No 44
Dinsdag; "40 November
38e Jaargang
RITMEESTER
AART DE MESMAAKER,
Buitenland.
BinneMlanii.
A
FEUILLETON,
DE BUSSCHIETER VAN MIDDELBURG.
A
Drukkers-Exploitanten:
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorstsiraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKBAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersf 0.0$
Prijs der Advertentie n:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 oL
Bij abonnement belangrijke korting
Een nieuwe decaloog.
Hoewel onzerzijds nimmer is beweerd,
dat de bestaande huwelijkswetgeving feil
loos en niet voor verbetering vatbaar
zou zijn, dit neemt niet weg, dat van
wege de A.-R. partij steeds is betoogd,
dat de grondslagen, waarop onze huwe
lijkswetgeving is opgetrokken, niet mo
gen losgewrikt.
Van andere zijde geschiedt zulks wèl.
Bij den strijd in het losrukken der
stutten, die gezin en maatschappij schra
gen, heeft met name de Nederlandsche
Vereeniging van Staatsburgeressen niet
willen achterblijven en het bewijs trach
ten te leveren, dat haar leden op den titel
van „staatsburgeres" met eere mogen
aanspraak maken.
Een commissie van een zestal leden,
uit haar midden benoemd, ontving op
dracht om een rapport betreffende de
huwelijkswetgeving te ontwerpen, met
welken arbeid men thans gereed kwam
en waarvan de resultaten in het laatst
verschenen maandblad der Vereeniging
werden opgenomen.
Naast enkele nieuwe voorwaarden die
gesteld zouden moeten worden bij het
aangaan van een huwelijk, wenscht de
commissie de gronden, die voor echt
scheiding kunnen worden aangevoerd, met
niet minder dan een negental te zien
vermeerderd.
Vat men de gevallen, waarin uit kracht
der beslaande wet echtscheiding toelaat
baar is, samen, dan zou met het oog op
de nieuwe negen gevallen kunnen wor
den gesproken van een decaloog der echt
scheiding.
Naast de goddelijke tien geboden een
nieuwe menschelijke decaloog.
En terwijl het. zevende gebod van den
goddelijken wetgever u toeroept: „Gij zult
niet echtbreken", wordt een eerezuil des
mensehen opgericht, waarin gegrift een
tienvoudig voorschrift dat zegt, wanneer
ge wel den echt verbreken zult.
Geen huwelijk, maar contract.
Velerlei zijn de gevallen, waarin de
commissie uit de Nederlandsche Veree
niging van Staatsburgeressen ontbinding
van het huwelijk gemotiveerd acht.
Volgens haar is voldoende grond voor
echtscheiding aanwezig indien de huwe
lijksontbinding, wanneer de verbintenis
tenminste drie jaren duurde, met onder
ling goedvinden wordt gevraagd. Tusschen
het verzoek om echtscheiding en de in
williging moet dan tenminste een jaar
verloopen zijn.
Ge hoort het: alleen het onderling
goedvinden beslist hier over het voort
bestaan of het eindigen van hei huwelijk.
Geen sprake is hier meer van een hu
welijk, door God zelf ingesteld.
Geen sprake is hier van een heiligen
huwelijksband, dien God de Heere als
insteller van het huwelijk tusschen man
en vrouw gelegd heeft.
Hier is elke gedachte aan het goddelijk
karakter van het huwelijk geweken, maar
de echtverbintenis verlaagd tot een con
tract, dat men naar eigen inzicht kan
aangaan en verbreekt, wanneer men den
tijd daartoe aangebroken acht.
Wij gruwen van zulk roekeloos spel,
dat den mensch moedwillig en onnaden
kend doet verbreken wat God samen
gevoegd heeft.
In deze den echtbreuk bevorderende
eischen beluisteren we de goddelooze taal
van een Max Stirner:
Een vernaai tijdens het beleg van
Middelburg door de Watergeuzen.
(1572—1574).
door CHR. HONDIUS.
(Auteursrecht voorbehouden.)
34).
