PAX "was 1
No 166
Maandag 14 April IDS)4
38@ Jaargang
FEUILLETON.
LEVENSLEED.
Je eigen,
NORMAN".
A
MIJNHARDT's
Zenuw-Tabletten 75«
Laxeer-Tabletten 60«o
Hoofdpijn-Tabletten 60<fl
Drukkers-Exploitanten
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat S870, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no.58
Postrekening No. .36000.
tBijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummersfO.OS
Prijs der Advertentiën:
1regels f 1.20^ elke regel meer 30 cL
BI] abonnement belangrijke korting.
Machtigen, doch zwakken.
Van den apostel Paulus is het bekende
woord: als ik zwak ben, dan ben ïk
machtig. De kroniekschrijver van de
„Nieuwe Provinciale" plaatst terecht hem
tegenore. bet drietal: Wilson, Lenen,
Stinnes, dat in zijn sterven getuigen kon:
ik die machtig ben, blijk zwak.
Hij' toont dit aldus aan:
De machtigste man der wereld
Laai ik enkele voorbeelden noemen.
Daar was Wilson Een man, die op eer.
bepaald moment, voor enkele weken, de
aandacht van heel de wereld had ge
boeid. Alles scheen te zullen draaien om
de macht van zijn persoonlijkheid. Hij
was stóik door zijn eerlijke speculatie op
den waan van het oogenblik. Hij gaf
vorm aan een wensoh, die in het hart
der mensehheid leefde: vergeten wij het
leed van den krijg en er zij van nu WE
aan een wereld van vrede en rust, van
welvaart en geluk.
Zijn macht kwam niet van boven en
zij doelde op het tijdelijke.
En hoe kort duurde de schittering. Een
zeepbel gelijk. Na een korte poos lag
de machtigste man der wereld als ver
lamd naar lichaam en geest terneer en
de wereld is hem nu reeds weer vergeten.
Daar was Lenin. Een man, die op
een bepaald moment de wereld beven
deed. Die niet als Wjüson langs een weg
bezaaid met bloemen, zou geleiden naar
een nieuwe toekomst, maar die doorbloed
en tranen heen de groote reconstructie
dei' wereld brengen zou.
Hij was sterk door zijn speculatie op
den revolutiegeest. Hij gaf vorm aan al
wat clleeft in het opstandig gemoed,
hij was de gebalde vuist van een menseh
heid, die God heeft verlaten en te mid
den van haar smart niet zichzelf, maar
Gode de schuld geeft.
Zijn kracht was gewetenloosheid. Hij
duTfde alles en zulke menschen zijn
machtig, zelfs al zijh zij niet geniaal.
Hoe kort duurde deze machtswaan.
Machteloos werd hij temeer geworpen en
in de worsteling met den dood heeft hij]
den ondergang van zijn idealen kunnen
zien.
Daar is een Poincaré. Machtig door zijn
steunen op een volksopinie, die, gedreven
wordt door haat en vrees. Een man, die
een tijdlang de politiek van geheel Euro
pa heheerschte. en wiens arbeid stellig
nog na lange jaren zijn sporen zal doen
zien maar sporen van afbraak, onder
wijl hij steeds bezig was tot „herstel".
Machtig is hij, omdat hij een groot
volk ziet neergedrukt doo,r zijn hand, die
van loslaten niet weten wil, en dat stel
lig niet door' een gevoel van macht, maar
veeleer door een besef van onmacht.
Hoe wankel het fundament van deze
macht is, die niet verder ziet dan het he
den, bleek op het moment, toen de wereld
het vertrouwen in de munt van het Fran-
sche rijk verloor, de franc dagelijks daal
de, en de hulp van buiten het ci'ediet
weer eenigszins herstellen moest.
Daaï is nu eindelijk een Hugo Stinnes.
Machtig op economisch en tenslotte ook
op politiek terrein, doordat hij bezat mij
nen en stoomvaartlijnen en dagbladen
en millioenen.
Ik hoop van harte, dat hij', worstelend
met den dood, al die macht heeft kunnen
loslaten, om alleen te zien op de eeuwige
dingen en louter te hopen op de genade
Gods.
