Dinsdag 18 December 1ÜÏ3
38e Jaargang
o 68
LEVENSLEED.
Buitenland.
Binnenland.
RITMEESTER
'f!
ült de Provincie.
FEUILLETON.
RITMEESTER. Sc
PETITOS Sc
REGALIA 10 c
PENDANT 12 c
Drukkers-Exploitanten
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 63—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUli, L. Burg. Tel. no. 259
Ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersfO.OS
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke re^el meer 30 «L
Bij abonnement belangrijke korting.
Zij. die zich met ingang van 1 Januari
op ons blad abonneeren, ontvangen de
tot dien datum verschijnende nummers
gratis.
Yooi de Duitsche predikanten ontvan
gen van N N te Goes f 10.
Merckens.
Als een donderslag bij helderen hemel
'trof ons gisteren de tijding van het over
lijden van ons hooggeacht Statenlid en
lid van gedeputeerde staten, den heer
P. Merckens.
Terwijl de zon zijns levens ternauwer
nood de middaghoogte had overschreden,
-werd deze hoogst bekwame, altijd werk
zame man onverwacht van zijn taak op
geroepen.
Jaren lang was hij te Vlissingen de
gevierde arts en de bekwame chirurg, als
hoedanig hij menigeen, ook huiten zijn
geboorte- en woonplaats, van den dood
mocht redden.
Als lid van den gemeenteraad, een korte
poos als wethouder, als lid der Staten,
laatstelijk als gedeputeerde, zag hij kans
daarbij ook nog andere hem geschonken
talenten te ontplooien, en het antirevolu
tionaire vaandel, waar het moest, hoog te
houden.
De antirevolutionaire partij in onze pro
vincie verliest in dr Mercherts een harer
beste leden, een woordvoerder en trou
wen vriend; en betreurt zijn heengaan
te meer, nu het steeds moeilijker wordt
dergelijke mannen te vervangen.
Voor zijn naastbestaanden zij het een
troost dat hij ontslapen is in dien Hei
land, die hem reeds van der jeugd aan
getrokken had en Wiens Verlossersnaam
te belijden hij zich nimmer geschaamd
heeft.
En de antirevolutionaire partij in Zee
land moge zijn nagedachtenis in eere hou
den als van een man, die zich niet ge
schaamd heeft in haar gelederen plaats
te nemen, en daarin getrouw te- blijven,
■Ook toen zjjn naaste, geestverwanten haar
verlieten.
De Rijksmiddelen.
De totaal-opbrengst over November ig
ruim tien miljoen minder dan in Novem
ber 1922. Gelijk te verwachten was. On
geveer alle middelen hebben tot die,
droeve uitkomst bijgedragen. Het hardst
vloog de inkomstenbelasting in opbrengst
terugruim zes en een kwart miljoen, dat
is meer dan de helft van den totalen
teruggang! En nemen wij hier nu de suc
cessierechten bij, die ruim vier en een
half miljoen minder opbrachten, dan heb
ben wij den teruggang reeds ruimschoots
geconstateerd. Van de overige middelen
gingen het gedistilleerd 4; ,de invoer
rechten 3; het personeel 2; de dividend
en tantièmebelasting anderhalve, het ge
slacht drie kwart ton omlaag, terwijl ook
wijn, zout, loodsgelden, domeinen, goud
en zilverwerken en vermogensbelasting
een ietsje teruggingen.
Meer werd slechts opgebracht door
'Grondbelasting, Suiker en Tabak elk 3
ton, Zegelrechten en Registratierechten
elk anderhalve ton, Statistiek en Bierac
cijns vermeerderden ook met eenige dui
zenden, en de mijnen-ophrengst eveneens
met ongeveer een ton.
De totaal-opbrengst was f 40.168.384,16,
en in November van het' vorige iaar
f 50.916.646,21i/2.
7).
