So 40
S8e Jaargang
BOKMA DE BOER's PEEKOFFIE
Maandag $6 November
Binnenlanii.
ONMISBAAR BIJ DE KOFFIE
I
Drukkers-Exploitanten
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 6870, Goes
Tel.: Redactie no. II; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
De plannen Colijn.
Van meer dan eene zijde is bezwaar
gerezen tegen de geruchten, welke den
Minister van Financiën worden toege
schreven. als zou de Anti-Revolutionaire
partij niet deelnemen aan de vorming van
een nieuw Kabinet, indien niet de ver-
söberingsplannen van den Minister van
Financiën worden aanvaard door hel te
vormen Kabinet.
Men zou er gerust nog bij mogen voe
gen. dat ook liet vraagstuk cler maritieme
defensie in bet accoord moet worden op
genomen.
Men verzuime niet te bedenken, dat
de Minister van Financiën gekomen is,
na heel veel gepraat en geschrijf over
bezuiniging, met een naai' zijn meening,
afgerond plan. Dit plan bevalt menigeen
niet.
Hoe meer in slechten zin de demagoog
uitkomt in het parlementslid, boe krasser
het „tegen" gehoord werd inzake de in
de rnillioenennota genoemde versoberings-
plannen.
Er stond niet in genoemde nota: Zóó
is de eenigste wijze om er te komen, maar
wel met andere woorden: zóó kan het,
welnu zoo moet het.
Voor en na meende men felle critiek
op een of meer onderdeelen van het gan-
sche plan te moeten uitoefenen.
Alleen maar weer, men waagjte het erop
ei- iets dat beter lijkt en meer waarde
heeft, voor in de plaats te stellen.
Zoolang dat niet is geschied, zal men
genoodzaakt zijn de eenmaal in de mil-
lioenennota ontwikkelde methode tot ver
sobering te aanvaarden óf zich te behel
pen - wat zeer igoed kan zonder onze
partij.
;De vooruitgang der Roomschen.
Inzonderheid in vrijzinnige kringen
hanteert men gaarne tegen den verkie
zingstijd het wapen van het Roomsche
spook. Op goedgeloovigjen, huiten de krin
gen. welke een vrijzinnige levensbeschou
wing koesteren, heeft dit spook wel wat
uitgewerkt. Vooral in Zeeland.
Nu hel. kabinet Ruij's de Beerenbrouck
vijf jaar aan het bewind was, kan het
waarde hebben eens na te gaan in hoe
verre de Roomschen, meer clan hun bil
lijkerwijze toekomt, officieele functies
hebben ingepalmd.
'i Spreekt vanzelf dat het innemen
dooi een Roomschen functionaris van
pen of andere publieke betrekking onder
beien die zich eh hunne geestverwanten
slechts bekwaam en geschikt achten,
slecht wordt opgenomen. Des te meer,
•omdat deze lieden het baantjes-monopolie
schenen te moeten bezitten. Bedenkelijk
is het daarom, wanneer men zooi nu en
dan in Rechts-Protestantsche kringen
alarm hoortmaken over „Roomsch ge-
gevaar" en wel op> aanstichting van
menschen, die om hunne politieke be
ginselen eeuwigdurend politieke gevange
nisstraf "verdienen. De gang van zaken
bij de behandeling der vlootwet heeft
wei uitgewezen, dat men het van de
linksche heeren volstrekt niet hebben
moet of verwachten kan. Doior alles wat
in staatszaken zich aan God noch gebod
stoort, wordt éen lijn getrokken. Te min
der is er reden voor rechtsch-protestan-
ten om zich verbolgen te betonnen over
•de, billijke gelijkwaardigheidststelling der
Roomschen, wijl zij evenzeer in de ver
drukking zich bevonden en steen en been
moesten klagen over de stelselmatige
uitsluiting van staatsambten. Daaraan is
gelukkig sinds de laatste 25 jarep een
einde gekoTnen; veel onrecht is sedert
dien hersteld.
