No 56
Dinsdag 4 December 1923
38e Jaargang
Bilteilani
Rmneïilaui
AART RE MESMAAKER,
Rit de Provincie'
FEUiLLETOi.
BE BUSSCHIETER VAN MIDDELBURG.
Drukkers-Exploitanten
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000
Bijkantoer te Middelburg:
Firma F. P. DHUli, L. Burg. Tel. no. 259
i Sitorm en overstrooming in Italië.
Geheel Noord-Italië is door vreeselijke
stormen geteisterd. Een viertal bruggen
over de rivier de' Piave zijn weggeslagen,
terwijl vele dorpen in de streek van Sa-
grado zijn overstroomd. Tot nu toe be
draagt het aantal vermisten bij de ramp
van het Glenomeer (zie ons nr van gis
teren) zeshonderd. In het geheele dal lig
gen verminkte lichamen verspreid. Over
al ziet men ongelukkigen, die de lijken
van hun vermiste familieleden zoeken.
De bewoners namen met schrik de vlucht.
De dorpen Dezzo en Mazzano zijn geheel
verwoest.
Uit Tarento wordt gemeld, dat gister
morgen 'n hevig onweer woedde, verge
zeld van hagel, gevolgd door een storm,
welke over de stad en omgeving ontke
tend werd. De cycloon duurde geruimen
tijd en beschadigde verscheidene huizen
Er zijn geen slachtoffers. Op het kerkhof
(werden de monumenten omver gewor
pen en de graven blootgelegd. De schade
is belangrijk.
Rumoerige verkiezingsactie.
Het kan er bij ons in verkiezingsdagen
wel eens heet toegaan. Dóch zoo erg
als dezer dagen in Engeland, toch geluk
kig niet. Daar heerscht in sommige dis
tricten in verhand met den naderenden
stembusdag zulk een terreur, dat ver
scheidene conservatieve en liberale can-
didaten zich gedwongen hebben gezien
mede te deelen in het openbaai' niet meer
te spreken. Verschillende candidaten-heb
ben nu politiebewaking gekregen, o. W;
vooral minister lord Curzon en enkele
zeer bekende liberale leiders zooals Lloyd
George en Asquith. De terreur wordt van
communistische zijde uitgeoefend. Een
communistische bende van 150 man
maakt de vergaderingen der conservatie
ven onveilig en uit dreigementen aan het
adres der sprekers. Te Glasgow hebben
zich reeds tijdens een dergelijke vergade
ring van conservatieven handtastelijkhe
den van ernstigen aard voorgedaan.'Chur-
chill, die te Finsbury sprak, werd uitge
jouwd door een bende lawaaimakers, wier
gejoel wedijverde met het gejuich van
Churchill's volgelingen.
Korte berichten.
Niet ver buiten Cherbourg is Zater
dag een watervliegtuig, waarin acht men
schen zaten bij het houden van oefe
ningen in zee gevallen. Vier menschen
zijn omgekomen.
Uit Athene wordt gemeld, dat een
menigte van naar schatting 100.000 per
sonen, de bijeenkomst heeft bezocht, waar
in aangedrongen werd op den terugkeer
van Venizelos.
Te Leipzig is het bij communisti
sche betoogingen herhaaldelijk tot bot
singen met de politie gekomen. Daarbij
zijn vier politieagenten gewond, twee
ernstig.
Te Berlijn is een ambtenaar van het
Fransche consulaat door een struikroo-
ver aangehouden en van zijn Fransch
geld, een vrij aanzienlijke som, beroofd.
De toenemende onveiligheid op het
land heeft de Kamer van Landbouw in
de provincie Hannover, aanleiding gege
ven bijzondere, maatregelen te treffen. Er
is een crimineele dienst ingericht en er
en vernaai tijdens het beleg van
Middelburg door de Watergeuzen.
(1572—1574).
door CHR. HONDIUS.
(Auteursrecht voorbehouden.)
41).
Met deze boodschap vertrok Trenchant
in een bootje met vier bootsgezellen en
een jongen".
„En gelukte, deze tocht?" viel hem
Geerts in de rede, „me dunkt, dat lijkt mij
onmogelijk, nu de Geuzen overal op het
water de baas zijn".
