*o 17
Vrijdag 19 October 1923
38e Jaargang
Buitenland.
Staten-Generaal.
AART BE MESMAAKER,
Binnenland.
Dit den Goeschen Raad.
FEUILLETON.
DE BUSSDHIETER VAN MIDDELBURG.
ve Zeeuw
De raadsvergadering van Woensdag had
een eigenaardig verloop. De agenda was
niet groot en de punten, daarop voor
komende, niet van geweldig belang, zoo-
dat geen urenlange zitting viel te ver
wachten. Maar zie, een brief van de finan-
cieele commissie, bevattende allerlei plan
nen voor de toekomst, die echter met de
punten der agenda in geen verband ston
den,, 'joeg veel stof op. Had 5e voorz.
zich op het formeele en o.i. juiste stand
punt .gesteld, en voorgesteld dit schrijven
voor kennisgeving aan te nemen, dan wa
ren ons de nu gevoerde debatten, die
straks bij de begrooting toch weer zullen
worden herhaald, bespaard gebleven.
"Nu men toch is gaan discusiëeren over
voorstellen, die nog niet aan de orde wa
ren (dhr Crucq had met zijn opmerking
schoon 'gelijk), kunnen we deze debatten
beschouwen als een voorspel op de be
grooting. Toch valt het nu nog uiterst
moeilijk ons een indruk te vormen van
'sRaads houding tegenover tal van be
zuinigingsvoorstellen, die er ongetwijfeld
zullen komen.
De financieele commissie, bestaande uit
de heeren Labrijn, Flink en v. Bommel
v. Vloten, die zeer zeker over deze dingen
één van gedachte is, bezit blijkbaar den
moed, om tegenover B. en Wi. en 'den
Baad de zaken bij den naam te noemen
en haar program helder in het licht te
stellen. Hoofddoel is bezuiniging, verlaging
van belastingdruk, beperking van dé ge
meentebemoeiingen, inkrimping van ge
meentediensten, die daarvoor in aanmer-
king komen. En naar nu gebleken is, en
gefluisterd wordt, heeft zij hiervoor zulk
een omvangrijk programma opgemaakt,
dat 'tniet doenlijk is, reeds nu ojver ieder
punt onze meening te zeggen.
Na al hetgeen wij de laatste jaren en
maanden over de Goesehe gemeentepolitiek
schreven, "behoeft het geen 'betoog, dat
wij ons over bezuinigingsplannen in net
alge m >e e 11 verheugen. Betreurd hebben
wij1 het menigmaal, denk aan de Mid
denstands woningen, aan de dure» ver
bouwing voor den keuringsdienst van wa
ren, enz. - dat herhaaldelijk uitgaven
Werden gevoteerd die veel geld vroeg'en
en die nu toch niet strikt nooiliig: Waren.
Betreurd hebben wij het ook, dat indertijd
den heer D'uvekot, toen hij' maar replfce van
bezuiniging, booze woorden werden toe
gevoegd, als zou ook hij denken, dat B.
en W. een College was, dat het geld over
den balk gooide. En betreuren doen wij
net nu, dat ook de fin. 'commissie moest
'klagen over een onaangename houding van
B. en W. tegenover haar voorstellen. Ook
vonden wij het vreemd, dat deze voor
stellen, die reeds Donderdag- 11 October
bij B. en W; waren ingekomen, eerst
Dinsdag j l. bij de Raadsstukken ter in
zage werden gelegd, terwijl ons ook ter
oore kwam, dat B. en W,. het onaange
naam vonden, dat het schrijven der fin.
com. „in de krant zou komen''. Waarom
kan men met déze plannen geen open
kaart spelen
Al deze dingen bij elkaar genomen,
zo urnen gaan denken, dat B. en W. liefst
niet van bezuiniging willen hooren. Een
gedachte, die, naar wij vertrouwen, on
juist is, maar die toch bij menigeen zal
postvatten. Willen B. en W. zich verzet
ten tegen de voorstellen der financieele
commissie dat is hun goed recht
dan zullen ze toch krachtiger argumenten
moeten bezigen dan weth. v. d. Bout nu
gebruikte bij zijn motiveering vóór pre-
mievrij pensioen.
