No 184 Woensdag 7 Mei 1914 38e Jaargang Staten-Seneraal. Bnitealasd. Binnenland. Drukkers-Exploitanten OOSTERBAAN LE COINTRE DOES Bureaux: Lange Vorststraat 6870, .Goes Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58 Postrekening No. 36000. Bijkantoor te Middelburg: Firma F. P. DHUIJ, 'L.'Burg. Tel. no. 259 De hetze tegen Minister Colijn. In zijn begrootingsrede door den heer Diepenhorst in de Eerste Kamer gehou den, ontving in de volgende bewoordin gen de S. D|. A. P. een afstraffing. (In h oge mate ergerlijk noemde Prof. Diepenhorst de wijze, waarop de socialis tische pers deze "Regeering en met name dezen Minister van Financiën bejegent.) j.Ik wensch, aldus Spr., ter adstraeering van deze beschuldiging slechts enkele grepen te doen ten aanzien van een enkel onderwerp, nl. de voorgenomen bezuiniging op het onderwijs. Hoe werd dat plan n'i de socialistische pers ont vangen? Daar is een dialoog van een propagan dist en een arbeidersvrouw op het stoepje gevoerd, waarin die propagandist aldus die arbeidersvrouw toespreekt: ,,Ze vonde, dat de arbeiderskinderen veel te veel leere, die motte zoo dom mogelijk blijven. D;at, is gemakkelijk tooi de groote heeren, zie je en daarom ne men ze van "dat beetje onderwijs nog een flink stuk af." Er is in die socialistische pers een roerende lyriek van een .grootmoeder, aan wie haar kleinkinderen op Zondag- liet een en ander voorlezen. Dlan biggelen tranen over die 70-jarige wangen en pre velen de lippen „Kinderen, kinderen, wat is het heer lijk, dat jullie dat allemaal zelf kunt le zen." En wat zegt dan dat socialistisch dag blad „Als Colijn zijn verderfelijk plan kan doorzetten, zullen de toekomstige moe ders en grootmoeders niet veel meer dan analphabeten zijn en ook geen klein kinderen hebben, die haar behoorlijk kun nen voorlezen." Er is in dat zelfde blad een \pro- feet, die profeteertals Colijn zijn zin krijgt, gaan wij weer de periode tegemoet, dat de kinderen op hun tiende ipar naai de fabriek worden gestuurd en dan wor den weggestopt in een 'hok, als de ar beidsinspecteur komt. In dat zelfde blad is er ook 'een, die in gewijde tale aldus zijn verontwaar diging juicht: „Van Djambi tot Beth lehem", schrijft hij boven zijn artikel. En hij voegt er aan toe het woord„Toen werd hij zeer toornig en heeft omge bracht al de kinderen." Er is in dat blad een teekenaar, die Colijn vroeger een arbeider liet slachten en hem thans in de gedaante van een sissende slang laat beletten, dat arbei derskinderen de school bezoeken. Er is een ganger, die op 'Colijn een lied geeft, waarin deze strophe „Laat het leger goud verslinden, Dat de school ontnomen wordt; Om voor Mars het geld te vinden, Doet hij graag het kind tekort! Of de teringlijders sterven, Daar kan hij toch niks aan doen Hij moet glorie zich verwerven, Met of zonder veel fatsoen!" Zoo wordt daar geschapen een atmos feer, die in hooge mate verderfelijk, pasti- lent mag worden genoemd. Ik ga verder: zoo worden de zielen vergiftigd. En dit al les gebeurt niet in een of ander minder waardig orgaan, tweede- of derde-rangs, maar op één uitzondering na komen al deze uitspraken voor in het hoofdorgaan der socialistische partij, zonder dat van de leidende mannen, en daarop vestig ik allen nadruk, eenige poging tot bestraf fing van dergelijke menschen uitgaat. De heer MoltmakerU moet de on juistheid daarvan nog aantoonen. Die heer Diepenhorst: De onjuistheid daarvan voor deze Kamer aantoonen, zou zijn een slag in het aangezicht der Ka mer. Ik breng dat met nadruk naar vo ren, omdat de houding, daar aangenomen, zoo schril afsteekt bij de gestie, die