75
Vrijdag ZH liecember lü$
$8p JaargaBg
Buitenland.
Binnenland.
A
v mm
Drukkers-Exploitanten
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. It; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
TOENEMENDE ONTBINDING.
De Sociaal-Democratische Arbeiders
partij zag gedurende geruimen tijd een
aantal barer vooraanstaanden bezig met
een onderzoek naar bedrijf sdcmocratie
(medezeggenschap van den loontrekken-
den) en gemeenschapsinvloed (medezeg
genschap van verbruikers en van Staats
organen).
Dezer dagen verscheen een uitgebreid
rapport hierover.
Het rapport constateert onder meer, dat
de arbeider in menig bedrijf eenige zeg
genschap ten aanzien van de arbeids
voorwaarden heeft gekregen, doch dat
overigens het leven van de onderneming,
langs hem heengaat. Hij weet niet of de
zaak goed gaat of slecht, hoort dienaan
gaande hoogstens geruchtentot hij op
zekeren dag wegens slechte uitkómsten
van hot bedrijf „op de keien" komt te
staan, wanneer b-.v. slapte van bet bedrijf
of geldelijke onmacht tot stopzetten
dwingt.
Daarom is de gedachte opgekomen en
gevoed, dat ook zijn lasthebbers, zijn,
in de vakorganisatie aan bet hoofd staan
de, vertegenwoordigers, misschien ter
voorkoming van zulke rampen, een
woordje mee zouden kunnen spreken.
Wij willen hieronder zien in hoeverre
thans bet aantal arbeiders bij de vakbe
weging georganiseerd, aan bel slinken is.
Op 1 Januari 1917- bedroeg bet aan
tal georganiseerden in de vakbeweging
in ons land 224.223, waaronder 75.361
in do Christelijke organisaties en de rest
in roode en halfroode bonden.
Om de cijfers te vinden van fföór dien
datum zouNinen, me en en wij, een opzet
telijk onderzoek moeten instellen; ze doen
er voor ons beloog bovendien minder toe.
Op 1 Jan. 1919 was' het getal aange
slotenen geklommen tot 370.727, October
1922 was bet cijfer 489.135, waarvan in
de Christelijke bonden 176.832 en de rest
in kringen georganiseerd als boven aan
gegeven.
Blijkens de voorloopige Opgaven was
bet totaalcijfer in Juli 1923: 41.7.818, een
teruggang alzoo van 71.317. De Christe
lijke rakbeweging, die October 1.922 nog
193.832 leden telde, zag dit ledental tc-
rugloopen tot in Juli 1923: 164.949, dus
verminderen met 28.883 leden.
Telde bet Christelijk Nationaal Vakver
bond October 1922 nog 65.392 leden, een
jaar later, October 1923, was dit geslon
ken tot 54.938,
Nagenoeg 36.000 leden in de eerst r
zes maanden van 1923 hebben zich van
de vakbeweging afgescheiden, In de zes
eerste maanden van dit jaar liep de Chris
telijke vakbeweging van 62.521. leden te
rug op56.163; de Roomselie van 122.673
leden op 1.08.786 blijkens de voorloopige
cijfers.
De kennisname .van deze cijfers zal
mogelijk sommigen een oorzaak van blijd
schap zijn. Dat zijn de menschen, die
alle organisatie schuwen, althans zeggen
te schuwen, want in wezen blijken zij
meermalen op organisatie gestéld. Als
'tl maar met hun belangen strookt. Al
leen organisaties van arbeiders staan bij
ben niet gunstig bekend. Waarom weten
ze meestal zelf niet. De meesten dezer
menschen meenen, dat deze vakbonden
een groot kwaad zijn; aan deze vakbon
den wordt het groote kwaad, de oorzaak
der malaise in de wereld, in ons land
toegeschreven. Immers deze vakbonden'
zijn* altijd bezig gebleven met te strijden
vooi' hooger loon, korter arbeidsdag en
beterearbeidsvoorwaarden. Daarvan zeg
gen niets te moeten hebben. De tegen
standers van de vakbonden wijzen ook
wol op de middeleeuwen.
