i\ o
Donderdag' £4 Januari 1924
38e Jaargang
Staten-Generaal.
Buitenland.
LEVENSLEED.
FEUILLETON.
Brukkers-Exploitanten
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. II; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
7k Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentiëii:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 et.
Bij abonnement belangrijke korting.
Het miljoenplan.
Op verzoek van liet Hoofdcomité voor
het Miljoenplan plaatsen wij hieronder de
slot-vefantwoording voor wat Zeeland
betreft.
Arnernuiden f 13,65; Colijnsplaat, Kort-
gene en Cats f 1278,'95; Haamstéde
f486,35; Ierseke f7,27; Middelburg f 10;
Oostkapelle f689; Oostburg f 300; Poort
vliet f25; Tholen £6,25; Vlissingen f675;
A^el f3119,85; „Uit Zeeland" f5; Anna
Jacoba Polder f550; Ouwerkerk £30;
Kruiningen f5,50; Aagtekerke f6,45; Zie-
rikzee f3; Terneuzen f 426,50. Ontvangen
door den hoofdpenningmeèster in totaal
f7637,77.
Ontvangen door den prov. penningmees
ter: Aagtekerke f 1027,55; Arnernuiden
f425; Biggekerke f 1152,64; Bruinisse
£772,50; Brouwershaven f166; Biezelinge
f62; Domburg f390; Grijpskerke f 1338,65;
Goes (kieskring) f 13.883,70; 'Gapinge
f269,25; Hulst f 188,60; Koudekerke
f1625; Kamperland f302,60; St. Laurens
f629,37; Middelburg f3537,68; Meliskerke
f414,30; Nieuwerkerk f640; Oostdijk
f 13,50; Oud-Vossemèer f202,95; Poort
vliet f 195,10; Ritthem f 311,75Seroos-
kerke f2106; Scharendijke f302,90; Sou
burg f 1301,71; Sas van Gent f32,50;
Schoondijke f500; Terneuzen f2557,27;
Tbolen f330; Vlissingen f2620; Vrouwe
polder f323,20; Veere f368,45; Wisse-
kerke f192; Westkapelle f514; Zoutelande
f497; Zigrikzoe f 651,771/2; Zaamslag
f2844,95; 't Zand f65; Zonnemaire f278.
Rentevergoeding f 302,981/2- Samen een
bedrag van f 43.335,88.
Totaal bij de beide penningmeesters
f50.973,65.
Onkosten Zeeland: nota drukwerk en
adv., port en telegram, onkosten Zaam
slag, onkosten Mr v. Bortel Middelburg
I. z. Laernoes, enz., onkosten St. Maar
tensdijk in totaal f 1131,63.
Blijf dus na aftrek der onkosten over
een bedrag van f 49.842,02.
De netto aanslag was f 60.000te
'kort dus f 10.157,98.
De hoofdpenningmeester
S. BAKKER.
De Penningmeester voor Zeel ind:
CAL JOUW.
Wat wij niet wisten.
Weet men dat ons vaderland in 1921
op 't punt gestaan heeft te worden bloot
gesteld aan een inval van buitenlandsche
Communisten?
Nu er een twist is uitgebroken lus-
scken de leiders Wijnkoop en Sneevliet,
den vertrouwensman van Moskou, komt
Het Volk met de volgende onthulling:
Sneevliet had het ook over den be
kenden toestand in de Drentsche venen
cn maakte er Wijnkoop een verwijt van,
dat hij daar de gunstige revolutionaire
situatie niet had uitgebuit.
Hg dan zeide:
„En zoo handelde de partijleiding,
terwijl zij wist dat groote
groepen Duitsche communis
ten aan de grens gereed ston
den, gewapend en wel, om op
het eerste teeken hun Hollandsche ka
meraden ter hulp te snellen."
Groote groepen Duitsche communisten,
dat wil wat zeggen. Misschien overdreef
Sneevliet wel een weinig.
Maar er is dan toch gevaar geweest
voor overrompeling, in 1921.
Net zoo goed als in 1918.
Maar toen waren het niet de Duitsche
32).
