No 109
Ilonderdag 7Februari 19*14
38e Jaargang
LEVENSLEED.
Buitenland,
FEUILLETON.
A
Drukkers-Exploitanten
©OSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Loste nummers f0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 et
Bij abonnement belangrijke korting.
Na vijftig jaar.
I)en 24 Januari was het een halve
■eeuw geleden, dat door de Nederland
sche troepen de k'raton in Atjeh ver
overd werd: 24 Jan. 1874.
AI van 1872 af ha-ct de oorlog ge
duurd. Generaal Kohier was gesneu
veld: en Generaal Van Swieten, zijn
opvolger, meende, als men den Kraton
had. tie oorlog wel uit zou zijn. Doch
toen begon hij p'as. De guerilla in het
veroverde land kostte ons duizenden
menscfeenlevens en millioenen schats.
Groen van Prmsterer, en velen na
hem, hebben dien oorlog als onrecht
vaardig begonnen geteek'end. Elout
van Soeterwoude, zijn vriend, daar
entegen, heeft dien oorlog als nood
zakelijk verdedigd. "Atjeh was een land
van zeeroovers;' daar moest een
krachtig bestuur komen om van dat
volk een cultuurvolk te maken, dal
rustigen arbeid en eerlijken handel
stelde boven privaterie.
Alsof onrecht oo-k jegens zeeroovers
geen onrecht zou zijn!
Toch hebben de antirevolutionairen
toen men den Kraton eenmaal had,
ingezien en voorgestaan, dat men nu
voortvaren moest, voortvaren tot he!
bittere einde.
En zoo heeft men gekregen den
toestand, waarvan de N. R. C. dezei
dagen schreef.
Thans wijst van Poeloe Bras de vuur
toren den zeeman den weg naar Oost-
Azie; Sabang is 'n veilige prachthaven,
waar schepen van alle natiën kolen ko
men innemen, een haven met een grooto
toekomst, handel en scheepvaart bloeien,
onregelmatigheden als voor dien oorlog,
veel gelijkend op piraterie, zijn geheel
uitgeslotenhet land zelf gaat voor
uit, er wordt geld verdiend, en de At-
jeher is daarvoor niet ongevoelig, rust
en orde heerschen, een spoorweg door
kruist het land en last not least: kinde
ren en kleinkinderen van onze vroegere
bevechters, die ons een woesten haat
toedroegen, dienen thans als goede sol
daten in de gelederen van het Ned.-Ind
leger, en helpen de Ned. driekleur hoog
houden.
31oge ons gezag, stoffelijk en gees
telijk, dan nu ook bij den voo-rtduur
Atjeh ten zegen zijn.
En vergeten wij onze huld'e niet
aan hen, die, onzerzijds, om dit te
verkrijgen, hun leven hebben veil ge
had.
Geen dollemanswerk.
„De Rotterdammer" schrijft:
In hun gramstorigheid over den tegen
spoed, die het Nederlandsche bedrijfs
leven treft, klagen velen in bittere woor
den Minister Aalberse aan.
Door hem zoo heet 't in sommige
kringen werd in roekelooze lichtzin
nigheid met den wettelijken achturendag
op^ ons volk een onduldbare last gelegd.
Zij vergeten, dat schier geen wet zoo al
gemeen door alle partijen werd toege
juicht als de Arbeidswet van 1919.
De verhoogde welvaart maakte toen de
geesten tot diepingrijpende hervormingen
willig.
Hoe weinig Minister, Aalberse schuld
treft, werd in. den breede uiteengezet door
Dr Goudriaan in een der laatste afleve
ringen van „Sociale Voorzorg".
Hij wijst op het onloochenbare feit van
de uitbreiding en vernieuwing van on
derscheidene Nederlandsche fabrieken.
Tientallen bedrijfsleiders hebben van het
■J«g^vw'<wacnrAKiaccvw^\«ftriiaiB<.M5»m^Miijnj,n mrjrygiv
42).