Aan de hand van de ervaringen en steu
nende op den grondslag van het Chris
tendom is het niet zoo heel moeilijk de
bezwaren als bovenbedoeld te weerleggen.
Wij stellen ons voor, binnenkort op dit
punt terug te komen.
Waarom het nu gaat is de schrikwek
kende teruggang der vakorganisaties in
beleekenis, doordat het ledental zoo snel
terugloopt.
De oorzaken van dat terugloopen be
spreken wij mogelijk nader. Thans is het
om het feit te doen. Het feit van dit te
rugloopen is de weerspiegeling van dé
ontbinding, welke in de uiterste maat-
scliappijdeelen aan het doorgisten is.
Wij vestigen nu niet de" aandacht in
dit verband, dat steeds kleiner wordt het
getal dergenen, die elkander in de vak
beweging tot geldelijken en geestelijken
steun wilden en konden zijn.
Het. ontbindende karakter van den te
ruggang van het ledental in de vakbewe
ging ligt in de slooping van de banden
die velen tesamen hond. Uit de_ groote
schare worden bij toeneming duizenden
opgelost zij komen voortaan alleen te
staan. Genieten geen steun meer van ka
meraden en lot- en vakgenooten. Zijn in
taoeilijke tijden aan zichzelf en veelal
daarmee aan de wanhoop overgelaten.
*DeZeeuw
Totdat er plotseling in zulk een groote
schare van menschen, die aan den lijve
zoo ongemeen zwaar en ernstig den ne-
dergaug der samenleving ontwaren, een
deining ontstaat naar één leider, die de
kreten van haat en wraak verstaat en de
massa weet te bewegen Lot de bevredi
ging van het leedgevoel, dat zoo lang
neerdrukte. De anarchie is ,dan daar.
IVIen meene niét dat het terugloopen
van de in de vakbeweging georganiseer
den blijk geeft van tevredenheid en be
rusting.
Nauwgezette waarneming der feiten, er
varing en meeleven brengen tot de slot
som, .dat- juist de uittocht uit de organi
saties oorzaak is van diepen onvrede erf
voert -tot ontzettende ellende. 8
Beide berispelijk.
Het onderstaande zegt „De Houten
Pomp"
Een dominee ergens in ons vaderland
waar riool er minder toe! beeft de
vriendelijkheid gehad in een Zondagoch-
tendpreek te spreken over ,,den goddc-
loozen meester Pon." ZWEerw. bedoelde
daarmede het hoofd der openbare school
te zijner plaatse. Ecu collecte aanbeve
lend, zei hij volgens eigen getuigenis voor
de rechtbank: „Wij collecteeren niet voor
den goddeloozen meesier Pon, maar voor
de school met den Bijbel."
a, er is veel castelijk mal in het
leven. Zélfs in groven, onbeschaafde»
vorm. En ook wel op den kansel!
Maar wat ik nu nog erger vinddat
een antirevolutionair advocaat, te goeder
en weidscher naam en faam bekend staan
de, dezen prediker des Woords in zijn
ambtelijk misbruik voor den rechter ver
dedigt met een armzalige uitvlucht als
deze:
„Deze predikant preekt iederen Zondag
uit den Bijbel en ook uit den Brief aan
de Romeinen, waarin geschreven staat:
Gij zijl allen goddeloozen."
Vrage: Wat zou mr X zeggen, als do
minee nu 'volgende w.eek Zondag eens
preekte over „mijn goddeloozen advo
caat"? Met evenveel recht bijv. zou
ZWEerw. de armencollecte kunnen aan
bevelen in dezen vormWij collecfceeren
niet voor mijn goddeloozen advocaat,
maar voor onze arme broeders en zusters.
„De Houten Pomp" beeft gelijk. Beiden:
de dienkar des Woords en zijn advocaat
gingen feil. Een goed advocaat brengt
van alles naar voren om recht te zoeken
ook voor clen grootsten misdadiger, maar
„alles" heeft zijn grens.
Huitvering wekkende Kerstlectuur.
De Redactie van „De Groene Amster
dammer" achtte den Kersttijd blijkbaar
éen geschikte gelegenheid van reclame
voor haar bekend weekblad.
