PIANO'SORGELS
Fa A. 8. J. DEKKER, Goes-Utrecht
O 24
400 stuks direct te leveren
Zaterdag 27 October 1f$23
38e Jaargang
ERSTE BLAD.
Staten-Generaal.
Buitenland.
gjJZOWDERE ^AMBIEDIMG
Als bijzonderheid zullen wü deze instrumenten ook
verknopen volgens ons hijzonder
HUUR-SYSTEEM
Binnland.
ff
Pit sle Provincie.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
van onze voorraden
S3)'
PT Vraagt onzen fraai en catalogus met conditiën
Drukkers-Exploitanten
QOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorsistraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
lhw«rrowwr?u**i64aiwx!mlct!!!tietifttrarayj»8kjm*muwi>er"hiuv«v'ctmttu:r>viii,./"<w'mii, .••nmit'jwiflnr.:*.;
e
Van de baan.
Ons vermoeden in ons vorig nornmer
uitgesproken (aanneming der Vlootwet inet
53 tegen 42) is onjuist gebleken: het
ontwerp-Vlootwet is verworpen met 50
tegen 49 stemmen. Dank zij den steun
door een tiental Roomsohen aan de va-
derlandloozen, de mannen van het „geen
man en geen cent" en hunne vrijzinnige
achteraankomers geschonken.
De hcele linksche phalanx, van Van
Rappard tot Van Ravestein, had zich
schrap gezet om dit ontwerp, en hier
mede het hecle rechtsche kabinet te doen
vallen.
Tol zelfs de kranken. Van Hall en
Van Rappard! waren op hel appèl;
en hun opkomst, gevoegd bij .het verraad
der Roomsche „democraten", bracht aan
hel ontwerp den doodsteek toe. Ware
het eenigc van rechts afwezige lid, de
heer Gerretson, die echter krank is, er
ook geweest, dan was het ontwerp toch
niet gered geworden: het had dan vijf
tig tegen vijftig gestaan, en was het ont
werp in een voltallige zitting bij staking
van stemmen verworpen.
Wij weten, dat wij aan onze lezers
hierbij een ontzettende tijding brengen.
Nu, in deze benarde tijden, waarin zoo
vele.gevaren ons land en-volk bedreigen,
gevaren van buiten en van binnen; ge
varen van vijanden en van valsche vrien
den, gevaren te land en ter zee, is af
stemming van het ontwerp een misdaad,
en de wegzending van dit ministerie een
smaad, waarvan zoo wij wèl zien
de wrange vruchten in een afzenbaren
tijd zullen gezien en gesmaakt worden.
Dat de brcuke in de Roomsche staats
partij, en hiermee ook in de coalitie ko
men nioest, was reeds lang te voorzien.
Dat zij nu komt, schijnt ons een on
herstelbare ramp toe, al kunnen wij bet
eindelijk openbaar worden der geesten
niet anders (jan toejuichen.
De mogelijkheid van een tweede
rechtsch kabinet, waarop de vijand listig
lijk zinspeelde, beslaat niet.
Trouwens, bet zal spoedig genoeg blij
ken, dat hij hieraan zelve niet geloofd
heeft. Het Roomsche tiental zal er dan
tevens achterkomen hoe argeloos z*ij zich
in een fatale val lieten lokken.
Voor minister Ruys is 'het een troost,
dat hij nu weet waar zijn valsche broe
ders zitten en hij nu van hen verlost is.
En niet minder is het dit voor minister
Colijn, dat alle Antirevolutionairen en
Christclijk-Historischen aaneengesloten
zijne plannen hebben gesteund. Het komt
ons voor, dat hierin een schoone be
lofte voor de toekomst ligt. Althans voor
wat de -Anti-Revolutionaire partij aangaat.
Immers keert hij straks weer in het
ambtelooze leven terug, dan den lei
der trouw, zal de antirevolutionaire partij
het zich een eere rekenen haren vecht
generaal in den te wachten strijd tegen
heele en halve sociaal-democraten te
■volgen.
Na tuurlijk, in dien strijd, dien z w a-
r e n strijd, zal zij meermalen ook de
Chr.-Historische en de nu gesmaldcelde
Roomsche staatspartij naast zich zien
■de verdrukking zal ten slotte allen die
den Christus als Koning eeren tot elkaar
brengen toch schijnt ons haar positie
toe een andere te zijn geworden: haar
toekomst ligt van nu aan in haar isole
ment; dat wil zeggen zij wordt nu, gelijk
voor 1886, pp zichzelf aangewezen. De
coalitie ligt nu, evenals in 1891, toen ook
liet verraad uit het Roomsche kamp haar
'toekwam, voor zeer langen tijd tegen de
.Vlakte, niet door haar schuld, noch van
de Chr.-Historischen, ook niet van dit
kabinet, hetwelk wij met leèdwezen zien
heengaan.