Wij gelooven ook nog niet, dat het de
financieele commissie, die nu nog vol goe
den moed is, gelukken zal, geheel haar
program af te werken. Maar laten haar
tegenstanders dan toch met gegronde mo
tieven komen en laat men fier en frank
voor den dag komen, gelijk ook de voor
zitter der financieele commissie het in
zijn rede deed. De burgerij is vol verwach
ting naar wat te komen staat*
Spanning in Duitschiand.
Den löen October j.l. heeft de heer
Bottelier, Saksiscli minister van finan
ciën en communist, een opruiende rede
gehouden. Daar de staat van beleg nog
van kracht is, heeft toen generaal Müller,
rijkscommissaris voor Saksen, aan den
minister-president Zeigner een brief ge
schreven, waarin dezen verzocht wordt
hem (generaal Müller), mede te deelen, of
de Saksische regeering zich met de uit
latingen van den heer Bottelier solidair
verklaart. Naar achteraf blijkt, heeft ge
neraal Müller dezen brief eerst na rugge
spraak met den rijkspresident en den
kanselier verzonden. Daar zit dus meer
achter.
De Saksische minister-president echter
heeft den brief in den Landdag voorge
lezen en denkt er niet aan hem te beant
woorden. De rijkswéerminister Gessier
heeft nu de zaak in onderzoek.
Maar niet alleen tusschen het rijk en
Saksen, ook tusschen Beieren en Saksen
is .er spanning, 't Spreekt wel vanzelf,
dat het katholieke, monarchistische Beie
ren en het communistische Saksen np
niet bepaald in vriendschap leven. Vanuit
Beieren dringt men er bij Berlijn op aan,
dat er maatregelen genomen zullen wor
den tegen het communisme in midden-
Duitschland. De Beiersche gezant is nu
uit Saksen teruggeroepen, terwijl de re
geering van München aan de Saksische
regeering tevens te verstaan gaf, dat ge.en
gezant van Saksen in Beieren zal worden
erkend, zoolang communisten deel uit
maken van de Saksische regeering.
Hongerstaking op groote schaal.
Woensdag heeft een vergadering plaats
gehad van de ,„Ard Fbeis", den opper
sten raad van de republikeinsche partij
in Ierland. Een telegram werd ontvangen
van Patrick Ruttledge, den waarnemen-
den voorzitter, waarin werd medegedeeld,
dat alle gevangenen .in den Ierschen Vrij
staat. de plechtige gelofte hebben ge
daan geen voedsel te gebruiken, voor
dat zij onvoorwaardelijk in vrijheid zouden
worden gesteld. Dit is de grootste hon
gerstaking in de geschiedenis. De hon
gerstaking is begonnen in de Mountjoy-
gevangenis. De republikeinen, die vrij zijn,
hebben besloten te propageeren en te
bidden voor de gevangenen, gedurende
zeven dagen. Op den zevenden dag, den
verjaardag van liet overlijden van Mac
Swiney,. den burgemeester van Cork, die
den hongerdood stierf in de gevangenis,
zullen do republikeinen extradiensten voor
de gevangenen houden.
Wapenstiïstandsdag in Engeland.
Aangezien de herdenking van den wa
penstilstand (11 Nov.) dit jaar op Zondag
valt, is besloten de gebruikelijke gods
dienstplechtigheid bij de cenotaaf dit jaar
Drukkers-Exploitanten:
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
Tweede Kamer.
Alweer vlootwet-debatten. In het
geheel zijn 19 sprekers ingeschreven,
dus we zijn er nog niet. Gisteren
kwamen drie link'sche en twee recht-
sche heeren aan het woord. Van links
de heeren v. Ravesteijn, D'resselhuijs
en Oud: en van rechts de heeren v.
