No 133 llonderdag 6 Maart i9ZA 38e Jaargang
LEVENSLEED.
jRütleolaiii
Binneslaoil.
FEUILLETON.
Drukkers-Exploitanten
0OSTERBAAM LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 'll; Administratie no. 58
Postrekening No. „360C0.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
MINISTER COLIJN OVER DEN ECONO-
MISCHEN TOESTAND VAN NEDERLAND
Op het gister te Amsterdam gehouden
congres, uitgeschreven door de Christe
lijke Patroonsvereeniging „Boaz" ter be
spreking van den economischen toestand
heeft Minister Colijn over bovengenoemd
onderwerp een inleiding gehouden.
De heer Colijn gaf eerst een teekening
van het tijdperk van opkomst en bloei
voor den oorlog, toen handel, nijverheid,
landbouw en visscherij zich op bevre
digende wijze ontwikkelden.
Vervolgens werd een overzicht «egeven
van den oorlogstijd en daarna breedvoe
rige beschouwingen gewijd aan den toe
stand na den vrede.
Aan dit gedeelte, uiteraard het meest
belangrijke, is het volgende ontleend:
Zoo bleven handel en industrie in
1919 in menig opzicht iieneden de ver
wachting. Maar de scheepvaart profi
teerde wel van het herstel van den vre
destoestand, vooral in het tweede half
jaar. De vraag naar scheepsruimte bleef
groot, en omdat de Nederlandsche vloot
zich, in tegenstelling met de handels
vloten van cle meeste andere Europeesche
landen, tijdens den oorlog had kunnen
uitbreiden, was de positie der Nederl.
reederij dan ook zeer gunstig.
Omdat echter de wereldtonnage aan
zienlijk was toegenomen, en het aanbod
van scheepsruimte de vraag begon te
overtreffen, toen de verschillende regee
ringen hun controle over het gebruik van
scheepsruimten ophieven en den aanvoer
van groote massa's levensmiddelen en
grondstoffen voor haar rekening staak
ten, werd, mee ook door het afleveren
van nieuwe schepen, het aanbod van
scheepsruimte zeer groot en de daling
der vnchtenmarkt ving onmiddellijk aan.
De Kon. Holl. Lloyd moest vier barer
grootste passagiersschepen aan het bui
tenland verknopen. De scheepvaartobliga-
tiën vertoonden ongekende koersschom
melingen. Toch wisten, vergeleken met
het buitenland, de Nederlandsche scheep
vaartmaatschappijen zich goed door de
moeilijkheden heen te slaan. Maar van een
blijvende verbetering kan nog niets met
zekerheid gezegd worden.
Wat den handel betreft, het aanhou
den der prijsstijging hoewel de
schaarschte aan goederen verdwenen was
deed velen voor normaal en blijvend
accepteeren, wat niet kon voortduren. Ook
kwam door de algemeene behoefte aan
noodzakelijke en lang ontbeerde goederen
de kooplust boven de reëele koopkracht
uit, en werd eenlevendigheid in den
handel gewekt, die een tweeden waan, dien
van een spoedig herstel van den voor-
oorlogschen toestand, deed Ontstaan.
Aan crediet ontbrak het niet. De ban
ken hadden in het verleenen daarvan de
grens der voorzichtigheid uit het oog
verloren. Ook daar was,men dikwerf ge
heel onder zinsbegoocheling en terwijl
men tot plicht had gehad een onge
zonde ontwikkeling te remmen, werd deze
veeleer aangemoedigd. In zekeren zin zijn
de financieele hoogepriesters, de ban
kiers, even schuldig aan de fatale „boom"
van 1919-1920 als de onvoorzichtige on
dernemers .zelf, daar zij de meest des
kundigen waren en ook van de lessen
der geschiedenis partij hadden kunnen
trekken.
In de laatste helft van 1920 begon de
prijsdaling. De industrie had haar mid
delen in voorraden vastgelegd, want de
afzet naar 't buitenland vlotte niet, terwijl
het binnenland de voorraden niet ver-
60).
