandacht van den Minister
getrokken, dat groote hoeveelheden in
Nederland vervaardigd gedistilleerd ac
cijnsvrij naar België worden uitgevoerd
en aldaar wordt betaald de door dezen
Staat geheven accijns ad 1.1.64 francs,
alzoo thans in Nederlandsch geld onge
veer f 1..50 per liter ad 50 pet., tegen
over f 3.20 in ons land, door welk ver
schil Nederlandsch gedistilleerd, in België
veraccijnsd, met groot voordeel heime
lijk over de Nederlandsche grens kan
worden teruggevoerd, hetwelk, blijkens
tal van aanwijzingen, op groote schaal
geschiedt? Heeft het ook reeds de aan
dacht van den Minister getrokken, dat
hetzelfde, zij het ook «p eenigszins an
dere wijze, langs de Duitsche grenzen
plaats vindt?
DirectieMr. ANT. VAN EERCKEl, ICS VELTHUIJSE.
Kantoor Groote Markt 21- Telefoon 14 en 204-
Vraagt onze condlities Sot hei
openen eener
met rentevergoeding.
Tweede Kamer.
Ons tegenwoordig zeerecht is oud en
verouderd; het dateert van 1838 en kent
alleen nog maar de zeilvaart. Een wijzi
ging van ons zeerecht was dus dringend
noodig. Nu clie wijziging heeft de Kamer
dan gisteren na een voorbereiding van
19 jaar aangebracht. Een bijzondere vol
doening voor den regeeriiigscommissaris
prof. Molengraaff, die dan ook aan het
eind der zitting vele gelukwenschen in
ontvangst had te nemen. De heeren D'res-
selhuijs (V.B.) en. Brautigam (soc.-dem.l
poogden nog eenige verandering aan te
brengen. De poging van den eerste mis
lukte. De Kamer voelde er blijkbaar wei
nig voor. De laatste sprak er zijn verwon
dering over uit, dat dit wetsontwerp niets
regelde omtrent de rechten en verplich
tingen van de schepelingen. Van de re-
geeringstafel werd opgemerkt, dat het
scliepelingenrecht alsnog geheel afzonder
lijk zal geregeld worden. Maar -de heer
Brautigam was door deze toezegging
geenszins tevreden gesteld. Het kon,
meende hij, nog zoo lang duren, eer
het werkelijk tot een nieuwe regeling
van het schepelingenrecht kwam en daar
om trachtte hij nu bij amendementen de
regeling van de rechten der schepelin
gen alvast maar zooveel mogelijk in het
algemeen zeerecht opgenomen te krij
gen.. De Kamer nam drie van zijn ze
ven amendementen aan.
In de wet is nu opgenomen het voor
schrift, dat onder de papieren, die aan
boord moeten zijn, zich ook moeten be
vinden de met de schepelingen gesloten
arbeidsovereenkomsten, zoo deze schrif
telijk zijn opgemaakt. Een ander amende
ment verplicht den reeder om aan de le
den der bemanning van het schip, dat
hulp verleende, een schriftelijke verkla
ring af te geven wanneer hulp is ver
leend, vermeldende het bedrag van het
hulp- of sleeploon en de wijze van ver
deeling daarvan. Daarna werd het wetje
aangenomen.
Stoombootdiensten. Wij her
inneren er onze lezers aan, dat zoowel
in de stoombootdiensten op Ooster- als
Westerschelde met ingang van .1. Juni ver
andering intreedt. Men vrage dus ter be-
voegder plaatse tijdig inlichtingen.
Bij de directe belastingen zijn ver
plaatst met 1 Juni a.s. de kommiezen
2e kl. P. Kooij van Vlissingen naar
IJzendijke, H. Timmerman van IJzendijke
naar Vliss'ng n, J. Ck Springer van Vlis
singen naar Hontenisse, L. C. van Duijven-
bode van Hontenisse naar Vlissingen
en A. Kleijn van Vlissingen naar Etten;
de kommies le kl. A. van Baaien van
Etten naar Vlissingen.
Koninklijk bezoek aan Zeeland.
IJ. M. de Koningin zal in de week van
4 tol en met 9 Augustus, zooals bekend,
een bezoek aan Zeeland brengen en zul
len bij die gelegenheid verschillende fees
telijkheden plaats vinden.
Burg. en Weth. van Middelburg zijn
van pordeel, dat de gemeente niet mag
achterblijven in de organisatie en bekos
tiging van enkele feestelijkheden. Daar
voor vraagt de meerderheid van hun col
lege een crediet van f 3000. De minder
heid van het college is op principiëele
gronden niet voor beschikbaarstelling van
een crediet, doch zal, wanneer het ge
voteerd wordt, gich kunnen vereenigen
met de besteding van het crediet. Zon
der twijfel zullen, aldus zeggen B. en W.,
ons ook weder van verschillende buurt-
commissiën en -vereenigingen verzoeken
bereiken om palen en d.g.l. in gemeente
grond te mogen slaan. B. en W. zouden de
desbetreffende kosten voor rekening van
de gemeente willen doen zijn én "doen
een desbetreffend voorstel.