Schaik en v. d. Bilt (beiden R.-K.),
Van v. Ravensteijn,s rede zeggen we
natuurlijk niet veel. 't Was wat com
munistische onzin. „De heer Colijn
is de vertegenwoordiger van het im
perialisme, den tegenwoordigen vorm
van het kapitalisme,v en zijn partij
is met zijn Calvinistische denkbeel
den hetzelfde als de Junkerpartij van
Keizer Wilhelm". Dat was een van
zijn beweringen. Eén helder oogen-
blik had hij," toen hij aantoonde, dat
het met de kracht van den Volken
bond is gedaan. Hoe kan de heer
Marchant liet Korfoe-incident aanha
len als een bewijs, dat de volken
hond wel macht heeft? Blijkens ont
hullingen in de Engelsche pers heeft
Griekenland eenvoudig met 50 mil-
lioen lire de wraak van Italië afge
kocht. Uit een interruptie van Max-
chant bleek wel, dat hij met deze
passage niet bijzonder in zijn schik
was.
De beide andere linksche sprekers
de heeren Oud en Dresselhuijs -
leverden in hoofdzaak oritiek op de
redevoeringen van anti-revolutionaire
en christenjk-historische zijde gehou
den, speciaal voor wat den fmanci-
eelen opzet der wet aangaat. De lei
der van den Vrijheidsbond kwam bo
vendien nog eens terug op de half-
minimpmkwestie en sommeerde de
regeering om de verklaring af te leg
gen, dat na de eerste 6 jaar geen an
dere uitgaven meer zullen noodig zijn
dan die tot het onderhoud moeten
dienen van het alsdan volgenshet
halve plan gereed zijnde verdedigings
middelen, in welken geest hij ook pen
amendement 'heeft ingediend.
Dhr Oud werd tot de orde geroe
pen, omdat hij minister Colijn beschul
digde v'am goochelen met cijfers. Vol
gens hem zal de Vlootwet voor Ne
derland vier miljoen gulden per jaar
meer beteekenen.
De heer v. d. Bilt (R. K.) bleek
voorstander van de wet te zijn, al
vroeg hij nog om nadere inlichtingen,
dhr v. Schaik (R.-K.) drukte zich zeer
voorzichtig pit, in tegenstelling met
zijn partijgenoot Bomans, maar had
toch ernstige bezwaren. Allereerst is
de heer van Schaik niet gerust op
de financieele draagkracht van Ne
derland en Nederlandsch-Indië ten
aanzien van de vlootplannen en zijn
hoofdbezwaar was, het vastleggen
voor lange jaren van de plannen en
hun financieele gevolgen. Ten min
ste voor G jaren wordt de maritieme
defensiepolitiek: en hjaire finandiëering.
aan h,et beleid der Staten-Generaal
onttrokken. Minister Colijn schoof
aanstonds na het beëindigen van de
rede des heeren Van Schaik, in diens
bankje en bleef geruimen tijd met hem
in gesprek.
Een vernaai tijdens het beleg van
Middelburg door de Watergeuzen.
(1572—1574).
door CHR. HONDIUS.
(Auteursrecht voorbehouden.)
12).
Het volk begaf zich na deze toespraak
naar het stadhuis, alwaar de Regeering
bezig was te onderhandelen met de vooruit
gezonden 'kwartiermakers over de ont-
vangst en huisvesting der Spanjaarden.
Onderweg ontmoette men de uit de kerk
komende schare.
Door de prediking van den Parochiaan,
die eveneens van de Spanjaarden afk'ee-
rig was, waren de kerkgangers naar aan
leiding van een predikatie over de ver
lossing van Israël uit Egypte, aangevuurd
om het Spaansche juk af te schudden.
Met den kreet: „Verraad, verraad de
Spanjaarden komen", begroetten de kerk
gangers de van de haven komende menigte,
die haar toeriep: „W'eg met de Spanjaar
den!" waarna men gezamenlijk naar het
Raadhuis trok.
De Begeering trachtte het volk tot- be
daren te brengen, maar toen de kwartier
meesters en de Spaanscligezinde burge
meester Dirk Ingelse op hoogen toon vroe
gen:
„Als wij, magistraten de Spaansche troe
pen inlaten, zondt gij het dan jjurven be
letten?" klonk het: „ja, ja, probeer het
maar eens!" en de vuisten werden drei
gend opgeheven en de getrokken degens
opgestoken; hellebaarden en pieken schit
terden i n de Paaschzon.
