No 114
Woensdag IS Februari 1924
88e Jaargang
^uneulaïfi
LEVENSLEED.
Buitenland.
FEUILLETON.
A
A r
Drukkers-Exploitanten
QOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIjj L. Burg. Tel. no. 259
Wees toch gewaarschuwd!
Wij hebben in ons nommer van giste
ren reeds toegegeven dat de verhooging
van uen toelatingsleeftijd op de lagere
scholen onze huismoeders ten platte-
lande érnstig dupeert.
Wij zijn echter gedwongen om aan
dezen ingrijpenden regeeringsmaatrcgel,
ook in dezen vorm, onze critiek te moe
ten qnthouden.
Wij leven nu eenmaal in een tijd die
anders is dan een gewone.
Er m o e t bezuinigd worden, ook op
het Onderwijs. Vandaar deze abnormale
maatregel.
Er zit dan ook niets anders op, dan
hierin te berusten. Doch bereids vatte
men de koe bij de horens en éture aan
op de stichting van een "bewaarschool.
In ieder geval, men late zich nu eens
niet vangen in dg fuik door roode dames
en heeren straks op te zetten om u te
doen teekenen op de lijst om bij de re
geering te protesteeren tegen wat zij ge
lieven te noemen: de verslechtering van
het onderwijs.
Want met.die verslechtering bedoelen
zij dan niet alleen dat uw kind een jaar
langer moet loopeii eer het naar de school
kan, maar zij bedoelen er ook mee dat
uw kind een jaar vroeger van de school
moet ook.
Dat zijn. twee dingen: het eene is dat
uw kind 61/2 of bij de 7 moet wezen bij
toelating, en het andere dat uw kind als
„het» I2V2 of 13 is, van de school af
.moet.
De regeeringsmaatrcgel (het koninklijk
besluit) bezorgt u derhalve een meeval
ler en een tegenvaller.
De mee vat Ier: dat uw kind een
jaar vroeger van school kan; en de
tegenvaller dat uw -kind een jaar
later naar school kan.
Steunt ge nu 't. adres door er je naam
op te zetten, en de regeering voldoet er
aan, of de Earner, door de roode agi
tatie begeesterd, gelijk bij de Vlootwet,
zendt de regeering naar huis, dan is de
tegenvaller voor u van de baan, maar
ben 11 ook de meevaller kwijt.
En ten slotte bezuinigd moet er
toch worden wat is dan beter: dat
uw kind eerst op zijn zevende naar
school gaat en gij 't op zijn dertiende
reeds voor goed thuis krijgt; of dat
het op zijn zesde naar school gaat, en
de mogelijkheid blijft bestaan dat het niet
voor zijn veertiende van de school af
kan: met nog verplicht herhalingsonder*
wijs tot zijn zestiende jaar toe.
Men zij derhalve gewaarschuwd; en
wij herhalen onze waarschuwing tot de
leiders op de dorpen om de oogen flink
open te houden; want de sluiperijtjes
zullen, wel haast beginnen, indien zij al
nipt hesonnen zijn.
r*
Sober of pover?
Afgevaardigde Braat, die de laatste ja
ren onze Staten-Generaal placht te ont
halen op een wetsvoorstel tot afschaffing
van den zomertijd, bleef ook ditmaal zijn
gewoonte getrouw.
Wijkt het initiatiefvoorstel niet in hoofd
zaak van 's 'heeren Braats vorige proeven
van wetgeving af, de bijgevoegde memorie
van toelichtingtoont, vergeleken bij haar
voorgangsters, een merkwaardig onder
scheid. Zij wordt namelijk kort en bondig
samengevat in deze simpele woorden:
«Dit wetsontwerp achten de onderge-
iBekenden voldoende gemotiveerd door er
op te wijzen, dat de zomertijd voor groote
bevolkingsgroepen te veel schade en on-
.4 fa.
Het onderstaande, door ons
genummerd 44a, moet gelezen
worden vóór nr. 45, dat giste
re* geplaatst is.