De spottende glans verdween uit zijn
oogen^ én maakte plaats voor een uit
drukking van droevig medelijden en hij-
zei op geheel veranderden toon:
„O, hoe onstuimig spingt de jeugd naar
het slagveld van het levenJe spreekt van
de wereld overwinnen haar te onder
werpen. Wiat weet je van haiar gevaren en
vreeselijke verleidingen van het glin
sterende drijfzand, waarvan de bek reeds
opengesperd is om je te verslinden? De
kwaadste duivel in de hel kan misschien
even wachten en je illusies betreuren eer
hij je ruw uit je dwaze draomen laat ont
waken. O, je doet me denken aan een klein,
onschuldig, gelukkig kind, dat aan het
strand speelt als d-e hemel klaar is en de
wind stil en alle dingen in rust zijn, be
halve: „het water, dat tegen de rotsen
aangolft, en: het langzaam gekabbel in
t riet", een lief kind, zo-n-der vrees, dat
mooie paarlemoeren schelpen verzamelt
om er een prachtig paleis van te bouwen
Plotseling, als zij het droevige rui-
scheu van de zee hoort, dat weerkaatst
bloeitijdperk verstandig geprofiteerd door
de verouderde inrichtingen te moderni-
seer-en en verschillende bedrijfsverbete-
ringen aan te brengen.
Bovendien zoo vervolgt de schrij
ver was er goede reden om te geloo-
ven, dat bij het herstel van den inter
nationalen handel de positie van Neder
land tegenover zijn concurrenten op de
wereldmarkt voor de eerste jaren "sterker
zou zijn dan vóór 1914. Nederland had
niét geleden van den oorlog: geen verlies
van arbeidskracht of van vast kapitaal,
een crisisschuld die, in vergelijking met
de oorlogslasten der oorlogvoerenden,
haast onbeduidend mocht heeten.
Onder deze omstandigheden was 'de
proef van den achturendag en van de
45-urige werkweek geen dollemanswerk.
Het was een gewaagde proef die niet
w-aagt, die niet wint.
Tot zoover „„De Rotterdammer".
Men lette wel op, deze dr Goudriaan
is een vooraanstaand man in de S.Ü.A.P.
Wrange vrucht.
Waarlijk niet al te gewaagd was
onze voorspelling, d:at de voorgeno
men aansluiting van dën Bond van
Nederlandsche Onderwijzers bij het
N. V. V. wrange vruchten zou dragen.
Weinig kon "echter worden voorzien
de snelheid, waarmee deze profetie
zou worden verwerkelijkt.
Reeds vóór bet feit van hel offici-
eele toetreden tot bet N. V. V. k'on
plaats hebben, reikt men elkander de
broederhand om eenparig actie te voe
ren.
Op het Partij-secretariaat der S. D.
A. P. (dus op gewijden grond) had
een bijeenkomst plaats van de be
sturen van den Bond van Ned. On
derwijzers, van het N. V. V. en de
S. D. A. P. en de vertegenwoordigers
der S. D. Kamerfractie ter bespre
king van de onderwijsverslechterin-
gen, aangekondigd in de Memorie van
Antwoord op Hoofdstuk I der Staats-
be-grooting.
Besloten werd een actie op touw
te zetten ten einde de plannen-Colijn
zooveel mogelijk te keefen.
In bet Comité van Actie, dat de
zaak zal uitvoeren, namen ook zitting
de Voorzitter en Secretaris van den
Bond.
Zoo kan dus de Bond van Ned.
onderwijzers geen dag en geen uur
wachten om samenwerking te zoeken
met hen, die staan op den bodem
van -den klassenstrijd.
De satellieten van Ossendorp staan
schouder aan schouder met de ronde
broeders uit N. V. V. en S. D. A. P.
Blijkbaar is men van meening, dat
de opvoedine tot. alle Christelijke en
maatschappelijke deugden het best
wordt bevorderd door gezamenlijke
actie te voeren met ben, die den
klassenstrijd prediken.
Het zijn de openbare onderwijzers
zelf, die de stutten onder liet gebouw
'hunner oude hope losrukken en niet
zullen rusten vóór de verwoesting
volkomen is.
