DE ZEEUW
TWEEDE BLAD,
LEVENSLEED.
C. QUISPEL
Wetenschap en Kunst.
Allerlei.
FEUILLETON.
VAN
ZATERDAG 17 MEI 1924. No. 193
.4
STEUNT ONZE TEXTIELARBEIDERS IN
DEN STRIJD TEGEN DEN ROODEN
TERREUR.
IM conflict in Twente is thans ge
heel van karakter veranderd.
Gelijk bekend is, hebben de Christelijke
organisaties het bemiddelingsvoorstel van
den Rijksbomiddelaar, den heer Van
ÏJsselstein aanvaard. Ook door de werk
gevers is 'dit bemiddelingsvoorstel aan
genomen. Daarmede was een belangrijk
resultaat verkregen.
Allereerst van uit principieel oogpunt
bezien. Bel ging bij dit conflict niet al
leen over een kwestie van loon en ar
beidsduur. Bet ging in do eerste plaats
hierom, of de alleenheerschappij der werk
gevers 'inzake de vaststelling der ar
beidsvoorwaarden zou blijven, dan wel,
dat thans beslist zou worden of de ar
beiders door middel hunner organisaties
daarover mede te beslissen zouden heb
ben.
W e 1 n u, principieel is deze
strijd geheel gewonnen. Tot dus
ver is elke staking in de texUel-industrio
in Twente verloren gegaan. Die werk
gevers hadden zich ook thans daartoe
verbonden. Dit keer met nog veel sterkere
banden clan ooit te voren. Ook thans',
moest de alleenheerschappij weer zege
vieren. Dat is nu mislukt! Die werk
gevers hebben zich misrekend. Zij hebben
do kracht en den invloed der arbeiders
beweging onderschat. Zij hebben belang
rijke concessies moeten doen en hun al
leenheerschappij moeten loslaten. Dut zij
bereid zijn het resultaat voor een bepaal
den tijdsduur vasl te leggen, ook daarvan
mag de boteekenis niet onderschat. Zelfs
„Bet Volk" moest, dat erkennen.
Ook materiaal was hetgeen was ver
kregen van beteekenis. Die loonsverlaging
werd met. 2V2 pet teruggebracht. Vier
maanden zou aan gehuwden en kostwin
nors een toeslag gegeven worden. Wil
den de werkgevers oorspronkelijk de 53-
urige werkweek, thans is het aantal
overuren' op maximaal 130 per jaar be
paald, Daarbij is overeengekomen, dat dit
jaar 6 weken en volgend jaar 12 weken
48 uur zal worden gewerkt, zoodat prin
cipieel de 48-urige werkweek in geen
enkel opzicht wordt aangetast. En ten
slotte zijn de werkgevers er toe gebracht
een overeenkomst aan te gaan, waarin
oen en ander werd vastgelegd, welke
overeenkomst zou gelden tot 1 Januari
1926.
Als gevolg van de aanvaarding van
hot bemiddelingsvoorstel van dhr... Van
IJsselsteijn, is door de C'hr. organisaties
de staking 011 door de werkgevers de'
uitsluiting opgeheven. In de plaatsen:
Boekclo, Borne, Deventer, Haaksbergen,
Hengelo, Oldenzaal en .Winterswijk, is
dan ook op 5 Miei j.l. de arbeid' op nor
male wijze hervat.
In een drietal plaatsen, 11.1.: Enschedé,
Goor en Neede, is door den socialistischen
textielarbeidersbond, die aan do onder
handelingen over het voorstel-Van IJs
selsteijn, niet heeft, deelgenomen, op de
fabrieken der verbonden werkgevers de
staking geproclameerd. Men heeft daar
voor aan de ongeorganiseerden en aan
do leden der Chr. organisaties, die mee
wilden staken en zich daarvoor bij den
„modernen" vakbond lieten inschrijven,
steun beloofd.
En dat alles waarom? Kan men ont
kennen, dat door de Chr. en R.K. orga
nisaties geen resultaat is bereikt? Neen,
dat kan men niet. Stenhuis zelf schrijft,
dat er stakingen zijn beëindigd moeten
worden op slechtere voorwaarden. Dat
zal waar zijn. Vooral in Twente. Diit is
zelfs de eerste keer, dat door oen staking
resultaat is bereikt geworden. En toch
besloot do „moderne" vakbeweging in
de drie bovengenoemde plaatsen den
strijd voort te zetten.