Van zijn weTk mag echter thans wel
gezegd, dat het niet van langen duur
zal zijn en binnen korten t ijd zal zijn naam
zelfs zijn vergeten.
Dit alles nu moet ons het oog niet doen
'sluiten voor de betrekkelijke grootheid
van deze mannen. Zij zijn beteekenisvolle
'figuren.
Zij zijn ook geen mannen van lagere
begeerten.
Van al de mannen, die ik nu noemde
kan gezegd, dat God hen sierde met rijke-
gaven. Hun werkkracht grenst aan het
ongelooflijke.
Zij gunden zich geen rust, dag noch
nacht.
Hun begeerte ging ook niet uit naar
zinnelijke genoegens. Integendeel, zij be
grepen zeer wel, dat dit hun kracht bre
ken zou, hun kracht, die zij1 in het belang,
wilden stellen van hun volk of want
wjji zien de dingen immers breed in
dienst van do „mensehheid".
Ook van Stinnes wordt getuigd, dat
hij eenvoudig bleef.
Er zijn tegenwoordig heel veel men
schen, die, als het hun goed gaat in
de zaken, enzij! rijkdommen gewinnen,
aanstonds hun harid begeerig uitsteken
naar de weelden van het leven.
Hun dag is gewoonlijk slechts kort
Een Wilson was sober en eenvoudig.
•Sober en eenvoudig' bleef ook Lenin. En
de eenvoudigste van allen was misschien
wel Stinnes, die, hoewel hij millioenen
bezat, zoo eenvoudig leefde ais zijn een-
voudigsten arbeider. En die ook zijn ge
zin niet wende aan overvloed.
Dit dit ons vreemd lijkt getuigt stellig
tegen ons. 1 -
Mannen als Stinnes weten, dat het
leven alleen -dan vruchten kan afwerpen
alsl het een worsteling blijft. De mensch
gewint alleen, als hij zelfverloochening
kent. Zijn kracht blijft bestaan bij groote
zelfbeheersching.
En die zelfbehee'fsching toonde de
•sterkte van zijn geest, die hij ook,te mid
den van de grootste spanning staande
houdt.
Bekend is het moment der revolutie,
toen zijn arbeiders, opgestookt door com
munist en socialist naar zijn kantoor
stormden, waar zij' hem vonden voor zijn
schrijftafel, ijverig werkend, alsof er niets
gaande was.
Een oogenblik bleven degenen, die zijn
kantoor als wilden binnendrongen, ver
bluft staan. Stinnes keek nauwelijks van
zijn werk op en doodbedaard vroeg hij
Wat begeert gij? Zij riepen: Wij willlen
de mijnen, wij arbeiders. Nu, zei Stinnes,
maak maai' niet zooveel drukte, gij hebt
ze. Zij zijn de uwe. Maarliet hij er
lachend op volgen: gij kunt er toch niets
mee doc-n. Zij beteekenen alleen iets, wan
neer wij samenwerken.
En de arbeiders keerden kalm terug.
Zij hadden het begrepen.
Een man, die zulk een invloed kan
uitoefenen, bezit geestkracht en moed.
Hij weet wat hij wil. Hij ka,n iets
Nu is hij heengegaan. Wat zal er voor-
het Duitsche volk blijven van zijn werk?
Iedereen heeft bij tijden een zacht
laxeermiddel noodig voor de lever en
ingewanden. Foster's Maagpillen werken
rechtstreeks op de lever, wekken de
vloeiing der gal op en verschaffen na
tuurlijke werking der ingewanden. Slaap,
eetlust en een goed humeur worden
door Foster's Maagpillen verzekerd. Prijs
per flacon van vijftig versuikeide pillen
f 0.65in apotheken en drogistzaken.
(11)
De financiën.
Laten wij nu goed onthouden: de regie
ring wil, om "het tekort voor 1924 van 130
miljoen te dekken, 30 miljoen vinden op
.92).
;Sedert den vorigen avond had zij Nor-
man niet gesproken, die niet aan het
ontbijt verscheen; en toen zij hem een
uur later in de hal voorbijging, stond
hij in de hal met zijn moeder te praten
en sloeg hij geen acht op haar groet.