Toch zijn we van meening, dat het
nu gebeurde de oogen zal openen van
menig ouder, die tot beden het ge
vaar niet zag, dat zijn kind dreigde.
En als dat het geval is, wordt
naast de wrange vrucht ook goe
de vrucht geplukt.
ttWAmrcmRa wxf xucMflS>,<MB;V8immiiiwi<WW ft#
wordt in 't paleis van aangespoelde schel
pen, verbleekt het kind van eerbied en
verwondering het doet zijn mondje open
het tracht het geheim te ontdekken; en
terwijl heteentonige ruischen waarschuwt
voor huilende stormen en gezonken sche
pen, glimlacht het k'ind en luistert, kijkt
slechts naarden roodac-htigen glans van
het ruischende paleis en hoort slechts -die
t-oovermuziek van de zee en de lucht
betrekt, -de winden beginnen te stormen
omdat zij verwoesten willen, en de groote
diepte gaapt vreeselijk en moorddadig
brullend om slachtoffers, donderende gol
ven rollen over het teere paleis en voeren
het mee terwijl het kind nog luistert naar
het geluid van -de zee, wordt het opge
nomen -en weggedreven op bulderende gol
ven, naar een woesten oceaan, voortge
stuwd met bijna menschelijfce berekening;
en stom van angst zinkt het arme kind
naar een laiatste, eeuwige rustplaats tus-
schen de purperen schelpen! Zoo stop jij,
Edna, je ooren dicht hij het geruisch der-
schelpen en mijn waarschuwingen vallen
als sneeuwvlokken, die smelten en ver
dwijnen in een rivier".
„Neen, meneer, ik wil wel geraden wor
den. Waartegen meent u mij -te moeten
waarschuwen?"
„De leegheid van het leven, de -dwaas-
Korte berichten.
- De pogingen om de Duitsche staats
huishouding in evenwicht te brengen is
in -de goede richting. In Januari D-edroe-
gen de uitgaven slechts 1.9 millioen goud
mark meer dan de inkomsten.
T-o-en de Belgische soldaten in het
bezette gebied drie Duitsche mijnwerkers
uit een koffiehuis te Sterkrade wilden
verwijderen, is een officier van den Bel
gischen militairen veiligheidsdienst do-or
Duitschers inet een mes gestoken. Zijn toe
stand is zeer ernstig. De daders zijn aan
gehouden.
Die Mexicaansche regeeringstroepen
hebben Cordoba veroverd. Die rebellen heb-
ven Vera Cruz ontruimd en de leider van
-den opstand, Huerta, is gevlucht.
De „Neue Freie Presse" heeft van
de Sovjet-regeering vergunning gekregen
diplomatieke stukken uit het archief
Krassin over het uitbreken van den oorlog
te publiceeren. Daaruit blijkt' o.a., dat
de Russische regeering de Oostenrijksche
Voor een al te krachtig ultimatum tegen
Servië gewaarschuwd heeft en dat Saso-
nof, de toenmalige Russiscli-e minister van
buitenlandsche zaken, bij het vernemen van
den tekst van liet ultimatum uitriep: „Dat
b-eteekent den Europeesche'n oorlog!"
—r Het militaire gereohtsho-f te Tsjita
(sovjet-Rusland) heeft Pepeljajef, den ge
neraal mn de witte gardisten, en twintig
medebeklaagden, tot den dood door den
kogel veroordeeld en 57 andere beklaag
den tot gevangehistraf.
„Die Lancet" deelt mede, dat dr D.
E. Derry, licogleeraar in de ontleedkunde
aan -de geneeskundige school te Kaïro
een bekend anthropoloog belast is met
het onderzoek van -de mummie van Tout-
ankh-amen en da,t Sir Archibald Reid hem
-daarbij als Ro-entgenoloog zal bijstaan.