Het letterkundig plan, dat zij gemaakt
aad, was werkelijk eerzuchtig voor een
rr"rv^e Van nauwelijks achttien jaar!
Op een morgen in Maart, toen Edna de
ontbijtkamer binnenkwam, zag zij dat me
vrouw Murray buitengewoon ernstig keek.
Zij zag een open brief op tafel liggen en
raadde daardoor de oorzaak van de ver
anderde uitdrukking op haar gezicht. Een
oogenblik na hét binnentreden van me
neer Murray zei zijn moeder:
„Norman, de brief van je nicht E stelle
brengt slecht nieuws. Haar vader is
dood; de nalatenschap is heel gering; en
zij komt hij ons wonen."
.„Dan zal 't niet lang duren of ik zit
in Hammerfest bij de middernachtzon 1 Ik
zou wel eens willen weten wie hahr uit-
aoodigde?"
„Denk er aan, dat zij de dochter is
aangenaamheden veroorzaakt en voor
bijna nipmand in den lande penig nut of
voordeel afwerpt en. voor hen, die 's mor
gens vroeg op hun arbeidsplaats moeten
zijn, een soort lijfstraf beteekent."
Nietwaar, in de beperking toont- zich
de meester!
Wc verstaan het dat de heer Braat, in
zijn landelijken eenvoud wars van alle
overdaad, zijn wetgevend talent weet in
te toornen.
We verstaan het dat de heer Braat,
fel gekant als hij steeds was tegen alle
bureaucratie en ambtenarij, het navolgens
waardig voorbeeld geeft in administratieve
zelfbeperking.
Daar is immers een gepaste sober
heid!
Gewis en zeker!
Doch cleze soberheid is wel te onder
scheiden. van die andere, welke menigeen
betracht wanneer hij belangrijke onder
werpen aansnijdt zonder de zaken mees
ter te zijn.
Dat is soberheid uit nood!
Een soberheid, die juister wordt ge
karakteriseerd door het woord „po ver-
li e i d".
Een blijvend gevaar.
Van het begin af is het optreden van
den heer Braat in de Tweede Kamer
(min gelukkig geweest.
Braat toch was de man, die zich aan
diende als de kampioen voor de belangen
van het platteland.
Braat was de eminente leider van „den
Plattelandersbond, die orde zou scheppen
in den chaos van regeeringsmaatregelen.
Braat was de regent bij uitnemendheid,
die den heeren in den Haag wel eens zou
duidelijk maken hoe men een land be
stuurt.
En welke van al deze hoopvolle ver
wachtingen werd nu werkelijkheid?
De jaren die voorbij gingen wezen wel
uit, hoe aan dez-e al te stoute verwachtin
gen de bodem werd ingeslagen.
Waarheid is, dat van de herscheppende
kracht, van den beteekenenden invloed,
dien de Plattelander in ons parlement
zou uitoefenen, tot heden niets bleek.
Waarheid is dat, wanneer de heer Braat
een zaak in het centrum zijner belang
stelling trekt -en in de Kamer als verdedi
ger optreedt, het belang der kwestie eer
geschaad dan bevorderd wordt.
Waarheid is, dat niemand meer er toe
heeft bijgedragen om het platteland in dis-
crediet té brengen en zijn bewoners 'be
lachelijk te maken dan juist dezelfde heer
Braat.
Ook nu weer door zijn schier kinderlijke
obstructie bij, de behandeling der Indi
sche begrooting, teekende hij feitelijk
reeds het doodvonnis voor zijn ontwerp
tot afschaffing van den zomertijd.
Zoo is de heer Braat voor de belangen
van het platteland oen b 1 ij v e n d g" e-
vaar.
Duitschland's betalingscapaciteit.
Volgena- bericht uit Brussel heeft Jas-
par, in den Belgischen ministerraad, spre
kend over de commissie van experten,
verklaard, dat uit de werkzaamheden dier
commissie gebleken is, dat Duitschland
ieder jaar een voor de schadevergoeding
toereikende som zal kunnen betalen.