Die Chr. organisaties waren overtuigd,
dat grooter resultaat niet verkregen kon
worden. Zij hebben dat aan de arbeiders
gezegd. En zij hebben besloten op 5 Mei
115).
Nooit beeft zij zelf geweten, hoe lang
die worsteling met haar God geduurd
heeft, maai' toen zij ophield te bidden,
en haar gelaat ophief, waren de donkere
schaduwen weggevaagd en de vroegere
rust, de oude, geduldige glimlach had
haar vermoeide trekken weer ontspannen.
Bet was nog vroeg in de maand Juni,
dat mevrouw Andrews, gedwongen door
Felix' zwakke gezondheid, haar verblijf
in do White Mountains (spreek uit: Waa.it
mountens Witte bergen) moest opge
ven; en in overleg met dr Howell ver
huisde do familie Andrews naar hun
buitenverblijf aan de zeekust, dat al
eenigo jaren hun eigendom wa.s, maar
hetwelk zij weinig bezocht hadden, om
dat mevrouw Andrews de voorkeur gaf
aan Newport, Saratoga en Nahout.
Hot huis „D'3 Wilgen" was groot en
luchtig-, hoog van verdieping, en de
ramen breed. Een breed plein strekte
zich aan den voorkant van het huis uit,
en twee oude wilgeboomen stonden ieder
aan een kant van de hooge sloep, die
dan ook hun naam aan het huis gaven.
Defrissche matbekleeding op den vloer,
j.l. den arbeid te hervatten. De „mo
dernen" deden dit niet. Zij hebben met
dezen strijd blijkbaar andere bedoelin
gen.
De leden der Chr. organisaties zijn op
5 Mei j.l. voor het overgrootc deel aa.11
den arbeid gegaan. Gemakkelijk ging dit
niet. Die arbeiders van de fabriek Kre-
mersmaten waren genoodzaakt zich door 'n
haag van mensehen, die aan beide zij
don van de straat stonden opgesteld,
hc.cn te werken om in de. fabriek te klomen
Honderden arbeiders stonden des Maan
dagsmorgens voor de fabrieken, met hun
werkkleeren enz. bij zich. Daaruit bleek
wel, dat zij er op gerekend hadden aan
het werk te gaan. Allerlei omstandigheden
hebben er aan medegewerkt, dat dit niet
gebeurde. Behalve dc leden der Chr. or
ganisaties, hebben er toén slechts weini
gen het werk hervat.
Die terreur werd al spoedig uitgeoe
fend. Zij, die aan bet werk gegaan waren,
werd het bijkans onmogelijk gemaakt aan
het werk te blijven, tengevolge van de
bedreigingen en den terreur, die steeds
in verseherptci' mate werd toegepast..
Trots dit hebben toch vele leden drie da
gen lang volgehouden. Woensdagmiddag
kwam nog een lid van „Unitas" aan zijn
bestuur mcdedeelen, dat hij een post van
twee maal twee leden der socialistische
organisatie, voor en achter zijn woning
had staan, zoodat hij geen sta.p buiten
zijn deur kon zetten, zonder tusschen deze
posten te inbeten doorgaan. Die vrouw
van dit lid had liem gesmeekt niet weer
aan het werk te gaan; doch ondanks dit
alles ging deze moedige man, zonder
©enigen aandrang Van zijn bestuur weer
aan den arbeid. Bij wilde niet bukken
voor den rooden terreur.
Evenwel bet spreekt vanzelf, dat het
zoo voor de leden der Chr. organisaties
hoe langer hoe moeilijker werd aan het
werk te blijven. Zij hebben het werken
moeten onderbreken. Als gevolg daarvan
heeft men de meeste fabrieken weer moe
ten stopzetten
Wij vragen thans uw steun voor onze
Chr. textielarbeiders, die werken willen,
maar tengevolge van den rooden terreur
dit niet kunnen. Onze strijd te Enschedé
gaat thans niet meer tegen de werkge
vers, doch tegen de socialistische vak
beweging, die onze Christelijke vakbe
weging onder den voet wil loopcn. De
groote aanval, die reeds lang kon ver
wacht, is nu begonnen. Stenhuis schrijft
in „Het Volk", dat het nog beter is on
georganiseerd te zijn, dan confessioneel
georganiseerd.