Meneer Allston haalde de schouders
op en mevrouw Murray riep uit:
„Ik roep een wapenstilstand uit! In
vredesnaam, Norman, sluit al je geleerd
heid toch op met je mummies en als
je .beslist barbaarsche dingen wilt zeg
gen, gebruik dan een taal, die ons in
staat stelt te begrijpen, dat we bespot
worden. Wie denk je, dat iets snapt van
„Papia Poppae"? Je bent onuitstaanbaar
pedant!"
„Mijn lieve moeder, herinner je je ooit
gehoord te hebben of gelezen te hebben
dal beroemde antwoord van een zekeren
hoogst hoffelijken woordenboekschrijver
aan een eerzuchtig jongmensch, dat pro
beerde fouten te vinden in zijn woorden
boek? Veroorloof mij het met de meeste
hoogachting u ter overdenking te geven.
„Het 'is mijn plicht om goede woord
uitleggingen te geven, maar niet om de
hersens er bij te leveren, die ze begrijpen
„Ik dacht, dat je mij eens gezegd had,
aat je eenigen tijd in China hebt door
gebracht."
zwelgen kon. Ook de groote bankkredie
ten zaten ih die voorraden vast.
Zoo ontstond een crisis. Maar de zeer
goede bedrijfsresultaten der voorgaande
jaren hadden in ons land het vormen
van groote reserves mogelijk gemaakt,
di-e nu gelegenheid gaven om een over
haaste liquidatie der voorraden te ver
mijden.
Wel ontstond er eenige prijsdaling,
maar zonder den afzet evenwel belang
rijk te doen toenemen, aangezien inmid
dels de bekende „koopersstaking" had
ingezet. Men onthield zich van koopen
in de verwachting van nog verdere prijs
daling. En deze schreed voort, waardoor
handel en industrie geweldige verliezen
kregen te lijden. Doch toen steunden toch
weer de banken, die in goede jaren een
proces van aanmerkelijke concentratie
hadden ondergaan, door handhaving, of
zoo noodig, door uitbreiding van cre-
dieten. De „bevroren credieten" namen
echter grooten omvang aan.
Trots dezen steun was het toch onver
mijdelijk, dat een aantal ondernemingen
failleerden. Enkele banken gingen in de
steunverleening te ver. Doch over 't al
gemeen hield het bankbedrijf zich ferm.
De landbouw, voor den oorlog op ex
port aangewezen, moest tijdens den krijg,
het eigen volk voeden. Ook na het slui
ten van den vrede, toen de landen waar
heen vroeger geëxporteerd werd, verarmd
bleken, bleef de landbouw op de bin-
nenlandsche markt aangewezen.
Toch .ontbreken hoopvolle verschijnse
len niet. En -onder deze is misschien wel
de voornaamste, de reputatie der Ned.
landb o u wpr odu Cten
De tuinbouwvoortbrengselen werden 'tij
dens den oorlog vaak gevraagd. De be
drijven breidden zich uit. Doch een groot
deel van Europa, dat vroeger onze tuin
bouwproducten kocht, kan dit nu niet
meer, zoodat het jaarverbruik thans klei
ner dan voor den oorlog is geworden.
Na den ommekeer* in 1920 heeft zich
vrijwel overal werkloosheid voorgedaan.
Ook in ons land. Ongetwijfeld wordt
het werkloosheidsprobleem beïnvloed door
den kostprijs der geproduceerde goede
ren, in verband met de koopkracht der
wereld, d.i. met de mogelijkheid van af
zet. Is die kostprijs hoog, is hij met
name hooger dan die in andere landen,
dan zal de afzet en daardoor de pro
ductie en de saainhangende werkgelegen
heid er de nadeelige gevolgen van onder
vinden. Het is derhalve niet alleen een
algemeen volksbelang, maar met name
een belang voor cle arbeidende klasse
zelve, dat de productie hier te lande
goedkooper wordt.
Behalve door vervolmaking van het be
drijf, Iran dit alleen verkregen worden
door verlaging van het loon in verhou
ding tot het geproduceerde; dus ook door
voor hetzelfde loon meer ai-beid te prcs-
t-eeren.
Het is hieruit, dat de conflicten tus-
schen ondernemer en arbeider voortko
men, met al de schadelijke gevolgen voor
liet productie-proces daaraan verbonden.