Een goede duizend man van de Geuzen
zullen zich op eenigen afstand van de
Dampoort dien nacht in alle stilte in hin
derlaag leggen vervolgens zal er te
Arnemuiden zoowel te water als te land
alarm worden gemaakt om de Middel-
burgsche bezetting buiten de stad te lok
ken.
Alles is zorgvuldig beraamd op aller
stilzwijgendheid kan men rekenen en El-
lewouts staat er borg voor, dat de aan
slag hedennacht zal worden beproefd.
Zoodra 't sein daartoe gegeven is, zal
Aart de Mesmaaker de poort openen voor
een vijftiental Geuzen, die in een afge
brand huis in de onmiddellijke nabijheid
der stad verborgen zijn.
Eindelijk wijkt 't daglicht, de duister
nis bedekt de stad met haar zwarten sluier
De poortwachters zoeken hun slaap-
„Het huwelijk in zijn tegenwoordige
beteekenis moet worden prijsgegeven.
Het huwelijk is niet anders dan de
vaststelling van een interessante ver
houding, trots het gevaar dat die on
interessant en onzinnig wordt. Stellen
de personen geen belang meer in
elkaar, dan is het uit. Blijft de onin
teressante verbinding toch voortduren,
dan wordt de individu slaaf van de in
stelling."
De crisis in de Entente.
Gisteren deden te Londen geruchten
de ronde, welke het deden voorkomen,
alsof de ernstige crisis, welke de entente
ooit heeft geteisterd, overwonnen was. De
geruchten deden een algemeen optimisme
ontstaan. Aan de vreugde welke de eer
ste geruchten veroorzaakten, zal het dan
ook wel zijn toe te schrijven geweest,
dat men zich zeer overdreven voorstel
lingen ging maken van den omvang van
het tot stand gekomen vergelijk. Zoo werd
beweerd, dat Frankrijk groote concessies
zou hebben gedaan; het zou er in heb
ben toegestemd, dat alle dwangmaatrege
len zouden worden uitgesteld en verder
,zou hel zich met een gedeeltelijke hervat
ting van de werkzaamheden der militaire
controlecommissie hebben vereenigd.
Er schijnt echter geen sprake van te
zijn, dat men zoover is gekomen. Er is
blijkbaar een compromis gesloten, waar
door de entente te elfder ure gered is,
zonder dat de oorzaken, welke aan de
crisis ten grondslag lagen, voor goed uit
den weg zijn geruimd. Een gemeenschap
pelijke nota zal naar Berlijn gezonden wor
den, waarin van de Duitsche regeering
een ja of een neen wordt verlangd. Indien
de regeering te Berlijn ja antwoordt, be
hoeft er voor verdere Fransch-Engelsche
moeilijkheden voorloopig geen wees te
bestaan. Antwoordt zij evenwel neen, dan
komt er in den toestand niet de minste
Verandering. De aard van het gesloten
compromis immers wijst er -Op, dat er
tusschen de beide regeeringen geen
groote toenadering is tot stand gekomen.
Wat de kwestie der sancties betreft,
de voornaamste concessie van Frankrijk
bestaat blijkbaar daarin, dat Frankrijk er
in heeft toegestemd, dat in de te verzen
den nota niet met sancties zal worden
gedreigd, terwijl bet mogelijk is, dat En
geland van zijn kant zijn standpunt be
treffende territoriale en militaire sancties
heeft gehandhaafd, doch onder zeker voor
behoud bereid is aan economische sanc
ties deel te nemen.
Aardschokken in Spanje en Frankrijk.
Gistermorgen om 4 uur is een aard
beving waargenomen, die 6 a 7 seconden
heeft geduurd en te Barcelona werd aan-
geteekend. Het centrum van deze aard
beving lag 150 ii 200 K.M. van bedoelde
stad.
Blijkens verschillende telegrammen is
de bovenvermelde aardbeving gevoeld te
Auch, Toulon, in de streek van Taru en
de Garonne, rond Bordeaux, te Montau-
ban en in Barcelona. De schok was ta
melijk hevig, maar er is zeer weinig scha
de aangericht.