ïïet ontvangs dan ook bij zijn heengaan
-den dank van liet Christelijk volksdeel
voor den vastberaden moed, waarmee het
tot den einde voor het goede beginsel on
zer nationale verdediging heeft pal ge
staan. Van deze „regeering" geldt: alles
is verloren behalve de eer. Dit kan de
concentratie Dresselhuijs-Troelstra haar
niet nazeggen. Zij moge gewonnen hebben,
de eere nochtans is harer niet: deze
toch verbleef aan het ministerie Ruys
de Beerenbrouck. Wij hopen dit te ont
houden.
Ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.—
Losse nummersf 9.05
Prijs der Advertentie n:
I4 regels f 1.20, elke regel meer 30 et.
Bij abonnement belangrijke korting.
Tweede Kamer.
Laten we maar eerst het bericht
geven waar het op aankomt:
De Vlootwet is verworpen met 00
tegen 49 stemmen. Tegen stemden
alle linksche leden en tien Roomsoh-
Katholioken, n.l. de heeren Romans,
Bulten, Engels, Kuiper, Loerakker,
Michieisen, v. Rijzewijk, v. Schalk,
Suring en mevrouw Bronsveld i-
tringa.
Het. was een zeer rumoerige zit
ting, waarin een zenuwachtige stem
ming heerschte. De replieken warén
venijnig scherp en nu en dan waren
de beweringen daarin en de inter
rupties buitengewoon brutaal- Dhr.
Gerietsen (V. B.) ontkende, dat de
finanr.iëele toestand vin Iridf.ë zoo
rooskleurig is, als minister de Graaff
het voorstelde. Toen Dhr Oud wilde
gaan spreken en de minister van ma
rine even afwezig was, riep de bru
tale heer Ketelaar': „Die zit. in de
Ministerskamer, met den heer van
Schaik te conl'ereeren". En toen de
minister even later binnenkwam,
werd hij door links met gejoel begroet.
Wat een Kamerpeil!
Dhr Troelstra vroeg inlichtingen
over den brief, dien minister Ruys
heeft geschreven .aan de Katholieke
Journalistenvereiniging om te betoo-
gen, dat de coalitie uitéén zou val
len als deze wet werd verworpen.
Hacl de Minister daarvoor de iioo-
dige gegevens? Spr. eindigde met de
volgende fraaie tirade: De minister
van Financiën moet Bartjens zijn, de
groote rekenaar, maar deze Minister
van Financiën is Bamberg, de groo
te goochelaar.
Dhr Schokking deelde positief me
de, dat er van de Chir. Historiseren
noch zijdelings noch rechtstreeks,
noch woord, noch brief,, noch wenk
is uitgegaan, omtrent al of niet me
dewerking aan een ministerie na een
verwerping der vlootwet. Dhr Rut
gers deed een dergelijke verklaring
namens de Anti-Bftvoutionairen.
Toen kwamen al gauw de Room
sche sprekers aan het woord, naar
wier woorden men brandend nieuws
gierig was. Dhr Romans was door de
regeering niet overtuigd. Nu uitstel
van eemge maanden met mogelijk is,
zal hij tegenstemmen. Dhr v. Schaik,
hoewél principieel meegaande met de
heeren Rutgers en Schokking, bleef
echter zijn financiëele bezwaren hand
haven, vooral omdat de Kamer bij
aanneming voor jaren gebonden zou
zijn en zou eveneens tegenstemmen.
Dhr Kuiper achtte ook, dat zijn be
zwaren niet waren weggenomen.