Men duide het den arbeiders niet euvel,
dat zij zoo lang mogelijk vasthouden aan
wat zij verwierven. .In den grond der
zaak doen middenstanders en groot-
industrieelen vaak hetzelfde. Tactvolle lei
ding ten opzichte der arbeiders kan niet
alleen verzoenend werken, maar ook te
rugkeer tot het juiste inzicht verhaasten.
Er is echter nog een gewichtiger zaak
Het bevolkingsaccres geeft, bij niet ge-
lijkwaardigen groei van het kapitaal, een
Ml «.mn. u—i null» WIJ— iimuuB— iij-i—m>i.niui:.w>.ww««»
„Dat is ook zoo en ik heb geleerd
hun wetboek te lezen."
„Ik heb dan altijd geleefd in de valsche
veronderstelling, dat zelfs vreemdelingen,
die dat land bezochten, een tikje over
namen van de kinderliefde, van de ach
ting en eerbied voor hun ouders, die
daar is voorgeschreven door de wet."
„Onder de Chineesche spreekwoorden
is er een, dat het volgende inhoudt: „Alle
menschen zijn gelijk en het eenige ver
schil is gelegen in de opvoeding." Daar
nu jij en ik zijn opgevoed ,in dezelfde
kinderkamer, wat blijft er dan over van
je vereering voor Chineesche leefregels en
spreekwoorden?"
„Ik vind,- dat het erg jammer is voor
hen, die nu met je te maken hebben, dat
je niet bent opgevoed in Sparta, waar
iedereen het recht had de ondeugende
bedorven kinderen van zijn buurman on
derhanden te nemen en af te ranselen!
Zulk een heilzaam middel zou je zonder
twijfel gemaakt hebben tot een beminne
lijk, of t,enminste dragelijk lid van de
maatschappij."
„Dat is nog zeer de vraag, mijn schoone
nicht, want als mijn tergend kameraadje
mij steeds had vergezeld, dan verzeker
ik je, dat de toepassing van de Spar-
taansche roede niet in staat zou zijn
geweest, om mijn karakter te verzach-
nercentage van ongeneeslijke werkloos
heid en misschien van pauperisme.
Dit is het benauwendste probleem in
de Nederlandsche economie, vooral om
dat we er weinig aan veranderen kun
nen en ons voorshands wel tevreden
zullen moeten stellen met pogingen om
door verschuiving van ons belasting
wezen in de richting van verteringsbelas
tingen te geraken.
Maar opgelost kan het probleem alleen
worden door vermeerdering van werkge
legenheid, en die komt alleen door meer
dere productie, terwijl deze weer in hoofd
zaak afhankelijk is van den kostprijs van
het geproduceerde.
Tenslotte wat onze belastingbalans en
Indië betreft: In 1923 bijvoorbeeld komt
Indië voor meer dan f 300 millioen on
der het actief onzer betalingsbalans voor.
Nederland heeft in de moeilijke jaren die
achter ons liggen oneindig veel meer kun
nen importeeren dan anders het geval
zou geweest zijn. Ook is Nederlands
aandeel in den invoer weer toegenomen,
hoewel dit nog veel ruimer kan worden.
Wat de financiën aangaat in de dagen
van schijnwelvaart zijn maatregelen ge
nomen, die het budget boven cle draag
kracht van het land hebben "bezwaard
en wel voor een aanzienlijk deel voor
langen tijd. De nadeelige saldi van den
buitengewonen dienst der jaren 1918 tot
1923 overschrijden het, milliard; alleen
voor woningbouw zit hierin rond zeven
honderd millioen. Alleen de dienst van
de Staatsschuld vordert, dan ook in de
komende jaren een bedrag van 150 mil
lioen per jaar meer dan 1913.
Van groote beteekenis voor de beoor
deeling van den financieelen-economi-
schen toestand is voorts nog dit feit
te achten, dat in 1922 en 1923 de ver
schillende publieke lichamen resp. 1083
en 983 millioen gulden van de geldmarkt
hebben gevraagd, tegen resp. 138 en 36
imillioen aan emissies voor particuliere
doeleinden.