De Vroedschap werd angstig en wees
de kwartiermakers op de volkswoede, maar
een hunner, Pachero, wendde zich tot de
burgers en snauwde hun toe:
„,Wlij zullen komen ondanks alles en wij
zullen nemen, wat ons goed dunkt, zelfs
je vrouwen en je dochters".
Deze taal deed de woede des volks zoo
zeer toenemen, dat men onder den kreet:
„Naar de wallen!" het marktplein ver
liet, Terwijl de kwartiermeesters, bevreesd
geworden, door de achterpoort het stad
huis ontvluchtten; de snelheid hunner paar
den redde hun het leven.
Inmiddels verspreidde zich het 'gerucht
dat Jan Alm-an, een Vlissingsch burger,
van één der Spaansche fouriers een vuist
slag had ontvangen, waarna hij zich 'huis
waarts begeven had om zijn wapenen te
halen.
Die gansche stad raakte daardoor in
beweging en op de vraag, wat er toch aan
de hand was, luidde al ras„Jan en Alle
man gaat om zijn geweer".
Zoodoende was binnen enkele oogenblik-
ken een gewapende menigte aan het ron
deel verzameld.
Men vond het geschut echter vernageld
en deze omstandigheid bevestigde de me
nigte in den waan, dat er verraad in het
spel was.
En omstreeks dezen tijd naderden met
het getij de 16 a 17 schepen, bemand
met acht vendels Spaansche soldaten.
Spoedig was nu één der kanonnen schiet-
vaardig gemaakt en nu klonk de stem
van Van Cüij'ck:
„Dit is de rechte stond om 'uwe man
haftigheid te bewijzen".
Een oud matroos, Joost Nolle, onder
den invloed van sterken drank, trad naar
voren en met de woorden;
„Mag er voor mij een paar vamen biers
af, dan zal ik 't geschut losbranden".
Van Cuyck schonk hem twee daalders
en een ooigenblik later donderde het schot
van de wallen, den Spaanschen schepen
tegemoet.
Dion Oso-rio Angelo, de bevelhebber der
schepen, verwonderd over deze ontvangst,
'liet onmiddellijk de zeilen strijken en zond
een boodschapper naar den wal, om te
vragen, om welke oorzaken men op de
schepen van Z.M. had gevuurd.
Op het antwoord, dat Vlissingen weiger
de troepen in te nemen, vertrok Osorio en
zette koers naar Arnemuiden, waarna de
Prinsevlag op den toren geheschen werd.
Die Baljuw, Jacob Smit, heer van Bqar-
niet te houden, doch in plaats daarvan
alle geestelijke autoriteiten uit te noo-
digen de ochtenddiensten zoo te regelen,
dat overal te 11 uur een pauze van 2 mi
nuten intreedt, gedurende welke stilte zal
heerschen. Buiten de kerken zal de stilte
gedurende die twee minuten eveneens in
aclit worden genomen. De Koningin, ver
gezeld van den premier, de leden van het
Kabinet, de premiers en de andere verte
genwoordigers der Dominions en Indië,
die zich thans in Engeland bevinden, zal
een specialen dienst in de abdij van
West-Min st«r bijwonen, waarvan het slot
zal plaats hebben bij het graf van den
onbekenden soldaat, waarop de Koning,
ook namens het geheele rijk een krans
zal neerleggen.
Waar de Turk heerscht.
Aan een particulieren brief uit Smyrna
ontleent de „D. Crt." bijzonderheden om
trent het gedrag der Turken tegenover
vreemdelingen. Niemand is voor deze lie
den veilig, doch vooral dames moeten het
ontgelden. Zij worden op allerlei manie
ren lastig gevallen. Onlangs kwam een
Hollandsche dame uit een winkel; een
Turk stak onverwacht zijn voet naar vo
ren, zoodat de dame op gevoelige wijze
kwam te vallen. Een ander voorbeeld is,
dat de Turksche bestuurder van 'een wa
gen opzettelijk op het trottoir komt rij
den, om een Nederlandsche dame in ge
vaar te brengen. Van de tram kunnen
Europeesche dames niet alleen gebruik
maken, omdat ze dan zeker op allerlei
manieren lastig worden gevallen. Zelfs de
Nederlandsche consul moét voorzichtig
zijn als hij met zijn vrouw en zuster van
de tram gebruik maakt. Laatstgenoemde
moet daarbij steeds tusschen de beide
anderen in zitten, omdat de Turken an
ders het haar te veel lastig maken.