Vandaar dat zij' een handig boekje rond
stuurde, bevattende portretten en artikelen
van redactieleden en schrijvers, opdat men
zich een denkbeeld zou kunnen vormen
omtrent den inhoud van deze periodiek',
die zich mag verbeugen in bet bezit
van een uitgebreiden staf medewerkers
van naam.
Hiertegen kan moeilijk bezwaar worden
gemaakt.
Dit. moet echter wél geschieden, wan
neer in die artikelen onze heiligste goe
deren worden aangerand en met onzen
dierbaren Heiland wordt gespot.
En inderdaad is dat 'het -geval.
De bekende Charivarius hekelt de dwa
ze wijze van doen bij velen die meenen,
dat zij door een doods-advertentie in
groot formaat een laagte hulde be
wijzen aan den overledene en diens naam
daardoor nog luister bijzetten. Dit is ech
ter ijdel, en de dood is voor allen de
zelfde, niets kan bij het sterven mees
baten.
Deze d o or-en-door Christelijke
gedachte, van welker ernst de Schrift
ons telkens weer doordringt, wordt dan
echter door den auteur op de volgende
godslasterlijke wijze in beeld gebracht:
De Dood 't is zonde da'k het zeg
Is eiglijk een proleet.
Die „Magere Hein" eenvoudigweg
Niet „Henri maigre" beet.
Wat. baat u 't chicste doodsbericht,
O ijdle edelliên?
Als eenmaal 't lijk in d' aarde ligt,
Gieen worm, die 't zal ontzien.
Ook heeft de ziel geen schreefje voor
Daarginds in 't Beetre Land,
Want Onze Lieve Heer, naar 'k hoor,
Die leest geen enkele krant.
Is het niet droevig, dat een man van
talent als Dr G. Rolst Trenité op een
dergelijke manier zijn gaven prostitueert?
Terwijl geheel de Christenheid herdenkt,
hoe Jezus in het. vleesch kwam om zon
daren den vrede te brengen, strekt deze
hemeltergende spot ertoe om den waren
Kerstvrede te verstoren.
Terwijl in vele harten liet „Eere zij
God" opklinkt, wordt door deze dicht
taal God op ile smartelijkste wijze ge
hoond.
Zeker kent ook de Christen liet
vergankelijke van 'aardsch geluk en aard-
sche schatten, weet ook hij, dat we bij
den dood alles moeten achterlaten, doch
daarboven weel hij met Psalm 49:6
te getuigen van de hemelsche blijdschap,
die de kindéren Gods wacht:
Men denkt niet meer aan hun verleden
staat,
Wijl al hun glans met hen in 't graf ver-
§aat;
Maar na den dood is 't leven mij bereid;
God -neemt mij op in Zijne heerlijkheid.
Vreest hem dan niet, die groote schatten
heeft,
ÏWrens machtig huis in eer en aanzien
leeft
Want hij zal niets in 't sterven met zich
dragen;
Zijn naam, zijn roem, 'I ligt al temeer
geslagen.
De Kerstdrukte in Duitschland.
Uil verschillende eentra van Duitsch
land wordt gemeld, dat de ontvangsten'
der winkels op den zoogen. Gouden Zon
dag de verwachtingen hebben overtroffen.
Er was natuurlijk geen vergelijking moge
lijk met de zakenbeweging van voor den
oorlog, doch er is naar omstandigheden'
druk gekocht. Men schrijft dit in hoofd
zaak to.e aan het feit, dat er eindelijk weer
geld met va.ste waarde in omloop is ge
komen, waardoor men de toekomst ietwat
minder duister inziet.
Storm en sneeuw.
Uit Seattle in Noord-Amerika wordt ge
meld, dat vijf personen werden gedood
en -een schade van 200.000 dollars werd
aangericht door hevige stormen op het
Noordelijk gedeelte van den Grooten Oce
aan en in gedeelten van Washington en
Britsch Columbia. Twee schepen werden
wrak geslagen en twee andere verkeeren
in nood. Uit vele steden wordt schade,
gemeld. Op verschillende punten bereikte
de wind een snelheid van acht mijlen.
