fto 40 Donderdag 15 November 1023 38e Jaargang Middelburg. SIMONS, endige Ziekte» Olmelioomen lichte, DBAKKEBIJ AART DE MESMAAKER, I 125 - Middelburg, mie, Hoogtezom t door. toorhouder {LIJDERS eld Rundvl eescti Bijbeislootjes j inschrijving Kerk van Kloetinga, i huur gevraagd ie aangeboden nonades en stoffen. A A FEUILLETON. DE BUSSCHIETER VAN MIDDELBURG. 50). A DOCTS. ARTS ilefoon 491. ling van Rheumatiek wrichtslijden, Zenuw- Algemeene zwakte, en Engelsche ziekte tEEKUUR: erkdag 1—3 uur. »s 11-3 uur. ns verkoop uit de het Huis aan het geling nr. 8 te hr. F. Schrijver, ss 20 November '28 dijde verlcooping otaris VAN DISSEL. ce bij kapitaalkrack- i goed is ingevoerd, 'nderneming 200,per jaar en ren franco onder let van dit blad te Goes. 30 jarige ervaring iw breuklijden ver- e bandages, die wij ma A. R. 0E MUIJNCK, irg, Middelburg. voorhandeni nt per pond, Beenliouwerssingel arg. lieuwe sorteering overslag. DE VOS. ge Burg C III, Ie huis Markt, Middelburg. oor het rooken van -■I bij RHULST, Langeviels, iontant ioes in den boom- Ouien Singel;.de merkt. worden ingewacht lov. 1923, ten kan Is VAN DISSEL te voorwaarden ter Zuid Beveland of even onder let ter Courant te Goes klante Zaak in letter B Bureau es. COOP: vare Koe, W. BRIELSMAN, n Huishoudster t. bjj alleenwonend Brieven letter H, Middelburg. rraagd in een net een ziekelijke herstel verande- met vrije kamer in of omtrek K, Bureau De Drukkers-Exploitanten 0OSTERBAAN LE COINTRE GOES Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58 Postrekening No. 36000. Bijkantoor te Middelburg: Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259 De Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG Abonnementsprijs: Per 3 maanden, franco per post, f3. Losse nummersf0.05 Prijs der Advertentiën: 1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 oh Bij abonnement belangrijke korting. Niets nieuws. Ónder de veranderingen, die het Ingediende wetsontwerp tot wijziging der Gemeentewet brengt, behoort o.a„ ook het voorstel om voortaan niet meer aan geestelijken en bedienaren van den godsdienst den toegang tot ■de Raadzaal te ver-bieden. Wie zich over de strekking dezer wetswijziging mocht verwonderen, be denk slechts even, dat hiermee geen nieuwe doch een reeds bestaande weg wordt, ingeslagen. immers in de jaren 1887 en 1903 werd de slagboom opgeheven, die den kerkdijken hoogwaardigheidsbeklee- ders liet lidmaatschap respectievelijk van de Staten-Generaal en van de Provinciale Staten ontzegde. Zoo handhaafde enkel de Ge in e e n t. e w e t een uitsluiting, die voor een tweetal „meerd'ere" regee- ringscolleges niet. meer 'houdbaar was gebleken. Met de schrapping van lid h uit art. 23 der Gemeentewet wordt dus allerminst een novum ingevoerd. Hier is niet anders dan een voort- sehtijden op het eenmaal ingeslagen pad, een consequent doorvoeren van een principe, d|at. in andere colleges needs tot werkelijkheid, werd. Vermenging ie vreezen? Wat van deze doelbewuste uitslui ting toch; de oorzaak geweest mag .zijn De weinig gerechtvaardigde, .maar niettemin sterk gekoesterde vrees heerschte, dat,, wanneer de geeste lijke of bedienaar van den godsdienst zijn intrede zou doen in den gemeen teraad', daaruit eente duchten ver menging zou ontstaan van politiek en godsdienst. Zij, die pan hun gees telijk ambt zich. hadden gewijd, dien den bun werkzaamheid niet te ont plooien iti politieke regionen. Ge verstaat, dat zoodanige beschou wing niet meer is „vian dezen tijd". Van ,het gevaar, dat te wachten is bij een noodlottige vermenging van politiek en godsdienst, placht ge wel uit