Stresemann's positie.
Het is duidelijk te merken, dat de
prachtige overwinning, welke Stresemann
in zijn eigen, partij weggedragen heeft, zijn
plaatsen op en ook Aart volgt hun voor
beeld, maar van slapen is geen sprake.
Hoe traag kruipen de uren voort!
De gedachten verdringen zich in zijn
brein.
Zouden de bevrijders der stad reeds in
de nabijheid zijn?
Maar stilte heerscht alom.
Reeds begint het duister van den korten
nacht te wijken voor de vroege ochtend
schemering.
Daar slaat de poortklok vier!
Hoe bonst hem 't hart in de keel
't afgesproken uur is aangebroken.
Daar opeens laat zich buiten de stad
in de verte liet geluid van trom geroer
en hoorngeblaas hooren.
Door den wach thoudenden hellebaardier
wordt alarm gemaakt, waarop al ras de
geheele poortwacht in 't geweer koimt.
Duidelijk verneemt men thans in de
richting van Arnemuiden het geluid van
een naderend leger.
In allerijl wordt ook in de stad alarm
gemaakt en binnen korten tijd rukken twee
vendels soldaten de Dampoort uit. in de
richting van Arnemuiden.
Maar laat ons zien, wat inmiddels door
de Geuzen was verricht.
Overeenkomstig het plan hadden een
duizendtal krijgslieden uit Vlissingen en
Veere zich in alle stilte gedurende den
positie aanmerkelijk heeft, versterkt en
tegelijk eenige kajm!e heelt gebracht in
de politieke gemoederen. Het centrum
beeft nu ook vergaderd en besloten Stre
seman te steunen, alhoewel hier en ook
bij de democraten geklaag I wordt over
de langzaamheid, waarmede een nieuwe
standaaid wordt ingevoerd. De socialisten
zijn eveneens bijeengekomen. Hun positie
is nog niet klaar, vermoedelijk zullen zij
hesluiten een motie van wantrouwen in
te dienen, maar een, die met motieven
omkleed is. Door deze handigheid hoopt
men de Duitsch nationalen er afkeerig
van te maken met de socialisten inede te
stemmen Van hun kant zullen de
Duitsch nationalen ook een zelfde motie
indienen, waarvoor uit concurrentie de
socialisten weer niet zullen stemmen.
Op die manier denkt men het derde
'kabinet Stresemann van alle kanten met
moties van wantrouwen te kunnen aan
vallen en tegelijkertijd ter been te hou
den.
Overigens is het twijfelachtig of er voor
Vrijdag een beslissing vallen zal. Ver
moedelijk zal do rijkskanselier vandaag
een groote rede afsteken. Woensdag is
boete- en bededag en wordt er niet ver-
gadeid. Donderdag zullen de partijen ant
woorden en Vrijdag is dan gereserveerd
voor de stemming.
Heel deze crisisaffaire houdt ten nauw
ste verband met de brandende Rijn- en
Roerkwestie. D?' Rijnlanders zijn boos,
dat de regeering de werkloozen in het
bezette gebied niet meer wil ondersteu
nen, maar wel die in het onbezette ge
bied. Er wordt nu overwolgen een vaste
som op de begroeting voor de werkloo
zen uit te trekken en deze over de Ver
schillende gewesten te verdeeïen in pro
portie tot de bevolking. De 100 millioen
Rentemark gaat echter in ieder geval
'in het bodenilooize vat van Rijn en Roer,
merkt de Msb. op.
De Hollantlsche keuken te Berlijn.
Gisteren werd in een voorstad van Ber
lijn de eerste Hollandsche keuken ge
opend. Het Nederlandsche comité zal uit
middelen, in Nederland bijeengebracht,
voorloopig 800 inwoners van Berlijn kos
teloos van voedsel voorzien. De opening
werd bijgewoond door den Nederland-
schen gezant, den Nederlandschen con
sul-generaal en den eersten burgemeester
van Berlijn, die hun voldoening uitspra
ken over dit werk. De „Intern. Arbeiter-
hilfe" beschikt thans reeds over 29
volksgaarkeukens, waar dagelijks ca. 5000
personen worden gespijzigd.