Tegen dit optreden der moderne vak
beweging, 'die 'de belangen der arbeiders
opoffert aan politieke doeleinden, gaat
thans ons verzet. Ieder doe wat in zijn
vermogen is .orn steun te verzamelen, óm
onze Chr. vakbeweging te helpen in de
zen strijd.
Onze Besturenbonden moeten de steun-
actie opnieuw opzetten. Niemand onzer
Chr. georganiseerde arbeiders mag wor
den overgeslagen. Elke week moet aan
elk lid de steunlijst worden gepresen
teerd. Ook de .afdeelingen onzer vakbon
den op plaatsen, waar geen Besturenbond
is, moeten de steunverzamteling met
kracht doorzetten. En wij verwachten dat
ook andere k r i n g e n, dat alle
C h r i s t e n e n ons in dezen strijd willen
steunen.
Allen meegeholpen 1 Men vrage, indien
men deze niet beeft, steunlijsten aan 'bij
liet Chr. Nat. Vakverbond, Stadhouders-
laan 45, Utrecht. Gelden zende men aan
het adres van den penningmeester van
het C. N. V., J. S. Rupipert Jr., .aan
hetzelfde adres.
Niemand blijve achter. Ieder doe wat
hij kan!
Bet Dag. Bestuur van het Ci. N. V., K.
Kruithof, Voorz., II. Amelink, Secr., J.
S. Ruppiert Jr., penningm.
Wij deelen nog mede zulks voor 't
zenden van steungelden dat secretaris
van den Chr. Besturenbond te Goes
is: O. lv. Maartense', Heernisseweg 62;
te Middelburg A. S,. Boone, Ju
lian astraat Wi 24, en te V1 i s s i n g e n
P. J. Kruijsse, Pioenlaan 17.
Tegenstellingen.
Onder dit opschrift schrijft de hoofd
redacteur van „Timotheus" in zijn be
kende rubriek „Indrukken" het volgende:
de licht-rieten sofa's en stoelen, de wit-
mousselinen gordijnen gaven aan het
huis een heerlijk, rustig en koel voor
komen. In de kamers was geen enkele
schilderij met belle kleuren, alles was
gehouden in het zacht, grauw, mistig
waas van Landseers schilderwerk. De
omlijsting in gesneden ebben- en eiken
hout.
Die gulden, praal van het huis op de
Fifth Avenue was achtergebleven; hier
hielden eenvoud en behagelijkheid den
boventoon. Zelfs het „China" droeg geen
gouden glans, maar wa.s versierd met
groene klimopranken; en in de bloem
vazen stonden enkel frissche varens, nog
met den zilveren dauw besprenkeld.
Lage weidevelden strekten zich ten
oosten en westen uit, en goudgele ko
renvelden ten noorden van het landhuis.
De kleine heuveltop, waarop het huis
gebouwd was, liep langzaam glooiend
neer tot aan den altijd klagenden en schui
menden oceaan.
Voor de gouvernante en de kinderen
was de verandering van het heete, druk
ke New York met deze rust hier aan de
zee ©en heerlijke, welkome afwisseling;
en gedurende de lange Julidagen, toen
de sterke zeewind de wilgentakken deed
heen en weer zwaaien en tegen do ven
sters deed zwiepen, en hot haar over
Edna's voorhoofd deed dwarrelen, toen
D.c vorige week mlocht ik. door Gods
goedheid doorbrengen in 'n. rustige omge
ving. Eenige broeders in Christus, in
BallaigUes woonachtig (een plaatsje ge
legen in canton Vaud, in Fransch-Zwit-
serland, niet ver van Villars, waar ik
eenige jaren geleden tot herstel van gezond
heid vertoefde), hadden aan geloovigen in
verschillende landen uitnoodigingen ge
zonden lot het houden van een tienjaar-
lijkselie conferentie tot onderzoek van
het Woord. Ongeveer twintig jaar ge
leden vond een dergelijke samenkomst
plaats in Vevey, waar, aan de hand
van de brieven aan de Thessalonikers,
overdacht werd de Wederkomst des Hoe
ren. Ongeveer tien jaar geleden oen twee
de in Genève, tvaar liet onderwerp1 dei'
bespreking was de brief aan de Kolossers
Christus in ons, de Hoop der heerlijkheid.