De feestelijkheden zouden B. en W.
willen doen bestaan in het doen afsteken
van een vuurwerk in den avond van 6
Augustus, in de ontvangst der Koninklijke
familie ten stadhuize in den middag van
dien dag te ongeveer 4 uur; na afloop
van het te houden openluchtspel, ge
durende een kort bezoek dat ten stad
huize zal worden gebracht. Verder in
het doen spelen van enkele volksliederen
als welkom bij aankomst der Koninklijke
familie in den avond van 5 Augustus en
in het doen geven van een Molenwater-
concert in den avond van 6 Augustus.
B. en W. zouden voorts voor rekening
van de gemeente willen nemen 'een een
voudige versiering van enkele openbare
gebouwen, benevens de kosten, verbon
den aan het opslaan van een podium op
hel Molenwater, vanwaar de Koninklijke
familie in den ochtend van 6 Augustus
de provinciale hulde-betooging der Zeeu
wen zal kunnen gadeslaan.
Uit hot crediet van f 3000 willen B.
en W. mede bestrijden belooningen van
gemeentepersoneel, dat vóór en tijdens de
feestweek allerlei kleine diensten zal heb
ben te bewijzen.
B. en W. wenschen aan het vorenstaan
de nog toe te voegen, dat, waar het open
luchtspel op de Markt zal worden ge-
honden, een verlichting van het uitwen
dige van het stadhuis gedurende een of
meer dagen, zooals gedurende de
vroegere landbouwfeesten geschiedde, niet
mogelijk is en dat het een oogenblik in
hun voornemen heeft gelegen voor te
stellen om de Lange Jan" (de Abdij
toren) yan gemeentewege electrisch te
verlichten. Zij hebben evenwel daartoe
geen vrijheid kunnen vinden, waar de
desbetreffende kosten werden geraamd op
f4500. Voorts vonden B. en W. een der
gelijke uitgaaf op zichzelf reeds hoog,
doch daarnaast meenden zij ook den
wensch van Hare Majesteit te moeten
eerbiedigen, dat voor Haar bezoek aan
Zeeland, zoo min mogelijk uitgaven uit
de publieke kassen zullen worden gedaan.
Middelburg. In de Raadsvergadering van
■Woensdag 28 Mei a.s. to 2 uur, worden
behandeld onderstaande zaken:
1. Onderzoek geloofsbrief nieuw geko
zen raadslid. 2. Installatie raadslid W!-
Bosbaan. 3. Notulen. 4Stukken. 5 en 6-
Eervol ontslag loeraar Avondschool voor
Nijv.-Onderwijs en onderwijzeres school C.
7. Benoeming bestuurslid Middelburgsch
Muziekkorps (vac. wijlen mevr. Boddaert).
8. Vaststelling nieuwe heftings- en in-
vorderings-verordeningen schoolgelden
Avondschool voor Nijverheids-onderwijs.
9. Mededeelingen omtrent gemaakte op
merkingen bij behandeling Gemeente-be
grooting 1924. 10 en 11. Wijzigingen Ge
meentebegrooting 1923 en heffingsveror
dening Secretarie-leges. 12. Vaststelling
monumehtenverordening. 13. Goedkeuring
rekening 1923 Armenraad. 14. Ie vvijzi
ging gemeentebegrooting 1924. 15. Ont
slag aan de vereeniging: .Eerste Zeeinv-
sche School- en werktuin" uit huur terrein
Dampoort. 16. Verzoek tot verhuring ge
deelte Burgerwei aan Spbrtvereeniging
„V. i. o. s." 17. Crediet voor uitdieping
rioolwatergang Middelburg-Veere. 18. 2e
wijziging gemeentebegrooting 1924. 19.
Verhuring gemeentegrond Zusterstraat. 20.
Eindwijziging 'gemeentebegrooting 1923.
21. Crediet voor feestelijkheden bij Kon.
bezoek in 1924. 22. Aangaan rekening-
courant overeenkomst bank der Vereen,
van Nederlandsche gemeenten. 23. Cre
diet voor verbetering der Singels c.a. 24-
Primitief kohier 1924 Straatbelasting.
B. en W. van Middelburg stellen
den gemeenteraad voor een tijdelijke
geldleening van f 19.000 aan te gaan,
zulks in afwachting van het sluiten eener
definitieve leening en tegen een rente
van Jen hoogste pet. boven het pro-
messie-disconto der Nederlandsche Bank.
Goes. Co o pi. Veevoederfabriek
Zeeland en West-Brabant. In de
Tweede Kamer kwam Donderdag aan de
orde de conclusie op het adres van deze
fabriek, houdende verzoek om schadeloos
stelling in verband met een door die fa
briek met den Regeeringsadviseur voor
veevoederbereiding gesloten contract. Wij
citeeren uit het verslag:
De comm. stelt voor, de Regeering
dank te zeggen voor de verstrekte in
lichtingen en alsnog clen minister van.
financiën uit te noodigen aan de coop.