Op 'den Eersten Kerstdag heeft het in
verschillende deelen van Duitschland lie
vig gesneeuwd, met stormachtigen wind.
Dientengevolge was het treinverkeer bijna
overal vertraagd. Uit het Reuzengebergte
komen berichten, volgens welke verschei
dene treinen zijn ingesneeuwd. Het tele
graaf- en telefoonverkeer was eveneens
vrijwel overal geheel of gedeeltelijk ge
stoord. Doordat de avond van den eer
sten Kerstdag een sterk dalende tempera
tuur had gebracht, in Berlijn zelfs tot
15 graden onder nul, was het den twee
den dag overal heerlijk winterweer, waar
van ski-loopers, liefhebbers van slee
rijden en schaatsenrijders tijdens de feest
dagen hebben geprofiteerd.
Zware sneeuwstormen hebben in
Schotland vele wegen onbegaanbaar ge
maakt. De bergen zijn alle met sneeuw
bedekt en de schapen zijn naar beschutte
plaatsen gebracht.
In Denemarken heeft gedurende cle
Kerstdagen een hevjge sneeuwstorm ge
woed, waardoor over het geheele land het
spoorwegverkeer veel vertraging onder
vond. Op tal van plaatsen werd de sneeuw
door den wind vele meters hoQg opge
hoopt. Aan de Westkust strandden ver
scheidene schepen.
Tengevolge van den lievigen sneeuw
val is het spoorwegverkeer tusschen
Frankrijk, Zwitserland en Oostenrijk en
den Balkan over Arlberg en Tirol ge
stremd.
Uit verschillende landen komen
„sneeuwberichten". Te Weenen on omge
ving heeft het verscheidene dagen lang
zjwaar igesneéuwd, met h-et gevolg, dat
toen daar de „witste" Kerstmis beleefd
heeft, die ooit werd opgeteekend. Ver
scheidene locaal- en eenige express-trei
nen z'ijn in de gmgeving in de sneeuw
blijven steken.
In Italië beersoht een waar winterweer.
Het is er buitengewoon koud en overal
ziet men sneeuw liggen. Uit Flor.ence
wordlt gemeld, dat èr overvloedig sneeuw
is gevallen op de Morello en de naburige
Appenijnen. Tot hun groote verbazing za
gen de inwoners van Palermo bij' hun
ontwaken de omliggende heuvels met
sneeuw bedekt, een allerzeldzaamste ge
beurtenis. In de nabijheid van Napels
heeft de sneeuw de wolven uit hun
schuilplaatsen in de bergen gejaagd en
naar de vlakten gedreven.
Op de Fransche Alpen ligt een sneeuw
laag, als sinds vele jaren daar niet ge
vallen is. Tusschen do dorpen Beaufort
en Roselend, nabij Chambéry, heeft een
lawine een berghut, door elf personen
bewoond, als een kaartenhuisje wegge
jaagd. Negen personen werden bedolven.
Nabij Chamonix ligt de sneeuw vijf voet
hoog.
Een vermist luchtschip.
Gisteren namen wij een telegram op,
waaruit jilijken zou, dat het Fransche
luchtschip Dixmude is vergaan. Volgens
nadere berichten wordt het verloren ge
raken van dit luchtschip, voorheen
Duitschlancfs grootste zeppelin, met 54
officieren, en manschappen aan boord, in
de Middellandsche Zee of in de woestijn
van Noord-Afrika, lo Parijs als een vast
staand feit beschouwd. Omtrent het lot
van de bemanning is niets bekend; dit is
door een geheimzinnigen sluier omgeven.
Er zijn echter geen positieve berichten
bntvangen van liet. luchtschip jzelf, dat
verleden week Dinsdag het aerodroom te
Toulon verliet. Zeker is, dat het omstreeks
verleden Zaterdag met hevigen wind te
kampen heeft gehad en bovendien de
voorraad stookolie snel verminderde. De
laatste boodschap, die de Dixmude afzond,
meldde, dat het in zee is neergekomen,
doch men meent te weten, dat de com
mandant a tout prix getracht zal hebben
den vasten grond van Afrika te bereiken,
daar op die wijze nog kans bestond de
levens der zich aan boord bevindende
menschen, waaronder een 14-ta.l officie
ren, 'te redden. De voedsel- en water
voorraden reikten tot Woensdag.