„Geduld maar", zeide Machieise, „ik
ben nog niet aan 't eind; 't voornaamste
komt nog.
Ja, zoo verhaalde de stadsbode, Tren
chant is teruggekeerd, maar niet als vrij'
man.
Met een boot op een droogte vervallen,
werd hij door de Geuzen opgemerkt en
zich ontdekt ziende, wierp hij .zijn brief
aan een stuk lood verbonden in zee.
jMaar ook dit was den Geuzen niet ont
gaan, diei, de ebbe afwachtende, de brie
ven opvischten en Trenchant gevangen te
Vlissingen hij den Prins brachten, die het
geschrift deed ontcijferen.
zijn overal plaatselijke organisaties opge
richt om het optreden der misdadigers
zooveel mogelijk tegen te gaan.
De Rijnlandcommissie heeft beslo
ten van de stad Mainz 100.000 gguden
mark schadevergoeding te eisclien we
gens het doodschielen van den Franschen
onderwijzer Constant op 20 October.
Mocht de stad weigeren, dan zal de com
missie de heele gemeentekas in beslag
nemen. Constant moet door een separa-
tistischen kogel gedood zijn.
De Franschen hebben Donderdag
in een drukkerij te Mulheim voor 90 bil
joen pas gedrukte bankbiljetten in be
slag genomen.
Het stoomschip King Alfred met
de eerste lading tarwe en gerst uit Rus
land sedert den oorlog naar Engeland
onderweg, wordt Zondag in Huil verwacht.
Te Southampton en Manchester worden
ongeveer gelijktijdig dergelijke ladingen
wacht.
Omtrent Amerika's deelneming aan
de nieuwe commissie van onderzoek van
de herstelcommissie staat nog niets vast.
Er heerscht echter in Londen een opti
mistische stemming.
In Frankrijk dreigt in verband met
de kieswet een politieke crisis. Millerand
en Poincaré zouden willen heengaan.
De nieuwe Duitsche regeering heeft
definitief besloten den arbeidstijd der be
ambten op 54 uur per week, dus op tien
uur per dag te brengen.
Te Hamburg zijn de prijzen van le
vensmiddelen, huishoudelijke verbruiksar-
tikelen enz. met gemiddeld 50 pet. ge
daald. Ook de tarieven in hotels en res
taurants zijn verlaagd. Het tramtarief te
Hamburg werd met een derde vermin
derd. Een algemeene ontspanning is
merkbaar.
Gisterenmorgen werd op het station
van Londen het opmerkelijk verschijnsel
geconstateerd, dat, toen Lloyd George
Londen verliet voor zijn actie in de land
bouwdistricten, er zulk een schaar be
langstellenden op het station aanwezig
waren, dat de politie voor den oud-pre
mier ruim baan moest niaken, terwijl, toen
Raldwin naar zijn district- vertrok, nauwe
lijks een dozijn menschen op het station
was om hem uitgeleide te doen.
In een bespreking, welke te Eerlijn
in het hoofdbureau van politie te Eerlijn-
is gehouden,verklaarden de vertegen
woordigers- van den groot- -en kleinhandel
zich bereid de levensmiddelenprijzen met
10 a 12 pet. te verlagen. Daardoor ver
valt de korting hij betaling 'in waarde
vast geld.
Een mooie werkverschaffing.
Te Hasselt (Ov.) is een vergadering ge
houden van afgevaardigden der gemeen
ten Hasselt, Zwartsluis, Grafhorst en Ge-
ne-muiden, met drie vertegenwoordigers
van het departement van Arbeid. Genoem
de gemeenten hebben zich verbonden, 20
pCt. bij te dragen in de kosten van het
graven van een afwateringskanaal door
het Staphorster Veld, van het Lichtmis
kanaal naar Zwartsluis. Het Rijk zal 80
pOt. der kosten dragen. Hier zullen te
werk worden gesteld 500 werkloozen uit
E-e inhoud stemde den Prins tot groote
blijdschap. Hij toonde den brief aan de
burgers van Vlissingen en vo-nd zoo- veel
geloof, dat zij 14.000 gulden voorscho
ten op den buit van Middelburg.