Toen sprak minister Ruys. In aan
sluiting op hetgeen de heeren Schok
king en Rutgers hebben gezegd, zegt
spr,, dat door hem geen enkele më-
dedeeling Van Christ.-Historische of
Anti-revolutionaire Partij is ontvan
gen van den inhoud zooals in het
vaderland is genoemd. Wel stelt hij
altijd hoogen prijs op goede relaties
met zijn partij en de 11.-K. pers, welke
laatste hem telkens en ook de laatste
weken vragen stelde. Aangezien hij
met één mededeeling kon" volstaan,
heeft hij een beroep gedaan op; de
Journalistenorganisatie om medewer
king voor de distributie. Zulks is
tot "zijn genoegen geschied. Zoo heeft
spr. haar aanleiding van het feit, dat
er onzekerheid bestond ten aanzien
van de Vlootwet, ophelderingen gege
ven en heeft meegedeeld, dat bij ver
werping van het Vlootontwerp het ge-
heele Kabinet aftreedt. „Op grond
v,an te mijner beschikking staande ge
gevens is de mogelijkheid van een
Kabinet, gesteund door de drie recht
sche partijen, uitgesloten te achten',
aldus was daaraan toegevoegd.
Na minister Ruys voerden ook de
andere vier ministers, die in eerste
instantie gesproken hadden, 't woord.
Niet om nog in dit stadium iemand te
overtuigen, zei min. Colijn terecht,
want dat was wel onmogelijk, maar
om op te komen tegen onwaarheden
en lasterpraatjes. Minister Colijn zei
o.a,
De heer Troelstra beweerde, dat
ik goochelde én vergeleek mij met
Barmberg. Maar als ik den Keer Troel
stra hoor spreken van een milliard
voor de Vloot, dan vraag ik of er
niet meer gegoocheld wordt op de
banken der linkerzijde? Waarom niet
2 milliard of 3 milliard? Het hangt
maar af van het aantal jaren, da,t
men bij elkaar neemt. Het komt al
leen aan op den jaarlijkschen last-
dien de wet op de Staatsfinanciën
legt. Ik houd vol wat niet op goede
gronden is weersproken dat de
Vlootwet op onze financiën geen
zwaarderen last legt dan tegenwoor
dig het geval is voor de Marine. Dit
ontwerp kost niet meer dan tot nu
toe voor onze Marine betaald is.
Toen het op stemmen aankwam,
hing er een nerveuze spanning over
de vergadering, die een adeihlooze
stilte bracht in do zaal. Natuurlijk
was de belangstelling van het publiek
enorm. Niet alleen dromde op de pers
tribune de halve journalistieke wereld
van de residentie samen, op de beide
andere tribunes hing het publiek in
trossen over de balustrades en de
verschillende loges ter zijde puilden
mede uit van belangstellenden. In de
zaal beneden, was hel Kabinet in
pleno achter de Regeeringstafel ge
zeten en aan weerskanten waren alle
afgevaardigden banken bezet. Op één
na. den Christelijk-historischen heer
Gerretson, die te érnstig ziek is dan
dat hij zich van Rotterdam naar het
Binnenhof kon begeven waren alle
Kamerleden aanwezig. Links was dus
geheel compleet. D'e verschillende
zieken en half-zïëkën, van den Vrij
heidsbond. de heeren Ter Hall, Vis
ser van IJzendoorn en van Rappard,
bij de socialisten, de heer Sannes
waren op feet appèl verschenen. En
toen volgde de stemming met het
reeds vermelde resultaat.
Er steeg een luid gejuich op ter
linkerzijde en de heer Buys gaf het
sein. tot een algemeen handgeklap1.
Onder groote agitatie verlieten Mi
nisters en Kamerleden feet gebouw,
aan welks uitgang - al donkerde
het 'reeds een weinig een film-ope
rateur opnamen maakte van de feeen-
spoedende afgevaardigden. Toen Mr
Troelstra aan den uitgang verscheen
klonken hem hoera;'s tegeir.
Engeland en Frankrijk.
De Engelscho premier Baldwin
heeft een rede gehouden, waarin hij
verklaarde, da.t "de politiek der Brit-
sche regeering er op gericht is, scha:-
devergoeding te verkrijgen. Hij richtte
een dringend verzoek tot Poiucaré,
zich ernstig te bedenken, alvorens
een uitnóodiging tot een conferentie
te weigeren. De Engelsche regeering
dringt er bij de geallieerden op aan
om Coolidge's aanbod inzake een
Amerikaansche deelneming aan de ge
allieerde conferentie te aanvaarden.
Een vernietiging van Duitschland zou
zijn vermogen om de schadevergoe
ding te betalen voor jaren achteruit
brengen. Evenmin zou Engeland kun
nen beoogen eenig deel van Duitsch
land in afzonderlijke staten te ver
brokkelen.