Wilson is gisteren zonder ceremo
nieel, doch -met de hoogste eerbewijzen
in de kathedraal St. P-eter en St. Paul te
Washington begraven. President Coolidgè,
de leden van het kabinet en het corps
diplomatique woonden den dienst bij. De
regeeringsdepartementen en "alle handel
on -nijverheid in het heele land staakten
een oogenblik het w.erk ter herdenking
van den doode.
Wolff seinde over deze aangelegenheid
het volgende:
Aan den Duitschen gezant te Washing
ton is op diens vraag door de rijksregee-
ring meegedeeld, dat officieel deelnemen
aan de begrafenisplechtigheid voor Wil
son moest achterwege blijven, maar dat
het aan hem werd overgelaten, of en in
welken vorm hij persoonlijk daaraan wil
de deelnemen.'
Het vraagstuk is in. Engeland gere
zen, nu de arbeiderspartij aan het roer
jiivi'i biiHWIpmkjw»
held van je wenschen, de trouweloosheid
van de menschelijk-e natuur, die jij nu
nog zoo hoog acht. Zoo zeker als je nu
je vertrouwen stelt in demadel der mensch
heid, zoo zeker zul je eens- tot de ervaring
komen, dat zij even verraderlijk en boos
aardig is, als Piaolo Orsini, die zijn vrouw,
Isabella de Medici teeder in zijn armen
nam en terwijl hij haar aan zijn hart
drukte, haar een touw om den hals wond
en .haar worgde;"
„Ik weet meneer, dat de mensch van
nature zwak, zelfzuchtig en zondig is
dat zulke valsche, wreede monsters de ge-
schiedboeken van ons voorgeslacht met
bloed bevlekt hebben, dat de stroom van
-den tijd no-qiit zal kunnen uitwisschen. Maar
de wet van het evenwicht geldt hier even
goed als elders en daarnaast staan edele,
verheven heldenfiguren. Ik geloof, dat de
menschelijke natuur .een eigenaardig meng
sel is van boosheid en zonde en de over
blijfsels van onzen Goddelijken oorsprong.
Een waarachtig, doorleefd Christendom,
is tenslotte het eenige, dat iemands leven
en karakter verheft en veradelt, zoodat
het goede in den mensch tot hooger ont
wikkeling komt en het kwade steeds meer
naar den achtergrond wordt gedreven.
Zelfs al was de wereld geheel verzonken
in zonde en godsdienstloosheid wat zij,
is gekomen, van het officieele slaatsie-
costuum, van de ministers. De zoogenaam
de „gouden jas", het vroegere officieele
costuum, kost ongeveer 150 p. st. De ko
ning heeft echter reeds vroeger te ken
nen gegeven, genoegen te nemen met een
eenvoudig rokcostuum met korte broek,
dat slechts een tiende kost van het staat
siegewaad. Vermoedelijk zullen verschei
dene nieuwe ministers deze concessie
dankbaar aanvaarden.
De Belgische prinses Louise had
een proces aangespannen om wijziging te
krijgen in een scheidsrechtelijke uit
spraak, waardoor zij in staat zal zijn
haai' schulden in marken en kronen te
betalen naar den huidigen koers. De ad
vocaat-generaal heeft conclusie genomen
ten gunste van de prinses. De uitspraak
volgt later.
De ontvangsten op de Duitsche
spoorweglijnen die thans onder Fransch-
Belgisch beheer staan, bedragen ongeveer
een dertigste van wat zij eveneens netto
voor den oorlog opbrachten.
De burgeroorlog in Mexico loopt
ten einde; met de vlucht van Huerta is
de ruggegraat van den opstand gebroken.
Huerta is op weg naar Merida, de hoofd
stad van Yucatan.
De Amerikaansche consul-generaal
te V-era Cruz méldt, dat de stad kalm
door de opstandelingen ontruimd is. De
stad staat, weer onder gezag van de ci
viele overheid. De Amerikaansche kruiser
Richmond is de haven binnengeloopen
en de Amerikaansche admiraal werkt met
hem samen om een normalen gang van
zaken te herstellen.
