Mo 108 Woensdag 6 Februari 1924 38e Jaargang SLEE LEVE A Drukkers-Exploitanten OOSTERBAAN LE COINTRE - GOES Bureaux: Lange Vorststraat 6870, Goes Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58 Postrekening No. 36000. Bijkantoor te Middelburg: Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259 VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG A bo n n e m e n t s p r ij s Per 3 maanden, franco per post, f3.— Losse nummers- f 0.0S Prijs der Advertentiën: regels f 1.20, elke regel meer 30 ob Bij abonnement belangrijke korting. HET BRITSCHE KABINET. Wij hebben in ons vorig Maandag- nommer in een driestar reeds gewe zen op de bonte politieke samenstel ling van het. arbeiders-kabinet Mac Donald; en tevens op de mogelijkheid dat dit kabinet, ofschoon in 'woord en beeld door het Nederlandsche socia lisme luide toegejuicht, voor hetzelf de socialisme, dit overwegend gema tigde Kabinet een teleurstelling zal 3ijn. Wij herinnerden er reeds vroeger aan, dat dank zij de andere en betere omstandigheden en 't verschil in men taliteit in vergelijking met die ten onzent, het socialisme in Engeland lang niet dat revolutionair karaktei draagt, door hetwelk het socialisme ten onzent zich kenmerkt. In Enge land treedt (en trad reeds voor ja ren) het 'socialisme meer met den nijveren geest dan met den grooten hek (dit woord is niet van ons maai van een vooraanstaand Rotterdamsclb ■s.d.a.p.'er) naar voren. In dit land begaat Troelstra (November 1918) do vergissing om de arbeiders- en sol daitenraden op te roepen om de re- geering over te nemen; schreeuwt Heijkoop, dat hij zijn verstand ovei lioórd gegooid heeft; en roepen Troel stra en Stenhuis dat men (Jan. 1924) •de boel op stelten zal zetten. In één woord, daar speelt men klassenstrijd! Niet alzoo aan de overzijde van, -de Noordzee. Daar is men nog over- tuigo, dat op stelten geen gebouw slaan, en op den duur geen menscih loop en kan; en dat men met de ar beiders- en soldatenraden van de natie vervreemdt en bij het bolsje wisme terecht komt. En nu heeft Mac Donal-d wel een zeer radicalen socialist uit Schotland in zijn kabinet, opgenomen, och ja, da allerroodsten moeten toch ook1 in het gareel gehouden worden; zijn naam is Wheatleyals minister van gezond heid, doch naast hem zetelt lord Chelmsford de gewezen onderkoning van Indië, nu als minister van ma rine; en van Chelmsford naar Wheatley loopt men niet in één dag! Met hem wij wezen er reeds •vroeger op namen nog twee libe rale lords zitting: Haldane, de lord- kanselier, en Parmoor; en misschien ook nog een vierde: de pair (peer), thans nog sir, Si-dnev Olivier, de mi nister voor Indië. Neen het kabinet Mac Donald is geen ministerie van den klassenstrijd, maar een kabinet van burgerlijke snit, waarin, in weerwil van de aanwezig heid van een drietal theoristen en een viertal vaKvereenigingsleiders, en een paar uit arbeidersgezinnen -stammende intellectualisten, het vuur rood socialisme, type-Troelstra-Heij- koop-Stenliuis, in volkomen overeen stemming met de politieke en parle mentaire omstandigheden geheel en al onschadelijk is gemaakt. Terecht schreef een onzer Neder landsche liberale dagbladen, dat ei veel stuurmanskunst noodig zal zijn om deze elementen te bevredigen, nu alle socialisme voorloopig zal moeten worden opgeborgen. Het kan dan ook wel eens blijken •dat de premier meer last van zijn eigen volkje zal hebben dan van Zijne MaJesteits „loyal opposition". Want deze "onderscheidt zich, wal FEUILLETON. 