hier wordt gevoerd. In zekeren zin kan het be vredigend zijn, dat hier een redevoering is gehouden als door den heer Wibaut, in Avelwillenden, gematigden vorm gegeven, maar ook slechts in zekeren zin. Want voor volle bevrediging is te schril het contrast tusschen die houding hier en die houding daar. Diaar zijn verschillende op lossingen voor dit contrast mogelijk. Het is mogelijk, dat hier van het parlementaire leven een verheffende, veredelende in vloed uitgaat. Het is ook mogelijk, dat allengs een klove is gekomen tusschen de socialisti sche kringen en de vertegenwoordigers, maar hoe dit ook zij, leidslieden, die tegen deze verleugening hunner parlijge- nooten niet opkomen, verzaken hun plicht. Van bevoegde zijde is het gezegd: die agitatie, die beweging is voor ons brood en champagne, maar hier worden steen, en voor brood, hier wordt geen lafenis, maar zwijmeldrank gegeven. De bewerker van zoodanige agitatie geeft verwoesting der zielen, die hen zelf in moeilijkheden moet brengen, wan neer zij tot een verantwoordelijke positie geroepen zijn. Wat ons betreft, dergelijke agitatie zal ons nauwer verhinden aan dit Kabinet, dat den Lande reeds zoo eminente dien sten heeft bewezen Diie smaad, die hoon, zij zullen ons te vaster verbinden aan den man, die in dit Kabinet tot zoo zware taak geroepen is. Voor de her vorming onzer militaire weerbaarheid ver wierf hij zich een ge'èerden naam; van harte bidden wij hem toe in deze kom mervolle tijden voor herstel van onze economische weerbaarheid met zegen werkzaam te kunnen zijn." Hier is ongetwijfeld gesproken naar het hait van ons Anti-revolutionaire volk. Voor Groen teruggedeinsd. Slechts met enkele parlementaire mede werkers heeft Groen gesproken over de wijze, waarop hij betrokken is geweest bij de Kabinetsformatie van 1857. Elout van Soeterwoude was een <ler weinigen, die op de hoogte was. In het geschrift van Prof. Fabïus over Elout, in de aanteekeningen, die Mr T. de Vries uit Groen's archief gemaakt heeft, blijkt, dat oorspronkelijk wel aan een op dracht aan Groen gedacht is, maar dat toen Groen tot de overtuiging was geko men niet te mogen weigeren, niet aan hem, maar aan Mr van der Brugghen de opdracht tot kabinetsformatie werd ver leend. Ziet hier het verloop „De heer Elout begaf zich naar Oud- Wassenaar, om met den heer Groen in overleg te treden. Die heer Elout was er voor, dat de opdracht zoin worden aan genomen. De portefeuille van Binnen- landsche Zaken was voor den heer Groen niet geschikt, daar hij wat de meeste afdeelingen van het departement betreft, uit den aard zijner studiën niet genoeg zaam op de hoogte was, en men niet van hem kon vergen, dat hij zich op cfe hoogte van al die zaken stelde. Na lange deliberaties kwam men tot het besluit, dat Groen bij eventueele opdracht Minister van Buitenlandsche Zaken en tevens van Onderwijs zou worden. Wel had mevrouw Groen wat aangaat de por tefeuille van Buitenlandsche Zaken eenig bezwaar met het oog op het ontvangen van diplomaten, enz., maar dit be zwaar bleef niet gelden. Toen de lieer Elout van den heer Groen scheidde was er besloten, dat deze laatste de opdracht zou aannemen. Eén conditie slechts werd door hem gesteld, en wel dat in tegen woordigheid des Konings de quaestie van het onderwijs principieel zou worden be handeld met al de nieuw op te treden Ministers. D.it geschiedde op Donderdag. De twee volgende dagen hoorde de heer Groen niets meer, toen Zondagochtend de heer Van der Brugghen per kort briefje belet vroeg tegen twee uur op Oud-Wassenaar. Het onderhoud tusschen Groen en den voormaligen afgevaardigde uit Zutphen had plaats zonder getuigen. De heer Groen had aan den heer Elout gevraagd tegen 4 uur bij hem te komen om hem den uitslag der bespreking mee (e deelen. Zoodra de heer Elout bij den heer Groen binnenkwam (Van der Brugghen reed net weg) zeide de leider der Anti-rev. partij van een opdracht aan mij is geen sprake meer." Niet Groen .is alzoo teruggedeinsd, maar men is voor Groen teruggedeinsd! (Rotterdammer.) Groote heeren. In .