omen, men, lepig. i%o 46 Donderdag 2$ November 1923 38e Jaargang in Erf, Inboedel nstbode AART RE MESMAAKERE Buitenland. Binnenland. iber 1923, ïmber 1923, toopen SATIËN. irof-, Hoef- lelsmid. FEUILLETON. DE BUSS8HIETER TAN MIDDELBURG. A A 1ERV00RT IP antant geld n Ï1 uur, ten :r J. ERME- »rd, in pacht r, achter het |r H Mol te zal verga- ba ten ver- LOUWERSIE ide aan den UJPOT TEN |i*uur, in het Bimmel te Jrp, in het oningen, met en Varkens» op het dorp, en „102 ter 127 Centiaren woning wijk Inuari 1924 of le woning wjjk 1924 met ge 1.50 per week, engrachtsweg, met 90 Roede®, irden. na afloop dsr /óór de woning froond door Jan achtige Melk- ,cht), 3 Veeren 'afel, Stoelen, oons Ledikant, met Tafeltje, i, Spekstander, l, Planken, Sta en Aardewerk ende goederen,, p den dag van 12 uur. te bezichtigen, lagen vóór den )t 12 en van 2 n dezer veiling ;ingen verkrijg van Notaris CATE aan des delburg. DAM. 00—f 500. RS, Kamperland. OP: wagen, met overdekte neembaar, rscheweg F 239, ourg. PRIJS Ikoenen, Eenden, onijnen. 70ERKENS, 315, Middelburg DOP: emaan Kachel ruilen Smid, Buttiage zoor tijdelijk ju dienste, itter L. O. Bureau oes. an of met Mei •komende IHeïd Knecht OLE, Souburg. k der tegenwoor* DE DREU, Elle. Orukkers-Expleitantea «0STEFWAAN LE COINTRE «OES Bureaux: Lange Vorst straat 6* —78, Gees Tel.: Btdmclie ne. 11; Adaeiaistratie ne. 51 Postrekening Ne. 3W0I. Bijkantoer te Middelburg: Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. ne. 259 De Zeeuw Rondom de Crisis. Dif is de rede, uitgesproken 13 Nov. in de Raamkerk te Amsterdam door Zijne Excell. H. Colijn, minister van financiën. Zij is gedrukt ter drukkerij van „De Stan daard" te Amsterdam, en bij alle boek handelaars verkrijgbaar. De prijs is 30 cent. Dat is voor een belangstellende niet te veel. Velen zullen, na de verslagen en de discussies in de bladen gevolgd te hebben, willen weten wat 'de leider onzer partij in bedoelde volksvergadering precies heeft gezegd. Maar de „halven" onder ons, de dissidente broeders, de 'ambtenaren, de kleine man, die geen 30 'cent missen kan, zij allen moeten dit vlug- Schrift lezen. Zij moeten weten waar 't om gaat. Daarom had men moeten trachten door goedkooper arbeid en materieel ter stond maar een volksuitgaaf van tien cent per exemplaar b\j getalen verkrijg baar te stellen. Edoch, allicht kan 't nog wel. Niet zoo verwacht. Mi Kooien' is belast met de vorming van een nieuw kabinet. Wij hadden dit niet verwacht, op meer dan één grond. Edoch de opdracht is een daad van de Kroon en behoort derhalve niet ge- critiseerd te worden. Maar de personen clie de Kroon in deze richting hebben geraden, zullen eenmaal blijken een groote verantwoordelijkheid op zich geladen te hebben. De felste bestokers van de Vlootwet en van de Bezuiniging en van de Regee ring en van den minister" Colijn waren de heeren Marchant, Troelstra en Dres- selhurjs; in deze volgorde hadden wij ge hoopt dat de opdracht zou zijn uitgegaan. Bereids hadden deze heeren de natie er wel op voorbereid, dat het niet gaan zou, hetzij omdat hun gestel het niet toeliet, of omdat, zij Rechts voor de eer aanwezen, of niet op een meerderheid met de Roomsche dissidenten dorsten tekenen. Doch omtrent deze laatstgenoem den hadden zij immers geen zekerheid, de wijl zij tot hiertoe zwegen. Eerst wan- "neer door elk dezer drie opponenten aan de Kroon mededeeling ware geschied van gebleken onmacht en machteloosheid, had den wij durven hopen op een aansturing in tegengestelde richting. Eerst toch hadden deze drie heeren moeten erkennen, en had de natie het moeten zien, dat het gemakkelijk is te redevoeren, af te kammen, te interrum- peeren, en