V» 74
Donderdag 567 December
48e Jaargang
PU ROL
EERSTE BLAOT
Buitenland.
Binnenland.
9it nummer bestaat uit twee bladen
A
Drukkers-Exploitanten
'ÜOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 6870, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummersfö.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 oi.
Bij abonnement belangrijke korting.
Ji>cv*«AV«»r.rw.r<
Pijnlijk getuigenis.
Zijn de persberichten juist, dan zou
Hhans in derde instantie een oplossing
van de Kabinetscrisis worden beproefd
en aan de rechterzijde opdracht zijn ver
strekt tot formatie van een nieuw Mi
nisterie.
Hoeveel vaags en onduidelijks in deze
mededeelingen moge liggen bij het eerste
vernemen, de berichten, op de nieuwe
opdracht betrekking hebbende, zouden wel
grondige verandering moeten ondergaan,
wilden zij wijziging brengen in ons oor
deel dat men hier met een constitutioneel
novum en unicum te maken heeft.
We kunnen dan ook niet zeggen, dat
,de thans gekozen wijze van handelen on
zen bijval heeft.
Dit is echter wel zeker, dat alle mid
delen om- langs gebruikelijken weg tot
een behoorlijke oplossing te geraken moe
ten hebben gefaald, alvorens HareMa
jesteit deze richting insloeg.
Zonneklaar wordt nu aangetoond, dat
de mannen van 26 October den regee-
ringswagen zoo muurvast in het moeras
hebben gewerkt, dat gewone middelen om
hem weer op den weg te brengen niet'
meer baten.
Voor luidruchtig misbaar en gemaakte
verontwaardiging in de linksche pers, als
of de zaken nu op liun kop worden gezet,
is allerminst plaats.
De hand in eigen boezem, hee-
t e n
En wanneer ge dat doet, zult ge niet
anders dan moeien toestemmen, dat de
laatste opdracht van Hare Majesteit tot
Kabinetsformatie een allerpijnlijkst getui
genis aflegt omtrent de roekeloosheid en
liet politieke spel van hen, die door de
verwerping der Vlootwet oorzaak werden
van den thans zoo hachelijken toe
stand. 1)
1) Bovenstaande werd door ons na
het opmaken van ons Bijvoegsel ontvan
gen. Red.
Kerstmis bij den ex-kroonprins te Oehls.
"Voor het eerst sedert den oorlog .heb
ben de Hohenzollerns hun Kerstfeest ge
vierd in den familiekring, met den kroon
prins, die uit de ballingschap is terug
gekeerd, in hun midden. Het feest had
plaats in de zalen van het kasteel to
-Oehls. Alle broeders van den kroonprins
■waren aanwezig. Er werd een speciale
plechtige kerkdienst gehouden in de ka
pel van het kasteel, welke geheel ver
sierd was onder leiding van den kroon
prins zelf. De kroonprinses had als een
goede huisvrouw met eigen handen de
„feestcake" gebakken, een traditie, die
iedere Hohenzollern-prinses in acht neemt.
Deze groote „cake" is gemaakt volgens
de eeuwenoude Hohenzollern-recepten, en
ieder, die tijdens het Kerstfeest vertoeft
in 'i huis der Hohenzollerns, moet van
deze cake mee-proeven. De kroonprinses
had evenzoo persoonlijk de schotels met
appelen, noten en chocolade bereid voor
lederen persoon in het huis.
"De- kroonprins had een groot aantal
Kerstinkoopen gedaan bij de winkelier^
van Oehls, niet alleen voor zijn familie,
doch ook voor de bedienden en de nood
lijdende families met groote gezinnen in
Oehls. Hij had den burgemeester van het
stadje verzocht hem ©en complete lijst
van deze families te overhandigen. Alle
kinderen van den kroonprins hielpen mee
om het Kerstfeest, dat zij voor het eerst
sedert dgn oorlog met hun vader vier
den, zoo prettig mogelijk te maken.
De aardbevingen in Zuid-Amerika.