En nu ging het, naar aanleiding van
eenige hoofdstukken uit den eersten brief
aan de Korinthiërs en den eersten brief
van Johannes, over Eenheid en Gemeen
schap.
Uit niet minder dan tien landen waren
broeders aanwezig, die de besprekingen
PIANO'S EN ORGELS
KUNSTSPEL PIANO'S
Prachtige Instrumenten
Inwendig en Uitwendig
Eventueel Bijzondere
Aankoop Voorwaarden
Pianofübrikanï Goudsche Singel 3 - Rotterdam
in hot Fransch konden volgen en van
wie er aan de overdenkingen deelnamen
door vragen, antwoorden en opmerkingen.
En zeer trof mij de rust, die in dit
samenzijn gevonden werd. Zooals onlangs
van een andere bijeenkomst van broe
ders in ons land getuigd werd„een her
haling van de wonderbare spijziging', op
geestelijk gebied", zoo was het ook hier.
D'e Meester gaf ook hier „zielespij'ze voor
de roize." Eu Hij deed op dezen „borg"
Ballaigues ligt 803 meter hoog aan
de vergaderden Zijn heerlijkheid zien. In
geestelijk opzicht werd er gevonden, wat
Paulus heeft geschreven van een ge
beurtenis uit "het werkelijke leven: de
opgestane Jezus werd gezien door onge
veer vijfhonderd broederen op eenmaal.
He grenzen der landen waren als weg-
gewisc-ht. D|e gevoeligheden der verschil
lende volken en naties lieten zich niet
gelden. Hoe liefelijk is liet, als broeders
eendrachtig samenwonen!
Maar de tegenstelling "liet zich
spoedig zien. Reeds van den „berg" af
dalende werd het- ondervonden, hoe do
vijand van alle- ware „rust" ook op ilo
hellingen der bergen zich doet gelden.
En vooral nam ik dit waar, toen ik
Maandag j.l. in Parijs aankwam, 't Was
juist de dag, -toen openbaar werd de uit
slag der verkiezingen. En nu had men
die onrust moeten zien! Men vloog op
de courantenverkoopers af. Men rukte el
kaar de bladen uit de handen. En weldra
ld eek, dat het nieuws, dat men las, de
gemoederen niet kalmeerde. Integendeel!
Een koortsachtige opwinding had Parijs
bevangen. En men riep: het ministerie
kan niet blijven; Poincaré zal moeten
heengaan; wie zal de opvolger zijn? En
men wenschte elkaar geluk met den uit
slag, of men gaf er elkaar de schuld
van. Maar 'hoe ook, rust was verre;
uiterlijk en innerlijk.
En de tegenstelling met de rust, genoten
in broederlijke gemeenschap en rond Gods
Woord, greep mij Machtig aan. En op
nieuw dreef de nood der arme wereld
mij uit tot het gebed voor alle Menschen,
waarover Paulus zoo liefderijk spreekt, ja,
liet verlevendigde bij mij de vraag, waar
om wij. Christenen, die God kunnen dan
ken voor zooveel rust, toch niet meer
met ijver, met ernst, met innige liefde
getuigen van Hem, die te midden van
de onrust om Heiffl heen sprak over
rust, Zelf een toonbeeld van Goddelijke
rust, en die voor geweten en hart rust
wil geven aan allen, die ze door liet
geloof aannemen en zoeken! (Matth. 1.1:
20—30).
voelde zij inderdaad, alsof een nieuw
levenstijdperk voor baar was ingetreden.
Al eenigo weken geleden was de druk
van liaar boek aangekondigd, en haar
uitgever plaatste de meest vleiende ad
vertentie, die de verwachtinng des te
hooger deed spannen en den weg pla
veide voor een gunstige ontvangst. Be
halve het eerste hoofdstuk, reeds lang
geleden verworpen door den heer Man
ning, had niemand iets gezien van het
manuscript. E,n terwijl het lezend publiek
in spanning wachtte, rijpte bij de schrijf
ster reeds lang woei' het plan voor een
tweede.
Eindelijk was het boek gereed; verschil
lende deelen raakten verspreid door het
land; de meest nieuwsgierigen hadden
het eerst verschenen boek dadelijk ge
kocht en nu hing Edna's schrijfsterslot
in de balans.
