■So 58
Donderdag 6 December 1023
38e Jaargang
Buitenland.
AART DE MESMAAKER,
FEUILLETON.
IE BUSSCHIETER VAN MIDDELBURG.
BinMlaM.
Brakkers-Exploitanten
©GSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorslstraat 6870, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
Weg met Colijn?
Onder den indruk 'der nederlaag
van ons Redhtsche kabinet met het
ontwerp-Vlootwet, schreef de heer J.
Hollander, redacteur van „De Stan
daard", een ige artikelen, die thans
ter verspreiding in één vlugschriftje
verzameld, den Kiesvereenigingen tot
een betrekkelijk zeer laag bedrag wor
den aangeboden. Wijl het nog steeds
noodig blijft, de menschen, vooral
onze politieke grensbewoners in te
lichten omtrent het voorgevallene, en
liet velerlei, dat er mee in verband
staal, dtingen wij op ernstige lezing
en verspreiding van dit populair ge
stelde vlugschrift a,an.
Het zijn „losse opmerkingen"; doch
juist daardoor het meest geschikt om
indruk te maken, en den puisten kijk
te verschaffen op den uiterst critie-
ken toestand, waarin ons vaderland
door het votum van 26 Oct. werd
gebracht, en op hetgeen minister Co-
lijn heeft bedoeld met zijne bezuini-
g'ingspogingen. Zeer ad 'rem achten
wij op dit punt de vergelijking tus
schen hetgeen Wibaut en Colijn schre
ven over de werkloozenverzorging.
'Nogmaals aanbevolen.
De Rijksdagzitting.
De volmachtenwet is gisteren in den
Duitschen rijksdag in eerste en tweede
lezing aangenomen met een amendement
der arbeidsgemeenschap volgens hetwelk
vóór het uitvaardigen van verordeningen
een commissie van vijftien uit den rijks
dag in vertrouwelijke zitting meet gehoord
worden. Tegen stemden de Duitsch-natio-
nalen, de Duitsch-Volkischen en de com
munisten. Vanmiddag heeft de derde lezing
en de eindstemming over de volmachtenwet
plaats.
Korte berichten.
In het bezette Duitsche gebied'
zijn naar officiëele schatting in den
tijd van het lijdelijk verzet 5 tot 6000
Duitschers gevangen g^jiomen. Daar
van zitten nog 2800 achter slot en
grendel.
Hit Domodossol (Italië) wordt
gemeld, dat tengevolge van het stij
gen van het water in alle rivieren en
bergstroomen van de streek van Os-
sola de dijk van Toce bezweken is:
Het water heeft d'e vallei van Formaz-
za overstroomd en groote schade aan
gericht.
Uit Gardone (Italië1* wordt ge
meld, dat tot, nu tóe 200 lijken ge
vonden zijn. De groote sneeuwval
heeft, de rivier de Dezzo bui ten haar
oevers doen treden.
Het syndicaat der mijnwerkers
van bet Roergebied, te Essen verga
derd, heeft een resolutie aangenomen,
waarin het te Berlijn door hun ver
tegenwoordigers getroffen accoord
wordt afgewezen. In dat accoord vyerd
toegezegd, dat de mijnwerkers een
uur per dag langer zouden werken.
De oude mijnwerkersbond heeft met
99 tegen 92 stemmen de overwerk-
regeling goedgekeurd.
hen vernaai tijdens het beleg va.n
Middelburg door de Watergeuzen.
(1572—1574).
door CHR. HONDIUS.
(Auteursrecht voorbehouden.) i
43).
Hun spiedend oog rust op de binnen
tredende troepen: een stille hoop leeft
m heider ziel, dat zich onder hen ook
de Mesmaaker zal bevinden echter
ze durven deze geheime gedachte niet
openbaren.