liberalen en soeialistischeii mond te hooren spreken, doch de Calvinist kent.deze vrees niet. Juist het tegenovergestelde staat liij voor. Echt, anti-revolutionair gedacht is hei ruist om de toepassing der begin selen. die ge op godsdienstig ge bied belijdt, ook door te voeren op staatkundig terrein Godsdienst is geen privlaatzaak, maar een zuurdeesenr, dat geheel het deeg doordringt, een 'allesbeheer- schende factor, die zich in gansch uw leven openbaart. Vandaar dan ook, dat bewust po sitie dient gekozen tegen een> beschou wing, waarvan de bestreden bepaling uit de Gemeentewet het, uitvloeisel was. Weinig streelend. Gaat men na, welke personen voor bet Raadslidmaatschap m aanmerking kunnen komen en welke eischen voor de verkiesbaarheid worden gesteld, dan kan veilig worden beweerd, dat zacht uitgedrukt de steller der desbetreffende bepalingen te dien op zichte niet kiescnikeurig was. Een vernaai tijdens het beleg van Middelburg door de Watergeuzen. (1572—1574). door CHR. HONDIUS. (Auteursrecht voorbehouden.) Somber luidden op Zondag 16 Jtfei 1573 de groote klokken van de drie parochie kerken en verkondigden, dat wederom een Aanzienlijk inwoner door den dood was opgeroepen. Nauwelijks twee dagen geleden hadden dezelfdf metalen stemmen het overlijden gemeld van burgemeester Soeteman, thans deden zij, den volke kond, dat Bisschop Nieolaas d'e Castro op 70-jarigen leeftijd het tijdelijke mei het eeuwige had ver wisseld. Die treurmare ging van mond tot mond en wanneer we wederom, toegang hekomen in 't huis van Lieven Geerts, dan bemerken we, dat ook hier dit afsterven onder werp van het gesprek uitmaakt. .Waarover zou men ook anders spreken in deze droeve dagen? Wel was cle schoone bloeimaand aan- Terwijl mensclren van allerlei slag op een Raadszetel aanspraak maken, terwijl politici van velerlei gaiding den R,aad binnentreden, terwijl zelfs afge vaardigden eener zoogenaamde rapiiil- le-plartn niet worden geweerd, bleef de poort, voor predikant of geeste lijke gesloten. Zij wiaren do politieke paria's die, hoè uitnemend wellicht toegerust, hoezeer ze ook een sieraad konden geweest zijn voor het achtbare col lege van den Raad, tot den kring van gemeentebestuurders nimmer geraak ten. Zij waren het, op wier voorhoofd al mochten ze nog zoo goede bur gers zijn en hun woonplaats nog zoo'n goed hart toedragen het brandmerk was gedrukt, dat ze ge- meiridegefahrlich, een gevaar voor de gemeente, waren. Allesbehalve streelend was alzoo de uitspraak van vader Th'orbecike. En weinig benijdenswaardig de po litieke positie va.n dominee en pastoor ZUID-BEVELANDSCHE BRIEVEN. In sommige gemeenten van Zuid- Beveland is de Dankdag voor het gewas weer gehouden. .Men kent het gevoelen van schrijver dezes, dat z.i. de beste tijd van dankdag is na af loop van den geheelen oogst, ook die van aardappelen, suikerpeeën, ajuin en boontjes. Vóór den eersten Woens dag in November is dit te zeggen, dat hij historisch is en in Overrjsel en Drente vast op dien dag wordt gehouden. Maar ,m.i. moet met plaat selijke toestanden worden gerekend en 'als het getij verloopt, ook de ba kens worden verzet. Met iets, dat historisch is, tof bre ken gaat hier heel moeilijk. Al is iets verkeerd b.v. de kermis, als het his torisch is, moet het blijven. En op allerlei wijzen doet ook ons christen volk aan de kermis mee. Tegen het verzetten van den dag, waarop dank dag wordt gehouden, streng protest, maar voor afschaffing van de kermis voelt, men niets. Men doet zelfs mee al gaat men nu juist niet ter kermis door dan krentenbrood te eten, zich' op zijn Zondags te kleeden, uit