M ij laten hieronder enkele voorbeelden
volgen waaruit kan worden afgelezen,
dat in de verste verte Rome nog niet
zooals de lastertong gaarne beweert
de baas is, nog niet allerlei publiek ambt
veeltallig boven billijkheid vervult.
De, provincie Utrecht omvat 72 ge
meenten. Door vele combinaties van .2
zelfs 3 gemeenten onder één burgemees
ter telt men in deze provincie 46 bur
gemeesters. Van deze 46 waren voor
14 jaren 4 burgemeesters Roomsch. Die
bevolking van Utrecht is voor 31.74 pet.
of bijna 1/3 Roomsch. Volgens deze ver-
'houding zou men kamen tot 14 Roomsche
hurgemeesters. En het aantal Roomsche
burgemeesters in Utrecht is: 11. Neem
b.v. de gemeenten Bunnik-Odijk-Werkho-
ven; aan het hoofd staat een niet-Room-
sche burgemeester, terwijl de bevolking
in Bunnik bestaat uit 51.55 pet. Room
schen Odijk 67.22 pet. Roomschen, Werk
hoven 68.03 pet. Roomschen of ge
middeld 62.26 of 3/5. Hopgland heeft een
niet-Room'sche burgemeester, ofschoon
ide bevolking voor 74.63 pet. Roomsch is,
Eemnes 54.82 pet.
Neem het notariaat, waarin de achter
stelling van Roomschen en rechtzinnige
protestanten evenzeer groot was. Weinig
deelde men tot voor enkele jaren terug
de meening welke Mr W. F. Treub,
Ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
A b o n n e m e n t s p r ij se
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummersf0.®
Prijs der AMvertentiën:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke kortiffij.
destijds Redacteur van het „Weekblad
voor Notarisambt en Registratie" (no.
1014, 2 Juni 1889) ten hoste gaf: „Tot
hel uitoefenen van het notariaat in Katho
lieke streken zij'n de Katholieke candida-
ten ceteris paribus - het meest ge
schikt. Het is dus in het welbegrepen
belang van het publiek en het notariaat
hun de voorkeur te geven boven hunne
Abel-Katholieke mededingers. Om. dezelfde
reden, behoort in een protestantsclie
streek een Protestant een streepje voor
te hebben.
Om weer Utrecht tot voorbeeld te ne
men. De Roomschen - zoo stelden wij
hoven vast maken 31.74 pet. der
bevolking uit. Bijna een derde. In Utre-cht
zijn 47 notarissen, waaronder 7 JLcom-
ischen. De lezer oordeele nu zelf over
'de ?.g. gelijkheid voor de wet. Ook Gel
derland kent meerdere onjuiste verhou
dingen. W.ychen b.v. is voor 96.43 pet.
Roomsch. de notaris is vrij'zinnig, kan
ton Eist is voor 66.19 pt. Roomsch.
niettemin zijln er 3 P'rotestantsche en 2
Roomsche notarissen. (Nu 'is daar een
(Roomsche) vacature. Dat deze scheeve
verhouding nu toch niet nog scheever
worde!) In het geheele Arrondissement
Arnhem, omvattende de kantons Arn
hem, Wageningen, Nijmegen, Eist, Does
burg en Terborg, is de bevolking voor
49.76 pet. Roomsch. Onder dit arron
dissement ressorteeren 49 notarissen en
daarvan zijn niet 24 Roomschen doch
1.6. Daar is het arrondissement Middel
burg met zij'n voor 30.47 pet. Roomsche
bevolking of bijna 1/3, met 28 notarissen,
waaronder 7 Roomschen. Waarlijk er is
reden wat voorzichtig te zijn met de
propaganda van en 't geloof in 't Room
sche spb<ok. Laat het Protestantisme zelf
/zich hoeden voor ondergang. Gemakkelijk
valt het aan te te tooiien, dat. de voor
uitgang, uiterlijk en innerlijk, der Room
schen niet zoo groot is.
Stresemann's aftreden.