Va!uta-wee.
Uit Antwerpen schrijft men aan de
N. R. C.:
Behalve de aanhoudende stijging van
verschillende levensmiddelen en dage
lij ksche artikelen wordt ook op een an
dere wijze de waardevermindering van
den frank bemerkt.
Sedert eenige weken staken de kuipers
om loonsverhooging. De scheepstimmer
lieden hebben eveneens den arbeid neer
gelegd; radicaalweg vragen zij het vijf
voudige loon van vóór den oorlog. Sinds
het einde der vorige week: staking van
metaalbewerkers in het havenbedrijf. Hier
is het niet uitsluitend verhooging van
loon, maar ook een principieele strijd,
n.l.erkenning van de vakvereeniging. De
patroons wenschen met hun eigen werk
lieden en niet met den vakbond te on
derhandelen. Iets, waar de andere partij
niet van weten wil.
Een nieuw conflict staat nóg voor de
deur. De kleermakers (knechten) wen
schen verbetering van de huidige tarie
ven, aan welk verlangen tot nu nog niet
is voldaan. Nog valt te vermelden, dat
het personeel der buurtspoorwegen (in
hoofdzaak trampersoneel) sterke neiging
heeft den boel stop te zetten tot ver
krijging van lotsverbetering.
Zoo doen de werklieden om het hoofd
te kunnen bieden aan de levensduurte.
ten. Ik zou het lot gedeeld hebben van
die ongelukkige jongens, die in Lacedae-
mon doodgeslagen werden ter eere van
Diana."
Zijn moeder antwoordde lachend.
„Estelle heeft groot gelijk. Je hebt het
klaar gespeeld op te groeien zonder de
noodzakelijke en heilzame hulp van een
gezond pak slaag, dat je rijkelijk ver
diende."
Meneer Murray scheen haar woorden
niet te hooren; hij keek glimlachend naar
het knappe gelaat, van zijn nicht en zijn
arm om haar middel slaande, trok hij
haar dicht naar zich toe. Hij mompelde
iets, dat haai' het hoofd snel achterover
deed werpen aan zijn schouder en naar
hem opzien.
„Als dat het einde is van al jullie ru
zies, dan stelt dat een premie op hate
lijkheden," zei meneer Allston, die Edna's
gelaat had zitten bestudeeren en zich
nu weer tot zijn neef wendde. De punten
van zijn snor opdraaiend, ging hij voort:
„Norman, je hebt meer gereisd dan
iemand, dien ik ken en onder buiten
gewoon gunstige omstandigheden. Welke
van al de plaatsen, die je bezocht hebt,
zou je uitkiezen voor een levenslang ver
blijf?"
„Heb je het plan je vaderland te ver
laten en „je land te ontruimen voor je
De winkeliers, caféhouders e. a. doen het
veel eenvoudiger. Met een heel onschul
dig gezicht wordt de tijding verstrekt „dit
of dat is zus en zooveel duurder ge
worden".
Zoolang door hooger loon, duurte -
toeslag of het verhoogen der prijzen aan
do stijgende duurte het hoofd kan ge
boden worden, is er nog een .uitweg.
Deze is er echter niet voor hen, die
van een klein kapitaaltje, van huizen of
effecten moeten leven. Voor deze cate
gorie is het werkelijk een lieele toer ge
worden om rond te komen.
Naast hen komen onmiddellijk tal van
kantoorbedienden, ambtenaren e. a. Hiel
en daar wordt wel een tegemoetkoming
verstrekt, maar veel beteekent het ge
woonlijk niet; zeker niet als er een be
scheiden salaris genoten werd.
De prijzen in de café-restaurants wer
den, waar het maar even kon, verhoogd
en wel zoo, dat de verhooging 25 tot
30 pet. bedraagt van de prijzen, die een
maand of vier geleden in rekening ge
bracht: werden.
Korte berichten.
Uit de officieele cijfers van de vo
rige week blijkt, dat het aantal werk-
loozen in Engeland wederom met 4400
is afgenomen. Het totaal aantal werk-
loozen bedraagt thans 1,120,000.