In het Saargebied zijn ernstige eco
nomische botsingen te verwachten, daar
de werklieden in bijna alle bedrijven
loonsverhooging eischen, terwijl de pa
troons daartoe slechts bereid zijn, mits
er flinker gearbeid wordt en tevens van
de gelegenheid gebruik willen maken om
het vraagstuk van den werktijd tot op
lossing te brengen.
D-e vereenigingen van de stakende ty
pografen hebben met een kleine meerder-
hei besloten de staking op te betten.
Veertien dagen lang zijn er in het Saar-
bekken geen kranten verschenen.
Brockdorff-Rantzau, de Duitsche ge
zant te Moskou, schrijft over Rykof, dat
hij een waardige opvolger van Lenin is
en op den door dezen ingeslagen weg
voort zal gaan. De Duitsch-Russische
vriendschap zal van Rykof denzelfden
steun verkrijgen als van diens voorganger.
De Fransche douanecontrole in het
Roergebied geschiedt voortaan niet meer
aan de grens, doch aan kantoren midden
in het gebied. Dit is verdeeld in drie
districten, met Essen, Bochum en Dort
mund als zetel van de douane.
Het Duitsche gezantschap te
Washington onthield zich op last van
de Duitsche regeeriug van elk rouwbetoon
naar aanleiding van Wilsons dood, omdat
Wilson, toen hij stierf, ambteloos bur
ger was.
Tweede Kamer.
De heer Braat heeft gisteren het hoog
ste woord gehad. Niet over de Indische
Begroeting, maarlaten wij het verslag
uit de „N. R. O." maar even laten spreken.
Die voorzitter stelt voer de berichten
van afwezigheid van §nkele leden voor
kennisgeving aan te nemen.
Gode zij Idank, nog niet is dan nog zou
een schitterend voorbeeld als meneer Ham
mond, met zijn onveranderlijke volharding,
in de Christelijke liefde en barmhartigheid
en zijn zelfopoffering en onbaatzuchtigheid
in staat moetem zijn alle mensohenhaters te
-overtuigen van de mogelijkheid van een
rein leven voor God doo-r -de kracht van
het Christelijk geloof".
„Bah. Spaar mij -dat! Het verwondert
me niets, dat zoo'n jong, onervaren ding,
als jij bent, misleid wordt door dat ver
toon van rechtzinnigheid en zweert bij
dien grijzen Tartuffe, dien schijnheiligen
wolf, Allan Hammond
„Zwijg, meneer Murray! U mag niet,
u zult niet in mijn tegenwoordigheid met
zulke woorden spreken over iemand, van
wien ik zoo-veel houd -en dien ik hoolgacht
boven alle menschen! Hoe durft u kwaad
te spreken van -dien edelen Christen, die
n -dagelijks in gebed opdraagt voor God
om vergeving en vrede? O, hoe ondank
baar bent u -en hoe onwaardig zijn liefde
en gebeden I"
Zij ha-d hem -onderbroken met een drin
gend handgebaar en keek hem boos en
verontwaardigd aan.
„Ik bezit zijn genegenheid en voorbede
niet en begeer ze ook niet".
„Meneer, u weet, dat u het niet ver-
De heer Braat (P. B.) verzoekt hierover
stemming. Hij doet dit in verband met de
door den minister van binnenlandsche za
ken en landbouw genomen maatregelen be
treffende den Zomertijd.
De voorzitter stelt voor, hierover bij
zitten en opstaan te stemmen.
De heer Braat heeft hiertegen bezwaar.
Die voorzitter brengt daarop het voor
stel in hoofdelijke stemming.
Het voorstel wordt aangenomen met 53
stemmen tegen 1 stem.
De. voorzitter stelt voor om onmiddellijk
na afdoening der Indische begrooting aan
de orde te stellen het wetsontwerp tot na
dere wijziging van de Indische Tariefwet.
Die heer Braat vraagt hierover het woord
Die voorzitter; Te laat!
De heer Praat maakt bezwaar. Spreker
had, vóór de hamer viel, zijn hand al op
gestoken.
De voorzitter heeft niets te maken met
vingers o-psteken; we zijn hier niet op de
lagere school; de hamer is gevallen.