De deskundige comité's zijn thans zoo
van mijn zuster; zij heeft geen ander
tehuis en het is heel natuurlijk, dat ze
bij mij komt, haar naaste familie, om lief
de en bescherming."
„Schrijf haar per keerende post, dat u
haar graag ieder jaar drie duizend gulden
wilt geven, onder voorwaarde, dat ze er
gens anders gaat wonen."
„Onmogelijk! Ik kan haar niet zoo diep
beleedigen."
„U denkt zeker, dat ze veel van ons
beiden houdt?"
„Zeker, Norman. We hebben alle re
den dat te gelooven."
Norman leunde achterover in zijn stoel
en lachte spottend.
„Ik zou het heusch wel eens leuk
vinden te stuiten op iets, dat uw won
derbaarlijke en oneindige goedgeloovigheid
overtrof! Als E stelle Harding een lid van
ons gezin wordt, pak ik mijn koffer en ga
naar Tromsö! Zij komt hier (ongevraagd
en zij zal spoedig blijken een voortdurende
twistappel te zijn. Ik wil graag mijn for
tuin met haar deelen, maar ik zou nog
liever pen maand lang door het ramp
zalige district van Konstantinopel zwer
ven, dan haar hier te zien, afhankelijk
van ons! U probeerde het, toen ze nog'
een kind was en we vochten en kibbel
den onophoudelijk. We beginnen natuur
goed als gereed .met hun onderzoek in
Duitschland.
•Gisteravond was men in welingelichte
kringen te Berlijn van meening, dat de
nieuwe op te richten goud-bank niet in
Nederland doch in Zwitserland zal worden
gevestigd. Men verwacht, dat de nieuwe
goudmark in waarde gelijk zal worden
gesteld aan de tegenwoordige rentemark,
zoodat ook deze voor 1 billioen papier-
mark inwisselbaar zal zjjn.
Het échec der separatisten.
Nadat de regeeringsgebouwen te Mainz
en Bingen door de separatisten waren
ontruimd, is thans geheel Rijn-Hessen
van separatisten gezuiverd.
Het staatskurhaus te Bad Ems, dat se
dert begin November 1923 de zetel der
regeering van Dorten was, is door de
separatisten ontruimd en do vlaggen zijn
verwijderd. Dorten zelf was reeds eenigen
tijd verdwenen.
Het vermogen van Rockefeller.
Thans is bekend geworden, hoe groot
het fortuin is, nagelaten door William
Rockefeller, den broer van John D. Sr.
Het valt niet mee, ten minste indien men.
zich herinnert, dat William Rockefeller
altijd beschouwd werd als een der ver-
rnogendste mannen van de wereld. De
nalatenschap bedraagt namelijk bruto
10.000.000 dollar, doch na voldoening'
van alle vorderingen slechts 4.000.000
dollar. Dit gieheele bedrag komt aan fa
milieleden, waarvan 500.000 dollar aan
aandcelen in de Standard Oil Cy. Hel,
blijkt, dat er in de duizende aandeelen
waren van de in den loop van den tijd
waardeloos geworden maatschappijen,
vooral zilver-mijnbouw in Zuid-Amerika.'
Korte berichten.
De staking der metaalbewerkers m
het Rijnsch Westfaalsche nijverheids-
gebied is nu volkomen geëindigd en wel
met een nederlaag van de arbeiders over
de geheele linie. De achtuursche werkdag
is voorloopig begraven.
In een huis in aanbouw bij Rem-
sclieid is eau wapendepot ontdekt, 't welk
liandigranalen, dynamietpatronen en an
dere ontplofbare stoffen bevatte.
In 1923 hebben in Duitschland 2513
couranten en tijdschriften opgehouden te
bestaan, en zijn 913 nieuwe couranten en
tijdschriften verschenen. Thans verschij
nen in het geheel 8641 couranten en
tijdschriften.
In de fabriek van de Steenolie
maatschappij te Boedapest is een onder -
grondsch oliereservoir ontploft, waardoor
de geheele fabriek in de lucht vloog.
Een régen van steenen bracht groote
schade toe aan de omgeving; het aantal
slachtoffers is nog onbekend. Er moes
ten .soldaten worden ontboden om de
orde te handhaven.