En onder 't schetteren der trompetten
naderen steeds meerdere Geuzen
helaas, de moed zinkt hun in de schoe
nen. reeds zijn bijna allen binnen de
staddaar in de achterhoede is 't
werkelijkheid? bedriegen zich hunne
ooigen niet? daar neen, ze kunnen 't.
nog niet gelooven daar zien ze hun
vriend de Mesmaaker en nu kan Geertse
zich niet bedwingen; hij vliegt hem te
gemoet en valt hem om den hals.
En sprakeloos ziet de menigte dit aan.
„Tot straks," klinkt het uit den mond
van Geertse en als een pijl uit een
boog loopt hij over de Leugenbrug, de
Noord- en Zuid-Dampoort door en snelt
langs den Dam naar de Bellinkstraat, ge
volgd door Machielse, om Barte het
De drukkërss taking te Aken is
geëindigd. Tusschen de patroons en
het personeel werd een overeenkomst
geslotendo dagbladen verschijnen
weer.
De financiëele toestand in Beie
ren begint zorgwekkend te worden.
"Van de uitgaven wordt slechts 40
pet. door de rijksbelastingen gedekt,
terwijl Beieren zelf in net overige
moei voorzien. Het is daarom noodig,,
dat er nieuwe bronnen van inkomsten
worden geopend en het aantal amb
tenaren wordt verminderd.
Officieel blijkt thans dat bij de
overslrooming in Italië circa 500 per
sonen liet leven hebben verloren. In
het dorp Dezzo zijn slechts 7 van
de 180 inwoners gered. De schade
wordt op circa 140 millioen geraamd.
De Berlijnsche politie heeft in
lichtingen ontvangen, volgens welke
tegen vandaag opnieuw communisti
sche betoogingen worden voorbereid,
vooral in de buurt van den Lust-
garten. Uitgebreide maatregelen tot
voorkoming van rustverstoringen zijn
genomen.
Op 30 November heeft de Fran-
sche overheid bij het filiaal van de
rijksbank te Dusseldorp 63.000 biljoen
mark aan bankbiljetten in beslag la
ten nemen.
Uit Krefeld wordt gemeldOm
dat de werkloozen belachelijk lage on
dersteuningen hebben uitgekeerd ge
kregen, hebben er betoogingen plaats
gehad. Er werden winkels geplunderd
en er hebben botsingen plaats gehad
met de plaatselijke politie, die van
haar wapens genruik moest ma'ken.
Een persoon is gedood en verscheide-
nen zijn gewond.
Te Wanne hebben gisterochtend
werkloozen bij een betooging voor
het raadhuis de politie op revolver
schoten en steenworpen onthaald. De
politie schoot terug. Naar voorloopig
vastgesteld is, zijn 7 lieden gedood
en ongeveer '30 min of meer ernstig
gewond. Bezettingstroepen hebben de
orde hersteld.
Uit Rijssel wordt gemeldAlhier
is een schandaal laan het licht geko
men. Er is n.l. bekend geworden,
dat 30.000 personen fictieve aanspra
ken hebben doen gelden op; schade
vergoeding voor tijdens den oorlog
geleden schaden. Zij zouden zelfs 50
tot 120 pet. boven de werkelijke be
dragen hebben opgegeven.
S t r ij d over Autobussen.
Daar de burgemeester van Den Haag
stelselmatig standplaatsen weigerde toe
te wijzen aan busliouders, die een dienst
wilden openen tusschen plaatsen, waar
voor reeds een goede verbinding bestaat
(zoo zijn alle aanvragen voor standplaat
sen in den Haag der lijnen den Haag-
Rijswijk-Delft geweigerd, omdat de H. T. M.
reeds dit traject rijdt) zijn de bushouders'
toen begonnen te rijden zonder stand
plaats, zoo lezen we in het Vad. Zij pik
ten hier en daar hun passagiers op, en de
politie controleerde steeds, dat ze geen
blijde nieuws,mede te deelen.