„Het Volk" wordt de vraag be handeld, of de sociaahdemocratische Ka merleden ook een deel van hun jaar- lijksche schadevergoeding behooren af te staan. Vrijwillig. Gewezen wordt op het voorbeeld van de Koningin en gezegd, dat deze toch wel een beetje van haar 25000 gulden per week kan afstaan. Ver geten wordt, dat onze Koningin voor Haar zelve natuurlijk dit geld niet noodig heeft. Ook van de verhooging die Zij indertijd uit de schatkist ontving, kan gezegd, dat deze niet om haar zelve werd gegeven. Men moet er toch op letten, dat ook H. M. de Koningin gedrongen was aan allen, die haai- dienden, een hooger salaris to geven. Ook dit moest verdubbeld en meer en daarom was het billijk, dat de staat bijsprong. Voor de leden van de Kamer staat de zaak natuurlijk heel anders. Wij willen daarover echter thans niet spreken. Wij willen alleen wijzen op het feit, dat de 5000 gulden per jaar in het hoofdorgaan van de arbeiderspartij! genoemd wordt een „luttel bedrag". Zoo werd er indertijd in de Kamer ook door den heer Tér Laan over ge sproken. Die had het, als wiji ons wel herinneren, over 'n armzalige toelage. In de Handelingen was later dat woord arm zalig geschrapt. Men ziel thans niet welke groote heeren men te doen heeft als men spreekt over de leiders van de S.D.A.P. Honderd gul den per week is voor hen een „luttel bedrag". Zoo iets dat niets beteekent. Welnu zouden zulke rijke heeren dan moeten terugschrikken voor een kleiu offer voor onze schatkist? Hoe vei1 staan echter zulke mannen reeds van het gewone volk af. Het zijn groote heeren. (N. Prov. Gron. Ct.) Gratis verkrijgbaar bij Heeren Apothekers en Drogisten een Handleiding over Pijnloos Scheren met behulp van Puroi. Een uitkomst voor hen die last hebben van schrijnen en stukgaan der huid. Eerste Kamer. Na de beëediging van den nieuwen sena tor baron van Nagell tot Ampsen, den opvol ger van mr van Kelwich Verschuur, leidde dr Franssen (A.-R.) de algemeene beschou wingen over de Onderwijsbegrooting in met de woorden, die volgens hem in een gevel steen van liet departement van Onderwijs gegrift zouden kunnen worden: „Niets besten dig hier beneden", doelende op de herhaal de wijzigingen, welke in den laatsten tijd in onze onderwijswetgeving zijn aangebracht. Volgens dr Franssen en menigeen zal het hem gaarne nazeggen is het onder wijs te groot opgezet. Ten aanzien van de schoolgeldregeling zei spr., dat de tegenwoor dige regeling ten nadeele strekt der groote gezinnen en der gemeenten. Hij drong er pp aan, dat gemeenten de bevoegdheid verkrij gen om onder toezicht van Ged. Staten de schoolgeldregelingen zelf te ontwerpen. De heer De Waal Malefyt (A.