De zon was ondergegaan, toen zij op
stond en zij haastte zich om de koe te
zoeken. Die schaduwen van den winter
avond begonnen reeds neer te vallen in
het bosch en klommen als een troep don
kere geesten op tegen den rotswand. Zij
ging steeds verder het'bosch in en hief
den gewonen kreet aan waarmede zij al
tijd haar koe riep. Die echo's weerkaatsten
het geluid en tenslotte, toen zij ongeduldig
begon te worden bij het vruchteloos zoe-
.ken stond zij stil om te luisteren en hoor
de toen het bekende geluid van het be
kende geloei, waarmee de koe altijd haar
roopen beantwoordde.
®dna volgde het geluid en zag spoedig
haar vermiste vriendin langzaam naar haar
toe komen en het duurde niet lang, of
beiden waren op den terugweg. Toen zij
het huis naderde de zwarte voor zich
uitdrijvend en vroolijk haar avondlied zin
gend, was de maan reeds op, en wierp
een vol helder licht over de stoep, waar
4e hoefsmid zat. Edna nam haar muts af
en wuifde hem toe, maar hij scheen het
teeken niet te begrijpen. Zij dreef de
koe de binnenplaats op en riep toen, ter-
Over de eerste elf maanden van 1923
bedroeg de opbrengst f 394.927.306,93 te
gen f 431.420.498,97 in November van
1922.
De oorlogswinstbelasting bedroeg mi
nus ruim een miljoen, dat wil zeggen dat
ruim een miljoen f 1.246.874,52) moest
worden teruggegeven; terwijl zij in Nov.
1922 nog ruim een miljoen in de Rijkskas
bracht.
De .opcenten ten behoeve van het Lee-
ningfonds 1914 gingen van 15 miljoen
in Nov. 1922 op 11 en een half miljoen
in Nov. 1923 terug.
Ook hier "geldt weer: den goeden ver
staander genoeg!
Verkiezingen in Griekenland.
De verkiezingen voor de nieuwe Natio
nale Vergadering in Griekenland zijn Zon
dag in de beste orde verloopen. In het
oude Griekenland hadden over het al
gemeen de liberale, niet-republikeinsche
lijsten succes. In Macedonië en Thracië
werd vooral op de republikeinen gestemd.
Groot opzien wordt gewekt door een ge-
meenschappelijken stap van Frankrijk,
Roemenië en Joego-Slavië, die gezamen
lijk bet handhaven van het koninkrijk
aanbevolen zouden hebben. Servië zou
zelfs gedreigd hebben Saloniki te bezet
ten, indien de republiek wordt uitgeroe
pen.
Frankrijk en Duilschland.
Zondag heeft de nieuwe Duitsche rijks
kanselier op een persconferentie o. m. het
volgende gezegd:
„Er liggen wegen voor ons, aldus de
heer Marx, die meer van ons vorderen
zullen aan geduld en karaktervastheid;
dan de ergste dagen van den oorlog. Ech
ter ontbreekt ons nu de begeestering)
die het dragen van offers zoo licht
maakt."
De minister van buitenlandsche zaken
zette uiteen, hoeveel moeite het gekost
had, het lijdelijk verzet op te geven en hoe
verraderlijk de Franschen hier gehandeld
hadden. „Dezen hadden immers steeds
beloofd tot onderhandelen bereid te zijn,
zoodra dat verzet gebroken was. Nu heeft
het opgehouden, maar komen zij gteeds
met ^nieuwe uitvluchten voor den dag,
om onderhandelingen te voorkomen en
daardoor de ellende van het Duitsche rijk
te bestendigen en de finale inzinking er
van te verkrijgen."
Tn Engeland daarentegen heerscht, op
timisme. Men zegt, dat het algemeene
reparatieprobleem er beter voor staat dan
ooit sinds 11 Januari, den dag waarop
de Franschen bet Roergebied binnen
trokken.
Korte berichten.
Clemenceau heeft een ongeval met
zijn auto gehad, die met een anderen
wagen in hotsing is gekomen. Door scher
ven van een raampje, dat brak, is da
oude heer in zijn gezicht gekwetst,, zoo
dat hij in het ziekenhuis te St. Germain
verbonden moest worden.
De Rheinische metallwaren und
maschinenfabrik te Dusseldorf heeft al
haar arbeiders opgezegd, omdat zij we
gens de hooge loonen niet 'in staat zegt
te zijn het bedrijf voort te zetten.