We zullen' niet trachten den indruk
weer te geven, die het bericht op haar
maakte, nog minder woorden zoeken om
de ontmoeting te schetsen, die eenigen
tijd later tusschen de beide geliefden
plaats vond.
Liever verplaatsen we ons nog in den
geest in den avond van den dag in de
ons bekende huiskamer in de Bellink
straat, waar we reeds zoo vaak hebben
vertoefd en waar thans -vreugde heerscht.
Dok de stadsbode Hugo Jansz is aan
wezig en kan niet zwijgen van hetgeen
hij' vandaag heeft gehoord en gezien.
D|e ontvangst van den Prins ten stad-
huize, zijn goedgunstigheid ten opzichte
van de veroverde stad, de maaltijd hem
door de Regeering aangeboden, ziedaar
de onderwerken, waarover hij niet uitge
praat raakte.
Ook Leijnse en de Mesmaaker waren
aanwezig. Zij hadden verlof gekregen
den avond buiten hun kwartier doar te
brengen en men kan zich voorstellen,
dat er heel wat vragen door hen moesten
worden beantwoord en dat ze zeer veel
hadden te vertellen over hetgeen in de
laatste dagen gebeurd was.
En Rarte? Ze bewaarde het stilzwijlgen,
overmand als ze was door den gunstigen
keer der omstandigheden, maar uit haar
binnenste rees een dankgebed op tot God
die alles aldus had geleid.
'tWas Zondag 7 Maart 1574.
vaste standplaats innamen. Het gevolg
was, dat het autobusverkeer speciaal op
dit traject verwilderde. In de algemeeno
politieverordening staat echter een ar
tikel, waarin het verboden is met voer
tuigen te snorren, met het doel daarin
plaatsen te verhuren. Dit artikel is spe
ciaal gemaakt tegen cle snorders onder de
huurkoetsiers. En de vraag was, of dit
artikel nu ook vau toepassjng was op
de autobushouders. Een procesverbaal
werd tegen een der belanghebbenden op
gemaakt en de kantonrechter sprak den
beklaagde vrij, maar in hooger beroep
werd het artikel van toepassing verklaard
en de geverbaliseerde veroordeeld tot een
boete van fl.
Gisteren zijn een 15 autobushouders,
op bet bureau van de verkeerspolitie ge
roepen, waar hun is medegedeeld, dat ze
op grond v,an deze uitspraak liun dien
sten moesten staken. De autobushouders
zijn wanhopig. Gistermorgen zijn ze reeds
naar den burgemeester geweest en deze
heeft, hun een maancl uitstel gegeven.
En de Haagschc afdeeling van den Bond
van Autobushouders heeft telegrafisch
den bondssecretaris uit Amsterdam op
geroepen om te beraadslagen wat er te
doen valt.
Zou de Haagsche Gemeenteraad nu
maar niet heel spoedig/ de politieveror
dening wijzigen? Het gaat toch niet aan,
het autobussen-verkeer tusschen sommi
ge plaatsen door een spitsvondige wets
interpretatie to verbieden.
S t e u n R u s 1 a, n cl.
Zooals reeds vroeger werd mede
gedeeld heeft de Commissie voor Sa
menwerking tusschen de Alg. Chr.
Sociale Bonden en het C. N. V. be
sloten een deel der van cle voor
„Steun Rusland" nog beschikbaar
zijnde gelden te bestemmen voor we
deropbouw der „Reformirte Kirche"
in Riga. Voor dit doel werd ca. f400
ter beschikking gesteld voor Pastor
Gelderblom, teneinde het mogelijk te
maken, dat hij Vanuit Jericnoiv in
Duitschland naar Riga kon verhui
zen om zijn ambl te Riga, waartoe
hij door deze gemeente geroepen wa,s,
te' aanvaarden. Overwogen werd ook
de gemeente tegemoet te komen in
de kosten der noodzakelijke herstel
lingen aan Kerk en P;astorie, waar
toe een begrooting dezer kosten werd
gevraagd. Deze begrooting werd ont
vangen en hieruit blijkt, dat hiervoor
een bedrag van ca. f1700 noodig is.