Om vijf uur Zondagochtend is een
aardschok waargenomen, die vooral in
het oostelijke Cordilliera-gebied veel scha
de -heeft aangericht. De dorpen Cachala
en Gacheta zijn gedeeltelijk vernield; er
zijn verscheiden dooden. Te Bogota zelf is
eenige schade aangericht.
Een minder hevige schok heeft om 1
uur dien middag plaats gehad. Volgens
een te New-York ontvangen telegram uit
Bogota heeft de aardbeving daar een
groote paniek veroorzaakt. In Bogota zelf
zijn geen dooden te betreuren en is de
schade niet belangrijk, maar Gacliala, 45
rnijlen ten westen van Bogota, is zoo
goed als geheel vernield. Het aantal doo
den is ook daar gering, er zijn n.l. slechts
Iwee slachtoffers, maar duizenden zijn
dakloos geworden.
Venizelos terug.
Vénizelos heeft na lang beraad beslo
ten gehoor te geven aan den tot hem
gedanen oproep van generaal Danglis en
kolonel Piastiras te Athene om naar
Griekenland terug te keeren. Hij zal tijde
lijk daar terug komen ten einde mede te
werken aan de regeling van den toestand,
maar hij zal niet weer op het politiek
tooneel verschijnen. Hij hoopt Zaterdag te
Marseille scheep te gaan. Hij heeft ver
zocht, dat hem geen enkele bijzondere
ontvangst bereid worde.
Korte berichten.
Het assisenhof van het Seine-de-
partement heeft Germaine Berton, de
moordenares van Marrus Plateau, secre
taris-generaal v.an de lique des cameldts
du roi, vrijgesproken.
Te Ferghan in Rusland beeft men,
radiumhoudende moi lder gevonden en te
vens in de omgeving van de plaats spa
ren ontdekt van een totnogtoe onbekend
soort metaal.
De politie te Boedapest heeft de
twee mannen aangehouden, die indertijd
een bomaanslag 'beproefd hebben tegen
het kamerlid Rnssay en den journalist
Mip'los.
Stefan Svettez, een Hohgaarsche
communist, is tot 2,5 jaar 'tuchthuis ver
oordeeld wegens deelneming aan een via
Weenen van Moskoiu uit opgestookte com
munistische beweging. Zeven van zijn
medeplichtigen hebben gevangenisstraffen
va!n 2 tot 8 maanden gekregen.
De economische toestand in het
Roergebied is sinds eenige dagen weer
zeer opvallend verbeterd. De levensmid
delen stro-oimen rijkelijk toe en de paij'zen
gaan aanmerkelijk omlaag.
De uitbreidingswerken van de haven
van Antwerpen, te Austruweel, 'zijn we
gens het gure. winterweder, tot in het
voorjaar, vermoedelijk tot 1 Maart, stop1-
gez-et.
Te Wcymertz, bij Malmedy, is door
tot dusver onbekend gebleven personen
sabotage gepleegd op den spoorweg naar
Elsenborn. Kort voor .het- vertrek van
een trein met Belgische militairen stelde
men vast, dat niet ver van het station,
de rails over een lengte van verscheidene
meters waren losgeschroefd.
"In" 1922 en de eerste 8 maanden
van dit jaar zijn, volgens opgaven van
het bureau voor de statistiek, te Ber
lijn 10?» menschen den hongerdood ge
storven. Het bureau voiegt er bij! dat het
getal verhongerden waarschijnlijk veel
greater is dan officieel kan worden vast
gesteld en het bedenkelijke is dat het ge
stadig toeneemt. Zoo zijn van April tot
October van dit jaar 40 menschen van
honger gestorven, 14 mannen en 26
vrouwen.
Tengevolge van de groote hoeveel
heid drijfijs op de Elbe moesten alle Elbe-
scheepvaartmaatschappijen het bedrijf
stopzetten.