Een wonderlijke aandoening maakte
zich van haar meester, toen zij1 voor het
eerst een boekdeel van zichzelf in han
den kreeg, want het scheen haar een deel
van haar persoon te zijn. Zij wist, dat
'haar hart klopte in die bladzijden, en
vroeg zich af, of de groote wereldpols
daarmede in eenheid zou kloppen.
Toen Edna nu met de vingers over de
bladzijden van het boek streek, viel een
traan er op neer en de stem van haar
ziel, die geen klank kon aannemen, luid-
De kerk en de kerktoren te Vrouwepolder
26 Mei 1624 26 Mei 1924.
Op Maandag 26 Mei a.s. zal het 300
jaar geleden zijn, dat in de Ned. Herv.
kerk te Vrouwepolder voor liet eerst werd
gepredikt. Deze eerste prediking had
'plaats op den eersten Pinksterdag (26
Mei) van liet jaar 1624, toen de nieuwe
kerk pas gebouwd was.
Naar aanleiding van deze herdenking
willen wij eenige bijzonderheden over liet
begin der Hervorming in die gemeente
mededeelen. Eerst echter in 't kort iets
over het ontstaan der ambachtsheerlijk
heid „Onze Lieve Vrouwepolder".
Deze heerlijkheid is een 'der jongste
van Walcheren. Nadat eerst in de 13e
eeuw het noordelijk deel van het am
bacht Serooskerke door diclitslibbing was
gevormd, werden in de eerste helft, van
de 14de eeuw de schorren, 'die ten N.
van 't ambacht Serooskerke lagen en door
een watergeul er van gescheiden waren,
door Wolfert van Borsele bedijkt tot een
nieuwen polder. Van Paus Clement V
kreeg bij later vergunning er oen pa
rochiekerk to bouwen, welke gewijd werd
aan Maria, Onze lieve Vrouwe. Hiernaar
werd 'het langzamerhand gevormde dorp
en ook het ambacht genoemd. De inge
dijkte polder heette langen tijd „de
Nieuwe Polder", later verkort tot „de
Polder", welke benaming thans nog door
don volksmond aan liet dorp wordt ge
geven.
Later ontstonden door aanslibbing tegen
den nieuwen polder de Beeklioekspolder,
de Gerstepolder en het Noordernieuwland.
Hiervoor Je wam© n in de 17de en de 18de
eeuw de tegenwoordige, zeer breede en
hooge duinen.
In de Roomsch-Katliolieke parochie
kerk was natuurlijk een beeld van Maria.
Volgens overlevering moet dit op een
mirakcleuze wijze ontstaan zijn. Het werd
dan ook zeer vereerd. Zeelieden deden
eerst, -een pelgrimstocht naar de kerk van
Onze Lieve Vrouwepolder, voor zij de
reis aanvaardden. Jaarlijks op den dag
gewijd aan Maria, werd liet beeld in
plechtigen optocht buiten de kerk en om
liet dorp gedragen. Deze processie deed
een groote schare van alle zijden toe
vloeien, want het. madonnabeeld deed
'vele vreemde en. ongehoorde mirakelen.
Zelfs vorsten kwamen om voor het beeld
te bidden.
Het wapen dei' gemeente vertoont thans
liet beeld Maria met 't kindekc Jezus op
den arm.
Door de overgave van Middelburg aan
den Prins van Oranje (Febr. 1574) ver
trokken. de laatste Roomsche geestelijken
naar elders. Nu kon de Hervorming op
geheel Walcheren zich uitbreiden. Even
als de meeste kerkgebouwen van Walche
ren was ook de Roomsche kerk te Vrou
wepolder door den oorlog grootendeels
verwoest. Het is niet bekend waar het
Mariabeeld gebleven is; bij den beelden
storm was het gespaard gebleven.
't Is te begrijpen, dat de geheele bevol
king niet dadelijk en bloc tot de Her
vorming overging. Een groot deel van do
plattelandsbevolking was nog te veel aan
den godsdienst der voorvaderen gehecht.
Vooral was dit liet geval bij de bevolking
van Vrouwepolder, bij wie, zooals wij
zooeven zagen, de Roomsche eeredienst
zulk een voorname plaats innam en door
liet pelgrimbezoek geldelijk voordeel
bracht.