af te breken, en schade aan te richten, 'dan schade te herstellen, op ie houwen en beter te doen; een mi nisterie naar huis te zenden, nog wel op zijn Troelstra'sch met een gebaar van -bereidvaardigheid om het te vervangen, dan een ander ministerie saam te stellen. Het heeft echter zoo niet mogen zijn. i Nu is mr Kooien bezig de opdracht in •overweging te nemen. Wij laten hem na tuurlijk stil zijn werk doen. Doch wij spre ken er de verwachting bij uit, dat de antirevolutionairen nu niet en nooit weer in eenig coalitieverband zullen treden, me't welke partij ook, wanneer niet wederzijds gestipuleerd is en derhalve vaststaat dat, men met de plannen van het op de sa- menstemmende partijen berustende kabi net accoord gaat. Wij behoeven nog niets terug te nemen van onze meening, uitgesproken in ons nommer van 27 Oct. j.L, namelijk dat de Fen vernaai tijdens het beleg van Middelburg door de Watergeuzen. (1572—1574). door CHR. HONDIUS. (Auteursrecht voorbehouden.) 35). Inmiddels is Middelburg in rep en roer. Al spoedig zijn de burgers door 't alarm uit hun slaap gewekt en verbreidt zich de mare van den mislukten aanslag. Ook Geerts is al vroeg gewekt dooi de ongewone drukte op de straat en al spoedig verneemt hij daarvan de oorzaak. Maar wélk een schrik bevangt hem als hij verneemt, dat de gansche poortwacht. van de Noorddampoort gekneveld naar 's-Gravensteen js gevoerd. Immers onder hen bevindt zich Aart de Mesmaaker. Zeker zal ook hij van verraad beticht worden en nu gaat hem een licht op, waarom hij zich in de laatste dagen zoo afgetrokken heeft betoond. Maar hoe zal hij deze nieuwe Jobstijding aan Baxte overbrengen? En toch, hij kan ze niet verzwijgen: beter dat zie door hen hierop wordt voor bereid, dan dat een ander haar deze droe ve tijding rauwelings op "t lijf werpt. Reeds hoort hij haar in 't achterhuis breuk in de Roomsche Staatspartij, en hiermee ook in de coalitie, lang voorzien, nu gekomen en voor lange jaren onher stelbaar is; en dat de antirevolutionaire partij, weer als voor 1886 op zichzelf aan gewezen, haar kracht weer zal moeten zoeken in haar isolement; gedachtig aan Groen van Prinsterers gevleugeld woord: „in mijn isolement" (dat is in mijn be ginselvastheid) ligt mijn kracht- Het geestelijke voorop! Terwijl de politieke crisis voortduurt en de verontruste gemoederen bezighoudt, vraagt de heer Braat. de onverdeelde aan dacht voor zjjn partij. De Plattelandersbond toch heeft een bezielende reclamecampagne ingezet en tracht door, kwistige verspreiding van zijn orgaan „Het Platteland" vermeerdering van het ledental te bewerkstelligen. Bij de talrijke propaganda -artikelen, valt op te merken, dat de grondtoon van die alle is een wooAJ van hulde aan den eminenten leider Braat, die immers, al moge ook bij anderen de gedachte hebJ ben geleefd om het platteland meer naar voren te brengen, de man was die aan deze losse denkbeelden richting en vorm gaf. Toch hebben blijkbaar enkele medewer kers aan dit orgaan zeer wel begrepen, dat de persoon van ften beer Braat moei lijk is te scheiden van een levensbeschou wing, die voor het geestelijke geen plaats laat en enkel met de zuiver stoffelijke belangen rekening houdt. Vandaar dat een zekere heer Watjer de weinig dankbare taak onderneemt om aan te toonen, dat bij den Plattelandersbond de strijd om het geestelijke voorgaat. Tot genoemden heer, voorheen socia list, werd de alleszins gemotiveerde vraag gericht, hoe zijn socialistische idealen verwezenlijking konden vinden in den Plattelandersbond. Welnu, bij de al aanstonds tot misluk king gedoemde poging om op deze vraag een bevredigend antwoord te geven, zegt de heer Watjer, sprekende over de ver wonding tusschen mensch en stof: „Voor mij is de mensch meer. Een dier moge uitsluitend zijn waarvoor de socialist en ach nog zooveel anderen meer den mensch aanzien, voor mij is de mensch ook geest, ja is de ver geestelijking van den mensch, vergees telijking van eigen mensch zijn, wat ons 't meeste stuwt. Die drang is eeuwig in ieder." Aldus hel geestelijke voorop! De les der historie. Datgene wat van A.