41). riet was een koude, sombere morgen en de huilende westenwinden en de eindelooze regen deed d© buitenwereld triest en som ber schijnen in vergelijking met de atmos feer en den roodachtigen glans van de gezellige, weelderige bibliotheek, waar nitheemsche gewassen en vroege hyacin th en hun geuren verspreidden. Bdna was opgestaan oin de kamer te verlaten, toen Norman binnenkwam, maar gmg, cp zijn verzoek, weer zitten en las -door. Na de planken vergeefs nagezocht te li ebben keek hij over zij® schouder en vroeg: „Heb jij ook de Ceintaur van de Guérin gezien ergens in huis? Ik had het verleden week nog". „Neem mij niet kwalijk mijnheer, dat ik u vruchteloos heb laten zoeken, hier is het boek. Ik vond het op de voortrap, waar u eenige dagen geleden zat te leze® en opende het bij een gedeelte, dat mij1 be lang inboezemde". sloot het boek en wilde het hem geven, maar bij duwde het haar terug. „Hou het maar, als het je interesseert de linksche partijen aangaat, ondeï anderen ook hierin van de Neder landsche, dat deze is in de eerste plaats op-positie en dan loyaal; gene daarentegen boven en voor alles loy aal, en eerst daarna oppositie. Wii zullen eens opletten hoe op den -duur „Het Volk" zich tegenovei dit kabinet houden zal. Reken er maar opdeze heeren zijn op 't oogenblik bezig privaat les te nemen; en dat geschiedt steeds in stilte. Het gaat naar 1925! j{s Nadat wij dat geschreven, hadden lazen wij onderstaand stukske in ,,De Rotterdam". Het strekke ter aanvul ling van 'het onze. 5}C ïp lp De sociaal-democraten, zwaaien weder met het wierookvat voor één der hunnen. Mac Donald is in Engeland als minister president opgetreden, en wij worden opge roepen tot bewondering. Wij kennen dat. Hoe werden wij destijds niet gewezen op de groote daden, die in Oostenrijk en in Duitschland de nieuwe sociaal-democratische regeerders zou den gaan verrichten. Zij zouden de' socia lisatie invoeren. Zij zouden hun vader land redden. En zelfs op Rusland werden wij gewezen. Thans is Engeland aan de beurt. Maar wij houden onze bewondering nog wat in. Wij wachten een paar jaar. Gaat het zooals totnogtoe in andere lan den, dan zullen over een paar jaar de sociaal-democraten over de daden van de socialistische ministers in Engeland niet veel meer zeggen. Het vraagstuk der so cialisatie zal wel blijven waar het is. Misschien komt er nog -eens aanleiding om liet nieuwe Britsche Kabinet te prij zen omdat het tegen misdadige woelingen den staat handhaaft, en de orde beveiligt. Zooals Noske en Ebert. Maar die lof komt dan niet van de sociaal-democraten. Missciiien zal erop kunnen worden ge wezen, dat Mac. Donald en de zijnen de plichtmatige zorg voor de nationale de fensie erkennen en vervullen. Zooals een Branting in Zweden, een Van der Velde in België. Maar dan komt de lof niet van de sociaal-democraten. Neen, wij wachten nog wat met onzen lof en onze bewondering. Zou het ook voor de sociaal-democraten niet veiliger zijn nog wat te wachten? Oppassen. „De Standaard" geeft aan de op positie de eere, die haar toekomt. Ze is vaardig in frontverandering. De Millioenennota was ruw, plorfip en -egaliseerde te veel. Daartegen moest front gemaakt. Er deugde niets. De Memorie van Antwoord wordt nu gematigd geheeten en nu zou men allicht meenen, dat het nu in orde was. Toch niet. 't Is nu al evenzeer mis. De Minister is nu een weifelaar ge worden. 