Volgens mededeelingen in de Pool-
sche pers heeft bijna een derde der glas
fabrieken en 40 pet. der metaalfabrieken
het bedrijf stilgelegd. Ook van de che
mische fabrieken werkt slechts 60 pet.
Ook uit de steenkoolindustrie, waar ten
hoogste 4 uur per dag wordt gewerkt
en uit de textielnijverheid komen zeer
ongunstige berichten. De crisis blijkt
zich voortdurend verder uit te breiden.
- Gisteren heeft het te New-York zoo
heftig gesneeuwd, dat voor dezen win
ter tot nu toe een record is gevestigd-
De sneeuw ligt twee voet hoog in de
straten.
Met ingang van 1 April wordt het
'lijk den strijd direct weer!"'
„Maar mijn lieve jongen, er zijn rechten,
die voortspruiten uit natuurlijke banden
en die men niet kan miskennen. Die arme
Estelle is wanhopig en heeft recht op
onze genegenheid en liefde."
„Arme Estelle! Ze is niet half zoo be
klagenswaardig als wij, die haar gezel
schap te genieten krijgen."
Meneer Murray lachte weer, sloeg een
taptoe met zijn vork op den rand van
zijn bord, stond op en ging weg. Me
vrouw Murray zuchtte zwaar en Edna
vroeg
„Wanneer verwacht u uw nffcht?"
„Overmorgen. Ik heb haar in geen
jaren gezien, maar men zegt, dat ze heel
bekoorlijk is en zelfs Norman, die haar
in Europa ontmoette, zegt, dat zij er goed
uitziet. Zooals je al hoorde, vroeger kib
belden ze verwoed en hij kreeg een on-
redelijken afkeer van haar. Maar ik hoop,
dat alle jeugdherinneringen verdwijnen
zullen, als ze elkaar beter leeren kennen.
Lieve kind, ik heb verschillende bezig
heden vandaag en moet op jou rekenen,
om het in orde brengen van E stelle's
kamer te regelen. Zij krijgt de kamer naast
de jouwe. Zorg, dat alles in orde is. Je
weet dat Hagar ziek is en de andere
meiden zijn zorgeloos."
vliegveld te Evere-Haren bij Brussel weer
voor het verkeer opengesteld. Van de
nieuwe .luchtvaartverbinding Rotterdam-
Bazel met landingen te Antwerpen, Brus
sel, Luxemburg en Straatsburg wordt veel
verwacht.
In de Sallrainer Alpen is .een gezel
schap van 5 personen, die een ski-tocht
maakten, door een lawine bedolven. Tot
dusver is nog slechts van één dame hel
lijk gevonden.
Onbekende inbrekers hebben 13 schil
derijen, die zij op deskundige wijze had
den uitgezocht, gestolen uit het kasteel
van den prins van Scliaumburg-Lippe.
De Fransclie regeering spreekt of
ficieel de- bewering van zekere bladen
tegen, dat zij ooit van plan zou zijn ge
weest, eenige van haar koloniën, 0. a. de
Antillen, aan de Ver. Staten te verkoo-
pen. De Amerikaansche regeering zeil
heeft trouwens dit gerucht bespottelijk
genoemd.
De Duitsche communisten zouden
voor heden betoogingen en onlusten
voorbereiden. De regeering treft tegen
maatregelen.
De Zwilsersche regeering heeft aart
de Fransche definitief geantwoord, dal
zij in zake het zone-geschil beslist wei
gert nieuwe diplomatieke onderhandelin
gen aan te knoopen. De Fransche arbi-
tragevoorstellen worden onaannemelijk
verklaard.
De Belgische ministers zijn, op aan'
dringen ,van Theu'nis, -elk in hun begroo
ting zoodanig aan het inkrimpen gegaan,
dat zij al vast, op papier, een totale ver
mindering van 800 millioen francs hebben
verwezenlijkt.