te gaan en bezoek te ontvangen, in één woord door de kermisdagen als bij zondere dagen te behandelen. Om nu nog eens op den dankdag terug te komen, is er bij vroeger wel voor uitgang, daar men nu plaatselijk of den eenen óf den anderen dag houdt. Het houden op verschillende lijden maakt,, dat kerkelijke gemeenten, die geen predikant hebben, op1 zulke da gen ook een leeraar kunnen krijgen. Zoo is hier ook wel 'n lichtzijde. Als 'tnu Woensdag 7 dezer mooi weer was geweest, had menigeen, die nu dank dag moest houden, -allicht spijt ge had, dat hij nu Viel, Waar er nog zoo veel op het land te doen is. Maar nu was voor veld en gewas en niet liet minst voor den mensch zelf, niet. wer ken beter dan wel werken. De regen dagen zijn door vorst gevolgd, en den eersten nacht vroor het al vrij streng. Jammer, waar er nog zooveel werk is. Wij zouden gaarne voortwerken tot eind November of half December en als het dan mocht Vriezen tot half gebroken en met haar de lenteweelde gekomen, maar de burgerij van Middelburg werd te zeer gedrukt door de droeve tijds omstandigheden, dat men voor 't lente- schoon geen oog had. Telken <lage luidde de doodsklok en moesten graven ge'Üolven worden voor de vele dooden van 'hoogeren en lageren rang. Tegenover Barte had .Geerts steeds ge tracht zijn opgewektheid te bewaren, haar zooveel mogelijk bemoedigend door te spreken van betere dagen, die zéker ko men zouden, maar thans 'was 't hem on mogelijk zich langer in te houden. „W;elk een da,g toch, dien we heden hebben doorgemaakt; nimmer zal ik den aanblik vergeten van den droeven stoet van geestelijken en parocljianen, om Se" tuige te zijn van de teraardebestelling van den Bisschop. Nauwelijks is 't graf van burgemeester Soeteman gesloten, of een nieuw moest in '1 Hooge koor gegraven worden om hét stoffelijk overschot van zijn Hoogeer waarde "op te nemen. 't Was of de gansche stad als met één lijkkleed gedekt was; alle blijdschap scheen uitgedoofd. Sombere ernst las men op aller gelaat, ieder was onder den indruk van de droe vige .plechtigheid. En op verandering in deze treurige Januari of begin Februari, dan leed er weinig onder en wercl de grond vruchtbaar voor een nieuw oogstjaar. Maar ziet, wij kunnen wel wenschen, doch de Ileëre regeert en van Hem zijn alle dingenregen eti droogte, vroege vorst en open winter. Wij als menschen hebben maar te doem wat onze hand vindt om te doen, en verder den Heere te volgen. Hooioogst en korenoogst waren goed en van de andere gewassen zijn cle prijzen heel wat hooger dan ver leden jaar. Stof tot dank is er dus te over. En men kon den danktoon ge lukkig beluisteren en verneemt van ruime dankoffers, die worden gege ven. Dat hier op Zuid-Beveland mede lijden is mei velen, die zooveel min der hebben dan wij, kan men ook gedurig hooren en ook merken in de giften, die worden gegeven en in hel openstellen der huizen voor kin deren, die bijna van gebrek omkomen. Prof .Kalïay gaat van plaats tot plaats, en vindt overal een aandachtig gehoor, vriendelijke harten en milde handen. Straks (in Januari naar men zegt) zullen tientallen kinderen van Hongarije hier aankomen. Plaatselijk zal men zeker, alles voorbereiden om de kinderen goed te ontvangen en te voeden en te kleeden. Evenals in den tijd der vluchtelingen h'ahgt van een goede regeling zooveel van goe den loop .af. Daarom is het wel goed, dat er wat van in „De Zeeuw" komt, dan weet men wat van elkaar en kan ook wat van elkaar leeren. Andere zaken, die onze aandacht vragen, wachten tot een volgenden brief. TH00LSCHE BRIEVEN. (Slot.) Wij zullen ons thans niet verdie