't Is goed, zich door dat alles niet van de wijs te laten brengen. Er zijn zekére wijzigingen. Vrucht ook van nader beraad en nadere be rekeningen. Zoo was aanvankelijk gehoopt, dat de geprojecteerde plannen tot inkrim ping en reorganisatie van den Staats dienst geleidelijk' tot een besparing Ik héb het al eens gelezen en wou maar een bepaald gedeelte overlezen. Kun je raden welk gedeelte -dat is? Lees het mij dan maar eens voor". Hij ging dicht bij den haard zitten en stak een sigaar op. f Aarzelend sloeg Edna de bladen om. „Ik bin bang, meneer, dat mijn kens u niet bevallen zal". „Ik waag het er op, daar niettegen staande je vleiende meening omtrent -het tegendeel, ik niet zoo onredelijk ben, om beleedigd te zijn over 'iets wat ik je zelf verzocht heb". Zij was toch bang voor de taak) die hij haar oplegde en haar vingers speelden met een fuchsia. Nadat hij een poos naar haar gekeken had, boog hij voonolver en zette de fuchsia buiten haar bereik. i „Edna, ik wacht nog altijd". „Nu dan, meneer Murray, ik zou denken, dat deze twee gedeelten u het meest ge troffen zouden hebben". Zij hief het boek op en las met veel nadruk: „Gij zoekt naar de wijsheid, o, Melamfus naar de kennis van den goddelijken wil; en gij zwerft van volk tot volk, als een sterveling, gedreven door het noodlot. In den tijd, dat ik des nachts waakte voor de spelonken, meende ik soms, dat ük aan de -slapende Sybille misschien haar ge dachten kon ontlokken en dat de moeder van 50 millioen per jaar voeren zou den. Thans grijpt de M. v. A: echtei niet hooger dan 40 millioen. Zoo was in de Millioenennota 'ge rekend op- een vermindering van nel totaal van den salarislast met 35 a 40 millioen, terwijl de Memorie van Antwoord thans met het laagste dier twee bedragen genoegen neemt. De plannen van de Memorie van Antwoord en die van de Millioenen nota zijn dezelfde en de cijfers ver schillen betrekkelijk weinig.' Ze zijn in de M. v. A. blijkbaar iets meeï aan den voorzichtigen kant genomen om het volgend jaar geen teleurstel ling te wekken. Tegenover 50 millioen gehoopte be sparingen die ook natuurlijk eerst in den loop der jaren reëel zouden worden staan er nu 40 en voor de meer nabije toekomst 30. Van de twee bedragen, in de Mil lioenennota voor de salarisverlaging genoemd, wordt nu het laagste 35 millioen definitief gekozen. De verhooging van de indirecte heffingen, sluitpost tot dekking van het tekort, zal misschien tot 40 mil lioen moeten worden opgevoerd, in plaats vaji de 30 die in de Millioe nennota genoemd werden. Dat zijn de eenige zakelijke ver schillen 'tusschen Millioenennota en Memorie van Antwoord. En die ver schillen betreffen dus niet de plan nen zelf, maar de cijfers waarin ze tot uitdrukking komen. De op-zet der nieuwe op-positie is doorzichtig genoeg. Men lette dus- vooral op -de feiten en late zich niet in verwarring brengen. Wemeldmge en Wol- Niet weinige reeds. Al stond Zeeland onderaan op de lijst -der provinciën, wier gemeenten aansluiting zochten bij de Vereeni- ging van Ned. Gemeenten, toch gaven zich reeds onderscheidene besturen als lid op. Op- 1 Januari dezes 'jaars bedroeg het aantal toegetreden gemeenten uil ons gewest 27. Daarvan voert Zuid-Beveland den boventoon met 9 plaatsen, te weten: 's-Heer Are'ndskerke, Goes, Kanelle, Krabbendijke, 'Kruiningen, RiËan-d- Bath, Schore phaartsdijk'. Op den voet volgt Walcheren me! 8 gemeenten, n.l. Arnemuiden, Dom burg, Koudekerke, Middelburg, Ni- en St,.