De aardbeving in Costa Rica heeft
zich ook tot Nicaragua uitgestrekt, waar
eveneens 3 heftige schokken zijn waar
genomen.
De districtsprocureur Banton deelt
mede, dat een Engelschman in de gevan
genis heeft, bekend, medeplichtig te zijn
geweest aan de ontploffing, die in 1920
in Wallstreet te New York plaats had,
waarbij 30 personen gedood en een groot
aantal anderea gewond werden. Men is
thans de mededaders op het spoor.
In de staking der bankbeambten te
Weenen, welke al twee weken geduurd
heeft, is nog steeds geen vooruitzicht
'op een spoedige oplossing. Hevige mani
festen der stakers hebben voor een der
banken plaats gehad.
Volgens een bericht uit Rome on
dernamen de fascisten, wegens een po
litiek geschil, te Grottaferrata, een straf
expeditie tegen den vroegeren burge
meester aldaar. Zij beschoten zijn land
goed, doodden er vijf stuks vee. De aan
gerichte schade bedraagt 33.000 lire. De
aanvallers werden in hechtenis genomen.
Bij het. station Saint Martin de la
Place op de lijn Saumur-Angeis is des
nachts een rail van 16 M. lengte losge
maakt. Gelukkig 'is de wandaad tijdig
ontdekt.
Een telegram uit Brussel meldt, dat
de koning aan Theunis verzocht heeft,
wederom de vorming van een nieuw ka
binet op zich te nemen. Theunis zou
echter een korten bedenktijd gevraagd
hebben.
Volgens een telegram uit Moskou
kan weldra de stichting worden ver
wacht van een Russisch Fransche ven
nootschap die te Moskou een groot ra
dio telegrafisch station wil bouwen.
In den afgeloopen winter hebben
er te Berlijn een paar honderd bals
plaats gehad. Het aantal dansfeesten was
veel igrooter dan tijdens den vorig en
winter. De stad Berlijn heeft enorme be
dragen aan belasting op openbare ver
makelijkheden geïnd.
lands welzijn?"
„Men kan nooit weten, welke omstan
digheden zich voordoen en ik zou graag
partij trekken van jou kennis. Want ik
weet zeker, dat slechts een heel bekoor
lijke plaats jou voor langen tijd zou kun
nen boeien."
„Nu dan, als ik vrij was om een te
huis uit te kiezen, rustig - en gezegend!
boven alle andere, dan zou ik geen tijd
verliezen om mijzelf te nestelen in Pe
ninsula op den berg Athos."
„O ja, het landschap langs de kust
wordt altijd beschreven als verrassend
schoon en schilderachtig."
„O, bah! het landschap is op minstens
vijftig ahdere plaatsen -even grootsch. De
bizondere aantrekkingskracht van deze
plaats bestaat, in iets veel waardevollers."
„Wat bedoel je?"
„Haar buitengewone en verbijsterende
bekoring moet geheel gezocht worden in
het feit, dat sedert de dagen van Oon-
stantijn geen vrouw haar voet gezet heeft
op dezen vreedzamen grond; deze Con-
stantijn leefde in het laatste deel van de
derde en het begin van de vierde eeuw.
Denk eens aan de heerlijke rast, den on-
vergelijkelijken zegen van te wonen in
een land, waar geen vrouw zelfs maar
heeft binnengegluurd in meer dan vijf
tienhonderd jaar!"
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per posl, f3.
'Losse nummersf0.05
Prijs der Advertent! ën:
14 regels ft.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
Het aantal arbeiders in de Baden-
sche aniline- en sodafabriek te Ludwigs-
hafen, dat lijdelijk verzet pleegt tegen de
toepassing van den negenurigen werkdag,
bedraagt ongeveer 20.000. Eenige duizen
den arbeiders zijn na een radicale bijeen
komst het fabrieksterrein binnengedron
gen -en hebben daar verscheidene leden
van liet kantoorpersoneel afgeranseld.
.1 h r Mr A. F. de Sav osmin
La hm au.'