-R.) besprak de regeling der schoolgeldbetaling van kinde ren uit buitengemeenten, die in een centrum gemeente een school bezoeken. Deze regeling, waarbij de buiten-gemeenten vaak onnoodige rekeningen hebben te betalen, is niet econo misch. Eveneens kost het zevende leerjaar den gemeenten geld. Spr. geeft de regeering in overweging de wet eens na te gaan om te zien of zonder schade geen maatregelen kunnen worden gemist die allemaal financiëel nadeelig zijn voor de gemeenten, die toch ook moeten bezuinigen. Deze spreker wilde ten slotte uitvoering van het plan-Colijn, waar bij niet de kosten van het openbaar onderwijs als norm voor de vergoeding aan het bij zonder onderwijs zouden gelden, maar zoowel aan het openhaar als aan het bijzondero on derwijs een vaste som en wel liefst een zoo laag mogelijke zou worden uitgekeerd, en ouders, gemeente en belangstellenden de vrijheid „zouden hebben om een eventueel te kort aan te vullen. Van links werd natuurlijk weer afgegeven op het bijzonder onderwijs, dat volgens de heeren de Zeeuw en Smeenge oor zaak is van de stijging der uitgaven bij dit departement. Tweede Kamer. Het nieuwe Roomsche Kamerlid, mej. Annie Meijer werd gisteren beëedigd en geïnstal leerd. Ze nam den zetel in van wijlen mr Kolk man 1 I Al spoedig was aan de orde artikel 1 van het wetsontwerp 312, dat op den dag, toen het Paasch-recès inging, werd aange houden, omdat men het er niet over eens kon worden. Gelijk men weet bedoelde dit artikel den ambtenaren, die uit het ingetrok ken artikel 40 van het Bezoldigingsbesluit alsnog aanspraken meenden te mogen putten op handhaving der eenmaal toegekende salaris sen, den gang tot den rechter onmogelijk te maken. Wij zullen niet zeggen, dat sommige Ka merleden door bepaalde organisaties van ambtenaren en rijkspersoneel bang zijn ge maakt ?oo iets ware niet te b e w ij- z e a maar het valt toch op, dat een zeer groot aantal Roomsche Kamerleden met den heer Nolens en niet met baron van Wijn bergen meestemden, juist nadat enkele R.-K. ambtenarenvereenigingen besloten met den Staat over artikel 40 te gaan procedeerenl Hoe het zij, artikel 1 van bovenbedoeld wetsontwerp werd na bestrijding van den heer Nolens en verdediging van minister Heemskerk, verworpen met 56 tegen 27 stemmen. Vóór stemden de A.-R., de Chr.-Histori- schen, behalve mej. Katz en de heeren Krij ger, Bakker, Snoeck Henkemans en Lovink; de R.-K. heeren van Wijnbergen, Deckers, Stulemeijer, van Rijckevorsel, van Voorst tot Voorst, Knfgge, van Sasse van Ysselt; de leden van den Plattelandersbond de heeren Braat en De Boer; mej. van Dorp (Lib.) Daarmede was natuurlijk het ontwerp van zjjn kracht beroofd. De ambtenaren kunnen nu gaan procedeeren tegen den Staat. De slappe Kamermeerderheid heeft het gewild. Gelaten wijzigde minister Heemskerk het wetsontwerp na deze stemming. Ons dunkt, dat de ambtenaren, beambten, onderwijzers, enz. nog wel eens spijt kunnen hebben van deze uitspraak der Kamer. Immers bezuinigd moét er worden. Het bud get moét sluiten. Na de krachtige rede van minister Colijn in de Eerste Kamer behoeft men er niet aan te twijfelen, dat dit zal geschieden. Snijdt de Kamer den minister den pas af om het in den meest rechtvaardigen vorm te doen en houdt misschien de rechterlijke macht straks ook vast aan het dwaze artikel 40, welnu, dan maar op de onbillijkste ma nier. Eigen schuld De min. heeft nog meer middelen tot zijn beschikking. Intrekking van alle mogelijke emolumenten, van periodieke verhoogingen, kindertoeslagen, betaling van het volle pensi oenbedrag (15 pCt.) enz. Al deze maatregelen kan de minister uitvaardigen, zonder in bot sing te komen met het beruchte artikel 40. Men zal eens zien, hoe de toestand dan wordt! Er komf dan eenzijdige bevoorrech ting van allen, die voor 1 Juli 1920 werden aangesteld. Maar wee vooral de later aange- steldenDe dames en heeren hebben het echter zelf zoo gewild! Het overblijfsel van het wetje is aange nomen met 5724 st., waardoor mogelijk is gemaakt, bij het lager onderwijs dezelfde salarisverlagingen toe te passen als bij de andere ambtenaren. 