Gemeld wordt, dat de haven van
Antwerpen gedurende eenige dagen let-
wijl zij den 'grendel van het hek dicht
deed:
„Grootvader, waarom gaat u niet bin
nen bij het vuur zitten? Wacht u nog op
mij hier in de kou?" Hij antwoordde aiiet
en zij liep vlug de stoep op, denkende, dat
hij in slaap was gevallen. Die oude wollen
muts verborg zijn gelaat, maar toen zij
op haar teenen naar hem toe sloop; zich
voorover hoog en haar armen om hem
heen sloeg en zijn gerimpelden wang kuste,
deinsde zij ontzet achteruit.
Zijn oogen staarden naar de maan, de
stijve vingers omklemden de pijp. waar
van de asch niet was afgeschud en zijn
gelaat was koud en stijf. Aaron Hunt was
werkelijk in slaap gevallen om niet meer
te ontwaken temidden van de stormen
en tranen van den tijd.
Edna viel op de knieën en greep zijn
ijskoude handen. „Grootvader, wordt wak
ker O, 'grootvader, spreek toch tegen
mij, je kleine liefste! Wordt wakker, lieve
grootvaderIk ben teruggekomen! Mijn
grootvader I O'
Een wijde wanhoopskreet verscheurde
de stilte van den winteravond en weer
kaatste schril tusschen de verre heuvels
en tegen den grijzen, spookachtigen berg
en het kind viel voorover op haar
gelaat aan de voeten van den doode.
Diien gansehen droevigen naeht lag Ed
na op het bed, waar het lijk van haar
terlijk geblokkeerd is geweest bij gebreke
van wagons om de goederen in te lossen.'
Et konden zelfs geen goederen uit het
binnenland worden aangenomen. De dikke
mist, die toen juist heerschte, heeft den
toestand nog moeilijker gemaakt.
Rij een vechtpartij tusschen reclits-
radicalen en communisten te Berlijn,
waarbij messen, stokken en boksijzers te
pas kwamen, -zijn een dertigtal personen
min of meer ernstig toegetakeld.
De gewezen Duitsche kroonprins
heeft een paar dagen te Potsdam door
gebracht op zijn kasteel Cecilienhof, waar
zijn drie oudste zoons, die hij sinds zijn
terugkeer uit Nederland niet had gezien,
wonen. Met deze zoons is hij naar Oehls
teruggekeerd, waar de gansche familie het
Kerstfeest zal vieren.
Uit Constantinopel wordt gemeld, dat
in de stad pest is uitgebroken. De ge-
zondheidsauloriteiten treden zeer actief
op en onderwerpen alle uit het land ver-
trekkenden aan een vaccinatie.
- De Japansche regeering verklaart,
dat de totaalverliezen tengevolge der aard-
heving 710 milliard Yen bedragen. De
Universiteit van Tokio heeft alleen 43
millioen Yen schade.
II. de Wilde.
Omtrent de huldiging van den heer H.
de Wilde te Den Haag melden wij nog:
Geestverwant en tegenstander wed
ijverden om den jubilaris te groeten. Het
eerste geschenk dat hij ontving was
's morgens om 8 uur een fraaie palm
van een soc.-dem. raadslid, met wien hij
meermalen den degen kruiste.
Onder de aanwezigen waren o. a. de
ministers Ruys de Beerenbrouck, v. Kar-
nebeek en Heemskerk; de Gedeputeerden
van de Staten van Zuid-Hotland Schok
king, von Fisenne en Limburg, en mr
R. van de Vegte, lid van 'Ged. Staten
van Overijssel; de Tweede Kamerleden
Snoeck Henkemans, v. Vuuren en prof.
H. Visscher; en de raadsleden Droog-
leever Fortuyn en van Sandick; de Sta
tenleden mr Briët en mr A. J. L. v. Beeck
Calkoen; de gemeente-secretaris mr dr Ter
Pelkwijk; de predikanten dr v. Gheel
Gildemeester, dr Dijk, dr Los, Doumh en
v. Nes; de burgemeesters de Monchy,
van Arnhem, en Dommisse, van Maas
sluis; oud-Minister dr C. Lely; baron v.