Besloten werd deze kosten geheel
voor rekening van de Commissie v.
Samenwerking te nemen. Bij de be
grooting was een schrijven gevoegd
van den Kerkeraad der gemeente en
Een vrij groote schare spoedde zich
naar de Noordmanster- of Oude Kerk,
welker toren door het klokgelui aankon
digde, dat heden godsdienstoefening zou
worden gehouden.
"Wel was op uitnoodiging van den Prins
van Oranje in de voorbijgegane week»
reeds enkele malen gepredikt door de
predikanten van Vlissingen en Veere,
maar slechts klein was 't getal der hoor
ders geweest immers 't getal aanhan
gers der nieuwe leer was sedert de be
legering uit den aard der zaak gering,
aangezien allen, die van ketterij verdacht
werden, tijdig waren uitgeweken, maar
toch bleek dat nog enkelen trauw waren
gebleven aan de Hervormde belijdenis en
't behoeft zeker niet gezegd te worden,
onder hen behoorde ook de stadsbode
Hugo Jansz.
Maar thans is 't getal van hen, "die
zich ter prediking begeven veel grooter.
En geen wonder!
Nu toch zal optreden de vroegere geu-
zenprediker Geleijn Janszoon d' Hoorne, die
hier eerst als Hageprediker en later als
leeraar der Gereformeerde gemeente onder
't Kruis heeft gearbeid en na den beel
denstorm zelfs in de Westmonsterkerk ge
predikt heeft en de gemeente in 't jaar
1566 in de schuur buiten de Zuiddampoort
heeft voorgegaan.
Nauwelijks was de mare van Middelburgs
overgang te Norwich bekend geworden,
of de trouwe leeraar had zich gehaast in
gezelschap van vele bannelingen naar zijn
ook een persoonlijk schrijven van
Pastor Gelclerblom, welks inhoud ve
len interesseeren zal en wat wij daar
om hieronder weergeven.
„Nu ben ik sedert den len No
vember mijn nieuwe bediening inge
treden en ik ben zeer gelukkig, clat
bet zoo is, want. nu mag ik toch
weder een „reformirte" gemeente die
nen, wier vertrouwen mij tot dezer,
arbeid heeft geroepen en aan de an
dere zijde heb ik ook het bewustzijn,
dat deze arbeid noodig was.
Tengevolge toch van d'e langdurige
vacature was de gemeente gelijk een
ijsschol, die in de lente op het wa
tervlak drijvende, aan de warme zon
nestralen is blootgesteld. Lang hacl
de gemeente niet meer zonder behoor
lijke en regelmatige bediening kunnen
blijven, wilde zij zich niet geheel op
lossen en zoo klein worden, dat zij
niet meer in staat zou zijn een pre
dikant te onderhouden.
In Sovjet-Rusland zijn de „refor
mirte" gemeenten op een zoo lage
trap Nan ellende gezonken, dat zij
geen predikant meer kunnen aanstel
len. Mijn vroegere „reformirte" ge
meente te St.-Pietersburg die 31/2 a
4 duizend zielen telde'en een hooge-
school met universiteitsgelijkstelling
van laatstelijk 960 leerlingen uit eigen
middelen onderhield, is nu zoo arm
geworden, idiat. zij niet eens meer
een kerkekneciht betalen kan en ik
een inzameling op touw moest zetten
onder mijne naar Duitschland en
Zwitserland uitgewekene vroegere
gemeenteleden, om te verhinderen,
dat de Staat de kérk in beslag nam,
om ze in een bioscoop-thea.ter te
veranderen, zooals hij had gedreigd
te zullen doen.
Thans nog onderhoud ik met de
langzaam smeltende middelen het
gemeentewezen in St.-Pietersburg.