1339 gefusilleerden in 11 maanden. De Russische jurist Stoutchka heeft een officieele statistiek gepubliceerd van de werkzaamheid van het opperste ge rechtshof in de eerste elf maanden van zijn bestaan. Van de 1716 strafzaken, in die periode door het hof van cassatie behandeld, eindigden er 1339 met ter dood ver oordeelingen. Van de ter dood veroordeelingen waren 20 pet. contra- revolutionnairen, 58 pet. personen, die zich schuldig hadden gemaakt aan ver grijpen tegen het gemeene recht, terwijl 22 pet. der delicten van diversen aard waren. De moord op Rathenau. Te Munchen is de student Gunther Brand, die sinds den moord op Rathenau voortvluchtig was, in hechtenis genomen Brand zal ter beschikking van het staats- gerechtshof worden gesteld en in het huis van bewaring te Leipzig worden opgesloten. Brand, die te Kiel geboren is en thans 26 jaar oud is, heeft niet alleen een rol gespeeld bij de voorbereiding van den aanslag op Rathenau, maar schijnt ook in verbinding te hebben gestaan met Schillz en Tillessen, de moordenaars van Erzberger. Hij schijnt de plannen te heb ben gekend, die tegen het leven yan Scheidemann waren gesmeed en uit pa pieren. die bij hem in beslag zijn genomen blijkt, dat bet plan heeft bestaan om een 'aanslag te plegen op den rijkspresident, bij diens bezoek aan Munchen. Brand, die in den oorlog zeeofficier was, woonde tot den dag waarop Ra thenau vermoord werd, te Jena. Hij was toen als Fischer en Kern, die den moord pleegden, lid van de stormcompagnie van de brigade Ehrhardt. Voor den aanslag op Rathenau had bij opdracht ontvan gen, een snelrijdende automobiel te be zorgen. Brand stelde zich daarop in ver binding met den naar Oostenrijk gevluch- ten fabrikant Kuechenrneister en ver zocht dezen, zijn automobiel ter beschik king te stellen.' Techow, die bij den aan slag als chauffeur dienst deed, haalde de automobiel uit Zwickau, waar Kue chenrneister woonde, en ontmoette Brand te Dresden. Samen gingen zij naar B.er- lijn. Of Brand bij het plegen van den aanslag in de auto zat, is nog niet ge bleken. Brand beeft geruimen tijd onder val- schen naam in het buitenland vertoefd. Onder valscben naam keerde hij naar Beieren terug, waar bij een tijdlang verder studeerde voordat de politie er in slaagde hem te ontdekken. (N. R- C.) De verkiezingen in Duitschland. Het laatste bericht vermeldt de ver- Jriezing van 471 afgevaardigden. Volgens deze laatste gegevens zullen de sociaal democraten wel degelijk de sterkste partij blijven. Zij zullen over 100 mandaten beschikken. Dan volgen de Duitsch- nationalen met 96, het centrum met 65, de communisten met 63, de Duitsclie volkspartij met 44, de Duitsch-völkischen met 32, de democraten met 28, de Beier- sche volkspartij met 16, de Beiersche boerenbond met 10, de zoogenaamde land- lijsten (nationalisten in enkele bondsta ten) met 9, de Duitsch Hannoveranen met 5 en de Duitsch-socialen met 4. De overige partijen hebben geen zetels ver VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs: Per 3 maanden, franco per post, f3. Losse nummersf0.05 Prijs der A d ver te n tië n: 1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 cL Bij abonnement belangrijke korting. overd. Dit resultaat zal vermoedelijk geen wijzigingen meer ondergaan. Aangezien nu noch de rechterzijde noch de linkerzijde over een meerderheid van stemmen beschikken, wordt de parlemen taire situatie tamelijk ingewikkeld. Twee mogelijkheden zijn er: de burgerlijke sa menwerking en de bekende groote coa litie. Korte berichten. Men wil nu in de Vereenigde Staten gaan onderzoeken of het niet mogelijk en practisch is, de redevoeringen, die