FIJNSTE PLANTENBOTER
21
Woensdag 24 October 1IÏ23 38e Jaargang
:N DAN NOG VOOR DEN
GROOTSTEN VERBRUIKER
Staten-taeraal.
Buifeölani
Binnenland.
Drukkers-Exploitanten
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middetburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
Ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.—
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advertentiën:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 ofc.
Bij abonnement belangrijke korting.
ÜURGENS7
PLANTA
U %r'.
WAT 7N BEZUINIGING
Tweede Kamer.
Ook gisteren kwam de minister noig
niet aan het Woord. Nog steeds lieten
zich Kamerleden op de sprekerslijst in
schrijven. Van cle R.K. fractie kwamen
niet minder dan vijf leden zich aanslui
ten bij de vijf spirekers, die hun do
vorige week reeds voorafgingen, zoodat
'bijna een derde der geheele fraclie aan
het debat heeft deelgenomen. Veel te
veel, zou men zoo zieggen. Waarom ook
de Boer (Plattel. Bond) nag wat moest
toevoegen aan den ojnzin van Braat, zal
•wel niemand begrijpen. Dhr Nolens, leider
der R. IC. fractie, hield een nuchter en
zakelijk beloog vóór de Vlootwet. Wat
deze wet zelf betreft, ook dhr. Nolens
verklaarde allerminst geestdriftig te zijn
voor uitgaven als deze. Dte heer Dressel-
lmis had zich de woordspeling veroor
loofd, da< de wet w;el „Nolens volens"
zou worden aanvaard door de katholieken;
maar zoo verzekerde de katholieke
leider men drukt zich juist, uit, als
men zegt Nolens nolens". Men heeft
nu eemnaat naast nuttige en wenschelijke
ook noodzakelijke uitgaven. En onder de
laatste categorie ressorteeren nqg altijd
helaas! dë lasten, welke ae ver
dediging onzer onafhankelijkheid en de
handhaving .der neutraliteit ons opleggen.
Wanneer men aan het publiek de nuch
tere waarheid zou voorhouden, dat het
hier n et gaat om honderden millioenen
extra-uitgaven, maar om het voornemen,
■■de kosten over '12 jaar te verdeelen, zoo
dal elk jaar, althans hier in Nederland,
niet aanmerkelijk meer zal worden uitge
geven dan thans reeds voor de maritieme
verdediging wordt besteed, dan zouden
allicht de hartstochten minder hevig op
laaien Wie zon er niet vóór ontwapening
zijn? Maar zou Nederland nationaal wil
gen gaan toepassen wat slechts inter
nationaal bereikt kan worden, dan ware
zulks een roekeloos beginnen, dat vroeg
of laat opi een smadelijk einde moet uit-
loopen.
Van de vier overige katholieke leden,
die gisteren nog aan het woord kwamen,
mevr. BronsveldVitringa en de heeren
Kuiper, Fruytier en Deckers, bleken de
beide ecrstgenoeinden nog weinig ge
neigd, zonder meer den gedachtengang
van den heer Nolens te aanvaarden.
De eerste zei positief, te zullen tegen
stemmen, omdat haar niet gebleken is, dat
de Regeering al "het mogelijke doet, om
op de defensie-uitgaven zooveel mogelijl:
te bezuinigen. Dhr Kuiper «wil aan den
ongestcorden aanbouw van vlootmaterieei
ten koste van Vitale belangen onzer ge
meenschap niet meedoen. Daarom heeft
hij nog groote bezwaren tegen de wet.
Dhr Fruytier was nog weifelend a la
'Van Schaik; dhr D'eckers was overtuigd
Voorstander.
Dhr Troelstra hield een rede, waarin
hij eigenlijk niets over de vlootwet zei,
waarover de voorzitter hem dan ook een
opmerking maakte, maar meer algemeene
besfcbouwingen over de Staats- of oorlogs-
begrocting hield. Hij' was tegen alle de
fensie-uitgaven (duidelijk gezegd - om
te onthouden!), 'smeekte natuurlijk èm te
genstemmers onder de ftoomscften, om mei
hun hulp de vlootwet te verwerpen, deed
de insinueerende vraag, of er misschien
olie-vrienden van Colijn achter zaten en
conciludeerde, dat de S.D.A.P. aan de re-
geering zou moeten deelnemen, als de
Vlootwet zou worden verworpen. Wee ons
landje dan! Willen mannen als Dressel-
huys en andere liberalen daaraan mee
werken? Willen de Vrijheidsbondsche kie
zers dat?