Voorts liet de Prins Trenchant naar
Antwerpen en Bergen o-p Zoo-m voeren
om hem te laten zien, "dat de Spaansche
vloot was teruggekeerd en zond hem daar
na terug naar Arnemuiden tegen uitwisse
ling van twee gevangen-genomen Geuzen-
kapiteins, Evert Hendrikse en Marinus,
met een boodschap aan Mondragon, dat
de stad nog slechts vier dagen tijd ver
leend werd om over de overgave te on
derhandelen".
„Als 't. niet spoedig geschiedt, zijn alle
inwoners ten doode gedoemd", zeide
Geerts, „sinds Kerstdag, dus in acht we
ken, zijn er 1566 menschen gestorven".
„Ook Mondragon begrijpt dit, gelijk mij
de stadsbode in diep vertrouwen verzeker
de en hij wil met 't stadsbestuur in on
derhandeling treden om over de overgave
te onderhandelen.
Zondag 14 Februari is in de Abdij- met
de Geestelijkheid een vergadering gehou
den en daar moet besloten zijn Mondra
gon te antwoorden, dat men geen raad
meer wist, aangezien alle voedsel van
vleesch en zaad was opgeteerd, waarom
men verzocht, indien hij tot de oyergave
gezind was, dit intijds te doen, "ooi de
stad zooveel mogelijk te beschermen.
Laat ons dus goeden moed houden, ou
de gemeente Emmen (Dr.) en 300 uit- de
omliggende gemeenten. Het werk zal wor
den uitgevoerd door de Ned. Heidemaat
schappij. De uitgegraven gronden zullen
worden gebruikt tot het maken van huis
plaatsen, waarop boerderijen gebouwd
kunnen worden.
Overtreding van de Kieswet.
Eenige personen, in Mei veroordeeld
wegens het feit, dat zij bij de jongste
verkiezingen voor de Provinciale Staten
en de Tweede Kamer niet ter stembus
zijn gekomen, hebben dezer dagen de vol
gende kennisgeving ontvangen:
„De ambtenaar van het openbaar mi
nisterie bij het kantongerecht te Deven
ter geeft kennis aan (volgt de naam van
den veroordeelde), dat bij Koninklijk be
sluit van 22 October 1923 is goedgevon
den, kwijt te schelden de boete van f 1,
subsidiair 1 dag hechtenis, waartoe hij
(zij) bij vonnis van den kantonrechter te
Deventer van 28 Mei 1923 wegens over
treding van de Kieswet werd veroordeeld;
blijvende het vonnis overigens in zijn
geheel."
De bescherming der wegen.
In de provincie Utrecht worden met
1 Jan. 1924 alle kunstwegen, geen rijks
wegen zijnde, buiten de bebouwde kom
men der gemeenten en -de provinciale we
gen ook daarbinnen gesloten verklaard
voor motorrijtuigen op meer dan twee
wielen, ledig, zwaarder dan 1700 K.G.,
wanneer de wielen voorzien zijn van gum
mibanden en ledig, zwaarder dan 1000
K.G., wanneer de wielen voorzien zijn
van andere dan gummi-wielbanden of met
een belasting van een der wielen, groo
t-er dan 1300 K.G., met uitzondering even
wel van personenmotorrijtuigen met ten
hoogste acht zitplaatsen.
Port- en Frankeerzegels met
opdruk.
Binnenkort zullen aan de kantoren ver
krijgbaar zijn: a, frankeerzegels van 3
cent en van 171/2 cent, welke aanvankelijk
voorzien van een opdruk als dienstzegel
zouden worden uitgegeven, doch als zoo
danig niet in gebruik zijn gesteld; door
een tweeden opdruk resp. van 10 ct. en
1 Gld. zijn bedoelde soorten thans gelijk
waardig gemaakt aan frankeerzegels van
10 cent, en f 1
b. portzegels met opdruk, t.w.1 cent
op portzegel van 3 cent, 21/2 cent op
portzegel van 7 cent en 25 cent op port
zegel van 71/2 en I1/2 cent.
Het faillissement' van Broek-
li u ij s.
De Broekhuijs-lot-erijen zijn uitgegeven
eerst door hemzelf, toen door de z.g.