De gevaren van den openbaren weg te
Londen.
De gevaren van het verkeer te Lon
den blijken duidelijk uit de pas gepubli
ceerde gegevens. Gedurende Juli, Augus
tus en September bedroeg het aantal
straatongevallen, waarbij1 voertuigen be
trokken waren, niet minder dan 19.263,
hetgeen, met inbegrip der Zondagen, 209
per dag is. Er werden daarbij 158 per
sonen gedood. Particuliere auto's waren
bij het grootste aantal ongelukken (4517)
belrokken en er werden daarbij' 37 men-
schen gedood. Daarentegen werden door
vrachtauto's, ofschoon het aantal ongeval
len daarvoor 1000 minder was, 45 per
sonen gedood.
Er waren 1997 ongevallen, waarbij! om
nibussen betrokken waren en 31 personen
gedood werden: 1110 tram ongel ukken met
.8 dooden, 1690 ongelukken met motorfiet
sen en 17 dooden, 952 ongelukken met
huurauto's en 2 dooden en 17 ongelukken
met straat locomotieven (geen dooden).
nacht in hinderlaag gelegd op een half
uur afstand van de stad.
Veertien of vijftien hadden zich dicht
in de nabijheid der Noorddampoort in een
afgebrand huis verscholen en wachtten
hier het sein,'dat de Mesmaaker geven zou
om de poort binnen te dringen, na de
poortwacht te hebben overweldigd.
Geholpen door de Mesmaaker, zou 't
dan weinig moeite kosten, ook de ove
rige Geuzen in de bijna geheel van
Spanjaarden verlaten stad te voeren en
deze alzoo met list aan de zijde van den
Prins te brengen.
Reeds stond hét derde vendel Spanjaar
den gereed naar Arnemuiden op 'te ruk
ken en had dit reeds de poort verlaten.
Dan, qpeens bemerkt de bevelhebber
een man, die zfch in de richting van de
poort begeeft, maar deze, ziende dat hij
opgemerkt is, keert plotseling terug in
vluchtende houding.
Dit komt den Spanjaard verdacht voor.
Ijlings zendt hij' eenige manschappen in
de richting van den vluchteling en als
de voorposten in 't verbrande huis zich
aldus ontdekt zien, nemen zij ijlings de
vlucht naar de hoofdmacht der Geu
zen in een verder afgelegen tuin.
Maar nu wordt er door de Spanjaarden
alarm geslagen en de soldaten spoeden
zich terug naar de stad; de poort wordt
De grootste groep- betreft, de wielrijders,
die bij 3233 ongelukken betrokken waren,
waarbij 9 personen gedood werden.
.Vrachtwagens (door paarden getrokken)
waren bij 2121 ongelukken betrokken met
7. dooden.
Ehrhardt.
Naar uit Malmö wordt gemeld, verklaar
de kapitein Ehrhardt aan een Zweedschen
journalist, dat hij doelbewust op een krach
tige nationale dictatuur aanstuurt. In den
eerstkomenden tijd zal het 'tvo-lk onmo
gelijk zijn, zich te voeden, en ernstige
onlusten zullen in geheel Euitschland uit
breken. J^an grijpen wij in, zeide Ehrhardt
en scheppen wij orde. Mogelijk is echter,
dat wij reeds eerder aan liet werk zul
len gaan.
Op de vraag, wat er gebeuren zou, als
Frankrijk er zich in mengde, antwoordde
Ehrhardt: „Indien Frankrijk tot een der-
gelijken stap, overging, zou het een land
tegenover zich zien, dat zich in volkomen
oproer bevindt, en voor niets terugdeinst.
Dan zou de wereldvrede ernstig bedreigd
worden".