Voorst tot Voorst, namens de R.-K. Sta-
tenclub; mr. v. Embden; mr Lisman; mr
v. Bolhuis; L. Hoejenbos; mr C. Heems
kerk; de drie dames H. S. S., J., H. en
C. M. F,., dochters van wijlen dr A. Kuy-
per, en tal van gemeente-ambtenaren.
Voorts gewerden den heer de Wilde tal
van schriftelijke felicitaties in onderschei
den vorm.
Z.H.E.G. werd toegesproken door D. A.
J. Kessler als voorzitter van de huldi
gingscommissie, baron E. C. Sweerts de
Landas VVyborgh, Commissaris der Ko
ningin in Zuid-Holland, die twintig jaar
,yan samenwerking met den jubilaris her
dacht, en zijn leedwezen uitsprak dat me
vrouw de Wilde wegens ernstige krank
heid niet tegenwoordig kon zijn, Ver-
broeck,' oud-wethouder, namens de huur-
commissies; oud-minister Bijleveld, na
mens de anti-rev. Kiesvereeniging, Duy-
maer van Twist, namens de anti-rev: ge-
meenteraadsfractie, Hans, hamens den
grootvader was neergelegd en hield een
zijner verstijfde handen in de hare en
drukte dietegen haar lippen. Zij schreide
en klaagde niet de schok was te vree-
selij'k om luidruchtig geweeklaag toe te
laten; maar volkomen verdoofd, lag zij
daar in zwijgende wanhoop.
Voor de eerste maal in haar leven kon
zij niet bidden, zij wilde zich afwenden van
God, want het scheen haar toe, dat zij
niets meer over had om voor te bidden.
Die oude man, met dat zilverachtige haar
en dat gerimpelde voorhoofd, was haar
vader en moeder beiden 'geweest; hij had
haar gewiegd in zijn krachtige armen
en had geslapen met haar aan zijn hart
gedrukt; hij' had haar geleerd te loopen
en haar omringd met zijn warme, innige
liefde en haar een tehuis bereid van vrede
en geluk. Zij had hem daarvoor in ruil
gegeven de volle maat van haar liefderijk
hart, hij: was voor haar geworden het mid
delpunt van al haar hoop, haar vreugde,
haar toekomstdroomen, wat was haar nu
overgebleven?
Bittere opstandige gevoelens verhardden
haar hart, toen zij zich herinnerde, dat
op hetzelfde oogenblik, dat zij neergeknield
was om God te danken voor Zijn bewa
ring voor ziekte, hij deze aarde al had
verlaten. Edna had nooit aan de moge
lijkheid van haar grootvaders dood ge
dacht en nu h'ij zoo plotseling was weg-
Journalistenkring, Krap, namens de Boaz-
bank, Goossen, namens de Elout van
Soe terwou dpschool
Ten slotte sprak de heer de Wilde een
enkel woord. Nimmer erg verlegen of
zenuwachtig, was hij dat ditmaal wel. Hij
neemt nu 45 jaar deel aan het publieke
leven en diende de zaak van het gemeene-
best eerst ais journalist, daarna als wet
houder, en nu als gedeputeerde. Spr.
heeft veel gestreden, maar altoos een
vast standpunt ingenomen en toen spr.
als .wethouder heenging, kon hij van alle
45 Raadsleden met een handdruk gemak
kelijk afscheid nemen. Spr. mocht in den
Raad zijn sociaal program afwerken en
heeft het begrip: de overheid doe slechts
wat der overheid is, in meer dan één
tak van gemeentedienst doorgevoerd. God
gaf lust en kracht om het werk te doen.
Hierna werd thee gereserveerd en kwa
men tal van belangstellenden den jarige
in eindelooze rij complimenteeren.
De gehuwde ambtenares.
Het schrijven van den minister van
Binnenlandsche Zaken aan den voorzitter
der Tweede Kamer bbetreffende het ont
slag aan gehuwde ambtenaressen, ver
meldde, dat de regeering zich omtrent}
eenige punten tot de Centrale Commissie
voor Georganiseerd Overleg om advies
had gewend. Nader verneemt de „Tel.",
dat het volgend ontwerp Kon. Besluit aan
de commissie is voorgelegd:
Art. 1. Vrouwelijke ambtenaren, die in
bet huwelijk treden, worden met ingang
van den dag van haar huwelijk eervol uit
's lands dienst ontslagen.