pen in de motieven, welke de Raad van Tholen er toe hebben geleid het besluit tot. brugbouw te nemen, maar wel nog even stilstaan bij een ele ment van vrees, dat in de laatste laadsdiscussies kennelijk "is aan den dag getreden. Meermalen is 'betoogd, dat. ae gemeente Tholen groote of fers brengt en niemand heeft het iec'ht daaraan te twijfelen, wanneer het tot bouwen komt. De'vraag is echter te doen of tegenover dat in de toekomst, gedachte verlies geen enkel winstcijfer te stellen is. Nauw gezet overwegen van dezen gedach tegang, dat bezwaarlijk de onkosten aan onderhoud en aflossing zullen gedekt worden, kjan moeilijk tot an dere gevolgtrekking leiden dan dat men niet meer gelooft in de toekomst van eigen landstreek, geen vertrou wen heeft in de mogelijkheden, welke tot ontwikkeling gebracht kunnen wor den, mits ondernemingszin en ar beid slust niet verslappen en verdwij nen. Aan het Veer ervaart men een bijna, jaarlijks, toenemend verkeer. De brug zou leiden volgens den hier- voren genoemden gedachten gang tot vermindering van' verkeer en daar mede tot vermindering van inkomsten. En nu is het, zeer goed' mogelijk, dat deze meening op goede gronden wordt voorgestaan, maar dan is het ook niet te veel gevraagd, om die gronden na der aan te duiden. Wanneer in publie ke colleges een opvatting wordt ver- tijdsomstandigheden is weinig uitzicht. De schepen, die naar Antwerpen zouden varen om mondvoorraad te halen, blijven opgestapeld met koopmansgoederen in de havens liggen en inmiddels stijgt de prijs van de tarwe. 't Baat weinig, dat men de bedelaars uit de stad heeft geweerd, voor de ove rige inwoners blijft bijna niets over. Wianneer 'tmij niet gelukte nu en dan wat visch 'te koepen, weet ik' niet, Jioe we 't leven zouden rekken: reeds nu kost de tarwe f 50 den zak ,en is zij moeilijk te bekomen". Stilzwijgend hoorde Barte de klachten haars vaders aan. Wiat zou ze er op ontwoorden? Haar zieleleed trachtte ze zooveel mo gelijk voor haren vader te verbergen. Stil en gelaten ging zij haars weegs en trachtte door de uiterste zuinigheid in de behoef ten "van het gezin te voorzien. Maar daar laat zich de klopper hooren! ■Wie kan dat nog zijn in 't late avond uur? Machielsen zéker niet, want deze heeft Geerts neig pas geleden ontmoet. Maar als hij behoedzaam den grendel van de deur heeft weggeschoven, vraagt een hem onbekende toegang hij heeft "hem gewichtig nieuws mede te deelen. En als de vreemdeling in de achter kamer is binnengetreden, herkennen we dedigd, dan hebben zij, die zoodanige opvatting niet deelen, er recht op, te vernemen, welke de redenen, tot het koesteren van die opvatting zijn, opdat deze redenen kunnen worden onderzocht en de juistheid van een zoodanige opvatting blijke, of wel aan getoond worde, dat deze onjuist is. Men moet, echter hierbij liiet ver zuimen te bedenken, dat zij, die mee- nen meerdere verkeersdrukte te mo gen verwachten na 'den bouw van de brug de feiten der laatste jaren in dit opzicht mee hebben. Er is in weerwil van de economische malaise eer van toe d'an van afname van verkeersdrukte te reppen. Dan nog worde niet uit het oog verloren, dal, ofschoon een zeer arbeidzame en met de nieuwere techniek ten volle reke ning houdende boerenbevolking de akkers tot zoo goed mogelijke vrucht baarheid bearbeidt, volstrekt nog niet vakkundigen geven dit onom wonden toe Van den bodem op Tholen gehaald wordt, wat deze in zich bergt èn bovendien een nog al tijd aanwassende bevolking, die op den duur niet bijna uitsluitend in den landbouw bron van bestaan zal kunnen vinden. De bewering, dat brugbouw