Broekhuijs-banken, zijnde -de Hollandsche
Crediet-Vereeniging te Rotterdam, de Hol
landsche Verzekeringsmij. te Amsterdam
en de Zuid-Nederlandsche Credietbank te
Heerlen. A3 deze banken zijn evenals
Broekhuijs persoonlijk, benevens de ven
nootschap Ooster-garage te Rotterdam,
waarin hij ook .betrokken was, in staat
van faillissement verklaard. Thans biedt
Broekhuijs in al deze faillissementen een
uitbeering van honderd percent aan. Zoo
als men weet, is de fiscus crediteur voor
een bedrag van ongeveer een half milli-
oen gulden, terwijl de groep der voor
„De Dad" aangenomen journalisten die
hun vorderingen aan een trustee te Am
sterdam 'hebben toevertrouwd, een geza
menlijke vordering doet gelden van circa
21/2 millioen. (Limb. Koerier.)
ze ellende kan spoedig geëindigd zijn".
,,'t Wordt hoog tijd ook -zoo ver
nam ik heden nog, dat op de Markt,' voor
„Be Roode Toren" twee soldaten met èl-
kaar vochten om een ra't te bemachtigen".
„Maar zullen de Geuzen de stad sparen?"
vroeg Geerts, „zullen zij g&en wraak' ne
men?"
„Heb daarvoor geen vrees," zeide Ma
chieise, „van hun goedgunstigheid ver
wacht ik meer goed dan van de Span
jaarden.
Maar ik moet vertrekken; zoodra ik
iets belangrijks verneem, zal ik u dit
Berichten."
Wat de stadsbode aan Machieise had
medegedeeld, bleek de volle waarheid
te zijn.
15 Febr. ontving de Prins van Oranje
brieven van Mondragon verzoekende vrij
geleide voor een bode, dien Mondragon
naar Requesens wilde zenden, om zich
over de overgave der stad te verstaan.
Ondertusschen verzocht hij den Prins
de onderhandelingen aan te vangen, ter
wijl men de terugkomst van den bode naar
Requesens binnen vier of vijf dagen af
wachtte.
16 Nov. antwoordde de Prins dat een
dergelijk verzoek niet gebruikelijk en zelfs
bespottelijk zou zijn, dat hij den vol
genden dag gezanten naar Rammekens
zou zenden, indien Mondragon bericht
zond ook de zijne aldaar te zullen zon
den.
Uit ons eigen land. Wanneer
wij ons oor te luisteren leggen en hooren
van de groote armoede en ellende die
zich in de ons omringende landen voor
doet, dan kan het niet anders, of het
ontzettende lijden onzer naburen grijpt
ons aan. Temeer grij'pt deze ellende ons
aan, als Wij zien dat ons eigen land, tot
heden, voor dit vreeselijke is gespaard
en ons hart en onze beurs oplent zich
om aan den oproep om dezen ontz et
senden nood te helpen lenigen te vol
doen. En het is een kenmerk van ons
Nederlandsche volk om zich te ontfermen,
om (mede te voelen en mede te lijden
het leed dat onze naburen wedervaart.
Het is Hollands eer, dat het België heeft
geherbergd, dat het Rusland heeft gehol
pen, dat onze deuren open hebben ge
staan voor' de arme .Oostenrijksche klei
nen, dat wij: Hongaarsche Predikanten
hebben gesteund met onze gaven en dat
wij thans doen wat wij' vermogen om
de r eddende hand uit te steken tot onze
Duitsche naburen. En met dit alles laten
wij zien dat wij onzen plicht verstaan, en
verblijden er ons in, dat Nederland zoo
rijk door God gezegend is, dat wij anderen!
mogen en kunnen helpen. Bij; dit alle*
dreigt echter een gevaar. Het gevaar,
dat wij door al de ontzettende ellende
die uit het buitenland tot ons koont
de nooden van eigen land gaan vergeten
of op den achtergrond brengen. Ook in
ons eigen land, wordt in dezen tijd zoo
naamloos veel geleden en het zou ons*
Hollanders niet tot eer strekken als wijl
het leed van ons eigen volk over het
hoofd zagen, het zora de waarde van het
geen wij' voor het buitenland doen in
sterke mate doen verminderen.
Waar verschillende comité's zich heb
ben saamgesteld met het prijzenswaar
dige doel gelden té verzamelen voor het
buitenland, daar durft ook de Vereen.