De gemeente te dézer plaatse is
Gode zij dank, voor dezen nood be
waard gebleven. Zij is thans weder
in staat een predikant tot op: be
scheiden grenzen te salariëeren. (Zij
betaalt mij een salaris van 140 Lat
(140 Zwitsersdhe franken) per maand',
waarmede men er kan komen, on
danks 'de stijgende prijzen). Dat ik
echter 'hierheen kon reizen, mijn
huisraad kon medenemen en de pas
torie in orde kon laten maken, dankt
de gemeente en ik aan Uwe edelhar-
tige hulp. Dit zal nimmer door ons
worden vergeten. En nu zijn wij we
der verheugd, dat de gemeente zich
weder in scharen verzamelt om het
Woord Gods, de zieken bezoekt, de
kinderen verpleegt en in het geloof
opvoedt, en de sacramenten bediend,
worden. Ook ben ik begonnen de
kleine „reformirte" gemeente in Mi-
tau te bedienen en voor de godsdienst
oefeningen te verzamelen. Dat dit al
les mogelijk is en d'e „reformirte"
kerk in Let.tland voor verval bewaard'
werd, dat alles danken wij U, hoog
geëerde heeren en broeders; God
ioone het U.
Nogmaals mijn warmen dank,
Dr Ernst Gelclerblom."
Fraaie discussie.
Bij de behandeling van den post Onder
wijs der gemeentebegrooting in de raads
vergadering van Krimpen aan den IJsel
geliefd Middelburg terug te keeren.
En als ook wij in den geest 't oude
kerkgebouw zijn binnengetreden, dan ma
ken zich allerlei indrukken van ons mees
ter.
Wat aan den Rooinschen Godsdiensdienst
herinnerde, is voor 't grootste gedeelte
verwijderd.
Het koor, waar het hoogaltaar gestaan
heeft, biedt nu een ledige ruimte aan,
de beelden in het rond van de .kerk' zijn
alle verwijderd, slechts de ledige nissen
wijzen hare plaatsen aan.
(Maar de kansel staat daar nog onge
rept ais drager van 't Bijbelboek, dat
voortaan het middelpunt cler Godsveree-
ring zal uitmaken.
Daar nadert een oude bekende Ri-
chart van de Varent hij plaatst zich
voor den kansel en evenals in 1566 na
den beeldenstorm in de Westmonsterkerk,
verzoekt hij nu de schare aan te heffen
uit den 118en Psalm, het 19e vers naar
4e berijming van Petrus Dathenus.
God lieeft mij, 't is waar gekastijdet,
En Vaderlijk getuchtigd wel,
Doch Hij heeft mij tot nu bevrijdet
Genadiglijk van den doodt fel.
Re groote poorten doet toch 'open
Dies tempels daar de vroomen zijn,
Opdat ik mij daarin mag loapen,
En heerlijk loven den God mijn.
Onder 't zingen beklimt Geleijn Jansz
d'Hoorne den kansel, na zich eerst door
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersf 0.03
Prijs der Advertentiën:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
kwam ter sprake de derde onderwijskracht
aan de o. 1. school en werd de voorzie
ning der vacature verdedigd door de S.
p. A. P. en de niet-voorziening door
rechts uit een oogpunt van financieel
belang, daar de kosten voor rekening der
gemeente blijven. Na toelichting door den
voorzitter in besloten zitting deelde in
heropende vergadering de heer Brouwer
(S. D. A. P.) mede, dat de kwestie niet
van de baan raakt, tenzij rechts kan zeg
gen hoe de zaak zal marcheeren met twee
leerkrachten, want het blijkt hem dui
delijk dat het rechts te doen is om die
school te nekken, omdat zij openbaar is.
