No 1&7
Dinsdag 11 Maart 19Ü4 Jaargang
LEVENSLEED.
■rukkers-ExpUitanten
O08TERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorslstraat 68—70, Gees
Tel.: Redactie no. 11; Administratie ne. 58
Peslrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAS.
A b n n e m e n Is p rijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3,—
Lesse nummersf C.vS
Prijs der Advertentie»:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 3i et
Bij abonnement belangrijke kortlaff.
behoeven te présteeren, omdat zij bij dc
acte-examens slechts het puntenaantal
voor hulponderwijzeres behaalden. En
dan, met die te groote klassen van hoog
stens 36 leerlingen zal 'took nog wel gaan.
Menige :onderwi}zeres, die in vorige ja
ren met heel wat groot er klassen de
beste resultaten behaalde, zal dit willen
toegeven.
De slotsom, waartoe de geleerde schrij
vers van het manifest karnen, namelijk
dat het schoolkind „slechts vier jaren II"
voortaan leeren zal, is dan ook ten eene-
male onjuist. Dit jaar althans zal het zijn
toelating '5 Va jaar, dus tot het U.1/2 of
12e jaar, dat is .minstens zes jaar. En
vanaf het volgende jaar ook zes jaar,
ert altijd weer zes jaar, want niet het
zesde, maar het zevende leerjaar, het
zoogenaamde leerplichtjaar vervalt.
Natuurlijk zal men in fabrieksplaatsen,
waar 't kind pas op zijn veertiende jaar
naar de fabriek kan, er last van hebben
dat het kind op zijn dertiende jaar al
van school moet. Maar in landbouwstre
ken zal men hot eer behooron te loven
dat hot kind op zijn dertiende jaar al
van school mag, hij (of zij) kan dan
vast thuis of bij vader al een beetje mee
werken.
En de aanval op den persoon van mi
nister Colijn door de mannen van het
manifest is al heel misplaatst, en omwaai'
„Het kind van don bezitter zal, dank zij
de geldmiddelen zijner ouders, aan al dit
kwaad ontsnappen, maar het arbeiders-
king zal met geest, ziel on toekomst
de „bezuiniging" betalen. Aldus uit „de
sterke man" zijn kracht. Zijn groep gaat
naarhet kind van den arme. En
als leuze voor die misdaad dient, 0,
smaad, het €hristendoi.o!"
Hier' wordt weer bewezen hoe weinig
men op de waarheidsliefde en op de
verdraagzaamheid van de sociaal-clcmo-
craten aan kan; hoe vèr hun vijandschap
gaat, hoe zwak hun standpunt is hetwelk
hen dwingt, in het opzetten van een
grootcn mond kracht te zoeken.
Het manifest besluit:
„Moge dan een ieder van u gereed
staan, om op onzen eersten oproep met
volle overgave al datgene te doen, waar
toe de S. D. A. P., het N. V. V.. en de
Bond van Nederlandsche Onderwijzers u
in de eerstvolgende dagen zullen oproe
pen!"
•Tuist, agiteeren, den boel op stellen
zetten, naar het recept van mr. ïroel-
stra, een sfeer van ontevredenheid schep
pen zoioals Stenhuis adviseerde, eigen,
verstand over boord gooien, gelijk Hei
koop in 1918 al zeide gedaan te hebben.
Er zijn onder de onderteokenaars van
het manifest enkele onderwijzers. Wij le
zen de^ namen Ossendotrp en Earners. Dan
is ei' ook nog do student Kleerekoper
bij. Een drietal knappe mannin. Wij kun
nen niet zeggen, dat zij' den strijd rid
derlijk voeren.
öVs jaar te vroeg'.
Twee" groote opvoedkundigen .hebben
zich uitgesproken over de vraag of 't wen-
schelijk is een kind reeds op 5Vb-jarigen
leeftijd, dan wel op 7-jarigen leeftijd naar
schooi te zenden.
Een hunner, de liberale professor Casi-
mir, schreef dezer dagen in verband met
de noodzakelijke bezuiniging: „Wanneer
er op dit oogenblik geen geld aanwezig
is om zeven leerjaren te bekostigen, dan
is een leertijd van zeven tot dertien ja
ren misschien meer gewenscht dan een
van zes tot twaalf."