Ook de Duitsche rijkskanselier,
Stresemann,. heeft een rede gehouden
over de crisis, den strijd aan
Roer en Rijn, de werkloosheid,, de
eisdhen der Fransch-Belgische spoor-
wegregie, de onmogelijkheid van ver
dere herstelprestaties. De schuld aan
den ontzetlenden nood van het Duit
se,h e volk weet de kanselier aan
Frankrijk.
De politieke medewerker van de
„Daily Telegraph" meldt, dat de hou
ding 'van Frankrijk en België ten op
zichte van zulk een conferentie of
ficieus bekend is en dat thans, vast
staat, dat ieder land een opzichzelf
staand, doch gelijkluidend antwoord
zal geven, n.l. dat zij het denkbeeld
van een conferentie aanvaarden, doch
onder voorbehoud, dat daarover over
eenstemming moet feeerschen in de
Commissie van Iierstel, welker gezag
volledig moet blijven, en dat aan de
bevoegdheid van deze commissie in
het verdrag van Versailles omschre
ven, niet getornd zal worden.
Korte berichten.
-v Men is in Duitschland begonnen
met feet drukken van grondmark-
bankbiljetten ter waarde van
1/10, 1/4 'en 1/2 goudmark. Zij zul
len weldra in omloop worden ge
bracht. Op 1 November wordt net
goudgiroverkeer geopend^
Toen twee agenten v;an de Scfeu-
po te Britz bij Neu Kölln feet rooien
van onrijpe aardappelen wilden belet
ten ging een talrijke menigte die zicfe
naar buiten had begeven om aardap
pelen te stelen den agenten te lijf
en dezen moesten in zelfverdediging
van feün wapens gebruik maken. Een
kogel trof een 13-ja,rigen knaap, die
op een lafstand van ongeveer 300
meter toekeek. Hij werd op slag ge
dood. Door een tweeden kogel werd
een 15-jarig meisje ernstig gewond.
- Aan Krupp van Bohlen en drie
der Krupp-directeuren, die zicfe in de
gevangenis te Dusseldorf bevinden, is
een termijn van zeven dagen toege
staan, waarin zij zicfe in verband met
zakenaangelegenlieden naar Essen mo
';.TV S
.v "-v -
V' -
saaa-iC
gen begeven. Men veronderstelt, dat
dit verlof een inleiding is tv.an hun
definitieve invrijheidstelling.
Te New York is dézer dagen op
klaarlichtendag een k'antoorlooper
een voormalig politieagent aan
gerand en do odeIij k ge-
kwets t. De bandielen'i
een buit van 20.000 dollar"van door
gingen
dlar va
De politie heeft nog geen aanwijzin
gen. over de daders.
De Oostenrijksche regeering wil
met 1 December een verdubbe
ling van de post- en telefoon
tarieven invoeren. [Jit. kringen van
handel en' industrie komen sterke pro-
setten tegen dit plan in.
De h. o n g e r on 1 u s t <an nemen
le Essen en omgeving, evenals in de
meeste steden van het Roergebied
steeds grooter omvang aan. Het aan
tal diefstallen neemt dermate toe dat
de politie in de meeste gevallen maich-
teloos is. Te Boclhum waar een groo
te volksmenigte een magazijn trachtte
te plunderen, heeft de politie gescho
len. en 2 mensclhen gedood. Er zijn
verder verscheidene gewonden.
De e x - k r o o n p r i n.s n a, a r Z a n d:-
voort?
Afgaande op de nauwe relaties, wel
ke baron E. van der Heijdt, onder
houdt, met de voormalige Duitsche
keizersfamilie, brengt men den aan
koop van „lliva" en „Stella Maris"
,aan den Strandweg te Z,and
voort, naast het perceel, door baron
Van der Heijdt bewoond, in verband
met de eventueele vestiging aldaar
van den voormaligen Duitsdhien
kroonprins, aldus de „Opr. Haarl.
Courant".
De C h r. - G e r e fen de A. - R.
Dar tij.