Dhr Schokking was de laatste spreker.
Hij wees er op, 'dat Indië, behalve een
leger voor de neutraliteits-handhaving een
{scheepsmacht noodig' heeft, Wanneer men
ons volk naar de keel grijpt, redeneeren
de sociaal-democraten anders. Don vallen
de scheidslijnen weg. 'Thans vereischt het
zedelijken moed om voor de defensie-uitga
ven te spreken. Om rédenen van noodza
kelijkheid zullen de Chr. Historischen dan
ook voorstemmen.
De toestand in Duitschland.
Bijzonder veel is er in deze onheilspel
lende dagen in Duitscliland, wat onze
aandacht vraagt. Daar zijn eerst de po
gingen ten deele reeds geslaagd
om het Rijnland van het rijk af te scheu
ren. Deze' beweging, die der z.g.n. se
paratisten, is begonnen in Aken, maar
juist daar begint nu het verzet er tegen
krachtig te worden. Er ontstonden ver
woede schietpartijen, waarbij tal van
dooden en gewonden vielen, vooral on
der de separatisten. Dp Rijnlandscbe vlag
is van de rijksbank gehaald en verbrand.
Ook is die vlag van het raadhuis en van
andere gebouwën verwijderd. President
Deckers is niet meer in Aken te vinden.
De burgerij en tal van Akensche arbei
ders zijn absoluut tegen de Rijnlandscbe
republiek. Volgens nadere berichten is
de staat van bele.g afgekondigd. De witte
vlag wapperde van het regeeringsgebouw.
Bij bekende separatisten is alles kort en
klein geslagen, terwijl de meubelen op
straat zijn geworpen. De opwinding onder
de bevolking is groot, vooral ook omdat
de prijzen der levensmiddelen buitenge
woon gestegen zijn en geen ruimer aan
voer van voedingsmiddelen heeft plaats
gehad, zooals de separatisten hadden be
loofd. Men meent, dat er te Aken 12
dooden zijn gevallen en dat het aantal
gewonden in de tientallen loopt.
Een ooggetuige meldt aan het Hbld.
De menigte veroverde het werfbureau,
waarbij enkele separatisten gegrepen en
gruwelijk afgemaakt, werden, meest dood
geknuppeld met stoelpooten en vuisten.
In de geheele stad begon een jacht op
separatisten. In hun woningen werd in
gebroken, alles werd kort en klein ge
slagen, meubels uit de ramen gesmeten.
Hoevelen er daarbij vermoord zijn is nog
niet bekend, de politie wist dit nog niet
en vele zwaargewonden liggen nog in
hospitalen en huizen.
Te Aken heeft de beweging dus naar
men zou zeggen tamelijk wel schip
breuk geleden. IToe 't in de andere Rijn-
landsche plaatsen gesteld is, is moeilijk
te zeggen, daar de berichten zoo ver
ward zijn.
Te Wiesbaden schijnt de Rijnlandsche
republiek geproclameerd te zijn, maar cle
aanhang moet er niet groot zijn. Te Trier
en Mainz is dit echter niet gelukt. Ook
gaan er geruchten, dat het in Koblenz
gelukt is de separatisten uit de regee-
ringsgefoouwen te verjagen. Gisternacht
deden dë separatisten te Bonn een aan
val op het raadhuis. Toen zij met
waterstralen werden bestookt (de po
litie mocht er niet schieten) weken zij
terug. Drie met revolvers gewapende se
paratisten zijn gevangen genomen. Over
het algemeen krijgt men den indruk, dat
de actie geen voortgang maakt en ver
moedelijk zal verloopen, ook omdat de
werkelijke leiders, zooals Smeets en Dor-
ten, blijkbaar door 'het gebeurde verrast
zijn en weinig neiging toonen om nu
Deckers te volgen.
Verder is er nog altijd het verschil
tusschen Beieren en liet rijk. Het is bijna
.zeker, dat von Lossow de steen'des aan
stoots zal blijven, want voor het rijk is
het even onmogelijk dezen muitenden
krijgsman te handhaven, als het. voor
Beieren onmogelijk is hem te laten gaan.