De bond van transpiortarbeiders in
Engeland heeft tegen 1 Februari de loon-
ove-reenkomst voor de bootwerkers opge
zegd. Onderhandelingen zullen thans wor
den begonnen voor een loonsverhooging
van 2 shilling daags met een evenredige
verhooging voor stukloon.
Uit Uskuh wordt gemeld: Een om
streeks 60 man sterke bende heeft een
aanval gedaan op- het dorp Oelarse en
eenige woningen in brand gestoken. De
aanvallers werden doioir de gendarmerie
en de inwoners verdreven. Bij het gevecht
werden vele boeren gedood. De verlie
zen der aanvallers zijn onbekend.
Poincaré heeft Maandagmiddag' den
Duitsehen zaakgelastigde te Parijs ontvan
gen. In dit onderhoud werden de bespre
kingen, die Zaterdag 'begonnen waren,
voortgezet.
Ter gelegenheid van de Kerst
dagen heeft er weer een groote uit-,
tocht uit Londen plaats gegrepen naar
het Zuiden en het vasteland. Op de
spoorwegen was het drukker dan ooit.
Vooral voor de Riviera bestond groo
te belangstelling.
De Belgische socialisten hebben,
een land hou wcongres gehouden. Zij'
eischen een wet, welke den landar
beiders een loon verzekert, dat met
dat in fabrieken en handelsinrichtin
gen gelijk staat.
In de Sorbonne te Parijs heeft
de viering plaats gelrad van de ont
dekking van het radium door Pierre
Curie en mevrouw Curie, nu 25 jaai
geleden. De president der Republiek
was aanwezig. De minister van on
derwijs deed officiéél aan mevrouw
Curie mededeeling van de jaarlijksche
toelage van 40.000 frank, waartoe liet'
Fransch parlement besloten heeft.
In het Zuid-Oosten van Frankrijk
is veel sneeuw gevallen.
Een socialistische coöperatie te
Hamburg had den Senaat verzocht
het verbod van nachtarbeid in bakke
rijen op te heffen. De Senaat vroeg
de Kamer van Koophandel om'advies,
welke er op wees, dat het bedrijf in
de groote bakkerijen heel wat óeco-
nomischer ingericht, zou kunnen wor
den als er voile 24 uur mocht worden
gewerkt. Bij invoering van een drie-
ploegenstelse! zoii het personeel dan
één week van de drie nachtarbeid
moetén verrichten. In Beieren is het
verbod reeds opgeheven.
Er is een samenzwering ont
dekt, die ten doel had morgen een
revolutionaire communistische bewe
ging te ontketenen in Spanje en Por
tugal. Er zijn verscheidene personen
gearresteerd* te Madrid en in de pro
vincie. Tal van papieren zijn in beslag
genomen.
Te Rome h'eerscht een ongewoon
strenge vorst. De openbare fonteinen
zijn zelfs bevroren.
Het conflict in de textiel-
-i n d u s t r i e.
Naar de „Tel." verneemt, is opi'uit-
noodiging van den burgemeester van Hen
gelo (O.) en burgemeesters van andere
gemeenten, betrokken bij de uitsluiting
in de textielindustrie, len gemeentehuize
van Beng-elo een bespreking gehouden
met vertegenwoordigers der arbeidersor
ganisaties, ter overweging van een. voor
stel, dat -eventueel zou kunnen leiden' tot
opheffing van het conflict. Die werkgevers
waren oeile ter conferentie uitgenoodigd.
De burgemeesters der verschillende ge
meenten hebben een voorstel aanhangig
gemaakt, dat o.a. neerkomt op' het toe
slaan van een aantal overwerk uren van
124 pier jaar. Er Zou minstens een half
jaar 48 uur per week gewerkt moeten
worden. Voorgesteld wordt voorts de
loonsverlaging terug te brengen van '10
op 5 pet. en drie vacantiedagen per
jaar mei behoud van loon in te voeren.
Op de basis van deze voorstellen zou
den de besprekingen ingeleid worden.
Die Ned Spoorwegen.