De correspondent van de „N. R. Ct."'te
Parijs meldt I
Stresemann's aftreden maakt hier niet
veel indruk. In elk geval werd het ver
wacht. Links stelt Poincaré deels voor
het echec aansprakelijk. Stresemann zocht
overeenstemming met Frankrijk, onder an
dere blijkens uit het opgeven van het
lijdelijk verzet in het Roergebied. Parijs
wees de toegestoken hand af. Nu gaat hij
heen op het oogenblik, dat, Stinnes en
de zijnen met de Franschëiï in de. Roer
een economische overeenkomst sluiten.
Zal deze onder Stresemann's opvolger uit
voerbaar blijken? Men is niet gerust erop,
immers kan een volgende minister-presi
dent Cuno's voorbeeld volgen en den
magnaten verbieden zaken met de ge
allieerden te doen. Da,n ware Frankrijk
van den wal in de sloot geraakt.
Naar een nieuw Duitsch kabinet.
Rijkspresidenl Ebert heeft den vroe-
geren minister van Wederopbouw in het
kabinet C'uno, dr Albert, de vórming op
gedragen van een nieuw ministerie, welke
•opdracht door Albert is aanvaard.
Hieruit is gebleken, dat een politiek
kabinet zoo goed als onmogelijk is en
imen is daarom ten slotte tot het oor
spronkelijke plan teruggekeerd, om een
man, die buiten de politiek» partijen staat,
en van wien men dus een onpolitiek
zakenkabinet kan verwachten, bij wijze
van overgangskabinet, inet de vorming
van een nieuw ministerie te belasten.
(Crt.)
Duitsche kinderen naar Frankrijk.
Naar een particulier telegram uit Ber
lijn aan de „Frankf. Ztg." meldt, heeft
het Fransche comité der internationale
arbeidershulp iaan de Fransche arbeiders
eeïi oproep gericht, om tot ondersteuning
van de noodlijdende bevolking van
Duilschland een aantal Duitsche arbei
derskinderen gedurende meerdere maan
den op te nemen.
De oproep heeft een zoo snel succes
gehad, dat het Fransche comité zich reeds
kon bereid verklaren om in de eerst
volgende dagen het eerste kindertransport
op zich te nemen. Ongeveer 500 kinderen
zullen binnenkort naar Frankrijk vertrek
ken.
De veiligheid in de treinen.
Naar aanleiding' van besprekingen, door
de Nederlandscbe Spoorwegen op het mi
nisterie voor verkeerswezen te Berlijn ge
houden, ter verzekering der veiligheid
van de reizigers in de internationale trei
nen, heeft de Duitsche minister voor ver
keerswezen, den verschillenden spoor
wegdirecties in Duitschland aangeschre
ven, den treinbeambten en boven hen
gestelden ambtenaren op te dragen, dat
zij zich niet alleen moeten bemoeien met
de controle der plaatsbewijzen, maar dat
zij zich ook zooveel mogelijk moeten toe
leggen op de beveiliging der reizigers
tegen verdachte personen en wel door
zich niet op te houden in dienstafdelin
gen, maar door zich 'geregeld door de
zijgangen der rijtuigen te begeven en de
verschillende aJ'dcelingen in het oog: te
houden. In het bijzonder moeten slecht
bezette afdeelingen bewaakt worden.
Als gevolg van deze aanschrijving wor
den de treinen ook nog door speciaal
daarvoor aangewezen opsporingsbeamb
ten begeleid, en heeft een bijzondere be
waking plaats der treinen van en naar
Bentheim. De genomen maatregelen zijn
doel tref fencle bevonden
Korte berichten.
Thans is ook tussChen de groep-
Stiiines en de Micum overeenstemming
bereikt, zoodal thans alle industriëelen
in liet Ruhrgebied met de bezettinigsauto-
riteiten een regeling hebben getroffen.
Te Keulen hebben ernstige duurte-
onlusten plaats gehad. Er werden tal van
winkels geplunderd.
Venizelos is door kolonel Pangaios
uitgenoodigd naar Griekenland terug te
keer en; de staat van beleg in Grieken
land zal heden worden opgeheven.
Amerikaansche reliefbeambtcn voor
liet naburige Oosten werden in micldcn-
Armenië door bandieten overvallen. Nadat
de rijst en' het graan waren gestolen,
trokken de bandieten zich terug.