voor Tholen een ontzettende strop zal wor den, kan zonder nadere toelichting dan ook niet als ernstig worden aan vaard. Soortgelijke redeneeringen k!on men vernemen b.v. bij den bouw van machines om de polders van over tollig w,a,ter op elk gewild tijdstip te ontlasten. De klacht, dat het ontworpen plan een spoorbrug inhoudt en dus den bouw onnoodig kostbaarder maakt is in ieder geval waard om gehoord Je worden. Wanneer men niet verder gelieft te zien dan vandaag en alle vertrouwen in het komende geslacht mist, kan men bezwaarlijk anders dan dusdanig redeneeren. Evenwel de voorbeelden zijn voor 't grijpen om aan te toonen, dat menig gemeente bestuur, staande voor eene beslis sing van verre strekking, door gemis aan inzicht, der gemeente een be duidenden strop bezorgde. Wel be hoort twijfel aan goede bedoelingen hierbij te zijn uitgesloten, ma,ar men moet, 'zich anderzijds willen laten over tuigen. Voor enkele jaren b.v. had het gemeentebestuur van Bergen op Zoom het geheel in handen of het grensstation der Spoorwegen in die gemeente zou worden, gevestigd, dan wel in Roosendaal. Bergen op Zoom sloeg niet toe en, achteraf bezien, tot schade van het, gemeentebelang kreeg Roosendaal het grensstation. De stad Zwolle verkeerde eenmaal in de gelegenheid om naast den be sta,anden spoorbrug over den IJsel een brug te bekomen voor het ove rige verkeer. De pijlers waarop de Spoorbrug rust, zijn van dubbele breedte. En nu nu wil Zwolle gaarne een brug, waarvoor het zeer groote offers zal moeten brengen,aan gezien de Spoorwegen de dubbele pij lers zelf denken te benutten voor het verdubbelen der spoorbaan. Dat nooit, spoorwegverkeer op Tho len zal noodig of wensc'helijk zijn, vialt niet aan te toonen en met het bouwen van een brug, ongeschikt, voor spoorwegverkeer, sloot men min stens voor een halve eeuw feitelijk i—i BI i—awHMM'xiBSjaataaMnmnaMBciT, i in hem den marskramer Ellewouts. Ook Geerts herkent den voormaligen waard uit „De gouden Helm'. „Ik zou 't niet gewaagd hebben u op dit late uur nog lastig te vallen, wa-s het niet, dat ik mij gedrongen gevoelde, u een groet over te brengen van iemand, die u zeker belang inboezemt". En nu vertelt hij in korte woorden de ■ontmoeting, 'die hij te Meliskerke heeft gehad. 't Was hem niet onbekend, dat de Mes- maaker een welbekende was "in 't gezin van Geerts en hij bevroedde, dat men van zijn tegenwoordig verblijf 'geen kennis had. Men kan zich voorstellen met wélk' een blijdschap dit bericht vernomen werd. En heeft hij' u geen boodschap voor ons gegeven? „Maar 'tis waar, ge hebt Aart nog niet gesproken maar slechts slapende ont moet". Barte had het nieuws zwijgend aange hoord, maar ze 'kan 't in de kamer niet langer uithouden; buiten barst ze in tranen üit: God heeft haar gebed verhoord. Aart leeft en ze zal hem wederzien. 't kostte haar moeite, zich te be dwingen, maar na haar gemoed lucht te hebben gegeven, keerde ze naar 't woon vertrek terug om nog meer te vernemen van den toestand van den geliefde. de mogelijkheid buiten voor spoor wegverkeer op Tholen. De brug moet dienstbaar zijn aan spoorweg- en ge woon verkeer en bouw van een spoor weg op Tholen met inbegrip van een nieuwe, speciale, spoorbrug naast een voor gewoon verkeer, waje moedwil lige en dus te laken 'kwistigheid. Trou wens het wenschelijke van spoorweg verkeer ook op Tholen behoeft hier niet meer te worden bepleit, immers vele gemeenten en polderbesturen be sloten reeds geruimen tijd terug tot zeer belangrijken steun tot de tot standkoming en het onderhoud van exploitatiemogelijkheid van een spoor weg op Tholen. Het