-R. kant ten allen tijde werd naar voren geschoven in den politieleen kamp, wat Dr Kuyper nimmer ophield als wachtwoord ons toe te roe pen, wordt thans door 'den Plattelanders bond als propagandaleuze gebruikt Het geestelijke voorop, dat was een der grondstellingen waarvan de A.-R. par tij uitging en waarnaar de practische poli tiek werd gevoerd. Het geestelijke voorop, ziedaar een stel ling, steeds vertrapt door den Plattelan dersbond en vertreden door den heer Braat, wiens staatkundige belijdenis van het begin af van het grofste materialisme getuigde. bezig met huiselijke bezigheden. Ze heeft blijkbaar nog niets vernomen en nu ver telt hij haar, wat hij weet, maar zóó, dat ze eerst langzamerhand de ijs el ijk e waar heid vermoeden kan. Maar ze toont zich minder onthutst dan hij gevreesd had - - ach, ze heeft in den laatsten tijd zooveel doorgemaakt, dat ze blijkbaar over haar leed heen is. Den volgenden dag werd afgekondigd, dat niemand, die niet op de wacht ver dagvaard was, zich buitenshuis zou mogen houden of vernachten, niemand ook een ander, 't zij beschuldigde of schuldige onderhoud mocht verstrekken of huisves ting of met raad of daad, middellijk of onmiddellijk mocht helpen op straffe van voor Z. M.'s vijand en der stad ver raders gehouden en terechtgesteld te wor den met verderen last, dat wie eenigen der verdachte personen verborgen wist of an deren hem verbergende of huisvesten de kende/ daarvan terstond aan den Bur gemeester of Baljuw had kennis te geven, wilde hij niet voor hem gehouden worden. Eenige weken hield men zich bezig met het onderzoeken der gevangenen en be schuldigden en onderwierp hen op eisoh van den Baljuw aan een scherp onderzoek op de pijnbank, terwijl men eindelijk eenigen veroordeelde om gevierendeeld, onthoofd of gehangen te worden. Die lijken van vijf gehangenen bleven tot na den overgang der stad aan de. galg bengelen, om eerst daarna door 't nieuwe stadsbestuur afgenomen en door hun bloed- Voor den echten Plattelander is niet de mensch, maar de materie meer. Wie weten wil, hoe zich de heer Braat over den mensch uit, die herinnere zich slechts de onmenscheljjke woorden, door hem te Utrecht gesproken in November 1921 bij den aanvang der verkiezings campagne „Niet het mes er in, maar de valbijl er op. De ambtenaren krijgen kinder toeslag. Ik noem het fokpremie. Het stamboektee krijgt een brandmerk. Zoo moesten we eigenlijk nu ook met de kinderen van "die heeren doen." Het geestelijke voorop is voor den Plat telandershond slechts een onwaarachtige propagandaleuze. Het geestelijke achteraan of juister nog: in het geheel niet, dat is de practijk van den heer Braat bij het licht der historie. Aanvallen op separatisten. Uit het Zevengebergte wordt melding gemaakt van een zeer ernstige botsing tusschen separatisten en hun tegenstan ders. In dp omgeving van Honnef heeft de bevolking veel te lijden gehad van de plunderingen en requisities van een groep separatisten, die omstreeks 4000 koppen telde. Dinsdag werd door de bevolking een separatistenauto aangehouden en alle inzittenden werden doodgeslagen. Te Linz werd eenzelfde operatie toegepast op de inzittenden van een tweede auto en sneu velde o. a. de 'commandant