Ned. Landkolonisatie en Inwendige Zen
ding met vrijmoedigheid zich tot u te
wenden om uw steun te vragen voor ons
eigen land.
Het werk der vereeniging is tweeër
lei. Maatschappelijk en Geestelijk. Maat
schappelijk, om de arme plaggenhutbewo
ner uit zijn armoede te helpen, door
ontginning der heide hem werk te ver
schaffen en voor hem te verkrijgen een
behoorlijke woning, hem niet te geven een
ondersteuning waar niets voor gedaan be
hoeft te worden, maar hem in staat te
stellen door werk in zijln behoeften te
voorzien. Veel is reeds gedaan, in de
ruim 20 jaren dat deze vereeniging hier
werkzaam isde heide is herschapen
in een vruchtbare land- en tuinbouw; een
klompienmakerij', mattenweverij en pa-
pierwarenl'abriek zij'n verrezen en waar
vroeger de dorre doodsche heide was, zijn
thans de plaggenhutten verdwenen en
vervangen door behoorlijke woningen, de
bewoners, vroeger van rotoven en stelen
bestaande, leven thans in een goede ge
ordende samenleving.
Helaas is dit echter nog niet overal
zoo op de heide, nog wonen daar men
schen in krotten die in den grond gegra
ven zijn of die van leem opgetrokken!
en met heide of strooi overdekt zijn,
waar de wind door giert en de regen
een gemakkelijke weg vindt.
Is het niet noodig dat wij! ook aan
de nooden van oins eigen land denken?
Deze plaggenhutbewoners helpen aan een
Nog dien eigen avond olhtving de Prins
antwoord, waarbij Mondragon om vrij
geleide verzocht voor de afgevaardigden,
die hij zenden zou.
Dit vrijgeleide werd 17 Febr. gezonden
voor 8 af 10 personen, met bericht, dat
's Prinsen afgevaardigden omtrent, den
middag op Rammekens zouden zijn.
Gemachtigden van den Prins waren
Boisot van Vlissingen, Junius van Veere
■en van Diorp van Zierikzee.
Bij de onderhandeling bood Mondragon
de stad te willen overgeven, mits de bezet
ting uittrekken mocht met vliegende vaan
dels, geweren en hun geheele bagage en
vrijheid voor de burgers, die de stad
wilden verlaten en dat men hen te Ber
gen op Zoom aan land zou zetten.
Oranje weigerde en eischte dat de
stad zich op genade en ongenade zou
overgeven.
Maar Mondragon antwoordde hierop
dat hij de stad liever op 20 plaatsen
in brand wilde steken en uitvallende
tot den laatsten man sneuvelen, dan op
die voorwaarde de stad overgeven.
Ten einde de stad te sparen en Mon-
dragons moed te eeren, betoonde de
Prins zich toegevend aan de eischen van
Mondragon, zoodat het verdrag op 18
Febr. geteekend werd op voorwaarde, dat
Mondragon zich verbond zich binnen twee
maanden ter beschikking van den Prins
te stellen, indien hij niet uit hun ge
vangenis wist te verlossen de heer Philips
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.
Losse nummersf8.05
Prijs der Advertentie n:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
behoorlijke waning, aan werk, aan eten?
Verder zijn door den afbeid der ver
eeniging een tweetal kolonies op de heide
verrezen, waar allen die den strijd des
levens niet meer aankunnen, die door
allerlei oorzaken levensmoede zijn gewor
den, een toevlucht vinden en die onder
behoorlijke leiding weer tot zichzelf ge
komen, na langer of korter tijd als goede
burgers weder in de Maatschappij1 terug
keeren, die anders maatschappelijk en
geestelijk zouden zij'n ten onder gegaan.
En waar de vereeniging niet vraagt
naar gezindte of kleur maar allen (zwer
vers, landloopers, maatschap'pelijk omge-
schikten, ontslagen gevangenen, enz.) be
schouwt als schepselen Gods, die niet
alleen maatschappelijk, maar ook gees
telijk moeten geholpen warden, daar is
de boodschap des Evangelies het midden
punt waarom de geheele arbeid der ver
eeniging zich beweegt. Voor dezen arbeid
onder zoovele armen in ons eigen land
zal ook nu weer uw steun Woirden ge
vraagd. Laat Zeeland tooneri dat het
bij de hulp aan het buitenland, de nood
in eigen land niet vergeet, als bewoner
van den Zeeuwschen kleigrond, niet ver
geet de armoede van den plaggenhutbe
woner op de heide.