Volgens een telegram uit Bizerta ver
moedt men, dat liet in het woestijnachtigo
binnenland gedaald is. Af'deelingen rui
terij trachten bet. vermiste luchtschip op
te sporen.
Nieuwe aardschokken te Tokio.
Via New-York wordt uit Tokio gemeld,
dat daar weer hevige aardschokken zijn
waargenomen, die een paniek onder do
bevolking veroorzaakt hebben. De bewo
ners namen de vlucht en bleven uren
lang buiten de stad. Zij keerden eerst
terug, toen de seismologische dienst ge
ruststellende mededeelingen verspreidde»
Volgens sommige berichten zou de aan
gerichte schade van zeer weinig beteeke
nis zijn, volgens andere zouden honder
den noodwoningen, door de bevolking op
getrokken., vernield zijn.
Uit Palestina.
De correspondent van de Msb. t.e Je
ruzalem schrijft
Nog steeds wacht Judea op den zoo
noodigen regen. Verleden, jaar viel er in
plaats van de noodige 65 c.M. slechts 35
c.M. Christenen, joden, mohammedanen,
alles bidt. om regen. De nood is groot.
Te Jeruzalem staan in onafzienbare rijen
den geheelen. dag wouwen en meisjes'
aan cle publieke waterkranen; een „ten-
neke" water wordt verkocht voor 2 pias
ter (pl. m. 25 ct.). In Jeruzalem zoowel
als in de omliggende plaatsen komen
veel gevallen van typhus voor.
Kort» berichten.
Uit Londen wordt gemeld, dat daar
een Hollandsche vrouw onder observatie
is geplaatst, die verdacht wordt een
broche van platina en diamanten, teé
waarde van 14.000 p. st, ingeslikt te
hebben. De broche is van een Paxijscb ju
welier gestolen. De vrouw ontkent alle
schuld.
In de buurt van het plaatsje Wayne
in den staat Nebraska heeft een niet
alledaagsche brand gewoed. Op de hoeve
van zekeren George Mc Easchen vloog
een schuur in brand door de hitte vari
een meteoorsteen, die in witgloeienden
toestand uit de lucht was gekomen. Hon
derden lieden hadden den feilen glans
van den meteoor gezien, en zelfs .het in
slaan van den steen in de schuur kunnen
waarnemen.
-Op den .eersten Kerstdag hebben
dieven 120.000 goudmark uit de nood-
gelddrukkerij van de Duitsche spoorwegen
ontvreemd.
Een verordening van de Duitsche
rijksregeering verleent aan de bondsstaten
en gemeenten 'het recht een bijzondere
belasting op het bebouwde grondbezit te
heffen.
(Mfelf 1 Januari zullen in Duitschland
vermoedelijk weer de huurprijzen van 1
Augustus 1914 mogen worden gevorderd.
Uit een officieuse mededeeling te
Berlijn blijkt, dat de salarissen van dq
ambtenaren thans wederom op tijd zul
len worden uitbetaald.
De regeering te Munchen heeft in
verband - met den nood der tijden alle
gemaskerde bals en carnavalsfeesten ver
boden.
Maritz, de leider van dén Zuidafri-
tvianschen opstand in 1914, die uit Lau-
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentiën:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 ot
Bij abonnement belangrijke korting*
Ouderdom en Gezondheid.
De oude dag verklaart niet noodzakelijk
nierzwakte, rugpijn, stijfheid der spieren,
rheumatische pijnen en last met de urine
bij menschen op leeftijd; want terwijl
sommigen jong zijn op 80-jarigen leeftijd,
zijn anderen oud als zij 60 zijn.
Maar de oude dag brengt gezondheids
wijsheid. Oude menschen zijn verstandig
dooi' de harde ondervinding, en zij zeggen
„Wees opgewekt, maar ga niet laaf
naar bed. Vermijd zware maaltijden en
buitensporigheden. Neem lichaamsoefe
ning en de noodige rust." Zoovelen ver-
waarloozen deze eenvoudige regels en
worden bijgevolg' te spoedig oud.