Op het Nederlandsche kerkhof hebben
Turken de graven geopend, om zich mees
tér te maken van ringen en gouden tan
den. De Nederlandsche consul diende des
wege een klacht in en verzocht tevens
een behoorlijke bewaking van het kerkhof.
Het antwoord luidde, dat de graven ge
opend waren, omdat er zich wel eenS
Grieken in verborgen konden hebben en
dat het kerkhof te ver buiten de stad
lag, om er een wacht te kunnen plaatsen.
Het consulaat heeft toen zelf, op eigen
kosten, 'in de bewaking voorzien.
Korte berichten.
Te Essen is het tot ernstige
relletjes gekomen, toen voor een fa
briek arbeidersvrouwen verschenen en de
directie te spreken verzochten om van
haar steun ten bedrage van 20 milliard
te eischen. Allengs schoolde voor de fa
briek een 'dichte menigte samen, welke
den voorzitter van den bedrijfsraad, die
tot kalmte aanmaande, mishandelde en
daarop het gebouw binnendrong. Even
later daagde de politie op, die met steen
worpen werd ontvangen en toen van haar
wapens gebruik maakte. Er zijn tal van
gewonden.
Op een te Londen gehouden ver
gadering van Engelsche zieken
fondsartsen, vertegenwoordigende de
fondsdokters uit het heele land, is het
regeeringsaanbocl tot toekenning van 8
shilling 6 pence per jaar en per patiënt
verworpen. De artsen eischen een beloo
ning van 9 shilling 6 pence. Reeds heb
ben vijftig artsen uit Essex hun ontslag-
ingediend. Het „British Medical Journal"
dringt er op aan, dat alle doctoren hun
ontslag zullen nemen.
land, begaf zich naar Middelburg om den
Stadhouder van Zeeland, Heer van Wa-
ckene, van 't.gebeurde in kennis te stellen.
E'eze zal nu wel reeds in de stad zijn,
want op onzen tocht naar hier, hebben
Wij hem met zijn gevolg ontmoet, terwijl
hij- zich in vliegende vaart derwaarts be
gaf.
Hier eindigde de spreker zijn verhaal
van het gebeurde te Vlissingen.
In diepe stilte was dit relaas aange
hoord, maar nauwelijks had hij opgehou
den of een luid rumoer brak .los, dat zich
oploste in een luid gezang van:
„Slaat op ten trommele van dirredomdijne
Slaat qp ten trommele van dirredomdoes;
Slaat op ten trommele van dirredomdijne,
Vive le Geus, is nu de loes."
Terwijl dit Geuzenlied gezongen werd,
stonden sommigen op en verwijderden zich
uit de herberg: ze durfden zich niet ver
zetten, 'maar voorzagen, dat dit gezang
niet zondetr gevaar was.
Onder hen bevond zich ook Lieven
Geerts; h'ij achtte het raadzaam deze sa
menkomst te verlaten en spoedde zich
huiswaarts; het werd trouwens ook tijd
daartoe: reeds wiachtte Zijne dochter hem
met het noenmaal.
HOOFDSTUK V.
Aanval op de Noord dampoort.
Dirie weken waren vèrloopen, sinds Vlis-
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.
Losse nummersf 0.05
Pr ijs der Advertentie n:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 cft.
Bij abonnement belangrijke korting.
BIJ HARD WERK.
Hoe kan iemand zijn werk verrichten,
als hij bij bukken of zich bewegen voort
durend last heeft van pijn? Hij moet zich
dan wel in acht nemen. Die hevige rug
pijn kan veroorzaakt worden door urine
zuur, dat als gevolg van zwakke nieren
in het bloed achterbleef en dan' dient
men op zijn hoede te zijn. Verwaarloo-
zing van deze waarschuwing leidt vaak
tot nier- en blaasontsteking, waterzucht,
nierzand, rheumatiek, nier- of blaassteen,
en opstopping van de urine.