wensdhelijke is dus reeds ingezien. Alleen maar het geld er voor! De kosten aan spoor- bouw verbonden, nopen tot groote voorzichtigheid. Feitelijk getuigt d'e opvatting, dat de brug een z.g. gemeensdh|ajpsbrug moet zipi, omdat deze Tholen's draag kracht te boven zou gaan, evenzeer van gemis in de toekomst van Tholen. Wij verstaan zeer wel, dat dit bezwaar geên principieel bezwaar inhoudt, doch alleen op praetisclie redenen wordt naiar den voorgrond geschoven. In hoeverre de te heffen tarieven op de ondervanging van dit bezwaar van invloed zullen zijn, zal de tijd leeren. Het is niet aan te nemen, dat men wei veergeld wil betalen met alle on aangenaamheden aan wachten op een overtocht met veer verbonden, en geen bruggeld. Naast de brug door 't water waden moge consequent schij nen, verstandig lijkt het met. Voorts is er plaats voor de vraag of een te bouwen „gemeenschapsbrug" spoe dig gebouwd zou worden. AI is voor dit denkbeeld heel veel te zeggen, ge steld, dat de bouw met groote voort varendheid werd besteld, men meene niet, dat ook dan geen enkele moei lijkheid meer zou overblijven tot op lossing. Da;a.r rijst d'e vraag van Tholen's zelfstandigheid bij de regeling van het gemis aan veergelden, onderhoud, toe zicht, bediening enz. Ider brug, bij de vaststelling der tarieven. Tholen's belang is bij de Eendracht in vollen omvang gemoeid en het kan niet toe laten, da t hierin ten naJdeele van Tho len's positie wordt ingegrepen. Veel meer ware dan aan te voeren voor het denkbeeld, dat Tholen bouwt en de achterliggende gemeenten Tho len tegemoet komen door b.vj. rente garanties of subsidies, inzonderheid in de eerste jaren na den bouw, ..al les ter noodige verzekering, indien men dit wenscht, van Thlolen's finan ciën. Maar dan ook zal men allicht in de achtergelegen gemeenten een woord willen meespreken over de ta riefregeling, de te heffen tarieven. Hebben wij goed gehoord, dan oor- deelen Gedeputeerde Staten het noo dig het brugfonds (per 31 December 1922) ad f24295 onmiddellijk in min dering te brengen van de geraamde bouwkosten, welke dan te stellen zijn zijn op: f579000-f24295 =1554705 Het aantal voor gemeente, provincie en Rijk zou dan worden (afgerond) f 1849Ö2. In de laatste vergadering helde de gemeenteraad van Tholen sterk over naar het denkbeeld ge noemde f24295 niet in mindering te brengen, doch deze te beschouwen als een reserve. Het Va va11 Rijk, En toen Ellewouts zij'n plan bloot legde om Aart eerlang wederom te gaan bezoe ken, kon ze niet nalaten, zich in 't ge sprek te mengen en vroeg hem hare groe ten over te brengen. En terwijl ze haastig een warmen drank voor haar gast bereidde, gingen hare ok>ren te gast aan hetgeen de vreemdeling wist te verhalen van den geliefden kranke en ook Geerts ving gretig het nieuws op, dat de marskramer wist te verhalen. Dat de Watergeuzen alles in 't werk stelden om de stad te ontzetten, bleek uit hetgeen hij mededeelde. Rollé, de Geuzenbaljuw van Veere, had zich 'met 1000 man te Reimerswaal ont scheept en .was van daar naar Tholen overgetrokken; had den brand gestoken in de kerk van Poortvliet en St Maartens dijk 'veroverd. Naar het Rergsche hoofd getrokken, dwong hij de bezetting tot wijken en sloeg M}'t beleg voor Tholen. Mondragon zelf versterkt door 200 bus schieters uit Breda, viel de sterkte aan en dreef Rollé en de zijnen te water, waar deze, door een schot getroffen, het leven" verloer, terwijl Jacob Simonsz de Rijk gevangen genomen werd. Als baljuw van Veere werd Rol lé door dr Junius vervangen. (Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1923 | | pagina 1