van de sepa ratisten. De gevechten tusschen de burgerwacht van het Zevengebergte en de separatisten zijn veel ernstiger geweest dan oorspron kelijk gemeld is en de separatisten- heb ben daarbij zware verliezen geleden. Het aantal dooden is met 130 niet te hoog opgegeven. De separatisten werden slechts door het ingrijpen der Franschen gered. De Gezantenraad en Duitscfiland. De gezantenraad is tot overeenstem ming gekomen en heeft besloten aan de Duitsche regeering te laten weten, dat de geallieerde controle zonder verwijl her vat zal worden. Betreffende den kroon prins heeft de raad acte genomen van de verklaring van het Duitsche Rijk, dat de prins in December 1918 afstand gedaan heeft van zijn rechten op den troon en van zijn belofte aan de Duitsche regeering om zich buiten de politiek te houden. De geallieerde regeeringen zullen overleg plegen over de maatregelen, die de ge beurtenissen noodïg zullen maken. Een Duitsche nota aan Frankrijk over het separatisme. De Duitsche zaakgelastigde te Parijs, heeft aan de Fransche regeering een nieuwe nota overhandigd, waarin nadruk kelijk wordt geprotesteerd tegen het voort durende steunen van de separatistische ■benden in de Palts door de Fransche over heid, en tegen het hinderen van Duitsche ambtenaren bij de bestrijding der oproer lingen. De nota noemt een reeks van afzonderlijke gevallen op van steun, door de Franschen aan de separatisten ver leend, in het bijzonder te Spiers en te Kaiserslautern, en van ernstig machts- verwanten buiten de stad begraven te worden. 't Spreekt vanzelf, dat- de vlucht van de Mesmaaker spoedig openbaar werd. 11 Juli werd elk gelast hem aan te brengen met een toewijzing van een be looning van 600 gulden en een belofte van voorspraak tot volle vergiffenis zoo de aanbrenger zelf van eene of andere misdaad was beschuldigd. Tevens kondigde men tegen den vol genden dag een algemeene omgang met het Heilig Sacrament aan met bevel aan ieder, om God aandachtig te loven en te danken en verdere bewaring van Hem af te bidden, gelijk ook voor de behouden overkomst van de vloot, die nu van Anti- werpen verwacht werd. 't Was de 5de Augustus 1573. Aan de Segeerspoort tegenóver den Segeersweg, die naar het kasteel Ram- mekens voert, heerschte een buitengewone levendigheid. Nadat de valbrug was neder gelaten, trok een vendel Spaansche soldaten de stad binnen. Maar hun tocht was geen zegetocht: stroef stonden de aangezichten der krijgs lieden; geen opgewekt trompetgeschal kon digde hun koimst aan en als zij dp istad zijn binnengetreden worden ze niet met vreug dekreten verwelkomd; maar als misdadi gers ontvangen hen hunne spitsbroeders. En geen wonder! 't Zijn Spaansche soldeniers van de be- misbruik van de Fransche overheid tegen Duitsche ambtenaren, en constateert bo vendien, dat het oprukken van gewapende separatisten in militaire formaties door de Franschen evenmin is verhinderd als het heffen van requisities. Korte berichten. Dr Zeigner, de gewezen Saksische minister-president, is in zijn woning ge arresteerd. Dr Zeigner, die beschuldigd wordt van machtsmisbruik, is gevanke lijk naar Leipzig gebracht. In verband met den bede- en boete dag was het gisteren in Duitschland als op een Zondag. De winkels waren geslo ten en er verschenen geen bladen. Hoover, de Amerikaansche minister van handel heeft aangekondigd, dat het Departement van handel gedurende De cember een onderzoek zal instellen naar de voedselomstandigheden van Duitsch land. Hoover ontkende echter, dat er plan nen bestonden tot Amerikaansche hulp verleening. Met een officieelen koers van den dollar van vier billioen 200 millard, zijn de prijzen der