Nu haai- rijtuig 'het huis naderde, keek
zij in de richting van zijn apartementen
en zag hem zitten voor het .raam, met zijn
elleboog rustend op de vensterbank en
met zijn hoofd in zijn hand.
Zij ging dadelijk naar mevrouw Murray
■en hun onderhoud was lang en pijnlijk.
Haar weldoenster weende lang en vrijuit
en drong er op aan, dat de wees, als zij
het onder wijsgeven moe zou zijn, (zoo
als zij zeker wist, dat zou gebeuren) da
delijk naar „Le Bocage" zou komen, waar
altijd een tehuis voor haar zou openstaan
en een trouwe vriendin haar steeds wel
kom zou heeten. i
Toen eindelijk Estelle Harding binnen
kwam mlet een paar brieven, die zij aan
de goedkeuring van haar tante wilde on
derwerpen, trok Edna zich terug naar haar
eigen kamer. Zij ging naai' haar wasch-
tafel om haar kleeren verder in te pakken
en vond op het marmeren blad een kistje
staan met een brief aan haar adres. Zij
herkende toeneer Murray's keurig hand
schrift en met bevende handen verbrak
Edna het zegel.
„Edna. - Ik zend je ter lezing alles,
wat de kleine tombe bevatte en wat jij
zoo trouw hebt bewaakt. Lees de brie
ven die geschreven zijn, voor dat ik be-
idrogen was. Het medaillon aan het lint
heb ik altijd op het hart gedragen en de
toiniatuurportretjes, die je er in zult vin
den zijn 'die van Agnes Hunt en Paul
Hammond. Lees het heele verhaal en
oordeel mij dan, zooals je hoo-pt te wor
den geoordeeld. Ik zit alleen, temidden
van de vermolmde, verkoolde bouwvallen
van mijn jeugd; wil je niet luisteren naar
de smeekbede van mijn hart en de half
gesmoorde pleitredenen van je eigen hort
en tot mjj komen in mfrjh, verlatenheid en
mij helpen om een nieuw en nobel leven
op te bouwen? Terwijl jij leest en nadenkt
zal ik bidden 1 Ja bidden voor de eerste
matal in twintig jaar, bidden, dat uw God
je besluit wil beïnvloeden en je tot mij
brengen. Edna, ik wacht op je".
den Staatsdienst; 40 miljoen op nieuwe
belastingen en 50 miljoen op salarissen.
Die 30 miljoen is zoo goed als gevon
den. Op den duur zal liet 40 miljoen
kunnen zijn, doch de eerstvolgende ja
ren komt 't niet boven de 30 miljoen.
Na kan die 30 miljoen niet dadelijk be
reikt wordenvoorloopig is het maar 10
miljoen; maar die overige 20 miljoen kan
gevonden worden, in hoofdzaak althans
en voorloopig, door het verminderen van
de stichting voor het Invalid enfonds,
welke 121/2 miljoen bedraagt, en waarvan
het wetsontwerp al door de Tweede Ka
mer is aangenomen.
De 30 miljoen is er derhalve al.
Die 40 miljoen welke de nieuwe be
lastingen ons moeten leveren, komt er ook
wel. Thee en bier zullen, naar geraamd
is, 11 miljoen opleveren. De rest komt
er ir. den loop van dit jaar bij, en zal
-derhalve in 1925 geheel tot haar recht
komen. Leze rest is derhalve nog slechts
een besparing in perspectief, hetwelk ook
voor een deel geldt van de 60 miljoen,
die uit de salaxisv-ermindering moet
komen.
Evenwel hetgeen in 1924 nog' met eenige
sukkeling voor mekaar zal komen, zal in
1925 wat vlotter tot het gewenschte re
sultaat leiden.
In 1925 evenwel, o.a. wegens vermeer
dering van bevolking; en daarmede van
behoeften zal 't geraamde tekort van
1924, naar verhouding, niet zijn wegge
werkt. Ook in dit opzicht blijft de toe
stand der Rijks geldmiddelen zorgb arend.