-Joosland, Oost- en West-Sou burg, Vlissingen en W-estk'apelle. Zeeuwsch-vlaanderen telt 7 leden der Vereeniging en wel Clinge, Eede, Iiontenisse, Nieuwvliet, Oostburg, S,as v:an 'Gent en Westdorpe. Terwijl uit Tholen Poortvliet en de gemeente Tholen toetraden, op Schou wen en Duiveland alleen Zonnemaire lid werd, 'kon de Vereeniging op Noord-Beveland in het geheel geen vasten voet krijgen. ■Ai bleef tot dusver Zeeland in de achterhoede, erkend dient, dat tal van gemeentebesturen -het goede voorbeeld gaven door toe te treden als lid. Een goed voorbeeld, dat in de -eerste maand van 1924, nu men gaat beseffen, dat de nood aan den man komt, al door onderscheidene werd gevolgd -der go-den in haar dr-oomen mij één van haar geheimen zou verraden. Maai' ik .heb nooit meer kunnen hooren dan geluiden, die wegstierven in de schemering van den n\acht en onverstaanbare klanken, als het kabbelen van een beek". „Meneer Murray, heb ik goed geraden?" „Heel goed", antwoordde hij glimlachend Hij nam haar het boek uit de band, gooide het op tafel, wierp zijn sigaar in den haard en zei op een minachtenden, ofver-' moedigen toon: „Die mantel van Salomo is niet op de schouders van Maurice de Guérin geval len. Tenslotte was hij niets anders -dan een arm, zwaarmoedig mensch en het is de moeite niet waard, zooveel te hechten aan wat hij heeft geschreven". „Het is waar, meneer Murray, dat al uw zwerven en dolen n niet zullen brengen wat u zoekt. Die ware wijsheid wordt niet op die wijze verkregen, evenmin als -de ware rust. Waarom wendt u zioh niet tent de Bron des Levens, die alleen in staat is het zondige menschenhart den, eeuwigen vrede te schenken". De glimlach op zijn gelaat werd zoo mogelijk nog spottender en piet een korte beweging wierp hij het trotsche hoofd in den nek. „Wil je mij de gunst bewijzen door de punt van je vlijmscherp mes te zetten in de boezemzonde, die mijn leven vergiftigt Prov. Staten van Zeeland. (Slot.) In de middagzitting verkreeg het eerst het wc-ord dhr W-allien, tdi-e wilde trachten tot een oplossing te komen door mede na mens de heeren Koster, Hensel, Van der Wart, Brandsma en Bo-lier, in te dienen ■de volgende motie: De Staten van Zee land besluiten nog geen definitieve be slissing te 'nemen op de voorstellen van Ged. Staten, tot electrificatie der midden groep, tot aan hen zal zijn overgelegd het resultaat van -de door Ged. .Staten met de betrekken gemeentebesturen te voeren on derhandelingen en het concept-contract met de Société Anonyme te Vlissingen, ter wijl eventueels onderhandelingen in andere richting niet behoeven te zijn uitgesloten. Dhr Vienings kan in principe wel mede gaan met -deze motie, maar acht het laatste deel te zwak, spr wil beslist, dat o-ok met de P.N.E.M. wordt onderhandeld en dit spreekt niet uit het verwaterd aanhangsel. Dhr Brandsma acht het grootste be zwaar, dat de leden de voorstellen niet degelijk hebben kunnen overzien. Door de motie W-allien kunnen nog verschillende wegen worden ingeslagen, ook die van onderhandelen met de P.N.E.M. Dhr (Wielleman meent, dat zijn motie beter is, o-mclat die no,g niet in principe het voorstel aanvaardt, wat de motie- W' allien wel doet. Dhr Lin-deij-er meent, dat het eerste deel van de motie-Wiallien -door het tweede deel wordt tegengesproken. Dhr Ko-dde kan wel met de ntotie mede- gaan, omdat Ged. Staten gelegenheid heb ben de zaak no>g eens wan alle kanten te bezien. Dhr Ddeleman meent, dat de grootste voorstanders van de electrificatie bezig zijn hun eigen kind op te hangen en her innert daarbij aan zijn rede -over dit vraag stuk, enkele jaren geleden in de Staten gehouden. Spr wijst er op, dat het juist dhr Welleman was, die in de zomerver gadering het particulier initiatief verde digde. Dhr Diéleman is persoonlijk nog voor de overname, der Centrale te Vlissin gen, maar Ged. Staten meenden in hun meerderheid zich te moeten houden- aan de uitspraak van -de Staten in de zomer vergadering. Het besluit van 1917 'be doelde de electrificatie van heel