Zijn-Uw handen en lippen
pijnlijk, schraal of gesprongen door de
koude, gebruik dan de heerlijk verzach
tende en snel genezende Purol. In doo-
zen van 30, 60 en 90 ets. Bij apothekers
en drogisten.
Tweede Kamer.
De algemeene beschouwingen over de
Staatsbegrooting, eertijds met zooveel be
langstelling tegemoet gezien, werden gis
teren geopend met een redevoering van
Braat. Typisch verschijnsel! We zullen
aan het gepraat vain dezen man niet te
veel eer bewijzen. De Kamer kon moeilijk
anders doen dan telkens vjeer deze
„rede" onderbreken met lachsalvo's, voor
al als hij vreemde woorden in een mal
verband gebruikte en daarvan niet veel
bleek te snappen. Hij maakte 0. a. een
opmerking over bevoorrechting der Room-
sche boeren en meende dit te moeten
verklaren uit de rectificatie. (Hilariteit).
Hij meende dan die mededeeling over
die bevoorrechting te moeten beschou
wen als „slip of the mond". (Daverend
gelach.)
Tegenover de bezuinigingsplannen der
Regeering, van dewelke de plattelander
niet veel verwacht, hief de heer Braat
den kreet aan: terug naar 1914! Waarmee
dan bedoeld wordt, dat op hardhandige
manier dient te worden opruiming gehou
den onder de ambtenaren, zonder dat de
Regeering zich om het georganiseerd over
leg bekommert, noch ook zich van wacht
geld of pensioen iets aantrekt.
Een andere bezuinigingsmogelijkheid
ziet de Plattelander in het inkrimpen van
Medelijden met juffrouw Har-dings ver
driet deed Edna haar kamer met. nog meer
zorg dan anders inrichten en het feit, dat
er een onherstelbare veete bestond tus-
schen de vreemdelinge en Nörman, gaf
haar de hoop, dat zij een geestverwante
zou vinden in de bezoekster, die verwacht
werd.
Op den middag van haar aankomst stond
Edna voorovergebogen om iets van haar
gezicht te zien en toen zij haar langen
rouwsluier terugsloeg, voor de hartelijke
begroeting barer tante, was Edna's eerste
indruk: „Wat is zij mooi en wat ziet zij
er gebiedend uit!" Maar eenige minuten
later, toen mevrouw Murray haar voor
stelde, en de trotsche schitterende, on
rustige oogen van juffrouw Harding op
Edna's gezicht neerzagen, ging Bdna on
willekeurig achteruit, en huiverde, want
een onbedrieglijk, instictief gevoel zeide
haar, dat zij nooit vriendinnen zouden
worden.
Estrelle Harding was niet jong meer;
de jaren hadden haar uiterlijk iets hards
gegeven, en een zekere kalmte en be
slistheid. Haai- gezicht was altijd vrien
delijk en nooit zou men daaruit gevoelens
kunnen lezen.
Zij leek verrassend veel op mevrouw
Murray, en toch waren de lijnen van haar
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummers f0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ot
Bij abonnement belangrijke korting.
het aantal ministeries tot een maximunt
van 7.
Dhr. Wijnkoop verkocht 0. a. den vol
genden onzin: Zijn idee is, om Oorlog
en Marine te verminderen met f 100 mil
lioen, dan is het tekort weg en Oorlog
en Marine ook! Er is nog een andere
weg: men kan de rente van de Staats
schuld afschaffen; dat is precies 116
millioen! Een Russische methode!
Volgende spreker was dhr. Dressel-
huijs, de leider van den Vrijheidsbond.
Deze meende, dat het Kabinet, na de
jongste crisis, is verslapt. De bezuiniging
heeft zich beperkt tot het niet-storten
van een zeker bedrag in het Invaliditeits-
fonds en men moet nu de rest halen uit
belastingen, die den Roomschcn lief zijn,
indirecte heffingen. Van Bezuinigings
minister is de heer Colijn Belastingminis
ter geworden. Nu echter de heer Colijn
op Onderwijs sterk wil bezuinigen, zegt
„De Bode": „Colijn moet weer weg!"
Dien kreet neemt spr. echter niet over.