W interactie D|r ankbes t rij1-
ding. Ook dezen winter rust de actie
der Geref. Vereen, voor Drankbestrijding
niet. Vooral in Zeeuwsch-Vlaanderen is
leven. De heer H. Scheele van Schoon-
dijke trad verleden week aldaar op en
won 8 personen voor een jaaiiijksche
bijdrage. Deze week zal hij in Oostburg
optreden en daarna in Aardenburg.
In Januari a.s. komt dhr. W. C. F.
Sc.hepö van Den Haag 4 avonden in
Z.-Vlaanderen spreken. Ook zal de heer
Scheps zeer waarschijnlijk dezen winter
in Ierseke optreden, terwijl zulks in
G rijpskerke gepoogd wordt.
De politie te Vlissingen heeft een
man gearresteerd, die bekend heeft, in de
kerken te Eede en Aardenburg te hebben
ingebroken en offer-bussen te hebben ge
ledigd.
Te Zierikzee worden zeer veel hand-
teekeningen geplaatst onder het deze
week te verzenden adres aan Ged. Staten
in verhand met den autodienst Wolfaarts-
dijkMiddelburg, verzoekend wederin
voering van een rechtstreeksche stoom
bootverbinding naar Middelburg.
Verplaatst met ingang van 1 Jan.
a.s. de besteller Dl Everaers van Sta-
venisse naar Goes (postkantoor).
Goes. In de vergadering van het Comité
tot steun der noodlijdende Nederlanders
in Diuitschland, Maandagavond in hotel
Centraal gehouden, constateerde de voor
zitter met genoegen, dat het resultaat
der Zaterdag j.l. in de gemeente gehouden
inzameling schitterend is geweest. Meer
dan 60 balen benevens verschillende doe
zen kleedingstukken, schoeisel, enz. en
nog f 1360 aan contanten zijn thans ter
beschikking van onze noodlijdende land-
genooten in Djuitschland. Een commissie
van dames en heeren Werd benoem'd
om voor het geld levensmiddelen té
koopen, zooals bloem, reuzel, rijst, erw
ten, spek, garen, band, sajet, enz. Ge
tracht zal worden, de goederen Vrijdag,
naar Zevenaar te zenden, van waaruit de
grenscominissaris ze in overleg met den
consul-generaal zoo rationeel mogelijk zal
doen toekomen aan hen die daarvoor
van Marnix en kapitein Jacob Simon
de Rijk.
De stad zou gespaard worden, maar
moest een oorlogsschat van 300000 gul
den betalen.
„Maak u nu toch gereed", zeide Geertsz
Zondag 20 Febr. tot Barte, „ge wilt im
mers tegenwoordig zijn bij 't huwelijk van
Andries Mahieux, dat heden in Westmon-
sterkerk zal worden gesloten.
Ge kent immers zijn bruid nog uit uw
speeljaren, ge moogt dus niet nalaten
er heen te gaan".
Maar Barte maakte weinig haast. Ze
voelde niet veel lust, deelgenoote te zijn
van dezë bruiloft, dat onder zulke droeve
omstandigheden gesloten werd.
Maar men wist niet wat er morgen ge
schieden zou. Gisteren had de Burge
meester met de Augustijnen in 't klooster
der Mimiebroeders een afscheidsmaaltijd
gehouden, 't Zou dus waarschijnlijk voor
't laatst zijn, dat er gelegenheid bestond
dit huwelijk op Roomsche wijze te sluiten.
Maar ze ging dan toch eindelijk en was
getuige van de plechtigheid in Westmon-
sterkerk en bracht daarna een bezoek
aan de jonggehuwden, door wig de brui
loft gevierd werd met een maaltijd van
lijnzaadwafels en paardenvleesch, dat zeer
schaars te bekomen, was, zooals Barte
hij haar thuiskomst aan haar vader ver
haalde.
(Wordt vervolgd).