Voordat de rijksdag Vrijdag stemde
over de verworpen motie van vertrouwen
in het kabinet Stresemann werd een mo
tie der communisten, om Hitler, Luden-
dorff, Yon Lossow en Von Kahr terecht
te doen staan wegens landverraad (de
putsch te M'aiichen) verworpen met 193
legen 166 stemmen.
Volgens een bericht uit Moskou, is
Alexander Notsjiloff, vroeger woonachtig,
te Chicago, ontslagen als president van
de Industrieele Bank te Moskou, hij zal
dooi' de Russische regeering. wegens het
plegen van frauduleuse handelstransacties
worden vervolgd.
- De collecte voor geteisterd Japan
heeft in België opgebracht de som van
1.100.000 fr.
Tusschen Kieff en Charkoff is Vrij
dag een trein door bewapende benden
overvallen en leeggeplunderd.
De Spaansche souvereinen zijn giste
ren te Florence aangekomen, waar zij
geestdriftig werden toegejuicht.
Een bom is gisterenmorgen vroeg
óp den drempel van het Spaansche con
sulaat te Philadelphia ontploft. Er zijn
geen dooden, maar een aantal menschen
werden uit hun bed geworpen. De gevel
van het consulaat is verwoest.
Een tweede hom is op den drem
pel der Italiaansche bank, waar ook het
Italiaansche consulaat gevestigd is, ont
ploft. Aan het gebouw is ernstige schade
aangebracht.
Aan minister Curie, professor aan
de universiteit te Parijs, is bij gelegenheid
van den 25sten verjaardag van de ont
dekking van het radium als nationale
belooning een jaargeld van veertigduizend
frank toegekend.
Op de Oostkust van Voor-Indië heeft
een cycloon gewoed, die groote schade
heeft aangericht. De spoorweg werd over
een lengte van meer dan honderd mijl
verwoest. De schade wordt geraamd op
ongeveer driehonderd duizend pond ster
ling.
Te Vera Cruz zijn de gebouwen
van de petroleummaatschappij Oceano
volkomen afgebrand. De schade wordt
op meer dan 3 millioen pesos berekend.
Vrijdag is in het gebouw der kolo
niale unie te Brussel een groot station
voor radiophonie geopend, dat een golf
lengte heeft van 410 M.
Op den tocht dien de Engelsche (li
berale) ex-minister Lloyd George vanuit
Londen door het land ondernomen heeft,
denkt hij vijf millioen kiezers te kunnen
bewerken. Een eskorte van clectriciens
reist hem vooruit, om overal geluidver
sterkers aan te brengen, die zijn woorden
voider moeten dragen dan anders moge
lijk zou zijn en hem in staat zullen stel
len zijn stern te sparen.
Lord Curzon, de Engelsche (con
servatieve) minister, die verzoeken van
de hand heeft gewezen om te spreken
ten behoeve van de conservatieve can-
didaten, heeft verklaard, dat hij ten ge
volge van de buitengewoon onrustwek
kende positie van de buitenlandsche aan
gelegenheden op het departement van bui
tenlandsche zaken moet blijven.
Te Gelsenkirchen, Rothausen en Es
sen is het tot hevige plunderingen geko
men. In Gelsenkirchen zijn drie burgers
gedood en velen gewond. Vooral levens
middelenwinkels werden geplunderd. In
Bodmin zijn vele communisten in hech
tenis genomen. Men heeft een communis
tische samenzwering ontdekt, die zich
over liet geheple Ruhrgebied uitstrekte.
liet zekerste en eenvoudigste genees
middel "legen galzucht, slechte spijsverte
ring en verstopping vindt gij in Foster's
Maagpillen. Zij zijn het zacht werkende
laxeermiddel, waaraan iedereen nu en
dan behoefte heeft. Zij staan de natuur
hij, en het gebruik er van wordt geen!
gewoonte. Prijs per flacon van vijftig
versuikerde pillen f0.65; in apotheken
en drogistzaken. (10)
De crisis duurt voort.