AVat de 600 miljoen vlottende schuld
aangaat, hieromtrent heeft minister Co-
lijn verzekerd, dat er „per saldo- slechts
200 miljoen voor consolidatie in aanmer
king komt, en hiervan is reeds 85 miljoen
gevestigd door het wèl slagen der nieuwe
Staatsleening."
Alleen do Staatsschuld van bijna drie
miljard (ongeveer 27 miljoen!) geeft aan
leiding tot zuchten.
Onverdiende blaam.
De Rijksbemiddelaar van het 2e district,
op -wiens schouders de moeilijke taak
rust om het arbeidsconflict in Twente
tot oplossing te brengen, is niemand min
der dan oud-minister Van IJsselsteijn.
Deze benoeming ondervond scherpe cri-
tiek van de zijde van den heer Marchant,
toen het voorstel-Albarda tot instelling
eener enquête in het textielbedrijf aan
de orde was.
Volgens den heer Marchant had de Mi
nister, wanneer hij den meest onge-
schikte wilde voordragen, geen betere
keUze kunnen doen.
Tegen deze voorstelling, die allen grond
mist, klinke een ernstig woord van pro
test.
Met de feiten toch kan worden aange
toond, dat de heer Van IJsselsteijn als
bemiddelaar in arbeidsconflicten ervaring
heeft als weinigen.
i Toen Minister Aalberse bij de behande
ling der Arbeidsgeschillenwet de opmer
king van den heer Boon weerlegde, als
zou dit stelsel zijn Uitgedacht en niet
luit de practijk gegroeid, verwees hij. juist
naar hetgeen in dezen reeds door den
oud-minister van Landbouw was tot stand
gebracht.
Daarbij werd herinnerd aan de t a 1 -
r ij- k e arbitrages, waarbij de heer
Van IJsselsteijn in zijjne qualiteit van Di
recteur-Generaal van den Arbeid met
goed succes was opgetreden.
Het aantal groote arbitrages, waaraan
deze DirecteUr-Generaal deelnam, be
droeg niet iminder dan v ijl f
O, hoe kromp haar gepijnigd, bloedend
hart ineen; wat pleitte het erbarmingsvol
voot hem en voor liaar!
Edna opende het medaillon en als Ger
trude in de gouden omlijsting was ge
treden, kon de gelijkenis niet treffender
zijn. Zij keek er zoo lang naar, tot haar
herinnering ajan Gertrude allesoverheer-
schend werd. Naai- Paul Hammonds ge
laat keek zij nauwelijks en zijn buitenge
wone knapheid van uiterlijk kwam haar
voor als die van een wraakengel. Met
een huivering legde zij het portretje weg
en nam de brieven op, die Norman had
geschreven aan Agnes en Paul in de
gelukkige dagen van zijn verloving.
Mooie, teedere, liefdevolle brieven, die
een oprechte genegenheid en een géést
van reine vroomheid ademden; die vol
waren van idealen en godsdienstigen ijver
en edelmoedige plannen toit hulp en ont
wikkeling van de armen rondom: „Le Bo
cage". En bij dit alles werd altijd ge
dacht aan „mijn edelen en besten vriend
Paul". Tusschen de papieren waren ver
schillende teekeningen voor liefdadig
heidshuizen; een industriehuis, een blin
dentehuis en een vrij schoolgebouw. In
een fraai ivoren mandje, bevattend een
prachtige diamanten halsketting en een
'kostbare verlovingsring met zijn initialen
Tol felle aanvallen, tot heftige critiek
bestaat dus allerminst aanleiding.
Ongetwijfeld geeft de benoeming voor
Twente alle reden om een bescheiden
opmerking te plaatsen.
Doch dit zij; enkel dan een woord
van 1 o f, van verdienden lof, wijl
voor zoo moeilijk conflict een zoo er
varen en kundig bemiddelaar
werd aangesteld.
Deensche plannen.
Die minister van Financiën in Dene
marken heeft een algemeen plan bij de
Kamers ingediend tot steun aan de Deen
sche Kroon.
Mogen wij eens enkele van de negen
punten noemen?
Ziet hier: le. Een extra belasting op
automobielbanden, van 2-5 tot 50 pet van
de waarde.
2e. Invoerrechten op benzine, bloemen
en tuingewassen.