Zeeland en niet van een deel daarvan. Die motie is in de zomervergadering aangenomen en bedoelde nog eens met Vlissingen te over leggen, en -dat is geschied. Koopen zou men -dit niet kunnen do-en voor het toen genoemde bedrag. Er is overlegd over een leveringscontract, o-ok voor levering var, stroom in het groot, waarvoor de Centrale ook wel te vinden was, maar ook wilde' de Société wel zelf distribueeren. Dit nu was aanlokkelijk, want dan zijn de P.Z.E.M. en Ged. Staten van een grooten last af. Het particulier initiatief wordt in dienst gesteld van de overheid en het aanslui ten zal met zoo langzaam gaan als bdj de overheid. Het doel is, de middengroep zoo voord eelig mogelijk te exploiteeren. Het uit te zetten kapitaal ko-mt in ieder geval b-ij -de aanneming van li-et voorstel op den langen duur terug en brengt nog rente op ook. Voor trammen, enz. worden grooté fentelooze voorschotten verstrekt en al leen BreskensMaldeghem gaf het terug. En hier zal het zelfs in het meest on gunstige geval toch terugkomen. Het staat vast, -dat niet tot electrificatie van de middengroep zal worden overgegaan, voor er zekerheid is van voldoende stroomaf- neming. Die motie-Wielleman is onaanne melijk, omdat de motieven óf niet juist D-at is mij liever dan vage toespelingen en het zou mij tot zelfkennis kunnen brengen". „Met uw levensgeschiedenis ben ik val kamen onbekend en al was ik dit niet, dan zoiu ik er nog, niet over spreken. Ik wilde alleen 'maar zeggen, dat al het zwerven -over de wereld vruchteloos is voor het vinden van zielerust. Boven dien is voor mij' zulk een rusteloos le ven een zondig leven. Ik geloof, dat toen God de wereld heeft geschapen en den mensch daarin zijn plaats aanwees, Hij tevens volkomen zorgde voor de ver zadiging van eiken gezonden honger, het- zjj die lichamelijk, verstandelijk of geeste lijk is, Eu het is de zandige, ontwrichte m-enschelijke natuur, die jaren aaneen verspilt met het zoeken naar dingen, die geen bevrediging kunnen schenken. Er zijn vele pihilosop-hen, die aldushun leven doorbrengen en anderen op een dwaalspoor leiden." „Je bent dus tot de aangename con clusie gekomen, dat ik op een dwaal spioo-r ben en je Christelijk gemoed hun kert er naar mij den weg te wijzen en mij terug te voeren op het smalle pad. Wel nu, ik moet zeggen, je hebt weinig kans te slagen!" De vlij'mende spot, die er uit zijn woorden weerklonk, deed Edna huiveren en haar lippen beefden, toen zijl ant woordde Zijn óf ook in het voorstel van Ged. Staten staan, -die er ook niet over denken, zoo maar tot electrificatie over te gaan. De prijs van 45 cent is niet te hoog en spr. begrijpt niet, hoe men kan zeggen, dat 32 cent voldoende zou zijn. Daar is in dit geval geen sprake van, wel zal de prijs lager worden naar verhouding van de Str-o-omafname. Als men nu weer met de P.N.E.M. gaat onderhandelen, loopt men net als -de kreeften achteruit. Daarbij meent spr, -dat de P.N.E.M. niet zal kun nen ingaan op dezelfde voorwaarden als -de Société. Die laatste onderhandeling is van 1922 en sinds dien zijn de prijzen niet veel veranderd. De aansluiting te Roosen daal is ook -duur. En daarbij heeft de P.N.E.M. een hooigeren stroomprijs. Dioch Ged. Staten willen tenslo-tte nog wel eens met -de P.N.E.M. praten. Er zijn zekere waarborgen te krijgen -door de eigendom men -der Société. De Provincie zal geen winst kunnen maken, maar ook geen risico hebben. Dat het een buitenlandsche Maat schappij betreft, kan de zaak niet doen afstuiten, omdat zij toch hier in het land werkt en de boekhouding voor de stroom- levering aan Middelburg