Zoo zal het moeilijk zijn de kloof te over
bruggen. Vandaag vergadert cle rijksraad
te Berlijn over deze zaak.
In de derde plaats moet de regeering
aandacht schenken aan den diep-treurigen
economisclien toestand, de ontzaglijke da
ling van de mark en de geruchten om
trent putsch-pogingen. Volgens de „Tag"
zouden er in Beriijnsche arbeiderskrin
gen plannen bestaan tot het uitroepen
van een algemeene staking; en gezien
den dreigenden hongersnood, is de kans
op welslagen van zulk een onderneming
niet gering.
Vanaf gistermorgen kunnen de men-
schen in de bakkerswinkels te Berlijn geen
brood meer krijgen. In lange rijen staat
!men te wachten tot de winkels weer
worden opengedaan. Vanmorgen zou een
beperkte hoeveelheid brood worden ver
kocht. De bakkers hebben geen voldoende
meel te beschikking. En op de Beriijn
sche levensmiddelenmarkt viel weer een
stormachtige stijging der prijzen te con-
stateeren. Verdubbeling der milliarden-
prijzen was regel. Vergeten we ook niet
de steeds toenemende werkloosheid, die
vooral in het Ruhrgebied steeds grooter
wordt. Met uitzondering van de mijnen
heeft schier de geheele industrie daar
het werk nu neergelegd. Alleen in de
stad Gelsenkirchen werden daardoor
18000 arbeidersgezinnen getroffen.
Al deze dingen, die wijzen op eenvree-
selijke toekomst voor Duitschland, "kun
nen toch ook aan de aandacht der Fran
schen niet ontgaan. Maar met wil daar
niet de waarheid zien en hooren. In een
bijeenkomst van Duitsche industriëelen
is medegedeeld, dat zij bereid zijn de le
veringen in natura in beperkten omvang
te hervatten, maar dat het hun onmogelijk
is de achterstallige kolenbelasting even
als die belastjng voor de toekomst te
betalen. De Geallieerden hebben evenwel
daarop geantwoord, dat hiervoor geen par
don is.
De eisch der Franschen komt dus hier
op neer, dat de industrieelen niet alleen
de leveringen in natura anllen hervatten
op crediet, maar daarenooven nog een
belangrijk bedrag in geld zullen betalen.
Stinnes en zijn medestanders hebben den
eisch als absoluut onmogelijk van de
hand gewezen. Alle ondernemingen lij
den inderdaad aan een nijpenden kapitaal-
nood. Daarbij komt, dat het bedrijf in de
eerste weken of maanden met verlies zal
moeten werken. De enorme voorraden
staal, die opgestapeld liggen, en waarin
natuurlijk ook heel wat kapitaal is vast
gelegd, zullen maar niet zoo direct koo-
pers vinden. De loonen voor het werk,
dat noodig is voor de leveringen in na
tura, zal men in de eerste jaren niet
terugkrijgen. En dan nog een betaling
in. geld! Het kan niet,, zegt Stinnes. Het
moet, zeggen de Franschen en de Belgen.
Zoo ziet men weer, dat deze la.at.sten
geen accoord willen, maar den ondergang
Van Duitschland, om dan hun slag te
slaan en 'te laat in te zien, welke de ge
volgen van hun misdadige politiek zijn.
De eind-uitslag der verkiezingen in
OostenrijK.
Gekozen werden tot leden .der Nat. Ver
gadering in Oostenrijk: 81 Christelijk so
cialen (77); 66 Sociaal-democraten (62)
12 Groot-Duitschers (20); 6 leden der
Boerenpartij (6). De regeeringsmeerder-
heid van dr Seipel is Verzekerd. (De cij
fers tusschen haakjes toonen de sterkte
der partijen in het oude parlement.) De
Christelijk-soeialen kunnen tevreden zijn.
De Marken te Brussel.