levensmiddelen in Duitsch land zoo hoog gestegen, dat 95 pet. der bevolking niet in staat is meer te koopen dan het hoog noodige brood en aard appelen. De prijs voor boter bedroeg he den 5.000.000.000.000, terwijl eieren on verkoopbaar zijn. Vele kooplieden willen geen ander betaalmiddel dan dollars of ponden in ontvangst nemen. Te Duisburg zijn verwoede gevech ten geleverd tusschen separatisten, die steun kregen van Belgische soldaten, en Duitschers, die trachtten de separatisten uit het raadhuis te verdrijven. Daarbij is een Belgisch soldaat gedood en aan weerszijden 30 tot 40 menschen gewond. De separatisten hebben 43 Duitschers ge vangen genomen, de Belgen 50 a 60. On der de gevangenen zijn vele arbeiders uit Duisburg, Mulheim en Essen. Te Parijs is een juwelier in hechtenis genomen, die binnen twee jaar tijds voor bijna anderhalf millioen frank goud-in- staven verkocht had, dat afkomstig was van het Fransche goudgeld. De hoogste den van het bosch van Joux in de Jura is gekapt; het was, naar een Fransch blad meldt, eeni neus van 60 meter, die de Pfesident genoemd werd en boven alle andere boomen van ifet bosch uitstak. Men heeft negen uur moe ten werken om den boom van de plaats waar hij geveld is, over een afstand van 400 meter, naar het boschpad te verroe ren, waar hij op een kar geladen kon wor den, dié hem naar de zagerij bracht. Uit Koiistantinopel wordt gemeld, dat de spoorwegstaking ernstig is geworden. Bij botsingen tusschen de politie en "de stakers is bloed gevloeid. Berichten uit Jeruzalem melden dat de gemeenteraad van Nazareth eer> krach tig protest tot de regeering heeft gericht tegen de plannen tot electrificatie. In een der bergkamers van den Hofburg te Weenen (voorheen Keizerlijk paleis) is een schilderij van Velasquez van groote kunstwaarde ontdekt. De schilderij kwam in het bezit van het Weensche Hof in 1759 en stelt de (Spaan sche) infante Margaretha Theresia voor. zetting van Rammekens, dat gisteren aan de Geuzen is overgegeven na een slappe verdediging van enkele dagen. Maar beluisteren wij 't verhaal uit den imond van een der Spaansche krijgers, als hij het volgende vertelt, ,,'tls waarlijk onze schuld niet, dat we tot de overgave gedwongen werden; tegen zulk een overmacht van Geuzen waren we niet bestand, maar dat er verraad in het spel is, staat bij: mij vast. 'tls wel vreemd, dat juist hopman de la Vieuville, onze bevelhebber, te Middelburg ziek lag en 't bevel door zijn schoonbroeder werd waargenomen, toen de Geuzen ons zoowel van de landzijde als van de zeezijde overvielen. En waarom daagde er van de zijde van Middelburg „geen hulp op? Men moet onze seinen toch gezien heb ben". „Maar", zog wordt hem geantwoord, „men had 't hier te druk met Arnemuiden ook hier hadden de Geuzen een aanval beraamd". „Ja, maar 't komt me voor, dat dit slechts een schijnaanval was, om te beter in de gelegenheid te zijn, Rammekens te bemachtigen. Alles was blijkbaar van te voren be raamd die aanval op Arnemuiden, de vermeestering van 't havenhoofd door den Geuzenhopman Bernard, waardoor men van die zijde het kasteel geen hulp kon bieden. Toen dan ook de Geuzen aanvingen een VERS&HIJNT ELKEN WERKDAG A b* n em e 1 spr ijs: R$r 3 maandan, franco per pest, f3.— tt»s«« nammers ft.#5 Prijs «Ier Advertentie»: 1—4 regels f 1.20, elke regel meer 31 ®L tij abonnement belangrijke kertiftg Hel. schilderij, welks echtheid vaststaat,, wordt schoongemaakt en zal tegelijk met een teruggevonden schilderij van Albrecht Dürer publiek worden tentoongesteld. ZIJN UW HANDEN EN LIPPEN pijnlijk, schraal of gesprongen door de koude, gebruik dan de heerlijk verzach tende .en snel genezende Purol. In doo- zen van 30, 60 en 90 ets. Bij apoth. en drogisten. Het vertrek van den gewezen puitschen Kroonprins. De door de soc.