Art. 2. De in artikel 1 gestelde regel
lijdt uitzondering:
a. wanneer de vrouw den vijf-en-veer
tigjarigen leeftijd heeft bereikt; b. wan
neer ambtelijke werkzaamheden kunnen
worden verricht in de echtelijke woning
of in een localiteit welke binnenshuis ge
meenschap heeft met die woning; c. wan
neer dit door ons, uit hoofde van de
omstandigheid dat het ambt als een bij
betrekking kan worden waargenomen, het
zij voor een speciaal geval, hetzij voor een
bepaalde categorie van ambten, wordt be
paald.
D(e kuns tzijdefabriekte Rreüa.
Lie arbeider aan deze fabriek, die Dins
dag met een zeer ernstige oogontsteking
op staanden voet, in bijzijn der arbeids
inspectie werd ontslagen, ging, «oo meldt
het „Volk", Vrijdagmorgen naar de di
rectie om te vragen of er nu niets meer
voor hem 'kon worden gedaan. Wat moest
hij nu, half blind zijnde en zonder werk,
beginnen met zijn vrouw en kinderen?
Lie man kreeg de directie niet te spreken
en werd afgescheept met nog één dag
loon, zijnde de kolossale som van ruim
drie gulden! Tot goed begrip der zaak
diene, dat de arbeidsovereenkomst aan
geeft, dat opzegging met één dag kan
geschieden. E© door de arbeidsinspectie
ingestelde pogingen om den man nog één
week loon te verschaffen, zijn ook zonder
resultaat gebleven.
D e „n i e u w e" tegenstelling.
„Mocht men inderdaad komen te staan
voor de splitsingrechts-sociaal links
sociaal, dan zal die splitsing zich ook
in de Prot. Chr. groepen moeten vol
trekken."
Dit gewichtige woord is gesproken vol
gens het Hbld. in een rede, gehouden
door professor Slotemaker de Bruine,
vice-voorzitter van de C.-H. Unie. Prof.
Slotemaker heeft de naam van zeer "de-
genomen, zonder zelfs de droeve troost
van een afscheidswoord en een laatste
kus, stelde zij zichzelf telkens de vraag,
die zoo menigeen in droefenis op de lip
pen komt: „Waarom straft God mij zoo?
Waarom moest ik hem verliezen?"
Die toekomst was nu onzeker en duister,
idoor geen straal van hoop verlicht; en
toen het morgenlicht begon te gloren en
het verstijfde, verkilde gezicht van den
ouden, man zichtbaar werd, barstte haar
onnatuurlijke kalmte los in een storm van
hartstochtelijk snikken en zij sprong óp,
bijna krankzinnig door het besef van haar
verlies.
„Ik hen alleenNiemand, die mij lief
heeft! Niets om voor te werken! O, Reere,
waarom hebt Gij hem van mij weggenomen.
Wat moet er nu van mij worden? Er is
niemand om voor Edna te zorgen!" En
met haar handen krampachtig ineengesla
gen, zonk zij neer op het verstarde lichaam
van haar dierbaren grootvader.
i HOOFDSTUK .III.
Een droevig afscheid.
Van alles wat er gebeurde gedurende
de volgende weken wist Edna weinig. Zij
behield in later jaren slechts een vage,
verwarde herinnering van volslagen wan
hoop en verlangen om te sterven. Haar
smart was zoo droef om aan te zien, dat
zij, die haar uitbarstingen van radeloos-
ZAmfllLAD SIGAREN.
FjbrikantcG'i?'v.SCMUPPEN
jiLRortoMunintn vimnwRi
mocratigch te zijn, hij is een zeer gezien
man in de kringen der Chr. vakbeweging
en een groot redenaar. Indertijd toen de
prof. in de politiek ging, was er algemeene
verwondering dat hij, vooruitstrevend als
hij was, zich aansloot bij den meest con
servatieven vleugel van de rechterzijde.