En hij voegde er aan toe: „Langen
tijd hecrscht in de kinderzielkunde
de meening, dat zeven jaar een keerpunt
is in den ontwikkelingsgang van het kind.
Het schijnt, dat de hersengroei na het
zevende jaar minder snel gaat en dat het
opzettelijk onderwijs dan het best kan
beginnen."
De ander, de sociaal-democraat Ger
hard, hoeft in een rede in de Tweede
Kamer, gehouden bij de behandeling der
Lager Onderwijswet op 28 April 1920
wij herinnerden het reeds in ons 110
van 22 Febr. jl. zich yerklaard tegen
het plaatsen van jeugdige kinderen ge
durende 5 uren daags op de school
banken.
Een andere sociaal-democraat, de freer
Voogt, eveneens een bekend opvoedkun
dige, heeft insgelijks die toelating op zoo
jeugdigen leeftijd gewraakt en gepleit voor
toelating op het zevende levensjaar.
De heer Gerhard zei onder meer: „Ik
ben er van doordrongen dat, wanneer
men eerst op het negende jaar- met on
derwijs in lezen begon, dit de ontwikke
ling van het kind buitengewoon ten goede
zou komen. Het is nu eenmaal een klas
sieke gewoonte om daarmee te begin
nen en nu is het mijn grief aan de on
derwijzers, dat zij niet in de eerste plaats
onderzoeken of dat wel juist is, maar
allerlei methoden zoeken om dat werkje
zo.o goed mogelijk in de laagste klasse
te doen."
Wij zouden bovenstaande wel ter over
weging willen aanbieden van de een
zijdige schrijvers van het sociaal-demo
cratisch manifest Ossendorp, c. s.
o
Belangen.
Er zijn menschen die hun persoonlijke
belangen stellen boven 't algemeen belang.
Die zichzelf houden voor het middelpunt
waaromheen al het andere draaien moet.
Die er niet om geven dat alles in den
lande scheef loopt, indien zij het maar
goed blijven hebben.
Zoo dachten wij, toen wij lazen dat
te Utrecht een vergadering is gehouden
tot stichting van een nieuwe partij. Blijk
baar een belangenpartij, want het ging
iQm de ongerepte handhaving der trakte
menten van Christelijke ambtenaren en
onderwijzers.
Diat die het nu juist zijn moetenMen
schen bij wie de beginselen, de nood der
tijden en de toekomst van het gansche
volk zoodanig behoorden te wegen, dat
'zlij althans aan dergelijke beweging niet
zouden meedoen.
Heeft dan de ervaring in Duitschland.
in Frankrijk en België met mark en frank
en frank opgedaan, hun niets te zeggen?
Gelooven zij dan niet dat salarisverla
ging nu voordeeliger kan zijn dan loons-
verhooging?
D'at niet de hoeveelheid, maar de
waarde van het geld beslist?
Dat herstel van het financieel even
wicht in het belang van allen is, en dat
hiervoor iedereen, hij' heete ambtenaar
cf particulier, een offer heeft te brengen
Wat natuurlijk niemand voor zijn ple
zier doet; dit zTj terstond toegegeven.
DjocÜi de politiek der bolsjewiken in
Rusland, der soic-democraten in Duitsch
land, der radicalen in Frankrijk, en der
liberaal-clericalen in België is op een
mislukking, een ooconomisch fiasco uitgc-
loopen. Hebbe men daarom ten onzent
eenig vertrouwen in ecne regeering, die
het langs een beteren weg zoekt te doen.
EEN MANIFEST AAN HET NEDER
LANDSCHE VOLK.
Reeds eenige dagen ligt op onze schrijf
tafel een „manifest aan het Nederland
sche Volk", een geschrift dat wriemelt van
onjuistheden.
Het ligt niet in onze bedoeling dit ma
nifest te ontleden. Wij wenschen slechts
de aandacht te vestigen qp de onware
en onwaardige strekking.