Mr dr D. A. P. N. Kooien, voorzitter
der Tweede Kamer, heeft aan H. M. de
Koningin verklaard, niet in staat te zijn
de opdracht tof samenstelling van een
nieuw kabinet te aanvaarden.
„De Rotterdammer" schreef, nog voor
bovenstaand bericht bekend was:
„Gelijk bekend stelde de anti-rev. Ka
merfractie zich van meetaf op 't stand
punt, dat 't gebeurde op 26 Oct. een
kabinet, steunend op de drie groepen dei-
rechterzijde, voorshands onmogelijk maak
te, tenzij herstel der schade werd ver
kregen en de redelijke zekerheid werd ge
geven, «dat herhaling niet te verwachten
is. Besprekingen welke de strekking had
den om dit te bereiken, hebben niet tot
het gewenschte resultaat geleid, zoodat
rle vorming van een kabinet uit de drie
groepen der rechterzijde thans niet meer
te verwachten is.
De neiging om wederom een coalitie
kabinet te vormen was bij de chr.-hist.
partij vrij sterk, doch 't is niet te ver
wachten, dat R.-K, samen met de Chr.-
Hist. de regeeringsverantwooi'delijkheid
op zich zullen nemen."
Hierbij dient nog gemeld, dat volgens
de N. R. G. „de Chr.-Historiscben op
zijn hoogst een niet «onwelwillende hou
ding zouden hebben aangenomen", ter
wijl de heer Snoeck Henkemans in „Ko
ningin en Vaderland" o. a. schreef: „En
de Chrislelijk-His tori scheh lacht hun
de toekomst tot een Kabinet-Kooien on
voorwaardelijk toe? Zeer zeker niet;...
het ware den Chr.-Historischen zeer aan
genaam geweest als een nieuw .Kabinet
had mogen staan onder Chr.-Historische
leiding. In 1922 was de toeleg in
die r i c hst i n g b ij n a geslaagd;
thans was slagen in die richting veel
moeilijker."
De Maasbode merkt naar aanleiding van
dit bericht op:
„De vorming van een rechtsch kabinet
is niet afgestuit op verzet bij de andere
rechtsche groepen en zeker niet op on
willigheid der Katholieken om tot de vor
ming van, een rechtsch ministerie mede
te werken'. Dat is herhaaldelijk duidelijk
genoeg gebleken, zoowel in cfe pers alsi
in de vergaderingen, waar R.-K. Kamer
leden het woord voerden. Steeds ook be
toonden zij zich bereid tot overleg om
de „breuk" te herstellen. Maar voor zoo
ver wjj meenen te wéten, zijn door de
Anti-Revolutionairen nooit aan de andere
groepen daartoe concrete eischen gesteld
of voorstellen gedaan.
Het lijkt ons daarom dan ook onjuist
van het A.-R. orgaan om het voor te
stellen alsof het falen der pogfng van
den heer 'Kooien niet aan hen, maar
aan anderen is te wijten.
Wij meenen dan ook uit het bericht
van de „Rotterdammer" geen ander be
sluit te mogen trekken dan dit, dat de
Anti-Revolutionairen hunnerzijds op het
oogenblik geen bestaansmogelijkheid zien
voor een rechtsch kabinet.
Het gevolg zal zijn, dat de crisis nu
in een andere richting zal moeten wor
den opgelost."
Deze laatste opmerking is juist, want
terstond heeft H. M. de Koningin opdracht
HV MA. BOKMA DE BOEP A° 1601 LEEUWARDEN
tot samenstelling van een extra-parlemen
tair kabinet verleend aan Jhr. Mr F.
Beelaerts van Blokland, Buiten
gewoon gezant en Gevolmachtigd Minis
ter, chef der afdeeling Diplomatieke Za
ken van het Departement van Buitenland
sche Zaken, welke verzocht deze op
dracht in beraad te mogen houden.
De herdenking van den dag, waarop vóór
350 jaar Middelburg van het Spaansche
juk werd verlost.
Door een voorloopiig cofnité tot herden
king van het feit van het 350 jaar geleden
zijn, dat Middelburg van het Spaansche
juk werd verlost, was tegen Zaterdag
middag in de groote zaal van het Schut
tershof een voor 'ieder toegankelijke ver
gadering belegd, welke vergadering druk
was bezocht.