-dem. Kamerfractie aangevraagde bijeenkomst van de com missie voor buitenlandsche aangelegen heden uit de Tweede Kamer, om met den minister van buitenlandsche zaken het vertrek van den. gewezen Duitschen kroonprins te bespreken, zal vandaag plaats hebben. De Ex-Ke i z er. In een nieuwe Duitsche nota aan de Fransche regeering wordt verklaard, dat de terugkeer van den ex-keizer niet zal worden toegestaan. Deze heeft daartoe trouwens ook geen verzoek ingediend. De strijld in de textielindustrie. Dinsdag had in Den Haag, op uitnoa- diging van den Directeur-Generaal van den Arbeid, een bijéénkomst plaats van vertegenwoordigers der werkgevers- en arbeidersorganisaties inzake het geschil in de Twentsche textielindustrie. Beide partijen gaven een uitvoerige uiteenzetting van haar standpunt, doch de kansen op een oplossing van het geschil mogen niet groot genoemd worden. Toch Raadslid. Met vernietiging van een besluit van Ged. Staten van Gelderland, waarbij is gehandhaafd de beslissing van den raad der gemeente Arnhem tot niettoelating van G. van Roekei als lid van dien raad op grond dat deze de betrekking bekleedt van rentmeester van het Nieuwe of Ar menweeshuis. is genoemde heer van Roe kei alsnogdoor den Raad van State als lid toegelaten. Formatie van een rechtsch kabinet? Hét schijnt dat de heer Kooien bezig is te trachten een rechtsch kabinet te for- meeren. Hij zou daarbij', zoo meldt de Msb., aldus te Werk gaart, dat hij! eerst de rechtsche fracties polst over de vraag of zij een rechtsch Kabinet willen steunen en haar vervolgens de vraag voorlegt, of zij aan een door hem geformeerd kabinet haar medewerking willen verleenen, om daarna aan de rechtsche groepen een program als basis voor de samenwerking aan te bieden. De onderhandelingen zou den op 't oogenblik in het tweede sta dium verkeeren, n.l. dat thans de. vraag aan de orde is, of de rechtsche partijen een eventueel Kabinet-Kooien zouden wil len steunen. Mr Kooien heeft gistermiddag een on derhoud gehad met den voorzitter van den ministerraad, Jhr Mr Ruys de Bee- renbrouck. Door de Kamerfractie der anti revolutionaire partij; is Dinsdag een be spreking gehouden over den politieken toestand. mijn aan te leggen om de muren te laten springen, terwijl we van de zeezijde uit de Geuzenschepen, die van groote marsen wa ren voorzien, hevig beschoten werden, za gen we geen uitkomst meer, vooral toen de stormladders reeds gereed waren. En waar onze bevelhebber geen voor beeld gaf van moed, was men het al spoe dig er ever eens, dat tot de overgave moest besloten worden; we mochten dan met behoud van lijf en goed naar Mid delburg aftrekken. Maar ik betwijfel, of deze handelwijze door de Spaansche overheid gal worden goedgekeurd. ■Wie -zijn echter 'tkasteel kwijt; daar zetelt nu kapitein Eloi en 't afsluiten van de Middelburgsche haven zal nu niet langer mogelijk zijn. Ik voor mij' behoorde tot degenen, die meenden, dat we nog niet tot de overgave hadden moeten besluiten. En dat ook de Spaansche overheid er zoo over dacht bleek ten duidelijkste bij de aankomst der bezetting. Maar aan de zijde der Geuzen was men des te meer verheugd over de vermees tering van deze sterkte, die voor de Geuzen van zoo groot belang was. Op 't kasteel werden alle aanwezige sol daten bijeengeroepen en een plechtige dankstond gehouden, terwijl de Prins van Oranje uit deze verovering moed greep na de teleurstelling bij 't verlies van Haar lem ondervonden. (Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1923 | | pagina 1