Of zij dat zijn! Ik vind, dat het gelaat
van het kind, het aantrekkelijkste en be
koorlijkste gezichtje is, dat ik ooit heb
gezien. Er ligt zulk een zeldzame combi
natie van verstand, kracht en verheven
rust in haar uiterlijk, er straalt zulk een
kalm, zuiver licht uit haar oogen".
„Kind! Wel, zij wordt zeventien van
daag".
„Het komt er niet op aan, Ellen; voor
mij zal zij altijd een zacht, weetgierig,
aanhankelijk kind blijven. Ik sla haar dik
wijls gade .als zij1 druk bezig is met' haar
studies en ik vraag mjj af, hoe lang haar
onbedorven hart gesloten zal blijven voor
de ijdelheden en opervlakkige praatjes,
waarin de meeste vrouwen belang stellen.
Hoe lang zal het nog duren, dat deze diep
zinnige studies haar zullen blijven bekoren
ten ik beef, wanneer ik denk aan de toe
komst, waarnaar zij zoo verlangend uit
ziet".
„Gordon schijnt haar zeer te bewonde
ren", zei mevrouw Murray.
„Verwondert je dit, Ellen? Kan iemand
communisten, maar de Hollandsche soci
aal-democraten, Troelstra voorop, gesteund
door Heykoop, een der Rotterdam sche
wethouders, die zijn opgetogen geest
verwanten beloofde dat hij in geval er
heibel kwam, zijn verstand overboord zou
werpen en de revolutionaire horden met
open armen ontvangen.
Jntusschen doen wij deze onthulling bij
de ervaring van 1918. Beide toch zijn
een ernstige waarschuwing om het revo
lutionaire gevaar dat nog altijd blijft drei
gen, niet te onderschatten.
Lessen uit de praktijk.
Door Mr Troelstra wordt sinds 26 Octo
ber krachtig geijverd vqpr een democra
tisch Kabinet onder socialistische signa
tuur.
Nu hierop weinig kans bestaat, dringt
hij aan op Kamerontbinding, dat geeft
allicht een kansje op een sociaal-democra
tische regeering.
Alsof Nederland daar beter mee af
zou zijn!
Het socialistisch regime is in de Rijks-
regeering van Duitschland overlieerschend.
Heeft het succes gehad of heeft 't ge
faald?
Het mislukte verzet in liet Roergebied,
door de regeering' aangestookt, en de poli
tiek van de papieren marken bewijst meer
voor 't laatste dan voor het eerste.
En wat in Saksen geschied is, bewijst
nog heel wat meer.
Daar toch hebben de Socialisten gele
genheid gehad zich uit te leven en de
bevolking van de zegeningen van de Soc.-
Democratie te doen genieten.
En wat antwoordde de bevolking of
liever wat antwoordden de kidzers'?
„Het zonderlinge beleid van de so
ciaal-democratische regeering in Sak
sen en waarschijnlijk vooral de onsma
kelijke kwestie-Zeigner, 'hebben 'het
overigens niet onverwachte gevolg ge
had, dat bij de gehouden gemeente
raadsverkiezingen in Saksen de sociaal
democraten een geduchte nederlaag
hebben geloden. Eenerzijds hebben zij
een aantal mandaten inoefen afst&an
aan de communisten, doch over het
algemeen valt anderzijds een zoodanige
verschuiving naar rechts te constatee-
ren, dat thans alle gemeenteraden in
Saksen, behalve die van Chemnitz, een
burgerlijke meerderheid hebben.
De (soc.-dem.)' „Vorwarts'' spreekt
dan ook onomwonden van de betreu
renswaardige mislukking en de ernstige
teleurstelling, welke deze verkiezingen
hebben te weeg gebracht.
Dat men overigens in Saksen genoeg
begint te krijgen van de politiek, schijnt
bewezen te worden door liet feit, dat 30
a 40 pet. van het kiezerscorps thuis
gebleven is."
Zoo schrijft nu niet een blad van
Rechts, maar een neutraal blad De
Telegraaf dat toch zeker dichter bij
de soci's staat dan bij rechts.
Neen, het socialistisch regiem is daar
op een totale mislukking uitgeloopen.