Foster's Rugpijn Nieren Pillen passen
oude menschen. Zij regelen de urinewe
gen zonder de maag, lever of ingewanden
te verstoren. Zij bevrijden bejaarde per
sonen van rugpijn, verminderen den aan
leg yoor rheumatiek en helpen om de
kwade gevolgen van urinezuur op het ge
zicht, het geheugen en het gehoor tegpn
te gaan. Duizenden danken hun goede
gezondheid aan Foster's Pillen.
Verkrijgbaar in apotheken en drogist
zaken a f 1.75 per doos. (29)
venzo-Marqnes naar Pretoria was ver
trokken, is gearresteerd, toen hij ^tc En-
gèlsch-Portugeesche grens overtrok.
Naar uit Rome wordt gemeld, is
daar op tweeden Kerstdag door onbeken
den een aanslag gepleegd op den kamer
afgevaardigde en vroegeren minister
Amendola. De ex-minister werd door de
individuen overvallen en zoodanig afge
ranseld, dat hij naar het ziekenhuis moest
worden vervoerd. De politie zoekt ijverig
naar de daders, die in de eerste verwar
ring na de misdaad konden ontvluchten.
Grootvorst Nicolaas, neef van den
overleden tsaar, zou volgens een bericht
uit Parijs in 't geheim tot tsaar aller
Russen gekroond zijn ten huize van zijn
neef, grootvorst Boris. In welke stad dit
zou geschied zijn, meldt het bericht niet.
Men spreekt van St. Cloud.
Het luchtvaartverkeer Berlijn-Londen
zal ook gedurende de wintermaanden
worden voortgezet. De dienst gaat even
wel niet meer over HamburgBremen,
doch direct over JHannoverAmsterdam.
De reis BerlijnLoirden duurt ongeveer
zeven uur.
Eerste Kamer.
De Eerste Kamer Heeft, gisteren
eenige uren besteed aan de behan
deling van de vraag of het noodig
is, dat de werking van de wet tot
tijdelijke beperking van den invoer
van schoenwerk'met eenige maand'en
wordt verlengd.
Verschillende link'sche leden be
schouwden het wetsontwerp als een
geheel nieuw vraagstuk1, waarbij zij
gelegenheid hadden hun sympathie
voor vrijhandel of protectie nog eens
te luchten.
De heer v. d. Bergh, die namens
den Vrijheid sbond sprak, vreesde van
het Schoenwetje represaillemaatrege
len van het buitenland. Prof. van
Emb'den (V. D.) legde het zwaarte
punt van zijn bestrijding in het feit,
dat niet de'Regeering met dit wets
voorstel is gekomen, waaruit hij' con
cludeerde, dat de Regeering de ver
lenging van het. Scnoenwetje niet
noodig von'd.
Dhr Wibaul kwam nog vertellen,
dat de sociaal-democraten principiëei
voor Nederland de protectie afwijzen,
alsof sommigen hunner indertijd bij
de sigaren-kwestie niet v|au een ander
gevoelen hadden blijk' gegeven.
Verdedigers had het wetsontwerp
intusschen genoeg. Behalve de voor
steller, voerden als voorstanders met
minder dan 5 Katholieken en 1 anti
revolutionair het woord. Dat had toch
wei een beetje zuiniger gekund1. Om
kwart over vijf kwam eindelijk de-
stemming waarbij zich 22 senatoren
vóór en 17 tegen de verlenging van
het Schoenwetje verklaarden. Met de
linkerzijde stemden tegen de Katho
lieke heer Arntz en de christelijk'-his-
tonsche heer v. d. Hoeven.
Gerei. Jongelingsbon'd.
Naar de Rolt. Verneemt, is de heer
P. van Nes Czn, te Bodegraven,
schoolopziener bij hét L. O. in dé
inspectie 'Gouda, 'benoemd tot direc
teur van den Bond van J. V. op
Geref. grondslag. De heer Van Nes
is lid van het" moderamen van ge
noemden Bond. Hij heeft omtrent de
aanvaarding der benoeming nog geen
beslissing genomen.