Veevoederfabriek te Goes uit te keeren
het bedrag door den Landsadvocaat en
dhr v. d. Perk vastgesteld.
De minister van financiën, dhr Colijn,
zegt bezwaar te hebben tegen de con
clusie tot uitbetaling van rond f 103.000
aan deze coop, veevoederfabriek. De bouw
van de fabriek is aangevangen in Juli
1918 en in September 1918schreef het be
stuur van de fabriek, den minister van
landbouw een brief met verzoek 0111 steun
Daaruit volgt dus, dat toen met deu
houw begonnen werd, van toezegging
van zoodanigen steun geen sprake was.
Is dan op een later tijdstip1 toezegging
van geldelijken steun aan die fabriek
gedaan? Het bestuur zegt, dat dit is
geschied in een vergadering van 29
November 1918, door den minister van
landbouw bijgewoond. Dit schreef het
bestuur den minister positief in Augus
tus 1919. Maar spr heeft in het archief
een serie gevonden van eigenhandige
aanteekeningen van Minister Van Usel-
steyn. Op 25 Maart 1919 heeft dhr v.
d. Perk, adviseur van den minister, aan
den minister medegedeeld, dat hij in No
vember 1918 met den minister de fa
briek heeft bezocht en een voorloopige
overeenkomst had opgesteld. Op dien
brief teekende de minister aan: „Ik heb
nooit eenig subsidie aan die fabriek toe
gezegd". Op 28 April 1919 heeft de mi
nister het bestuur dan ook geschreven,
zich niet bewust te zijn eenige toezeg
ging te hebben gedaan. Eu op 13 Sep
tember antwoordde de minister op een
brief van Augustus 1919: „Ik ontken zoo
positief mogelijk eenige toezegging yan
steun te hebben gedaan. Voorts wees
de minister erop, dat hij die toezegging
niet kon hebben gedaan, omdat hij het
standpunt van de vorige regeering inzake
de veevoedervoorziening niet deelde en
dat dhr v. d. Perk hem ook positief had
verzekerd, dat hij nooit had toegezegd
de nadeelige saldi van de coöperatieve
fabriek te zullen betalen. Op 's ministers
sommatie om te preciseeren wat hij dan
wel zou hebben toegezegd, had het be
stuur dan ook niet geantwoord. Spr heeft
voorts den landsadvocaat gevraagd, of
deze had voorgesteld f 103.000 schade-
looisstelling te betalen aan de fabriek.
Deze heeft hem geschreven, te hebben
gehandeld onder een praesumptie die vol
komen onjuist is gebleken. Hij heeft een
becijfering gemaakt in de onderstelling,
dat op bepaalde grondslagen een ver
goeding moest worden gegeven. Maar hij
had te onderzoeken of er aanspraken
hestonden. Er bestaan dus voorhands voor
spr geen termen om tot betaling van de
f 103.000 over te gaan.
Dhr Van der Voort van Zijp (a.-r.)
zegt, dat de kwestie door minister Van
IJsselsteyn is gesteld in handen 'van de
comm. van taldvies voor crisiszaken.
Deze stelde de coop, in het ongelijk, om
dat van toezegging van steun niets ge
bleken is en omdat de minister beslist
ontkende, dat in de conferentie van No
vember 1918 steun zou zijn toegezegd.
Maar in die conferentie werd besloten
gevolg te geven aan 's ministers verzoek
deel ons uw wenschen mede omtrent den
steun dien gij' behoeft. Immers in aan
sluiting met dat onderhoud ter conferentie
schreef de coöperatie later aan den mi
nister: Wij hebben zooveel noodig. Trou
wens reeds voor 's ministers optreden
had een leidend ambtenaar van het de
partement het bestuur steun toegezegd.
I11 de vergadering, waarin tot den bouw
besloten werd, was verder, in opdracht
van minister van IJsselsteyn, een lei
dend ambtenaar' van het departement aan
wezig. Diaaina deed de directeur van het
afvalfcureau, dhr v. d. Perk, financieel©
toezeggingen en maakte een contract op>,
dat reeds werd uitgevoerd, al was het
inog niet door den minister geteekend. Opi
29 November hij bezoek van den minister
aan de fabriek, heeft de heer Van der
Perk den minister gezegd, dat de fabriek
steun noodig had, waarop de minister
verklaarde, dien steun te zullen geven.
Diat gesprek is bijgewoond door den di
recteur van den Wilhelmina,polder en
door clr Jenny Weyerman. Nu ontkent
de minister in de door den minister van
financiën voorgelezen aanteekeningen wel
beslist een toezegging te hebben gedaan.
Maar daartegenover staat de verklaring
van het bestuur der coöperatie. In elk
geval rust op den Staat de moreele Ver
plichting schadevergoeding te geven. Ook