„Zijt gij dan sterk genoeg om Frank
rijk te kunnen bestrijden?" vroeg de jour
nalist. Ehrhardt glimlachte. „Wanneer het
uur komt, zullen zoowel de noodige wa
pens als voldoende menschen-materiaal ter
beschikking zijn. Wij staan aan eensge
zind tegen over een gemeenschappelijken
vijand, tegenover Flrankrijk, dat tot dus
ver slechts aan den ondergang' van Diuitsch
land gewerkt heeft".
Korte berichten.
De mij'nwerkers in het Loire-bekken
(Frankrijk) hebben last gekregen, het
Werk te hervatten. Waar de maatschap
pijen besloten hebben, het dagloon der
mijnwerkers met 9 frank te verhoogen,
werd tot de hervatting van het werk
besloten.
De lichtdienst tusschen Parijs en
Boekarest, via Straatsburg, Praag, Wee-
nen, Boedapest en Belgrado en de lucht-
dienst tusschen Parijs en Warschau zijn
voor den winter gestaakt.
De Engelsche fascistenpartij is thans
georganiseerd. Als kenteeken zullen de
leden een zwarten knoop dragen, waarop
een witte F. Zij' hebben een circulaire
verspreid, waarin zij1 hun beweging aan
kondigen als een patriottische actie ter
bescherming van koning en rijk, en
waarin zij er op> wijzen, dat zij den
strijd niet willen voeren door terrorisme
van eenigen aard noch door frasen of
geheim gedoe, doch alleen langs den weg
der overtuiging.
Het ambtenaarspersoneel te Spiers
heeft met algemeene stemmen geweigerd
te dienen onder de separatisten.
Gemeld wordt, dat volgens offieieele
mededeeling de Franschen in de laatste
dagen in het Ruhrgebied weer bijna
87.000 billioen M. in beslag hebben ge
nomen.
Aan de Pommersche kust bijl Dam-
kerort zijn de duinen bij' de jongste
stormen over een breedte van iöO M.
weggeslagen. Geweldige watermassa's zijn
in de daarachter gelegen „Ruckower See"
gestórmd. In het Damkerort is het water
de huizen binnengedrongen.
Gisteren liep het ultimatum af, dat
liet personeel van de verschillende groote
bedrijven in Oostenrijk aan de onderne
mers heeft, gesteld. Hun eischen zijn een
algemeene verhooging der loonen met
25 pet. en een evenredige verhooging
gesloten de aanslag is mislukt.
Die Mesmaaker heeft alles begrepen;
hij behoeft 't sein niet te geven.
Maar nu wordt hij zich 't gevaar, be
wust, waarin hij zich bevindt: een scherp,
onderzoek zal warden ingesteld en hij
zal zich niet kunnen verontschuldigen.
Die vlucht is 'teenige 'middel om zijn
leven te redden.
Nog verdenkt men hem niet. Men heeft
er nog geen tijd voor.
Daar ginds in de haven onder de
Leugenbrug ligt een sloep aan een ket
ting, waarmede iederen avond de boom,
die de haven afsluit, gesloten wordt, en
als poortwachter heeft hij den sleutel
in zijn bezit.
Alsof hij zich verzekeren wil, dat de
boom goed gesloten is, springt hij in de
sloep, opent den afsluitboom en onop
gemerkt komt hij buiten de poorten.
Nu grijpt hij de riemen, zoo stil mo
gelijk roeit hij de haven in, maar zijn
oogen staren in dé richting van de stad
of er nog geen vervolgers opdagen.
Men heeft hem blijkbaar in de eerste
ontroering niet gemist of zoekt hem el
ders; maar hij moet zich haasten om
het einde van de haven fe bereiken.
Het zweet parelt hem op 't voorhoofd;
hij voelt zijn krachten bezwijken, maar
de hoop op redding, die met iederen
ZAHDBLAD SIGAREN.
RITMEESTER. 8 c.
PET1TPS 8 c.
REGALIA .10 c.
PENDANT 12 c.