„Nojg onbeschaamder, nog ergerlijker,
nop gevaarlijker" achten de schrijvers van
dit manifest den „aanval", door minister
Cojijn ondernomen op het heil, de verhef
fing en vooral de toekomst der arbeiders
klasse. Men ziet het, 'tis ook hier weer
minister Colijn die 't gedaan heeft, even
als, zeggen zij, met de Vlootwet, terwijl
toch een ieder weet, althans weten kan,
dat hij aan de Vlootwet part noch deel
heeft gehad, dat ontwerp was al inge
diend, toen hij in 't kabinet trad.
Waar dan nog hij komt, dat de „aanval
op. liet onderwijs" ook niet van hem is,
maar van Minister De Visser. Wie nu
dezen minister kent, zal terstond ge
voelen, dat allerminst van liem een aan
val qp' het onderwijs te verwachten is.
Daartoe heeft hij te duidelijk gesproken
in de Tweede Kamer van zijn groioten
spin hierover, dat hij een voor oen al zijn
idealen moet prijs geven.
Maar waarin bestaat dan die zooge
naamde aanval?
In de eerste plaats in de verhooging
van den toielatingsleeflijd op de lagere
school; en is de tweede plaats in de af
schaffing van het zevende leerjaar. Let nu
echter wèl: deze eerstgenoemde maatre
gel gaat er dit jaar niet door; en gaat,
indien er een even deugdelijke bezui
nigingsmaatregel kan gevonden worden,
er allicht nooit door. Maar op 't oogen
blik is de kans groot dat hij er na
1924, dus met September 1925 wel door
zal moeten.
Waar nu in 't manifest sprake is van
verhooging van den toelalingsleeflijd tot
zeven jaar, daar dient opgemerkt, dat
meer dan één kind, voor 1 Sept. gebo
ren. reeds op zijn zes en een half-de jaar
naar school zal kunnen. Nu is 't tot Sep-
tember nog met zijn vijf en een half-de.
Hn wat nu pet vervallen van het ze
vende leerjaar aangaat, daar heeft het
platteland geen schade van. W anneer toch
het kind van zijn zesde (of zevende) tot
zijn 'twaalfde (of dertiende) jaar op school
is geweest, zien de ouders hem gaarne
de school verlaten, om aan den arbeid te
kunnen gaan, hetzij in het veld of in
de huishouding.
Tiet. manifest voegt er nog een andere
aanklacht aan toe, namelijk deze:
„Tot zijn negende jaar zal uw kind
worden toevertrouwd aan meisjes van een
jaar of zeventien, achttien, die voor het
geven van onderwijs nog niet zij!n opge
leid. Als zoo'n meisje, zelf haast nog een
kind, in een veel te groote klas de orde
weet te houden, heeft het de handen al
vol. Van leeren zal voor uw kind voor
zijn negenden verjaardag geen sprake zijn
geweest."
Die zaak is, dat het onderwijs in de
twee laagste klassen (kan of) zal worden
opgedragen, dat moet de Tweede Kamer
nóg uitmaken, aan hulponderwijzeressen;
dat zijn geen meisjes „van zeventien jaar,
zelf haast nog een kind", maar bevdegde
en daartoe opgeleide menschen van min
stens achttien jaar. Waarom zou 't on
derwijl van dezulken minder presteeren -of
FEUULLETCm
64).
„Eén oogenblik nog! Wat bevat dat
pakket?"
„De inhoud daarvan behoort uitsluitend
aan mij toe zou u onmogelijk kunnen
interesseoren zou slechts uw sarcasme
opwekken en voedsel geven aan spot
lust. Daarom, meneer Murray, moet u mij'
excuseeren, als ik weiger uw vraag te
beantwoorden."
„Ik wil er mijn rechten qp 'Le Bocage
óp verwedden, dat ik zoo precies kan
gissen, wat er in dat pak zit, dat je
er spijt van zult hebben, niet van den
nood een 'deugd te hebben gemaakt en
het mij to hebben gezegd."
Een onbestemde schrik overschaduwde
haar 'gelaatstrekken, toen zij de zegels
van het pak bekeek en zij antwoordde:
„Dat is onmogelijk, meneer, als u de
onberispelijke gentleman bent, waarvoor
ik altijd getracht heb u te houden."