Donderdag werd te Utrecht een
druk bezochte vergadering gehouden
van Christelijk-Gereformeerden ter be
spreking van de vraag, welken weg
zij voortaan moeten betreden op po
litiek terrein. Nadat Ds H. Janssen,
leger- en vlootpredikant in algemee-
nen dienst, op de gebruikelijke wij
ze had geopend', leidde Ds A. H. Hil-
bers, van Enschedé bovengenoemde
vraag in. Er werd een geanimeerde
discussie gevoerd, door 'een 20-tal
sprekers, waarin de bezwaren, wel
ke ingebracht worden ten opzichte
van de antirev. partij, de Staatk. Ger.
partij en de Herv. (Geref.) Staats
partij, werden ontwikkeld. Ten slotte
werd een motie aangenomen van den
volgenden inhoudDe vergadering
van leden der Cferistelijk-Gereformeer-
de Kerk, te Utrecht bijeengekomen,
om te bespreken hoe wij Chr. Ge
reformeerden staan tegenover de par
tijen m ons land; besluit een comité
uit hiaar midden te benoemen, dat
tot taak heeft de bezwaren, die be
staan tegenover dé antirev. partij te
onderzoeken en deze ter kennis van
het Centraal Comité te brengen. Le
den van dit comité zijn de" Iieeren
Ds H. Janssen, Ds C. v. d. Zaal, van
Deventer, Ds A. H. Hilbers, Van Os,
lid van den gemeenteraad van Wa-
eningen, C. Vegt,. van Barendredhjt,
l. Prins té Nieuwendam, lid Van den
emeenteraad van Amsterdam, en B.
"ederlof van Rotterdam. Naar we
meenen te weten behoort de heer
Van Os tot de Staatk. Geref. partij
en de heer Vegt tot de Chr. Hist. Unie.
(Roti.)
'Bfoor ubn Commissaris der Koningin
is met ingang van 1 Jan. 1924 benoemd
tot veldwachter in de gemeente Nieuw- en
St Joosland W. Boekhout, maréchaussée
te Oostburg.
De wegen in Zeeuwsch-Vla anderen
worden met 1 Jan. a.s. gesloten voor zware
motorrijtuigen.
Behouden n a t u u r s c h o<oi n. Naar
de „N.R..C." verneemt zullen de dijken
rondom „Watervliet", gemeente Oudetan-
de) welke Dinsdag j.l. in publieke veiling
verkocht zijn, voorloopig in hun tegen-
woordigen toestand behouden blijven. De
nieuwe koopers stellen er prijs ,op, dit
brok natuurschoon ongerept te bewaren.
De Minister van Arbeid heeft goed
gevonden, dat vroeger toegekende bijdra
gen voor woningbouw zullen worden uit
gekeerd aan de gemeenten: Goes, voor M.
P. v. cl. Wpele, f 900; O.- en W-Souburg,
voor J. C. Geluk, f 1200; Wiestdorpe, voor
A. Vernaeve, f 300.
Middelburg. Met ingang van 6 November
a.s. is alhier tot rijksveldwachter be
noemd J. Janse, thans als zoodanig te Di-
dam.
Brusselsche Bank. Alhier is-
den officier van «Justitie voorgeleid W'. H.
B. B., oud 50 j., accountant wonende te
Noordwijk aan Zee, verdacht van oplich
ting in verband met het geval laan de Brus-
selsche Bank alhier in 1923. Verdachte
is overgebracht, na door den rechter
commissaris gehoord te zijn, naar het huis
van bewaring.
Goes. Een b e 1 a n g r ij k e vergade
ring wordt op Maiandag 5 November
vanwege den Chr. Besturenbond gehouden
en wel over .het veelbesproken art. 40
van het Bezoldigingsbesluit (spreker dhr
L. Vermeulen uit Den Haag) en „de clas
sificatie der gemeenten" (spreker dhr O.
v. cl. Kooi, hoofdbestuurder van den Prot.
Chr. Bond van Spoor- en Tranïwegperso-
neel). Ongetwijfeld zullen déze urgente on
derwerpen velen interesseeren, temer om
te weten, welke houding onze Chr. amb
tenaren daartegenover innemen. Men houde
dus dezen avond in gedachten. Nadere bij
zonderheden volgen per advertentie.
Vlissingen. Volgens het gemeenteverslag
over 1922, daalde het aantal inwoners
met 26, en kwam het van 22.446 op
22.420. Uit een overzicht blijkt, dat de
bevolking in 1877 10.185 bedroeg, dus
is zij1 in 45 jaar meer dan verdubbeld.
Inzake de werkzaamheden van de woning-
beurs wordt gemeld, dat volgens het kaart
systeem 3000 woningen geteld werden
(alle in de z.g. oude stad en op het Eiland).
Daarbij bleek reeds groote 'behoefte aan
woningen. Niet minder dan 217 gezinnen
woonden in als 2e of 3e gezin. In 1922
vermeerderde het aantal woningen mei
132. Gedurende de laatste jaren is met
afdoend succes het malariagevaar bestre
den door het dempen van de Zoutevest,