Fdbrikante "4 GfLRS v.SCN U PPEN
SIGAREHFABRIEHENVEEKEHDAAl
van liet grondtoon. De patroons weigeren
deze algemeene verhooging, doch zijin
bereid individueele bijslagen te geven.
De arbeiders dreigen met een algemeene
staking, als hup 'eischen niel worden
ingewilligd.
De bladen melden de gevangenne
ming van den militairen attaché van
het Fransche gezantschap op Duitsch ge
bied, in de nabijheid van de Zwitsersche
grens. Naar verluidt was hij bezig in
lichtingen over de rijiksweerbaarheid in te
winnen,
Het eiland Luzon en de Visayas-
eilanden (Filippijnen) zijn door een wer
velstorm geteisterd. Er werd ernstige
schade toegebracht aan de spoorwegen,
de telegraaf en de te velde staande
oogsten. De stad Manilla staat gedeeltelijk
onder water, zulks ten gevolge, van den
zwaren regenval.
In het centra van scheepsbouw in
Engeland zijn teekenen van nieuwe leven
digheid waar te nemen wegens het voor
uitzicht op een regeling van het .geschil
met de ketelmakers. De werven te New
Castle en Glasgow zien groote drukte
tegemoet, daar veel herstellingswerk ach
terstallig is.
In een verkiezingsmanifest dat
Baldwin tot zijn kiezers gericht heeft,
zegt hij a.m., dat voor een aanmerkelijk
deel van de zeventien lichte kruisers
en een verscheidenheid van kleinere bo
dems, die de eerstvolgende jaren noodig
zullen zijn, de kiel gelegd z'al worden
zoodra de parlementaire goedkeuring
hierop zal zijn verkregen. Dit om de
scheepsbouwnijverheid te ondersteunen.
Jawel!
Naar aanleiding van het vinden
eener bom voor de Fransche legatie te
Weenen heeft de politie gisternacht een
razzia onder de buitenlanders gehouden
en met name veel Duitschers gearres
teerd. Men vond echter geen "bezwarend
materiaal. De Fransche gezant verklaarde
aan het vinden der bom geen gewicht te
hechten.
Een extra-Parlementair
K a b i ne t
De Ilaagsche correspondent van de
„Standaard" meldt, dat Mr Kooien hier en
daar personen schijnt te polsen over de
mogelijkheid der vorming van een extra
parlementair kabinet, dat dan als voor
naamste taak zou hebben de oplossing
van het bezuinigingsvraagstuk.
Ook de Tel. en Msb. melden iets der1-
gelijks.
De vorm der eedsaflegging.
„Hier te lande geschiedt letterlijk niets
om hem, die den eed zal afleggen uit zijn
alledaagscho stemming over te brengen in
de tegenwoordigheid des Heeren."
riemslag toeneemt, hergeeft hem de kracht
en binnen eén half uur bevindt hij zich
buiten de haven en richt hij koers naar
't Zuiden.
Wel vreest hij de moeilijkheid om het
kasteel Rammekens voorbij te komen,
maar langs Arnemuiden in Noordelijke
richting acht hij 't gevaar grooter; daar
zullen de Spanaardjen zeker waakzaam
zijn en zal hij niet ongehinderd kunnen
passeeren.
En steeds roeit hij verder; sturend in
de richting van den Zuid-Bevelandschen
wal, zal hij trachten aan de opmerkzaam
heid van de wachtprs op 't kasteel te
ontsnappen, om zoodoende den breeden
Scheldestroom te bereiken; daar is 't
ruim genoeg om ongemerkt 't kasteel
voorbij en naar Vlissingen te vluchten.
Wel bonst hem het hart in de keel
bij iederen riemslag, maar reeds
blinken de golven der Schelde hem
tegen, nog een enkele poging en hij
bevindt zich in 't ruime sop.
Nu is hij buiten bereik van 't geschut
en uitgeput van inspanning trekt hij de
roeispanen binnen boord en rust hij uit,
maar de krachten begeven hem, hij raakt
zijn bewustzijn kwijt en valt in onmacht.
CWordt vervolgd).