Naar de „Tel." verneemt, laten de
Nederlandsche Spoorwegen niet minder
dan 450 nieuwe open kolenwagens, ieder
van 20 ton inhoud, aanmaken. Daarvan
worden er in Duitschland 100 en in
Nederland 350 gemaakt.
De loonsverlaging voor het
Spoorwegpersoneel.
Naar wij' vernemen, heeft de Minister
van Waterstaat zij'n goedkeuring gehecht
aan de voorloop'ige korting van 10 pro
cent op1 de loonen van het spoorweg
personeel, ingaande 1 Januari a.s.
Allerlei.
Die directie van De Nederlandsche Bank
maakt bekend, dat zij' na 27 dezer een
een nieuw model bankbiljet van f 100
in omloop zal brengen.
„De Ned." meldt, dat ds Stigter, een
der voornaamste leden van de Herv.
(Gef.) Staatspartij en medewerker arm
„Staat en Kerk", bedankt heeft als lid
dier partij en zich weder bij de C'hr.-
Historsiche Unie heeft aangesloten.
Naar men aan het „Vad." mededeelt
bestaat de mogelijkheid, dat het Eerste
Kamerlid prof. dr J. R. Slatemaker
de Bruine prof. Aalberse opvolgt als
minister van Arbeid. Het blad kon van dit
bericht echter nog geen bevestiging krij
gen.
Stukken voor den Gemeenteraad van Goes
i Werkverschaffing".
Hoewel B. en W,. gegromde hoop had
den, dat niet, zoo(als in den vorigen win
ter werk aan werkloazen zou behoeven
te worden verschaft, daar zij' destijds van
bevoegde zijde vernamen, dat reeds in
November de aanbesteding zou plaats
hebben van de spoorwegen te Goes, zul
len, nu dit toch niet is geschied, maar
hoogstwaarschijnlijk eerst einde Januari
1924 zal plaats hebben, in verhand met
de werkloosheid toch maatregelen moe
ten worden genomen, te meer waar in
Januari vooral in de 'bouwvakken toene
ming der werkloosheid wordt verwacht
en met de spoorwegen op' zijn vroegst
half Februari zal kunnen worden aan
gevangen
Evenals in den vorigen winter en ge
deeltelijk tot voortzetting van de toen
uitgevoerde werken hebben B. en W.
gemeend uitsluitend hun aandacht te
moeten bepalen oip productieve werk
verschaffing. Als zoodanig hebben zij met
cle daartoe ingestelde Commissie uit den
raad besproken het navolgende plan, dat
in de li ieroncler genoemde volgorde naar
gelang van de behoefte aan werkver
schaffing zou kunnen worden uitgevoerd
en wel
1. Rooien van hoornen.. Kosten f109;
2. het afbreken van de vroegere dood-
graverswo-ning aan den Begraafplaats weg,
waartoe reeds werd besloten in 1919.
Kosten f300; '3. het afbreken van cle
schuur, in gebruik bij Gunst, staande in
bouwplan I, kosten f200; 4. het dempen
van de sloot aan het begin van den
Westsingel, onder voorbehoud, dat de
eigenaars der aldaar staande woningen
de bruggen opruimen, kosten f1150;,5.
het dempen en rioleeren van de sloot
langs de Schipperswegeling, kosten f800;
6. voortzetting verbetering Westsingel
(vanaf den nieuwen verkeersweg tot aan
den 's Heer Hendrikskinderendijlk), kos
ten i 1.350; 7. het oplzuiveren en recht-
maken der vestkanten van beide vesten,
uittrekken riet, baggeren langs de kan
ten, kosten f500; 8. aphooging van het
plantsoen langs den nieuwen weg West-
wal, kosten f450 9. het opknappen van
cle z.g. „Speelplaats" en den dijk langs
de Bocht van Guinea, kasten f 2200
10. het maken van betonplaten voior
de havenboioirden ter vervanging van
oude steen-glooiingen bij, het Sas evenals
vorig jaar, kosten f2000; 11. het gedeel
telijk dempen van den z.g. „Biestermans-
put" aan den Oosts ing-el met afval puin
en grond van het terrein der gemeente
reiniging, kosten f'1500.