in de beide "Huizen van het Congres worden gebonden, „om te roepen". Velen ver wachten, dat de belangstelling voor de debatten in het Congres zal toenemen, indien de kiezers maar de kans hebben, om thuis of althans in hun eigen stad te luisteren naar de welsprekendheid van hun afgevaardigden in Washington. (Wij vreezen zeer, dat de praatziekte nog meer slachtoffers zal gaan maken!) Het reizigers-, en speciaal het toe ristenverkeer van de Amerikanen naar Europa is reeds in vollen gang. Zaterdag vertrokken niet minder dan acht groote stoomschepen uit New York naar Europa. Het aantal eerste-klasse-passagiers aan boord van die schepen is enorm groot. Door het warm loopen van een as van oen eerste-klassewagen uit den snel trein Amsterdam-Parijs is gisteren in dat rijtuig brand ontstaan tusschen de sta tions Bohain en St.-Quentin. Onder de reizigers in den wagen bevond zich de Italiaanscbe gezant te Brussel. De snel trein had een half uur vertraging, daar de -beschadigde wagen moest uitgescha keld worden. De scheepvaart op den Boven-Rijn ondervindt van den feilen stroom groote moeilijkheden. Uit Koblentz wordt gemeld dat de Moezelspoor wegens den hoogen waterstand haar bedrijf heeft gestaakt, en dat de schipbrug voor het verkeer van voertuigen is gesloten. Veel kelders in de nabijheid van Rijn en Moezel staan onder water. Ook uit Keulen komen be richten van hoog water. De kabeljauwvisscherij bezuiden Finmarken is geëindigd. De opbrengst van de vangst bedraagt dit jaar ongeveer 40 millioen kronen, tegen 20 millioen het vorig jaar. In het Noorden van Berlijn ontstond gistermiddag ten gevolge van kortsluiting brand in een tramrijtuig. De talrijke rei zigers, die den wagen vulden, drongen naar den uitgang. Eenigen hunner raak ten onder den voet met het gevolg dat er drie ernstig gewond werden en naar een ziekenhuis moesten worden getranspor teerd. De prijzen op de Berlijnsche levens middelenmarkt zijn in de laatste dagen weer aanmerkelijk gestegen. Dit geldt o. a. voor worst, boter, versch vleesch en ko loniale Tyaren. De Berlijnsche politie heeft drie Russische kooplieden in hechtenis „ge nomen., die valsche bankbiljetten van 100 Tentemark hadden vervaardigd en in om loop gebracht Er beerscht een ernstige cholera- epidemie in Beliar (Britsch-Indië). Meer dan 1.0000 sterfgevallen zijn dit jaar ge meld, waarvan iOOO in de laatste week te Cbemparan, het ergst getroffen dis trict. De ziekte grijpt nog verder om zich' heen. Een ni euwe B r o e k h u ij1 s-z aa k. Naar gemeld wordt, moet bjj het on derzoek naar de door de politie verhin derde trekking van de loterij der maat schappij Erica", waar de lieer Broek huijs achter zou zitten, gebleken zijn, dat de in beslag genomen trekkingsma chine behoort tot de vroegere Broekhuijs- geschiedenissen. Zooals men weet ver keerde Broekhuijs in staat van faillisse ment en nu moet deze mlachine aan den boedel van het faillissement zijh onttrok ken, wat op zich zelf ook reeds een strafbaar feit is. D|e heer Broekhuijs schijnt zich thans te Rijswijk gevestigd te hebben en noemt zich procuratiehouder van „Visser's Kredietinstelling", een on derneming, die staat op naam van zijn echtgenoote, van wie hij wettelijk geschei den is, doch die thans ook weer met hem te Rijswijk moet wonen. Amerikanen naar Nederland. De Netherland-America Foundation roept liefhebbers op voor een bezoek van twee weken per automobiel gedurende de zen zomer aan de beroemde tuinen van Nederland. Het beginpunt zal zijn Den Haag, waar men elkaar op 6 Juli a.s.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1924 | | pagina 1