De redactie van het veertiendaAgschi
bijblad van „De Nederlander" brengt ter
ikennis van haar leziers, dat haar voor
zitter, jhr. nu- A. F. de Savornin Loh-
inian, haar heeft bericht, zich om ge
zondheidsredenen uit de redactie te moe
ten terugtrekken.
Naar de Ned. verneemt, was de toe
stand van den heer De Savornin E oil
man gisteren hoogst ernstig1.
Uit de bouwvakken.
Naar het Hdbl. verneemt, hebben de
patroonsbonden in het bouwbedrijf, in
antwoord op den brief van de werkne
mersorganisaties, geantwoord, dat zij die
organisaties uitnoodigen voor een nieuwe
conferentie tegen vandaag. Het, bestuur
van den Algemeenen Nederlandschen
Bouwarbeidersbond heeft, van het bestuur
-van den Patroonsbond voor de bouw
bedrijven in Nederland een brief ontvan
gen, waarin wordt medegedeeld dat de
werkgevers besloten hebben, het collec
tief contract na 8 Maart nog een week
bindend te beschouwen.
De „Amsterdammer".
Tusschen de cotmité's-Gen-itsen en Van
Leeuwen, bedoelende de bevordering dei-
belangen van -de abligatiehouders der
vroegere (Chr.) Amsterdammer, is over
eenstemming verkregen, zoodat zij verder
-eendrachtig zullen samenwerken.
Een onjuist bericht..
Uit de beste 'bron kan worden mede
gedeeld, da.t het persbericht, „dat een
terugkeer van den heer Westèrveld, don
tcgenwoordigen Minister van Marine als
directeur-generaal der Posterijen, Telegra
fie -en Telefonie niet onwaarschijnlijk
wiördt geacht, mede in verband met, een
(mogelijke vereenig ng van de departemen
ten van -Oorlog en Marine", geheel uit de
lucht is gegrepen.
De bezuiniging bij de Spoor
weg e n.
Naar de „Tel." verneemt, heeft de di
rectie der Nederlandsche Spoorwegen de
uitkeering volgens 'dienstorder ,860 aan
het personeel, n.l. de gratificatie van
vier dagen loon indien de betrokkene-een
geheel jaar lang niet ziek is geweest
de .z.g. „karenzdagen" ingetrokken.
Deze m-aalregel levert een bezuiniging op
van ongeveer f 900.000.
Dienstplichtigen bij den
V r ij w i 11 i ig e n Landstorm.
Bij Ministerieele aanschrijving is het
K-o-n. Besl. van 21 Februari 1924 no. 74
ter kennis gebracht, luidende: De duur,
van de eerste oefening voor de dienst
plichtigen, die bij den Vrijwilligen Land
storm aan het examen voor den reserve
sergeant vastgesteld,' hebben voldaan, in
den rang van sergeant zijn aangesteld
en na hun inlijving bij hetzelfde wapen,
als waai-voor zij dien rang hebben ver-
„Schaam je, Norman! Een vreemde,
die naar je galante schimprede zou luis
teren, zou onvermijdelijk den indruk moe
ten krijgen, dat je moeder even onna
tuurlijk en onbeminnelijk was als die van
Lord Byron; en dat ik, je liefhebbende,
onderworpen, zachtzinnige nicht een der-
meest gevaarlijke wezens ter wereld was."
Groote verontwaardiging veinzend, pro
beerde Estelle om zijn zijde te verla
ten, maar zijn arm vaster om haar
slaande, maakte meneer Murray een bui
ging en hernam:
„Als de vreemde van je verbeelding- ooit
gehoord lie-eft van logica, dan zal deze
conclusie, zooals je zegt, onvermijdelijk'
zijn. Ik hen dan zoo fortuinlijk geweest, die
g-elukkige plaats te vinden, waar de namen
van vrouwen nooit worden genoemd en
waar de eenige vrouwelijke wezens, die
met succes -de strenge blokkade hebben ge
trotseerd, de kwellende vlooien zijn, die
een onophoudelijken krijg voeren met de
onschuldige mannen en hun pijnlijke ont
zetting rechtvaardigen, dat ooit een ander
schepsel van dezelfde sekse zich zou kun
nen binnensmokkelen in hun gezegende
afzondering.
(Wordt vervolgd).