Voorts ..is bij B. en W. ingekomen
een verzoek van bewoners van den Heer-
nisseweg om over te gaan tot bestrating
van dit stadsgedeelte en tot verbetering
van cle rioleering aldaar. De kosten van
algeheele bestrating worden door den
directeur van Gemeentewerken geraamd
op1 f 5500 en die van verbetering der
rioleering op f670. B. en W. meenen
evenwel, dat cle kosten van gèheele be
strating te hoog zijin en dat voldoende ver
betering wordt aangebracht door het leg
gen van een verhoogd trottoir met een
goede ^oot daarlangs, waarvan de kosten
worden geraamd op' f 450, zoodat dan de
kosten der verbetering zotuden zijn f1120;
derhalve zouden de totaalkosten van alle
werken bedragen f 11670.
Naar raming zou het bovenstaande
plan werk bieden voor ongeveer 10 we
ken. Evenals het vorig jaar zquden B.
en W. het loon van hen, die te werk
worden gesteld, willen bepalen pp f0.27
per uur, overeenkomende met seen week
loon van plm. f 12.Zjij merken hierbij'
nog op; dat het in de bedoeling ligt
in de eerste en zooi mogelijk eenige
plaats in dienst te nemen menschen,.
die gewoon zijn het geheele jaar te wer
ken, m.a.w. menschen, die werkelijk werk
loos zijn.
De financieole commissie is met B. en
W. van oordeel, dat werkverschaffing
noodzakelijk moet worden geacht.
Zij w-enscht er op te wijzen, dat zij
het van groot belang acht in ieder geval,
waarbij -een werklooze in dienst van cle
gemeente genomen wordt, ernstig te over
wegen of de betrokken persoon daartoe
in aanmerking dient te komen. Verschil
lende ambachten brengen uit den aard
der zaak mede een werkloosheid geduren
de ©enigen tijd van het jaar.
In vele gevallen is een dergelijk werk
man wel zoodanig 'bezoldigd, dat hij in
slaat moet worden geacht voor den tijd
dat hij geen werk heeft, voldoende over
te leggen om zonder dén steun, dien 'de
gemeente door werkverschaffing geeft, de
zen tijd door te komen. Een te lichtvaar
dig aannemen van zoodanige werklieden
moet leiden tot, het kweeken van zorge
loosheid, waartegen de financiëele com
missie meent te moeten waarschuwen!
De financiëele commissie juicht het
voornemen van B. en W. toe, om „in de
eerste en zoo mogelijk eenige plaats in
dienst te nemen menschen, die gewoon
zijn het geheele jaar te werken, m. a. w,
menschen, die werkelijk werkloos zijn".;
Zij zou aan dit voornemen uitbreiding
willen geven, en stelt, aan den raad voor
om zich nadrukkelijk uit te spreken dat
Gesprongen Handen
DOOS 30, 60, 90 Cent.
Bij Apoth. en Drogisten.
Pharm.Fabr. A.Mijnhardt
Zeist
menschen, die door lichamelijke gebreken,
ongeschiktheid. of arbeidsschuwheid
slechts een gedeelte van het jaar werken,
niet in aanmerking komen om als werk-
loozen in dienst vftn de gemeente tq
komen.
De commissie meent, dat door conse
quente doorvoering van dit beginsel het
aantal werkloozen, dat in dienst geno-
meD moet worden, geringer kan zijn dan
in vorige jaren.
De commissie juicht het eveneens toe,
dat B. en W. van oordeel zijn, uitsluitend
de aandacht te moeten bepalen op pro
ductieve werkverschaffing. Zij meent ech
ter, dat de keuze der voorgestelde werken
in dit verband niet in alle opzichten ge
lukkig is.
De commissie is van oordeel dat dè
voorgestelde werkverschaffing een ver
mindering van de zorgen van het Burg.