Het was nauwelijks aan het werk of
de menschen hadden er al genoeg van.
Wij zullen afwachten, hoe 't in Enge
land gaan zal.
Maar het program van de S. D. A. P.
door den lïeer Wibaut verdedigd, voor
spelt niet anders.
Bezuiniging op 't leger en niet op tien
miljoen zien! En beslag leggen op de
ondernemerswinsten! Maar als deze laat-
het kind goed kennen en haar niet bewon
deren en liefhebben?"
„Als hij haar nederige afkomst maar
kon vergeten als hij er slechts toe
kon hesluiten haar te trouwen wat
een schitterende partij zou dat voor haar
zijn
„Ellen! Ellen Murray! Ik ben verbaasd
over je. Laat mij je mogen smeeken, in
haar belang en in het jouwe en in dat
van allen, die er in zijn betrokken, niet
je kleinsten -vinger in deze zaatóte steken.
Spreek geen woord tegen Edna, dat haar
iets zou kunnen doen vermoeden. Laat
Gordon niet merken, dat je droomt van
zulk een verbintenis, want er staat meer
op het spel, dan je misschien denkt".
Hij was niet in staat den zin te eindigen
want daar kreeg Edna hen in 't oogtoen zij
maar even 't geliefde gelaat van haar leeraar
zag, trok zij haar hand terug van mijn
heer Leigh's arm, snelde op den predikant
toe en nam zijn hand in allebei de hare.
„O, mijnheer Hammond, wat ben ik blij1 u
te zienIk heb telkens rond gekeken, in
de hoop u te vinden. Mevrouw Murray,
ik hoorde mevrouw Inge maar u vragen".
Toen deze dame weg was, gleed Edna
in een fauteuil naast die van den predi
kant en vervolgde:
„Ik wilde met u spreken over een ver
andering in mijn studies."
ste er nu eens niet zijn? En wat het
eerste aangaat, tot hoe weinig miljoenen
zal dergelijke bezuiniging mogelijk zijn,
wanneer men den menschen dis men
wegzendt, toch nog een wachtg'eldje zal
moeten toekennen?
De Saksers zijn al tot liet oude respect
voor „het kapitalisme" teruggekeerd. Let
er op. wie daar zullen volgen.
Tweede Kamer.
De Kamer heeft de besprekingen beëin
digd over de moties in zake afkeuring
van 't voornemen, bereids in begin van
uitvoering door de regeering, om de ge
huwde ambtenares, mits geen kostwinster,
te ontslaan. Nu de minister toezegde dat
ontslagene recht van beroep heeft op de
commissie Schepel, gaf mej. Catz (C.-H.)
en met haar mej. v. Dorp (1.) te kennen,
te kunnen stemmen tegen de opponeeren-
de moties van mej. Westerman (v.-b.) en
mej. Groeneweg (s.-d.).
Do principieele bezwaren tegen de
vrouw ambtenares, werden door dr Beu-
mer, die dit reeds meermalen deed, even
gereleveerd (even, omdat het niet over
t beginsel, maar over den maatregel op
zichzelf ging) en dooi' den heer Kerstan
kortelijk ontvouwd. Ten slotte werden de
beide moties verworpen: ongeveer rechts
tegen links (alleen Braat en een paar vrij-
heidsbonders stamden met rechts tegen).
De mölie-Groeneweg, die botweg hand
having van alle gehuwde ambtenaressen
(met iffvloeiing) verlangde, kreeg de stem
men van bijna alle liberalen, zelfs ook
van mannen als v. Gijn en Dresselhuys,
zoodat opnieuw uitkwam, dat deze hee-
ren, gelijk bij de Vlootwet, tegen de be
zuinigingsplannen der regeering zijn, en
't vermoeden ontstaat (wij kunnen het
natuurlijk mis hebben) dat zij in elk ge
val tegen dit kabinet tot eiken prijs zullen
blijven ageeren.
Een lastig oogenblik had vóór de stem
ming over de motie-Groeneweg de lieer
Schaper, die in een hoofdartikel in „He!