De voorzitter deelt verder mee, dat de
Central© Sectie heeft besloten, om Vrij
dag a.s. verschillende wetsvoorstellen in
de afdeelingen te onderzoeken, w- o. de
voorstellen van wet van de heeren Braat
c.s. en Staalman c.s. inzake den Zomer
tijd.
Aan de orde is de voortzetting van de
behandeling van de Indische begrooting,
afdeeling: Onderwijs en Eeredienst.
Die voorzitter geeft alsnog het woord
aan den heer Van Zadelhoff (s.-d.), die
eenige opmerkingen maakt over de positie
der Indische onderwijzers, welke, ondanks
de verzekering van 't tegendeel, onder
dezen minister weinig b-eteékent, o-.a. blij
kens de overplaatsing van onderwijzers
om politieke redenen, waarin hij een aan
tasting van hun rechtspositie ziet.
De Minister van Koloniën heeft met
groote belangstelling de rede van mevr.
Die VriesBruins Over den toestand der
volksgezondheid gehoord. Zij drong o.m.
aan ,op de instelling van een lichaam
als de Gezondheidsraad of Tets van dien
aard. Dte verwezenlijking van dit denk
beeld is eerlang tegemoet te zien. Het is
echter niet juist dat de regeering niets
in die richting doet. In 1900 werd voor
den gezondheidsdienst twee miljoen uitge
geven, thans 16i/3 miljoen. Ook doet de
regeering wat zij' kan in de bestrijding
vah malaria en andere ziekten. Het zie
kenhuis te Batavia voldoet aan alle
eischen van de hygiëne. Aan den heer
v. Zadelhoff antwoordde de minister dat
de rechtsp'ositie der onderwijzers in Ned.-
Indië, de-ze geheel dezelfde als die van
de andere ambtenaren. De regeering
heeft echter het volle recht om elke
reden een ambtenaar over te plaatsen.
Van wei-plaatsing om politieke gezind
heid is 'alleen sprake, indien men door
zijn -Optreden in een zekere streek niet
kan worden gehandhaafd.
De voorzitter stelt voor de beraadsla
ging te sluiten en hamert ijlings een aan
tal artikelen af.
De heer Braat vraagt stemming.
De voorzitter\V aarover
De heer Braat: Over artikel 1.
De voorz'tter: dat hebben w§ al een
jaar geleden behandeld.
De heer Braat: Dan over het artikel
dat aan de orde is.
De voorzitter: Ik stel voor en bloc te
stemmen over de artikelen 501 tot en
met
Mevr. De Vries-Bruins (s.d.)Mijnheer
de voorzitter!
De voorzitter: O, u wenscht te repli-
ceeren?
Mevr. Dje VriesBruins: Ja, mijnheer
de voorzitter!
-dient, maar ik' kan u verzekeren,dat hij
n toch lief heeft en voor u bidt".
„Hoe weet jij dat alles?"
i „B-ij toeval, toen hij verrast en bedroefd
was over uw vertrek voor die lange reis
van u naar het Oosten".
„Hij maakte natuurlijk van die gelegen
heid gebruik om je al mijn snoode zonden,
de misdrijven en -dwaasheden nit mijn
jeugd te vertellen en mijn
„Neen, meneer; hij vertelde miji niets,
behalve, dat u niet meer zoo veel van
hem hield als in uw jeugd; dat u van hem
vervreemd was; en toen weende hij en zei:
„Be houd toch nog van hem en ik zal
bidden voor hem, zoolang als ik! leef'.
„Onmogelijk! Je kunt mij niet bedriegen.
Heel -diep in zijn hart vervloekt en haat hij
mij. Zelfs een broedende duif ach koon!
Allan Hammond is maar een mensch en
het zou onnatuurlijk zijn .totaal onmo
gelijk, dat hij nog goed dacht over zijn
ouden leerling. Onmogelijk!
Meneer Murray stond pp en bleef met
een boos gezicht voor den haard staan.
Edna nam de gelegenheid waar om zacht
jes te zeggen:
(Wordt vervolgd).