3e. Vethooging van de chocoladebelas-
ting.
4e. Belasting op buitenlandsche han
delsreizigers. De handelspassen voor bui
tenlandsche handelsreizigers worden ver
hoogd van 160 tot 400 kronenreizen zij
voor meer dan één buitenlandsche firma,
dan wordt de pas verhoogd van 100 tot
200 kronen per firma.
Bij deze vier punten willen wij het voor
loopig laten.
Wij vreezen, dat anders zeker slag van
Hollandsche vrijhandelaren en verheerlij!-
kers van directe belastingen te sterk zul
len worden aangegrepen. (Rott.)
Verkiezingen in Dénemarken.
Het resultaat van de in Denemarken ge
houden algemeene verkiezingen voor het
Folketing is als volgt: liberalen (regee-
ringspartij) 44 tegen 52 in het vorige
Folketing; de conservatieve Volkspartij
28 tegen 27sociaal-democraten 55 te
gen 48; radicalen 20 tegen 18; Slees-
wijkeïs één (onveranderd). Het regeerings
orgaan „Koebenhavn", dat den uitslag
bespreekt, zegt, dat de verkiezing moet
worden beschouwd als een uiting van
den wensch der meerderheid des volks
om het bewind aan do sociaal-democraten
onder leiding van Stauning toe te ver
trouwen.
Het vrouwenkiesrecht in België.
Die afdeelingen der Belgische Kamei'
hebben met, 78 tegen 54 stemmen een
wetsontwerp tot toekenning van stem
recht aan de vrouwen voor het verkiezen
der provincieraden aangenomen. Die ka
tholieken en de Ariaamsche socialisten
stemden et voor. De liberalen en de so
cialisten uit de A/Vjaalsche provinciën
stemden er tegen uit vrees voor verster
king van den clericalen invloed. In een
de® afdeelingen kwam het tot een hevigen
twist tusschen Cam. Huysmans, den Ant-
weïpschen socialistischen wethouder en
een zijner partijgenooten uit Charleroi.
De aanbouw der Amerikaansche oorlogs
schepen.
Volgens berichten uit Washington1, zal
president Coolidge zich tegen de verbou
wing van vier Amerikaansche slagsche-
vond Edna een stulc papier, waaromheen
de schitterende halsketting was gewonden
Zij maakte het los en zag, dat het het
verhaal was van alles, wat liem tot wan
hoop 'had gedreven op dien nacht van
het duel.
Toen zij las de brandende, snijdende
beleedigingen, den bijtenden spot door
die twee onder den appelboom uitgestort
over den liefhebbenden, trouwen, afwe
zigen vriend, voelde zij het bloed van
verontwaardiging naar haar gelaat stroo-
m'en; maar zij las steeds verder en twee
uren verliepen, eer zij geëindigd had.
Toen kwam een lange, benauwende twee
strijd. Maar zoo dikwijls de liefde haar
de gestalte van meneer Murray voor
loogen stelde, zooals hij daar zat in zijh
sombere zitkamer, wachtend op haar, zoo
dikwijls wendde zij zich tot den plicht en
Gertrude's lief, zacht gelaat; het beeld
van de stervende Annie; het treurige
gelaat van een nom, opgesloten achter
kloostermuren en ontrukt aan een tehuis,
waar zij in haar jeugd werd bemind en
getroeteld, eer Norman Arthur zijn ver
git had gestrooid op haar zonnig pad.
Na een uur van strijd ging zij naar haar
schrijftafel en schreef kalm en toet aan
vaarding van den weg, dien zij meende,
dat God haar aanwees:
Bij Apoth_ en Drogisten*
pen, om ze voor het stoken met petro
leum, geschikt te maken verzetten, in
dien dat er toe leidt, dat de andere mo
gendheden, die zijn toegetreden tot de
overeenkomst, van Washington, ook der
gelijke uitgaven voor haar marine zou
den gaan doen. De president is te dien
einde reeds in overleg getreden met staats
secretaris Hughes, en den minister va*
marine AA7ilbur inzake het bezwaar, door
den Britschen eerste-minister geopperd,
tegen een verbouwing van Amerikaansche
oorlogsschepen om ze voor stoken met
petroleum in plaats van met steenkolen
geschikt te maken.