Volk", in strijd met de meening van de
redactie en al zijn partijgenoóten, zich
.voor den regeeringsmaatregel had ver
klaard, en nu tegen de motie-Groeneweg
behoorde te stemmen, en er toch voor
wilde zijn. De man die maling heeft aan
juristerij, liet zich, natuurlijk zoogenaamd,
bevredigendoor de belofte van mej.Groe
neweg, dat in liet aanvankelijk systeem
van „afvloeiing" dat zij terug wenschte
voorzoover het aan haar lag de gehuwde
ambtenares niet geheel zou vergeten wor
den maar een plaatsje achteraf zou brij
gen onder de rubriek: ambtenares mei
de minste dienstjaren. En de heer Schaper
schikte zich gewillig naar het bestel van
de vrouw, al zal hij in zijn hart het hoon-
„Wacht dan tot morgen, kind. Ik ben
hier vanavond alleen maar even geko
men, om Gordon een pleizier te doen en
nu sluip ik gauw weer weg."
„Maar, mijnheer, ik wilde alleen maar
zeggen, dat ik geen tijd meer wil ver
spillen met Hebreeuwsch te leeren, maar
dat ik die studie later weer wil opvat
ten, als ik meer vrijen tijd heb. U was
er toch in het begin ook niet erg voor,
dat ik Hebreeuwsch studeerde. Gelooft
u niet, dat dit een best plan zou zijn?"
„Kind, heb je genoeg van 't He
breeuwsch?"
„Neen, mijnheer; integendeel, het heeft
een wondere bekoring voor mij, maar ik
geloof toch, dat ik, tenminste voor het
oogenblik, deze studie maar niet zal voort
zetten. Ik zal er wel voor zórgen, niets:
te vergeten van wat ik al heb geleerd."
„Je hebt zeker een bijzondere reden
voor dit besluit, niet maar?"
Zij hief haar oogen naar hem op en
zei eerlijk:
„Ja, mijnheer, die heb ik."
„Het is goed, lieve, doe zooals je wilt.
Goeden nacht."
„Ik wilde, dat ik nu met u mee kon
gaan."
„Waarom? Ik dacht, dat je nogal plei
zier had in den avond. Edna, kijk mij
eens aan."
gelach dat bij zijn ommezwaai uit de
Kamer opsteeg, hebben gebillijkt.
Nog een tweede motie-Westerman, die
echter later worclt behandeld, werd inge
diend, uitsprekende dat het voornemen
der Regeering om het gehuwd-zijn van
de ambtenaressen op zichzelf aanleiding
te doen zijn tot ontslag zonder de billijk
heid en economische gevolgen te over
wegen, niet tot uitvoering behoort te
worden gebracht.
De Kamer begon niet de algemeene
beschouwingen over het ontwerp verlen
ging der productenbelasting (in Ned.-
tndië) en invoering van een aardolie
belasting.
De eerste spreker, de heer IJzerman
(soc.-dem.), verdedigde met warmte het
ontwerp van den minister van koloniën;
wat dezen bewindsman wel nog nooit
van eenig sociaal democraat zal zijn te
beurt gevallen. Nu, het kon dan al moei
lijk anders, want in dit ontwerp wordt
de „Koninklijke" aangepakt.
Gaat dit ontwerp door, dan wordt het
ten doode gedoemde uitvoerrecht op pe
troleum, althans voor een jaar, door een
aardoliebelasting vervangen. Dat kouit
naar schatting neer op een bedrag: van
13 millioen (volgens optimisten 16 .mil
lioen), dat zou komen in de plaats van de
5 millioen, welke het uitvoerrecht onge
veer opbracht. Wat de prod'tictenbelastin
ge n (suiker, koffie, Javatabak, Sumatra-
tabak, thee) betreft, in de memorie
van antwoord wordt liet rendement van
liet belastingjaar 1923 op ruim 7 mil
lioen gesteld.
Voor de sociaal-democraten om van te
watertanden.
Als 't recht is doen w ij dat ook.
Het schrikbewind van Hejjas.
In het Ilongaarsche parlement heeft de
afgevaardigde Drisdy een onthulling ge
daan over het schrikbewind van Hejjas.