Evenals de heer Braat had de leider
van den Vrijheidsbond in verband mei
de 50 millioen bezuiniging een razzia ver
wacht onder het ambtenarendom, waar
van er zoo al een groot aantal konden
„afvloeien" als men tijdelijk een ande
ren norm aan den arbeidstijd wilde stel
len door b.v. een algemeen verlof uit
te vaardigen voor een 53-urige werkweek.
Dhr. Dresselhuijs wilde de Staatsbe
moeiing beperken tot gevallen van mis
stond. Voorts ware er meer aan het par
ticulier initiatief over te laten en niet-
rendeerende Staatsbedrijven zouden in ge
mengde bedrijven kunnen' worden omge
zet. In zake het veelbesproken a r t i k e 1
40 v an het Bezoldigi n g s besluit stelde
mr Dresselhuijs zich op het standpunt va*
,mr Z. van den Bergh,. dat dit artikel geen
wettelijke hinderpaal is om tot verlaging
der salarissen te komen.
Al deze redevoeringen waren niet per
soonlijk tegen minister Colijn gericht. An
ders was bet echter met de laatste, die
van den rooden leider.
Ook dhr. Troelstra sprak nl. een deel van
zijn rede uit. Vandaag zal hij verder spre
ken. Deze ging heftig te keer tegen,
den heer Colijn. Hij betoogde ,dat de
heer Colijn achter de schermen zijn
eigen terugkeer schijnt te hebben bevor
derd. Hij zóu wel een motie willen in
dienen om uit te drukken 'dat de heer
Colijn hier niet hoort.
Toen dhr. Troelstra zei: „De heer Co
lijn is een cijferdemagoog", antwoordde
de minister droogjes: „Bedoelt u de f300
millioen van de Vlootwet?"
De heer Troelstra: „Jawel meneer! De
demagogische manier, waarop u het volk
hebt voorgehouden, dat de Vlootwet niets
zou kosten."
Minister Cólijn„Dat wil zeg'genniet
meer dan de vloot reeds kostte!"
De heer Troelstra: „Juist, dat bedoel
ik. Toen hebt u gegoocheld met cijfers!"
Minister Colijn: „-De demagogie was aas
den kant van de f300 millioen I"
Even later weer een vinnige woorden
wisseling tusschen die beiden. Dhr. Troel*
stra zei: „De „Standaard" heeft zich niet
ontzien de kortstondige daling van den
gulden in November 1923 toe te schrij
ven aan de verwerping van de Vlootwet,
o,fschoon ieder wist dat dit een algemeen
verschijnsel in Europa was".
Minister Colijn: „Dat was .„De Stan
daard", niet ik?"
De heer Troelstra: „Maar de heer Co
lijn is zeer-nauw verbonden aan „'De
Standaard".
Minister Colijn: „Ik geef u de verzeke-
'gezicht geheel anders. Zij keek Edna btijna
feoud en streng aan, moer onderzoekend
dan beleefd, was ze, en zei:
Ik wist niet, tante Ellen, dat u logé s
had".
,,Ik heb op 't oogenblik geen logé, lie
veling. Edna woont hier, Herinner je je
niet een van mijn brieven, waarin ik
schreef over dat kind, dat hij het spoorweg
ongeluk gewond was?"
„Zeker. Ik verwachtte een kind te zie*
en zeker geen volwassen vrouw".
„Voor mij is zij slechts een kind. Maar
ga mee naar je kamer.. Je zult wel ver
moeid zijn van de reis".
Toen zij de zitkamer verlieten, bleef
Bdna in één van de .hoeken van de sofa
zitten, teleurgesteld en bedroefd,
- „Zij- mag mfj niet, dat is heel duidelijk.
Maar ik houd evenmin van h'aar. Zij is
mooi en slank, maar volstrekt harteloos".
Dat was de conclusie van Edna's
eerste kennismaking met Estrelle en zij-
nam een boek om het kleine voorval te
vergeten. Zij las tot de dames terugkwa
men en biji het vuur gingen zitten.
TWordt vervolgd).