De strijd in Honduras.
De „Matin" verneemt uit Washington,
dat daar officieel© berichten zijn binnen
gekomen, volgens welke de hoofdstad van
Honduras Tegucigalpa door een vliegtuig
der revolutionnairen is bestookt. Ver
scheidene huizen zijn verwoest. Ariër bom
men vielen in de onmiddellijke nabijheid
der Amerikaansche troepen, welke blijk
baar voor vijandelijke troepen werden ge
houden. Er zijn 140 dooden, o.w. een
groot aantal vrouwen en kinderen.
Nieuwe verkeersregeling te Madrid.
In den nacht van AVoensdag op Don
derdag is het verkeer te Madrid, dat tot
nog toe aan links houden gebonden was
in rechtshouden gewijzigd.
De chauffeurs hebben dit feit op hu*,
wijze gevierd. Tên getale van verschei
dene honderden hadden zij. zich met hun
auto's op het groote Puerta del Sol op
gesteld. Toen de toren 12 UUr had rut-
geslagen, het Uur, waarop de nieuwe ver-
keersverordening in werking trad, reden
de chauffeurs, in een lange file terwjjl
de claxons en hoorns haar scherp geluid
en getoeter deden hooren, onder gejuich
der café-bezoekers, rechts van den weg.
uit.
Aroor het trampersoneel was de nie'uwe
regeling lastiger, daar anders gereden
werd en in de wisselstanden vele wijzi
gingen moesten worden aangebracht, doch
om- 8 uur Donderdagochtend was het ge-
heelo tramnet op den nieuwen dienst ge
baseerd. Alle trams en automobielen re
den Donderdag met borden, waarop de
waarschuwing rechts houden te lezen
was.
Een betreurenswaardig incident.
De ophitserijen van Brusselsch-nationa-
listische zijde tegen het groot-Neder-
landsch congres te Leuven hebben al
vast gevolgen gehad. Reeds Donderdag1
waren enkele Nederlandsche deelnemers
te Leuven gearresteerd, waar zij: hun, in
trek hadden genomen in een door een
persoon van Nederlandschen oorsprong
gehouden hotel. Op een gegeven oogen
blik begaf 'n bende franskiljons zich naar
het hotel, om aan den eigenaar reken
schap te vragen over de aanwezigheid
van „die ongewenschte Hollanders, die
met de Vlamingen mee kwamen werken
aan de politieke scheuring van BeLgïë!"
Het was vooral een Leuvensch advocaat,
die zich in dit hatelijk optreden onder
scheidde. Dat incident duurde reeds een
tijdje, toen de zoon van den hotelhouder
naar voren sprong en den advocaat een
messteek in den rug toebracht, met het
resultaat, dat de Franscbgezinde stedelijke
overheid, die reeds bij een vorige gelegen-
„Aan de genade van God en de liefde
van Christus en het oordeel van uw eigen
geweten draag ik u op. Van nu af gaan
wij verschillende paden en het is mijn
wensch, dat wij elkaar nooit meer op
aarde mogen ontmoeten. Meneer Murray,
ik kan uw duistere ziel niet omhoog
heffen en u zou de mijne neerhalen.
Voor de redding uwer ziel zal ik niet
ophouden te bidden, tot wij van aange
zicht tot aangezicht eenmaal zullen staan
voor den rechterstoel Gods.
EDNA EARL."
Zij belde om een bediende en zond
het kistje en zelfs zijh eigen brief terug,
dien zij zoozeer verlangde te bewaren,
maar niet durfde .overlezen. Bang om
na te denken en te ellendig om te sla
pen, pakte zij snel de laatste benoodigd-
heden in enging toen naar mevrouw
Murray's kamer, waar zij bleef tot drie'
uur in den morgen.
Toen klonk meneer Murray's stemi door
het huis, die riep om het rijtuig en terwijL
Edna haar hoed opzette en haar sjaal
omdeed, klopte hij op de 'deur van zgn
moeders kamer.
„Het regent hard en u moet er niet
Over denken om' itïee naar het station te
gaan, zooals u van plan was."
(Wordt vervolgd).