Hij noemde de namen van de vermoorden
en van de moordenaars. Hij beweerde, dat
de terroristische brigade nog steeds be
staat. Haar centrum is te Boedapest. Aan
het hoofd van de brigade staaij Hubel
cn Hejjas. Minister Rakovsky, die de ver
gadering bijwoonde, was niet in staat op
deze beweringen te antwoorden.
Na Lenin's dood.
Door gansch Rusland heeft het bericht
van Lenin's dood zich met buitengewone
snelheid verspreid. In alle wijken van
Moskou liep het volk te hoop. De menigte
belegerde de kranten en de districts-
sowjets om te vernemen of het bericht
waar was. In de- arbeiderswijken speelden
zich tragische tooneelen af. Uit de stem
ming bleek, dat een onwankelbare trouw
het land vervult. Er is echter geen spoor
van verwarring te bespeuren, eerder blijkt
een krachtige, onwrikbare wil om Lenin's
erfdeel te handhaven en verder te ontwik
kelen. De bekendmaking van het al-rus-
sische sowjet-congres legt den nadruk
op de steeds sterker en gunstiger wor
dende positie van de sowjet-regeering en
geeft als voornaamste taak aan het ver
bond tusschen boeren en arbeiders te
bewaren en de politiek van den staat,
welke gericht is op bevestiging van de
volksheerschappij, ten volle uit te voeren.
De revolutionaire raad van oorlog heeft
een order aan leger en vloot uitgegeven,
welke aan het slot zegt: „De geboden
van Lenin en de trouw van het roode
Zij aarzelde een oogenblik en gehoor
zaamde hem toen. Hij zag tranen in haar
oogen.
Heel rustig haalde de oude man haar
arm door de zijne en bracht haar naar de
veranda, waar slechts een enkel paartje
op en neer wandelde.
„Er is iets, dat je hindert, Edna. Wil
je mij niet in 't vertrouwen nemen?"
„Ik heb het gevoel, dat ik een valsche
positie hier inneem en toch zie ik niet,
hoe ik mij daaraan kan onttrekken, zon
der mevrouw Murray onaangenaam te zijn
en haar wil ik tot geen prijs leed doen
zij is zoo edelmoedig en vriendelijk
voor mij geweest."
„Verklaar je nader, lievre kind."
„U weet, dat ik geen cent in de wereld
heb, behalve wat mevrouw Murray mij
geeft. Ik zal mijn brood moeten verdienen
door mijn eigen werk zoo gauw als u mij
ver genoeg acht om les te geven. En on
danks dit alles wenscht zij, dat ik deze
menschen zal bezoeken en met hen om
gaan op denzelfden voet als zij, terwijl ik
weet, dat zrj mij alleen verdragen, zoo
lang ik onder haar dak ben, omdat zij
dit van hen verwacht. Vanavond hoorde
ik twee van haar vriendinnen mij bekri-
tiseeren en bespotten. Zij vonden het be
lachelijk van haar te probeeren, dat ver
wende poppetje van onbekende afkomst
leger en de roode vloot zijn en blijven de
steunpilaren van de sowjetmacht.." Door
de talrijke verdere bekendmakingen van
allerlei organisaties en militaire groepen
uit alle deelen van den bond van sowjet-
staten en de vele moties loopt als een.
roode draad het gevoel van diepe smart
smart en de vaste wil tot een standvas
tige handhaving van Lenin's geboden.
Er werden in de straten van Moskou,
groote biljetten aangeplakt om 'de bevol
king het overlijden van Lenin mede te
deelen. De roode vlaggen, die overal in
de stad wapperden ter eere van den ver
jaardag van de revolutie, werden on
middellijk ingehaald of omfloersd. Vau
alle openbare gebouwen woei de somjet-
vlag halfstok. In de kazernes werd Dins
dagavond een order van Trotski voorge
lezen, welke het overlijden van Lenin ter
kennis van de soldaten bracht.
Toen Kalinin aan het sowjet-congres
het overlijden van Lenin mededeelde,
brachten zijn woorden een onbeschrijf-
lijken indruk te weeg. De vrouwen en
tal van grijsaards braken in tranen uit.