Er is al heel wat te doen geweest over
de marken, welke cle Belgische regeering
in 1911 tegen toen nog volwaardige francs
heeft uitgewisselder was iets meer dan
6 milliard, die nu in de kelders der na
tionale bank te Brussel liggen. Tegen de
huidige koers is die enorme hoeveelheid
„geld" het zijn nog meestal honderd
markenbiljetten zoowat 5 a 6 Belgi
sche francs waard. Volgens de Peuple
echter zou men er als oud papier 36.000
fi'. voor krijgen. Een prachtige zaak!
Korte berichten.
In de eerste elf dagen van den in
schrijvingstermijn voor de hoogeschool
van Gent hebben slechts 6 studenten
zich voor de Vlaamsche college's aan
gemeld, tegen 175 voor de Fransclie. De
boycot van radicalistische Vlaamsche zij
de tegen de Nolf-universiteit op touw ge
zet, is dus volledig gelukt en de Vlaam
sche afdeeling telt thans ruim 30 profes
soren voor 6 leerlingen.
De stopzetting van bedre
ven en invoering van verkorten arbeids
tijd in het Ruhrgebied nemen steeds groo
teren omvang aan. Vele kleine en middel
bare bedrijven laten nog slechts 24 uur
per week werken, andere en ook vele
groote fabrieken staan geheel stil. Zoo
de fabriek van Aug. Thyssen 'te Ham-
born, de Gufce Hoffnungshütte en de mees
te mijnen in het district Oberhausen.
De arbeiderspartij in Warwick Lea
mington (Engeland) verzocht de gravin
van Warwick haar candidate te zijn bij
de aanstaande tusschentijdsche verkie
zing voor het district Warwick. De gravin
staat sedert eenige jaren bekend als so-
cialste.
Het Engelsche stoomschip West-
moreland, dat uit Boston kwam met een
bemanning van 80 officieren en matrozen,
heeft draadloos geseind, dat het i n
nood verkeerde in een orkaan bij
de pier van Delaware. Het seinde, dat de
zeeën over hel: schip heensloegen en dat
de booten waren weggeslagen en vroeg
hulp. 'Daarna zweeg de draadlooze tele
graaf. Men vreest, dat alle opvarenden
zijn omgekomen.
Te Schoeningen in het Brunswijksche
kolenbekken zijn gister de bakkers- e. a.
levensmiddelenwinkels geplunderd.
Bij een groot aantal Opper-Silezische
mijnen staken de mijnwerkers. Ook in
het bruinkolengebied van Seuftenberg is
een algemeene staking uitgebroken.
De leugen van „Het Vaderland".
Waar het Vad. zijn beweringen (zie
ons nr. van gisteren) nog voor een'deel
staande houdt, schrijft de Msb.
„Hiertegenover kunnen wij mededeelen,
dat ook Donderdag een dergelijke mede-
deeling van minister Ruys in de vergade
ring der R.-K. Kamerclub niet is behan
deld en houden wij vol, dat terzake in
het geheel geen mededeeling
van den minister-president aan de R.-K.
Kamerclub is uitgegaan."
B e u i n i g i n g.
De Algemeene Riekenkamer heeft tot de
Tweede Kamer een missive gericht, ten
gëleide van afschriften van een brief
wisseling van de Rekenkamer met de Re
geering, waarvan kennisneming yan nut
'zou kunnen Zijn hij de behandeling van de
staatsbegroting voor 1924. Dieze brief
wisseling betreft: le korting op salaris
van gevangenis-personeel, enz. wegens ge
neeskundige behandeling van rijkswege;
2e het nijverheidsonderwijs; 3e opheffing
van het boekenfonds, enz. aan de
militaire academie; 4e subsidie voor ij's-
cpruiming in het Ncordz-eekanaal.
Meer bezuiniging.
Blijkens het afdeelingsverslag der Twee
de Kamer over de begrooting van het
Dep. van Binnenl. Zaken en Landbouw
hebben verschillende leden de meening
te kennen gegeven, dat de bezetting van
sommige afdeelingen van het departement
uit een oogpunt van bezuiniging zeer veel
te wenscb'en overlaat. In het büjizonder
hebben ze de aandacht gevestigd op de
afdeeling „Binnenlandsch Btestuur" en op
de afdeeling „Visscherijen". Sommige leA
den hebben er op gewezen, dat voor
de afdeeling Binnenlandsch Bestuur wel
f 120.503 minder is uitgetrokken dan ver-