„Dwaas kind. Denk je, dat ik mij zou
vernederen om mijn vingers te bevuilen
met het lak, dat het touw verzegelt? Dat
ik zou neerdalen tot het naspeuren van
de correspondentie van de kleindochter
van een dorpssmid? Ik zal je nog één
kans geven, om de kloof te overbruggen,
die ons scheidt door mij je vertrouwen
te toonen. Edna, heb je geen vertrou
wen in mij."
„Neen, meneer Murray."
„Wil je mij verplichten door mij recht
in 't gelaat te zien en deze vleiende woor
den te herhalen?"
Zij hief haar hoofd op en ofschoon
haar hart wild klopte, toen zij zijn oogen
ontmoette, was haar stem koud, vast en
beslist:
„Ik heb geen vertrouwen in u, meneer
Murray."
„Dank je. Er zal een dag komen, dat
diezelfde roode lippen mij nederig ver
geving zullen vragen voor wat zij nu heb
ben gezegd; en dan, Edna Earl, zal ik
wraak nemen en je zult terugzien op
dezen avond en begrijpen de volle betee-
kenis van mijn afscheidswoorden wee
de overwonnene!" Hij bukte zich en raap
te een rose fluweelen lint op, dat van
'haar hals was gevallen, overhandigde
dit haar, glimlachte, en, met een van
die hooghartige buigingen, 'die zoozeer
pasten bij zijn heerschersnatuur, verliet hij
de bibliotheek. Een oogenblik later hoorde
zij zijn eigenaardigen lach, bitter en zon
der vroolijkheid, weerklinken door den
koepel; toen werd de deur met een hefti-
gen slag dichtgegooid en weer heersclite
er rust in het groote landhuis.
Edna nam den kandelaar Van de tafel,
waar meneer Murray dien had neergezet
en ging terug naar haar eigen kamer,
waar zij plaats nam voor het raain.
Op haar schoot lag het pakket en de
brief, dien zij niet langer begeerig was te
openen en haar handen hingen lusteloos
langs haar neer. Het feit, dat haar ma
nuscript was teruggezonden, gaf den
doodsteek aan al haar innige verwach
tingen; want zij stelde zoo groot vertrou
wen in de kritische gaven van den heer
Manning, dat zij het volkomen nutteloos
oordeelde het werk naar iemand anders
te zenden. Een hoo.gere rechtbank kende
zij niet; tot een lagere wenschte zij zich
niet te wenden.
Na eenigen tijd, toen zij de kracht had
verzameld om den brief te openen, las
zij met schaajmte:
„Mejuffrouw, Ik zend u hierbij uw
manuscript terug, niet omdat er alle
verdienste aan ontbreekt, maar uit de
overtuiging, dat als ik het aannam, de
dag eenmaal zeker zou komen, dat u
de ontijdige publicatie ervan zoudt be
treuren. Het werk bevat zeker onmis
kenbare teekenen van buitengewonen
aanleg en er zijn heele mooie beschrij
vingen in. Uw stijl draagt evenwel meer
bet karakter van kracht dan van soepel -
De ^economische toestand van Neder
land.
Wij gaven dezer dagen een verslag
van de rede over bovengenoemd onder
werp, te Amsterdam' gehouden door mi
nister Colijn voor het Congres van
„B,oaz".
Dieze rede is om hare belangrijkheid
en haar groot belang waard verspreid
te warden.
De drukkerij' van „De Standaard" heeft
dit begrepen en haar terstond in haar
geheel verkrijgbaar gesteld.
Dat onze Kiesvereenigingen zich haas
ten haar te bezitten en te besproken.
Dit kan nu nog, omdat het Maart *is
en de werkzaamheden op het land nog
niet kunnen aanvangen.
Maar wie uitstelt, al is het maar en-
kelto dagen, die kolmt te laat.
Dit zou jamimer zijn, want de oecono-
mische toestand van ons land wordt door
den minister hier zeer duidelijk in 't
licht gesteld.
Z.Exc. legt uit hoe na den oorlog van
1830 landbouw en handel begonnen te
flareeren, hoe 1914 de groote storing
eri de vrede geen verbetering bracht,
en in 1920 de crisis intrad, om dan
te besluiten met den raad, gelukkig door
velen, schoon niet door allen nog, ge
volgd aanvaarding van den toestand
weten dat men arm is en trachten het
leven daarmee in overeenstemming te
brengen.