Het congres zong vervolgens de revolu
tionaire treurzang: „Gij vielt als slacht
offer."
Omtrent de begrafenis meldt men dat
drie dagen achter elkaar duizenden en
duizenden uit alle omringende dorpen en
steden naar de hoofdstad kwamen ge
stroomd om getuige van de begrafenis te
zijn. De zaal, waarin de lijkkist werd ten
toongesteld, was geheel met palmen ver
sierd. Ontelbare kransen waren aan het
gebouw bezorgd.
De extra-trein, ïyaarmee het lijk uit
Gorki naar Moskou werd overgebracht,
kwam heden te ongeveer 2 uur in de
hoofdstad aan, onder het luiden van alle
kerkklokken. Duizenden soldaten bewezen
het lijk de militaire eer aan het station
en op den ganschen weg waar zij als
een haag aan weerskanten geschaard
stonden, van het station naar het gebouw
der vakvereenigingen waar het lijk tot
de begrafenis werd ondergebracht. Het
klokgelui duurde tot de stoet het gebouw
van de vakvereenigingen had bereikt. De
vrouw en de zuster van Lenin en Trotski,
die met ziekteverlof te Archangolskoje
vertoeft, waren bij de begrafenis tegen
woordig, welke vermoedelijk heeft plaats
gehad op het Roode Plein voor den ge
denksteen, die ter eere van de slachtoffers
van de revolutie in een der muren- van
bet Kremlin is geplaatst-
Lijden.
Een Engelsch blad herinnert aan het
geen een zijner speciale correspondenten,
die Lenin ruim een half jaar geleden te
Moskou bezocht heeft, reeds toen aan
zijn blad schreef: „Lenin sterft een lang-
zamen, afgrijselijken dood. Zijn gcheelo
rechterzijde is nu verlamd en hij kan zijn
rechterarm noch rechterbeen meer bewe
gen. Ook zijn tong is gedeeltelijk verlamd.
Hij stamelt nog klanken maar niemand
kan meer verstaan wat hij zeggen wil.
Hij ligt nu terneder in den verschrik-
'keüjken toestand van iemand, die licha
melijk dood is, terwijl zijn geest nog hel
der is. Hij heeft geen eetlust meer, geen
spierkracht en geen stem. Zijh oogen
Staan altijd wijd apen en met begrijpende
blik volgt hij alle bewegingen van zijn
zuster, zijn verpleegster en geneeshee-
ren. Hij is niet in staat iemand iets
mee te deelen, behalve opt hoogst primi-
tievo en gebrekkige wij|ze, door gebaren oi
klanken. Het scheen mij toe alsof ik
een lijk aanschouwde waarin de ziel ech
ter nog aanwezig Was, die op het koude
en ongetwijfeld lagen stand, binnen te
smokkelen in de hoogste kringen. Er wer
den nog andere dingen gezegd, die ik
niet kan herhalen, maar die mij duidelijk
toonden, hoe ik hier word aangekeken
en ik wil niet blijven in een positie, die
mij blootstelt aan zulke opmerkingen. Me
vrouw Murray dacht, dat het goed voor
mij was hier te komen vanavond; maar
het was een vergissing. Ik meende dat
al voor ik kwam nu heb ik het bewijs,
dat mijn voorgevoelens juist waren."
„Kun je mij niet vertellen alles wat er
werd gezegd?"
„Ik deins er voor terug om het te her
halen, zelfs tegenover u, mijnheer."
„Heeft Mijnheer Leigh het géhoord?"
„Ik hoop het niet."
„Mijn lieve kind, het doet mij zeer
leed te hooren, dat je zoo wreed bent ge
wond, maar zet het weer van je. Die op
pervlakkige, hartelooze menschen staan I
ver beneden je, je moet medelijden met
hen hebben. Probeer je gedachten met
verhevener dingen bezig te houden en
verspil geen aandacht aan de ijdele woor
den van die arme, vergulde saïonmotten,
die in hun dwaasheid niet in staat zijn
hun eigen onwaardigen en beklagens-
waardigen toestand in te zien."
(Wordt vervolgd).