Rechts deelde bij monde van 'den heer
Verstoep mede, dat zij zich houdt aan
de wet en dat deze wet toch niet door
Jan Klaassen-menschen gemaakt is. Brou
wer repliceerde, dat het alleen te doen
is om de school af te breken, vond dat
rechts een vuile smerige bende is en
wilde dat ze alles eens op papier zette.
De heer Van der Ent (S. D. A. P.) meende,
dat het alleen partijhaat geldt en nu wordt
deze school daar de dupe van. Bovendien
was bij de verkiezing al gezegd, dat de
school 't volgend jaar niet meer zou be
staan. Hierop volgde getrap op de tribune
en daar op verzoek van den voorzitter
niemand zeggen wilde wie dat gedaan
had, werd de gelieele tribune ontruimd.
Van der Ent: Dan gaan wij er ook uit.
De voorzitter: U moet uw gang maar
gaan.
Nadat de tribune ontruimd is, schorste
de voorzitter de vergadering, daar hij geen
herrie op de tribune wensclite en de hee
ren zich ook behoorlijk moesten gedragen.
Duitsche spionage?
De „Soir" maakt melding van Duitsche
spionage in België, welke het in het bij
zonder op de fabrieken zou gemunt' heb
ben. Het blad waarschuwt met name te
gen een zoogenaamd Zweedsch ingenieur,
die een der leiders van den spionage
dienst zou zijn. Alle rapportien der spion
nen komen volgons het blad samen in
een handelsbureau te 's-Gravenhage en
in een dergelijk bureau te Antwerpen,
Een der spionnen moet onlangs getracht
hebben in de fabriek van Ooien, bij Ant
werpen, binnen te dringen, waar radium
wordt bewerkt.
Het blad zegt, dat de Nederlanders we!
sensationeele Belgische spionage-zaken
ontdekken, maar er niet aan denken een
onderzoek te doen instellen naar hun
landgenooten, die werken voor rekening
van de „Boches" en dat zij niet weten
voor wie de drie schepen met munitie
zijn bestemd, die de vorige maand in
de haven van Amsterdam zijn binnenge-
loopen. i
De „Soir" cursiveert d,e zinsnede over
de munitieschepen. Het is niet prettig
voor het blad, maar er is deze week
weer zoo'n gevaarlijk schip binnengeko
men. Er zullen er meer volgen. Mag dat
niet? Of moeten wij ook ontwapend wor
den? Maar dat staat niet in het verdrag1
van Versailles.
Voor belangstellende Nederlanders dee
len wij mede, dat al die munitie is be
stemd voor de Hembrug.
De „Soir" gelooft dit toch niet, merkt
het Hbld. ondeugend op.
Allerlei.
De R.-K. Kiesvereeniging te 's-Graven
hage heeft aangenomen een motie van
stil 'gebed tot zijn werk te hebben voor
bereid.
En veler oog en vullen zich met tranen,
als zij den geliefden prediker wederzien,
maar' ook zij, die slechts uit nieuwsgierig
heid deze eerste godsdienstoefening bij
wonen, ook zij' komen spoedig onder den
indruk van gebed en prediking en velen
moeten in hun gemoed erkennen, dat zij
de „nieuwe leer" verkeerd beoordeeld heb
ben.
En als de Godsdienstoefening geëindigd
is en de prediker de Apostolische zegen
bede over de aanwezigen heeft uitgespro
ken, gevoelen velen zich bemoedigd en
getroost en zij beseffen, dat ook zonder
de oude vormen godsvereering mogelijk'
is. 1
Ook Geerts, de Mesmaaker, Barte en
Machielse hebben de Godsdienstoefening
bijgewoond.
Was het aanvankelijk nieuwsgierigheid,
die hen naar 't kerkgebouw dreef, het
ernstig woord van Geleijn Jansz d'Hoorne
dien zij als Hageprediker gekend hadden,
had grooten indruk op hen gemaakt en
thuis gekomen, konden ze niet nalaten
daarvan te spreken.
(Slot volgt).