Een verstandig mensch zal trachten dit
te voorkomen- en het valt niet moeilijk.
Leef eenvoudig, vermijd overwerking, zor
gen, laat naar bed gaan en alcohol, en
houdt zoodoende het overtollig urinezuur
uit uw gestel. Laat Foster's Rugpijn Nie
ren Pillen u helpen, als gij een genees
middel noodig hebt. Zij werken recht
streeks op de nieren en blaas, en ver
drijven de stoornisverschijnselen uit deze
organen.
Verkrijgbaar in apotheken en drogist
zaken a f 1.75 per doos. (27)
10—H IIITII HM—IIIUWWMI—
Op den weg van Rabat naar Casa
blanca is een autobus, die 78 inboorlingen
vervoerde, in een r a v ij n gestort.
Er gijn 11 inboorlingen omgekomen en
30 gewond. i -
De Berlijnsche gemeenteraad heeft,
gezien den buitengewonen nood van de
werkloozen, 19 biljoen mark gevoteerd
voor werkverschaffing.
De koning van Spanje zal op zijn
reis naar Rome door den president van
het directorium Primo di Rivera worden
begeleid, dit in verband met de confe
rentie, welke de koning met Mussolini zal
hebben. De reis wordt overzee gemaakt.
Het schip, waarop de koning zich bevindt,
zal door sterke afdeelingen van de Spaan
sche en van de Italiaansche vloot worden
geëscorteerd.
Volgens de anti-venizelistische pers
zou generaal Pangalos plannen voorberei
den, om de Grieksche regeering ten val
te brengen, en een republiek te stichten.
De uitvoering dezer plannen zou samen
vallen met het vertrek van den koning!
naar Belgrado. Het feit dat de koning zijn
reis daarheen heeft uitgesteld, wordt uit
gelegd als bewijs van de juistheid dezer
geruchten.
In den Economischen Rijksraad
deelde een referendaris mede, dat het
aantal geheel of. gedeeltelijk werkloo
zen in Duitschiand op het oogenblik
50 pet. van het aantal arbeiders bedroeg.
Te Gelsenkirchen hebben vrouwen
van arbeiders de administratiegebouwen
van een fabriek bestormd en ver
woest.
Te Boekarest is Rosenthal, direc
teur van groote Roemeensche bladen,
do odgeschoten. Men vermoedt met
een politieken moord te doen te hebben.
Postgiro en ambtenaars
enormiteiten.
Een lezer van de „N.R,.C." meldt het
volgende geval: Hij heeft een rijwiel-over
treding beg-aan. Teneinde strafvervolging-
te voorkomen, (transigeert hij met den
ambtenaar van het O.M. Hij heeft een
singen de Zijde der Watergeuzen had ge
kozen.
Ook voor Middelburg was dit feit niet
zonder gevolg gebleven.
Daarvan kon de zitting der Vroedschap
getuigen, die Diinsdag 8 .April was ge
houden; paaar om ons van een en ander
op de hoogte te stellen, doen we niet
'beter, dan in den geest weder aanwezig
te gijn in het huis in de Bellinkstraat in
den ayond van Zondag 27 April, waar we
het hoofd des gezins, Lieven Geerts, we
derom"1 aantreffen in gezelschap van Aart
de Mesmaaker, die zich steeds meer "tot
dit huis voelde aangetrokken.
Ook schipper Machielse, de huisvriend,
was wederom aanwezig.
Het woord is thans aan Aart de Mes
maaker, die als stadsbusschieter dezen dag
heel wat heeft medegemaakt, dat dei-
vermelding waard is.
„Ja, we vreesden wél, dat het zoo' ko
men zou", zeicie hij; „de Magistraat had
blijkbaar op een aanval gerekend.
Ge weet 't: reeds op 5 April, dus vóór
er nog iets te Vlissingen was gebeurd,
was ons door Schepen Willem Pietersz
in Roosenburg en Bouwen Cornelisse, Raad
gelast, al 't geschut, dat zich in de stad
bevond, na te zien en schutbaar te ma
ken, terwijl tevens een onderzoek werd
ingesteld naar den voorraad buskruit.
(Wordt vervolgd).