Aan de bestuurstafel hadden plaats ge
nomen de heeren Mr. J. H. v. Bel,
J. H. Deibei, ds M. v. Empel,, H. J.
G. Hartman, W. Hioolen en mr G. W|.
van der Veur.
Dó voorzitter van het voorloopig co
mité, de heer mr van Rel,, wees er op,
dat hel 22 Februari a.s. den dag zal
zijn, waarop voar 350 jaar Middelburg
bevrijd werd van het Spaansche juk.
„Dit is van groote beteekenis gebleken,
niet alleen voor Middelburg; maar voor
geheel Zeeland. D|it was de aanleiding;
tot de vorming van het comité, waarin
ook zitting heeft de heer mr A. A. de
Veer, die tot zijn spijt wegens ambts-t
bezigheden verhinderd is aanwezig te'
zijn.
Dit comité schreef de vergadering uit
en het is spr. een aangename .plicht
de aanwezigen dank te brengen voor de
belangstelling in het streven van het
comité.
Als hel waar is, wat gefluisterd wordt,
dat H. M. de Koningin zelve bij' de
feestviering aanwezig zal zijn, dan z'al dit
zeker aan het feest grooten luister bij
zetten.
"Die commissaris der Koningin en de
burgemeester verklaarden zich reeds be
reid lid' van het eere-comité te worden.
De datum is -minder geschikt voor
een feestviering. Het hoofdfeest zou dan
oiofc op. een lateren datum, in Mei of
Juni moeten plaats hebben. Maar toch
zou 22 Februari niet onopgemerkt moglen
voorbijgaan. In een at' meer samenkom
sten, b.v. in de Nieuwe Kerk, zofii een
of meer sprekers de beteekenis van het
ontzet van Middelburg kunnen uiteenzet
ten. Het voorlaopig comité heeft daar
bij gedacht aan de professoren Kernkamp
en Brugmans, en heeft zich reeds met die
heeren in verbinding gesteld.
Op 28 Februari zal naar verluidt een
kerkelijke herdenking plaats hebben van
het feit, dat het dan 350 jaar geleden
zal zijn, dat ihet perst in Hervormden
zin in de kerk te Middelburg werd ge
preekt. Maai- daar wil het comité zich
buiten houden, daar dit een zuiver ker
kelijke viering is. Toch zou er een schakel
moeten zijn tusschen 22 Februari en den
eigenlijken feestdag. Hiervoor heeft het
voorloopig comité zich twee tentoonstel
lingen gedacht, ten eerste een van histo
rische platen, slaande op1 het beleg en
het ontzet van Middelburg, ten tweede
een van Zeeuwsche kleederdrachten,
waartoe reeds eerder plannen hebben
•bestaan, die toen echter moesten worden
opgegeven.
Voor den eigenlijken feestdag heeft het
comité zich gedacht een openluchtspel
op de Markt, welk plein met het stadhuis
op den achtergrond, zich daartoe zoo bij'
uitstek leent.
Verder zouden muzikale ommegangen,
vuurwerken enz. kunnen plaats hebben.
Als de geldmiddelen het toelaten zou
ten slotte een blijvend monument in
Middelburg kunnen worden opgericht.
Spr. vraagt nu, of er in de vergadering
personen zijn die andere plannen willen
noemen, die dan zeker oOk in overweging
i zullen worden genomen, waarop dan in
een tweede bijeen te roepen vergadering,
vaste plannen kunnen worden voorge
steld. Intusschen zullen bijdragen moeten
worden ingezameld.
De heer mr J. F. van Deinse wees er
op', dat voor de verwezenlijking der plan
nen veel geld zal noodig zijn en vrqeg
of door wekeiijksche bijdragen niet meer
zal worden bereikt dan door giften in
eens. Verder vraagt spr. of de Markt wel
de beste plaats is voor een openlucht-
spiel, daar ook al maakt men voor het
Stadhuis een verhooging, personen die
aan de andere zijkte van de Markt staan,