en Vlissingen zal worden gescheiden gehouden van de andere levering. Zeker zullen de Prov. Staten de aanneming van het voorstel er verder buiten vallen, maar dit is wettelijk! in orde en Ged; Staten hebben toch ook recht op waardeering en Vertrouwen. Als het voorstel verworpen wordt, komt er in afzienbaren tijd niets van de zaak terecht De P.Z.E.M. zal tenslotte zeggen: doet het zelf maar, Ged. Staten zullen de porte feuille-kwestie niet stellen, -dat zou maar comedie zijn, maar zij zullen toch met de handen in het haar zitten. Met het voorstel W-allien kan spr -desnoods medegaan; de bedoeling is altijd geweest eerst met de gemeenten te onderhandelen. Die uitdruk king, -dat men de onwillige gemeenten wel tot reden zal brengen, bedoelt, dat men deze zal overtuigen van het groote belang der electriciteit. Dhr Lindeijer repliceert en vraagt, of het niet beter was te zeggen: Wij zijn on machtig. Het particulier bedrijf is niet altijd beter, men ziet dat bij de Hblland- sche Ll-oyd en bij -de Hanze, die overheids- stevn moesten krijgen. De inlichtingen van de P.N.E.M. zijn niet van voor twee doch van voor drie jaar en sedert dien is de omzet van die Mij tweem-aal vermeer derd. Dezen zomer heeft dhr. Dieleman haast met dezelfde woorden de overname van -de Centrale verdedigd als nu de voor stellen van Ged. Staten. Het is jammer, dat men de overname toen niet heeft aan gehouden, dan kon ze nu ook nog ter sprake komen. Dhr W.elleman zegt, dat alle mogelijk heden overwogen moeten worden en dat er een nieuwe directeur bij de P.N.E.M. is;' spr handhaaft zijn motie. Dhr Wiallien is reeds tevreden als Ged. Staten toezeggen met de P.N.E.M. te wil len -onderhandelen. Het is juist zijn bedoe ling een principieele uitspraak uit te lok ben. Dhr Vienings staat na. de toezegging van dhr Dieleman makkelijker tegenover de motie van dhr Walli-en, want hij wil een onderzoek naar -alle kanten. Dhr Diieleman zegt, -dat zeker bij de- P.N.E.M. naar -den prijs zal wordenge vraagd. Hij waarschuwt nogmaals de voor standers van de electrificatie goed te overwegen wat zij -doen. Dhr Vienings meent een oplossing te kunnen vinden in de volgende motie: Die Provinciale Staten, gehoord de ver schillende uiteenzettingen, besluiten God. „U verdraait altijd mijn w-aorden en geeft er een andere bedoeling aan. Ik kan u biet brengen opi den weg dei- waarheid. Daarvoor is de kracht noodig van Hem, van Wien wijl beiden in leven en sterven afhankelijk zijn. Maar het is ■onmogelijk met u te spreken over geeste lijke dingen. Uw bitterheid van ziel en uw spiat bederven alles, terwijl uw1 achter docht altijd opi den loer ligt, om achter al mijn woorden iets leelijks 'te zoeken." Zij stond op, maar hij legde haar snel de hand op den scho-uder en duwde haar zacht terug in den stoel. „Je zult wel zoo goed willen izSjin om hier nog even te blijven zitten en naar mij te luisteren. Ik heb het recht het leven door zulk een bril te bekijken. Ik heb overal gezworven en nergens trof ik iets anders aan dan bedrog, schijnhei ligheid en gemeenheid". „Maar, meneer, u heeft geen geduld en geen .standvastig geloof gehad. De wereld mo-et worden overwonnen, het goede moet het kwade -overheerschen en alles moet staan onder de gebondenheid aan de wet Gods. Dat is de eerste voorwaarde. Slechts wanneer de mensch zich aan God onder werpt, wanneer hij in gehoorzaamheid aan Hem het leven aanvaardt en dienstbaar maakt aan anderen, dan zal hiji de schoon© zijde van het leven leeren kennen". (Wlordt -vervolgd).

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1924 | | pagina 1