Al zullen -er in 't geheim bij sommigen
nog wel de Roomsche gebruiken in 't hui
selijk leven in acht zijn genomen, toch
breidde het aantal hoorders naar de Her-
vormde prediking zich langzamerhand uit.
Voornamelijk gingen zij naar Serooskerke
ter kerke, de gemeente die het dicht stbij
was en waar sinds 1577 reeds een predi
kant stond. Sommigen gingen ook naar
Gapinge of naar Veere.
In het jaar 1611 kwam er te Vrouwe
polder. eindelijk een Hervormde gemeente
(ondanks de tegenwerking van ds P. Moer
man s van Serooskerke. Deze predikant
was niet tegen een Hervormde gemeente
te Vrouwepolder, maar vele menschen uit
liet ambacht Serooskerke, die dicht bij
Vrouwepolder woonden, gingen in deze
laatste plaats naar de prediking. Blijkens
de acteboekcn van den kerkeraad te Se-
de: „Grootvader, zou dit boek in uw ziel
geweest zijn?"
De dagen vielen haar vreeselijk lang,
nu zij leefde in de onzekerheid over de
beoordeeliiig.
Do nieuwsbladen kondigden haar boek
als een mislukking aan. Sommigen dreven
er den spot mee op een kiesche manier,
anderen maakten grof een carricatuur
er van. Verschillenden voelden zich be-
leedigd door zijn onbegrijpelijke geleerd
heid; weer anderen noemden het opper
vlakkig; kortom, hot .scheen, dat er niets
van haar werk zon overblijven. Zij was
verbaasd. Zij wist wel, dat ha,ar werk niet
volmaakt was, maar zij was er zich even
eens van bewust, dat liet niet verachte
lijk was. Zij was meer verrast dan ver
nederd, en was er van overtuigd, door
liet algemeen geschreeuw, dat zij meer
menschen gewond had, dan dat zij' ooit
gedroomd had of voor mogelijk gehouden.
Ziji voelde, dat. de onstuimigheid en ver
woedheid van deze aanvallen moesten
noodzaken tot een terugslag; en hoewel
het moeilijk was rustig te blijven onder
zulke omstandigheden, wachtte zij toch
'kalm en onverschrokken, niettegenstaan
de de luide aanklachten.
Intusischen werd het boek met graagte
gekocht; de uitgevers konden nauwelijks
aan de aanvraag voldoen; en ten slotte
verscheen ook meneer Mannings critiek,
rooskerke bleven ook in latere jaren velen
uit Serooskerke naar 'Vrouwepolden tern
kerke gaan, ja deden er hun belijdenis
en lieten er hun kinderen doopen. Hier
over werd door den kerkeraad van Se
rooskerke bij de classis geklaagd en het
belijdenis doen en liet doen doopen werd
verboden.
1 De Hervormde gemeente werd te Vrou
wepolder in 1611 gesticht. Een kerkeraad
werd gevormd in tegenwoordigheid van de
'predikanten van Veere, Gapinge, Vrouwe
polder en Oostkapelle, welke predikanten
de gemeente om beurt bedienden. De ker-
kehjke gemeente was toen nog te klein
om een eigen predikant te hebben; dok
liad zij zelfs nog geen kerkgebouw, want
de oude Roomsche kerk lag nog verwoest.
De bijeenkomsten werden daarom gehou
den in een huis of schuur, want op een
der ledenlijsten staat achter den naam
van een zekeren Pierijntgen van Dale
„daar men preekt".
Een verzoek aan rle classis om een
eigen predikant werd in 1618 toegestaan,
ten eerste om den groeten toeloop, soms
omtrent 300 personen, en 90 avondmaal-
gangers, en ten tweede omdat deze plaats
meer dan alle andere op dit eiland (zoo
als de notulen melden) bezet was met
pauselijke superstitie (bijgeloof). In 1618
werd beroepen de proponent Theodoras
Sael, die het beroep aannam.
Spoedig werd nu ook behoefte gevoeld
aan een eigen kerkgebouw. Een verzoek
hiervoor werd door de classis in 1622
toegestaan op voorwaarde, 'dat Vrouwe
polder zelf f 400 bijdraagt. De raming voor
den bouw was 635 pd. vlaamsch of f3810.