Velen hadden langen tijd de hoop gekoes
terd, dat deze arbeidersvriend, ook weer
iets anders dan democraat zou zijn, zich
zou aansluiten bij de A.-R. partij. Meeu
ingewijden was het echter geen verrassing
dat deze socioloog en ethisch denker zicfi
keerde tot de meer stroomige Christ.-
Historische Unie. Intusschen scheen zijn
toetreding tot de Unie een bewijs er vanj
dat. het politiek-staatkundig terrein niet i
beheerscht wordt door sociaal-economi
sche verhoudingen. Niet zonder verwon
dering hoort men dan ook deze positieve
uitdrukking, 't zij dan dat die met een
klacht gepaard ging, van een vooraan
staand man in de IJnie als prof. Slote
maker de Bruine is. Een oogenblik hebben
we gedacht dat de omstandigheden 'dezen
gevoelsmensch parten speelden. Doch het
thema van de rede wettigt zulk een ver
moeden niet. Hij noemde in dezen „groo-
ten" tijd de eiscben van de A.-R. partij
als: vaccinatie, lijkverbranding, Zondags
rust en afschaffing der Staatsloterij,
vraagstukken van menschen van den klei
nen kant. Liberaal en socialistisch Neder
land staat al klaar professor, om u voor
die uitspraak toe te juichen. Het econo
misch willen vreet diep in het leven door,
doch als 't er op aan komt, dan gaat ver
de eenheid des geloofs daarboven uit.
Anti-Revolutionairen zullen nooit die te
genstelling kunnen aanvaarden op straffe
van verlies van eigen levens- en wereld
beschouwing. (Utr. Prov. Weekblad.)
Allerlei.
Bij Kon. Besluit is bepaald, dat van
1 Januari af tot nadere aankondiging geen
premiën zullen worden toegekend voor
het dooden van zeehonden.
De Nederlandsche gezant te Bern, jhr.
mr F. G. van Panhuys, is zeer ernstig
ongesteld.
G e v a a r 1 ijl k e j a g er s. Dezer da
gen wees Ds Mol uit Kats op het onver
antwoordelijk schieten van sommige ja
gers. Daardoor was een mensch aange
schoten. Nu schrijf; ds J F. Ossewaarde
uit Grijpskerke ons:
Gistermiddag, komende van huisbe
zoek stond ik op den openbaren weg
met een drietal personen te praten en te
kijken naar een klopjacht. Plotseling werd
ik aangeschoten door een aantal hagel
korrels, die wonder hoven wonder geea
letsel teweeg brachten. Kan dan een
jager niets anders zien dan een haas
en is het leven van een mensch dan
heusch minder waard dan van een haas?
"heid bijwoonden, een gevoel van verlich
ting ondervonden, toen zij haar eindelijk
zagen wegzinken in een toestand van lus
teloosheid en geestelijke versuffing, waar
uit niets haar scheen op te wekken. Zij
merkte de afwezigheid van vrouw Hunt
niet op, noch de aanwezigheid van buren
aan haar legerstede. En op zekeren mor
gen, toen zij in een deken was gewikkeld
en bij het vuur gezet, vertelde vrouw Wood
haar zoo voorzichtig mogelijk, dat haar
grootvader was gestorven aan een ziekte
die daar in den omtrek woedde en die
men voor cholera aanzag. Deze mede-
deeling veroorzaakte geen enkele ont
roering; zij' keek alleen even op en blikte
treurig de sombere kamer rond. Toen
huiverde zij1 licht en liet haar hoofd weer
in haar hand zinken. Week na week ging
langzaam voorbij ©u zij Bet zich over
brengen naar het huis van vrouw Wood,
maar er was geen verbetering merkbaar.
Algemeen begon men te gelooven, dat de
geest van het kind in een hopelooze ver
suffing was verzonken. De goedhartige
molenaar en zijn vrouw probeerden haar
te halen uit haar stoel bij den schoorsteen
maar zij zat daar ineengedoken, een arm,
zwijgend beeld der ellende, treurig om te
zien. Zij vroeg niets, gaf niemand moeite
en last en vond geen troost.
(Wordt vervolgd).