De daling van den franc.
In Frankrijk heerscht toenemende on
gerustheid over de daling van den franc.
Zondag is op het Elysée een bijeenkomst
gehouden met de directie der Banque
de France, die Zeer de aandacht, trekt.
Er blijkt uit, dat de regeering tot in
grijpende maatregelen ter verdediging van
den franc bereid is, maar welke dat zijn?
Voorts kwam het ministerie gistermor
gen in buitengewonen kabinetsraad bij
een om de politieke maatregelen ter ver
dediging va.n Frankrijk's crediet te be
spreken. Men houdt 'het voor mogelijk,
dat Poancaré enkele wijzigingen in zijjn
ministerie aanbrengen Zal, schoon van
links de meening wordt uitgesproken, dat
dit reeds te veel verz'wakt is oim een
dergelijke wijziging te verdragen.
De senaatscommissie heeft Zondag
den heelen dag vergaderd. De oppositie-
pers critiseert de plannen van Poincaré
voor zoover die bekend zijn. D'at helpt
evenmin als de Ruhrbezietting hielp voor
de schadevergoedingen. Het is Poin-
caré's algemeene politiek, die wantrouwen
wekt in "de geheele wereld. De eenige
oplossing is dus een andere politiek,
waarvan er vertegenwoordigers genoeg in
de Kamer zitten. Die neme men en raad
plege het land Zoo spoedig mogelijk. Elke
vertraging kan de grootste rampen ver
oorzaken.
Spoorwegongeluk nabij Lyon.
De Fransche sneltrein, die Calais met
de kust van de Middellandsche Zee ver
bindt, is gisternacht 0111 half vijf op 10
K.M. afstand van Lyon uit de rails ge
vlogen. Er zijn 4 dooden en 25 gewon
den, meest Engelschen. De trein reed,
doordat aan den machinist niet tijdig ge-
'noeg was medegedeeld, dat liet traject
een wijziging had ondergaan, met volle
snelheid door een gevaarlijk kruispunt.
beid en wordt ontsierd door een zexere
vrijheid van rfitdrukking die het ver
wende publiek nooit zou dulden. Het
onderwerp, dat u heeft gekozen, is bo
ven uw macht.
Uw dienstwillige dienaar,
DOUGLAS C. MANNING."
Zij pakte het manuscript uit, legde het
met zijn doodvonnis in een la, ging toen
zitten, legde haar armen gekruist op het
blad van haar schrijftafel en liet haar
hoofd daarop rusten. Het gelaat was niet
verborgen en toen het licht erop scheen,
was er wel een uitdrukking van teleur
stelling en lijdzaamheid zichtbaar, maar
evenzeer van onbuigzame vastberaden-
beid.
Langzamerhand verdween de uitdruk
king van verdriet van baar gelaat en
haar hoofd opheffend nam zij uit haar
bureautje verschillende kleine blaadjes,
die zij van tijd tot tijd had beschreven,,
als onder het lezen de gedachten voor
een artikel bij haar opkwamen. Er waren
er twee bij, waarover zij veel had nage
dacht en die besloot zij aan meneer Man
ning te sturen.
Of meneer Manning een van deze arti
kelen waardig zou achten om o.pgenomen
te worden in zijn tijdschrift, achtte zij
zeer twijfelachtig; maar zij had besloten
nog één beroep te doen op zijn deskundig
Toen de machinist het gevaar bemerkt#
remde hij, met het gevolg, dat de machine
uit de rails werd gelicht. De Jocomotief,
de tender, een bagagewagen, het restau
ratierijtuig en een slaapwagen buitelden
over elkaar.
Nieuwe doodvonnissen.
Er wordt gedurende de laatste maand,
naar het schijnt, in Rusland weer eens
op ouderwetsche revolutionnaire wijze ge-
doodvonnist. Op de eerste plaats ver
melden de Russische bladen dagelijks,
dat weer een of andere „militaire" of
„economische" spion is doodgeschoten.