Later werd het bouwen der kerk met
een toren op liet dak, zooals te Sint-
Laurcns er een stond (deze was in 1612
gebouwd) aangeboden voor 500 pd. vl.
(£3000), daar nog vele muren van de
oude ,kerk waren blijven staan en deze
muren zelfs nog hooger waren dan noodig
was. De nieuwe kerk kwam dus op de
plaats van de oude. Volgens een nog aan
wezige inteekenlijst werd door de ge
meente Vrouwepolder 50 pd. vl. 6 sch.
en 8 gr. of f 302 bijgedragen, terwijl de
ambachtsheer Willem van Oranje f 200
schonk tot aankoop van de glazen en de
klok.
In hel jaar 1624 werd de kerk voltooid,
zöodat op 26 Mei 1624 op Pinksterdag do
eerste predikatie er in kon gehouden wor
den. Dit jaartal kwam ook te voorschijn
toen eenige jaren geleden de eikenhouten
preekstoel van zijn verflaag werd ontdaan.
Dezer dagen kan dus het '300-jarig be
staan van do kerk herdacht worden. Jam
mer, dat het kerkgebouw later (denkelijk
in do vorige eeuw) geheel met cement be
streken is.
Do eerste predikant, ds Th. Sael, ver
trok in 1640 naar Arncmuiden. De laatste
predikant is lot. lieden geweest ds C. W.
Bastiaanse, die in 1922 naar 't Woud bij
Delft is vertrokken. Sedert dien tijd is de
gemeente vacant.
Ritthem.
B. J. DE MET.T.
Duitsch© humor. Von Asberg-
Radern heet hij, voluit!
Zéér oud-adellijk, oer-blauw bloed!
Groot landeigenaar in de D'uilsche Oiost-
zee-provinciën, temidden ©ener wei uit
ontwikkelde bevolking van kleine arbei
ders, visschers, enz.
En 't zat hem a,l lang dwars.
Hij kreeg brieven, briefkaarten, ©,d. van
de menschen, en 't was dan allerergor-
lijkst, hoe zij op 't adres' soms zijn naam
verhaspelden; van alles werd er van ..ge
maakt 1... ceh, ieder weet wel, dat onze
kleine luyden zich in lange namen ©n
'n dwaze titulatuur verwarren kunnen.
Eindelijk werd 't hem te erg.
En zoo plaatste hij uit de hoogte van
zijn seigneuraal standpunt, in 't plaatse
lijk blad 'n hreedgekolomde, vetgedrukte
advertentie i 1
„Ik heet niet 'Von Asberg; ik heet niet
Von Rad-ern; is heet Von Asberg-Radem".
Twee dagen later stond y.p dezelfde
plaats, met dezelfde leter, in dezelfde
krant, de treffende pendant:
„Ik heet niet Hans; ik heet niet Worst;
ik heet Hansworst I"
lOndans alle misère is er toch gela
chen, daar in die kreits.
en het troepje schreeuwers, dat zoo- juist
zijn critiek had uitgebracht, stond ver
stomd en luisterde naar het gebrul van
den leeuw.
De recensie van Edna's werk droeg
tot hoofd de kalme terugwijzing va,n Job
tot zijn zelfvoldane vrienden: „Trouwens,
omdat gijlieden het volk zijt, zoo' zal
de wijsheid met ulieden sterven", en het
hield een vernietigend verwijt in aan hen
die de jonge schrijfster zoo onbezonnen
probeerden te verpletteren.
Meneer Manning behandelde het bock
met die slipte onpartijdigheid, die zulk
een waarde aan zijn critiek verleende
het uitpluizend, alsof het door een vol
maakt vreemde was geschreven.
Hij' ontleedde het boek door en door;
en terwijl hij enkele ernstige fouten breed
uitstippelde, die aan veler oog ontsna.pt
waren, 'behalve aan het zijne, gaf hij
aan enkele gedeelten zulk een lof, welk
geen enkel ander Amerikaansoh schrijver
ooit van hem ontvangen had; en hiji voor
spelde, dat die gedeelten nog zouden
voortleven, als reeds lang zij1, die ge
poogd hadden haar werk belachelijk te
maken, geheel vergeten in hun graven
zouden liggen.
(Wordt vervolgd).