Armbestuur medebrengt. Waar nu de
financieel© positie van het Burg. Arm
bestuur rooskleuriger is dan die van de
gemeente, zou zij, het billijk achten, dftt
in de kosten van de werkverschaffing
voor een gedeelte door het'Burg. Armbe
stuur werd bijlgedragen.
Bovenstaande overwegingen hebben
haar er toe geleid am voor te stellen:
la. dat uitgevoerd worden de werken
genoemd in het voorstel van Burgemees
ter en Wethouders sub 1, 3, 4, 5, 6,
7, 8, 10, en de verbetering van den
Heernisseweg.
Ter toelichting diene, dat de commis
sie dus voorstelt te laten vervallen:
a. het sub. 2 genoemde werk, omdat de
bedoelde woning niet zoo slecht wordt
geacht als eenige andere nog bewoonde
en toch reeds onbewoonbaar verkla'arde
woningen hier ter stede;
b. het sub 9 genoemde Werk, omdat
(le post aan arbeidsloonen zoo gering is
tegenover de totale kosten van het werk;
c. het sub 11 genoemde werk, omdat dit
werk niet als productief kan worden
aangemerkt.
2o. De door de financieele commis
sie gehandhaafde werken zouden in to
taal 'kosten f7670, waaronder een. bedrag
aan arbeidsloonen van f4200.
De financieele commissie stelt voor
aan het Burg. Armbestuur te verzoeken
in de genoemde kosten aan arbeidsloo
nen de helft, of een bedrag van f2100
bij te dragen.
De commissie mist in het voorstel
van Burgemeester en Wethouders een
vobrstel omtrent de wij'ze waaropi de mid
delen voor deze uitgaven moeten worden
gevonden.
Waar met deze uitgaven slechts voor
een 'klein gedeelte iets Wordt verkre
gen, dat van blijvende Waarde moet wor
den geacht, meent de commissie te
moeten adviseeren deze uitgaven niet te
bestrijden door het sluiten van een lee
ning, maar dat aOjj ten laste jno-eten
komen van het dienstjaar waarin zij
worden gedaan.
Ingekomen stukken. Berichten
van goedkeuring van diverse Raadsbeslui
ten door Ged. Staten. Dankzegging van
den agent van politie Zandee voor grati
ficatie. Verzoek van de bM. Goes Van den
B,ond van Werklieden in Overheidsdienst
om overleg inzake de pensioen-korting.
Verzoek van L. Dl Botudelmg, eigenaar
van café „Nationale", oth toestemming
tot het geven van pianomuziek van 10 u.
(muziek tot 11 uur gegeven mag worden.,
Zondagen van 122, 46 en 811 uur,
daar in het „Schuttershof" ook op Zondag
muziek to- 11 uur gegeven mag worden.
Een verzoek van diverse autobus-exploi
tanten, om hun bussen langs het markt
terrein te mogen plaatsen, gedurende ze
kere tijden, b.v. met een 'maximum van een
half uur. Dies Dinsdags van 10 u. v. m.
tot 4 u.n.m. zou 10 iminuten voldoende zijn.
Een adres van enkele bewoners van per-
ceelen in het oostelijk gedeelte van Bouw
plan I, om geen bouwgrond te verkoopen
aldaar 'aan dhr Jacobs voor een te bouwen
café-restaurant. Adressanten wijzen er op,
dat teil vorige jare door B. en W|. is ver
klaard, dat Bouwplan I een woonwijk moest
blijven, wat ook toen aan enkele koopers
van bouwgrond heette verzekerd te zijn.
Toen is dan ook geweigerd bouwgrond
te verkoopen v-oor autogarages. Indien
dit motief gegrond was, geldt het nu toch
zeker ook "in het onderhavige geval.
(•Ook nog om een andere reden hopen
wij, -dat de Raad dit voorstel van B. en
\yi. dat inderdaad niet Vian consekwentie
getuigt zal verwerpen. In vele ste
den worden uit de nieuwe wijken cafes
geweerd. Zou dat in Goes niet kunnen.