Anderzijds wordt melding gemaakt van
een juist te Borishoff (Minsk) geëindigd
proces, waarbij 22 personen ter dood
werden veroordeeld. De aangeklaagden,
o. w. 3 vrouwen behoorden tot een bende,
die zich speciaal berucht had gemaakt
Wegens liet berooven van treinen. Een
dergelijk proces heeft plaats te Winnitza,
waarbij 30 personen en te Simferopol,
waarbij 20 personen zijn betrokken.
Korte berichten.
De Duitsche regeering schijnt van
plan te zijn den Rijksdag Donderdag te
ontbinden en de nieuwe verkiezingen op.
11 Mei te doen houden.
Te Frankfort a. d. M. en (instreken
neemt het aantal gevallen van griep
sterk toe.
Bij' Harrison, in den staat New
Jersey, is een motorvrachtwagen, die eea
ophaalbrug opreed, die juist openstond,
in de Passaic-rivier gereden. De zestien
personen, die zich in den vrachtwagen
bevonden, zijn omgekomen.
De gemeenteraad van Zurich heeft
besloten de gemeentebelasting vergele
ken met liet vorig jaar met 18 percent
te verlagen. Vergeleken bij 1921 bedraagt
de verlaging 28 percent. Tevens zijn d»
tarieven voor electriciteit, gas en water
leiding met 10 percent verlaagd. Om naar
te verlangen!
Do stemming onder de Hamburgsche
bootwerkers heeft een groote meerderheid
voor de staking opgeleverd, welke van
daag zal ingaan.
In. Noorwegen staan op het oogen
blik 61 schepen op stapel met een ge-
zamenlijken inhoud van 326.000 ton, voor
het meerendeel motorbooten, n.l. voor
bijna ,257.000 ton.
In Duitschland voorzien op het
oogenblik 64.000 studenten, dat is on
geveer de helft van liet geheele aantal,
door arbeid in hun eigen onderhoud.
Te Grüneberg is op 92-jarigen leef
tijd barones Mechtild von Rothschild, we
duwe van baron Wilhelm v. Rothschild,
overleden.
Te Kowno is een samenzwering te
gen de regeering ontdekt. De samenzweer
ders wilden nji de beslissing van den
volkenbond in de Memelkwestie de macht
in handen nemen. Talrijke rechts radica
len zijn in hechtenis genomen.
Te Warschau zijn verscheidene mi
litaire ambtenaren wegens spionage i*
dienst van Rusland gevangen genome».
De bakkersbond te Antwerpen heeft
besloten den broodprijs tot IV2 fr. per
K.G. te verhoogen. Te Brussel en Na
men is de prijs al fr. 1.55, te Luik fr.
1.60. In de gemeenten van Vlaanderen,
Limburg en Luxemburg schommelt hjj
tusschen fr. 1.45 tot fr. 1.55.
oordeel en verzegelde en adresseerde dus
de rol papier.
Moe en slapeloos stak zij het gaslicht
aan en begon een hoofdstuk van het
manuscript, dat de uitgever haar 'had aan
geraden in de vlammen te werpen, af
te maken. Zij was zoo verdiept in haar
werk, dat de uren ongemerkt voorbij gin
gen. Nu en dan, als haar gedachten niet
onmiddellijk overvloeiden in de juiste
zinswendingen, legde zij haar pen neer,
liep de kamer op en neer en dacht over
de goede woordkeus na, tot zij eindelijk
gevonden had, wat zij zocht.
Het fluitje van de locomotief aan het^
station zei haar, dat het vier uur was en"
nog was haar taak niet voltooid. Dioch
biddend, dat Gods zegen op haar werk
mocht rusten, liet zij het onafgemaakt
liggen en trachtte in slaap te komen.
Maar de sluimering "bracht geen ver
lichting voor haar bezigen geest, die in
grillige drcomen bleef voortborduren op
het thema, dat haar vervulde. En toen
de zon haar eerste morgenstralen in haar
kamer wiep, ontwaakte zij met het vaste
voornemen, om op den ingeslagen weg
voort te gaan, en met de bede alzoo ee»
instrument ten gunste in 'sHeeron hand
te mogen zijn voor den naaste.
(Wordt vervolgd).