mo is Vrijdag 1® October 13)33 38e Jaargang Buitenlaml Binnenland. Statan-Geaeraal. Drukkers-Exploitanten 0OSTERBAAN LE COINTRE GOES Bureaux: Lange Vorststraat 6870, Goes Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58 Postrekening No. 36000. Bijkantoor te Middelburg: Firma F. P. DHU1J, L. Burg. Tet. no. 259 De Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs: Per 3 maanden, franco per post, f 3. Losse nummersf 0.05 Prijs der Advertentie n: 14 regels f 1.20, elke regel meer 30 et. Bij abonnement belangrijke korting. „De Nederlanders in Noord-Amerika". Ter gelegenheid van haar Jubileum is aan H .M. Koningin Wilhelmina onder vele andere geschenken, ook aangeboden een „Gedenkboek", haar opgedragen door de Nederlanders in Noord-Amerika. Drukker uitgever is James H. Rook te Chicago; of het ook hier te lande verkrijgbaar is, ■weten wij niet. In elk geval schijnt het in 't. Engelsch geschreven want het Hbl., waaraan we 't ontleenen, heeft door be middeling van zijn New-Yorkschen corres pondent van een bepaald artikel een ver taling gekregen. Dat artikel is van den in onze kringen zoo bekenden ds Henry Beets en handelt over: „De Hollanders in Noord-Amerika" en laten het hier volgen. HÏ Onder de talrijke volksgroepen, van heinde en ver, van hoog en laag, die het zich een geluk en een eer rekenen Uwe- Majesteit en Haar Huis geluk te wenschen ter gelegenheid van dit jubileum, wagen wij van de Nieuwe Wereld, die door ge boorte oï afkomst zonen en dochteren van Oud-Holland zijn, om een plaats. Wij vormen een groep op onszelven, en over tuigd van Uwer Majesteits belangstelling in alle aangelegenheden het Nederland- sche volk betreffende, hopen wij, dat het Uwe Majesteit moge behagen iets te ver nemen omtrent onze geschiedenis. Ateroorloof ons allereerst u te zeggen, dat wij, Hollanders van Noord-Amerika, een ruimverspreide groep vormen. Van „Nederland" in Texas tot „Neerlandia" in Alberta, Canada, hebben de nederzettingen van ons volk wortel geschoten. Een af stand in vogelvlucht van bijna tweedui zend mijlen, of tien maal de lengte van Nederland van Maastricht tot Groningen. En gaande van Oost naar West kan men de haardsteden onzer Hollanders aantref fen in een derde der noordelijke Unie- staten, van Long Island aan den Atlan- tischen Oceaan tot Whitby Island aan de Stille Zuidzee een afstand van meer dan drieduizend mijlen, of bijna dertig maal de breedte van Nederland. In 'de tweede plaats zijn wij een aan zienlijke groep. Wie zal het aantal zonen en dochters van Nieuw-Nederland bepa len? De afstammelingen der Roosevelts, Van Burens, Frelinghuysens, Schuylers, en Vanderbilts door het geheele land en trotsch op hun Hollandsche afkomst, loopeti in de duizenden en tienduizenden. Van hen die in latere jaren zijn geïmmi greerd zijn de cijfers beter na te gaan De volkstelling van 1920 bracht aan het licht dat 131.262 personen in de V. 3. m Hol land geboren waren. De tweede generatie, in Amerika geboren, telde 228.689 dus meer dan een derde millioen Neder- landsch sprekende menschen in twee ge neraties. Én wanneer wij de derde en vier de generaties erbij tellen, dan naderen we het millioen. i "ijc Wij zijn een groep die over de geheele Unie verspreid is, met een surplus onder de „Union Jack". Er is geen enkele staat in de Amerikaansche republiek die geen Hollanders onder zijn burgers telt. Van South Carolina met slechts 30 geboren Hollanders tot Michigan met 33.033. Zelfs in het district Columbia wonen meer dan 100 geboren Hollanders, en wij zijn er zeker van dat zij in het verre Alaska wor den aangetroffen en in de Philippijnen, om van de Canadeesche Hollanders niet te spreken. Maar gelukkig bezitten wij talrijke belangrijke centra als verzamel punten voor onze stamgenooten. Boven aan staat Grand Rapids en omstreken waar het Hollandsche element op 50.000 geschat wordt. En dan zijn er belangrijke plaatsen zooals Holland, Kalamazoo, Mus kegon, Chicago, Pella, Orange City, Harri son, ,en Lynden, ten westen van Grand Rapids, en Cleveland, Rochester en Pa- terson, ten oosten daarvan een keten van nederzettingen van kust tot kust. Toen Van Raalte ons volk in 1846 hierheen leidde, was het zijn wensch om het dorpsgewijze te groepeeren. Dit plan kon helaas* niet ten volle worden verwezenlijkt, maar er was voldoende saamhoorigheidsgevoel om tenminste en kele groote centra te vormen waar ons volk onderling contact kon onderhouden. Wij zijn een groep wier leiders ernstige menschen waren. De stichters van onze voornaamste kolonies waren menschen van onbesproken verleden, met nobele motieven, en heroïsche energie en durf, mannen zooals Van Raalte, die de neder zetting in Michigan stichtte, Scholte die onze voorvaderen naar de prairiën van Pella leidde, en de priester Van den Broek, de pionier der katholieke Nederlanders, die naar Green Bay in Wisconsin trok ken. Wij kennen geen Hollandsche neder zetting van eenige beteekenis in de Unie wier stichters geen diep godsdienstige menschen waren. En zij hebben een stem pel op onze kolonies achtergelaten dat tot op den huidigen dag niet is uitge- wischt. Het meerendeel van. ons volk is al deze jaren ernstig religieus geweest. Van de latere immigranten behooren 100.000. Hollanders tot.de Reformed Dutch Church of America; -een zelfde aantal zijn Chris telijk Gereformeerd, en ongeveer 35.000 zijn katholiek. Wij zijn ook een vechtende groep ge weest. Hard was de strijd tegen de ziekten en gevaren in de oerwouden van Michigan en Wisconsin waar honderden bezweken en waar naderhand zooveel zuur verkre gen goed ten prooi viel aan verschrikke lijke boschbranden. In Pella, Iowa, moes ten koude, sneeuw, overstroomingen en stormen worden bedwongen. De neder zetting in Orange City werd zoo goed als geruïneerd door de sprinkhanenplaag, en de kolonies in South Dakota door de droogte. Wij betaalden onzen tol aan de natuur, een bittere kamp van lange jaren. Maar, God zij dank, wij zijn een voor uitgaande groep. Opvoeding brengt ons volk gestadig tot een hpoger levens niveau, naar gelang onze scholen nieuwe generaties in de wereld sturen. Godsdienst is een louterende invloed van onschat bare waarde. En ofschoon wij nog niet op talrijke millionnairs kunnen wijzen, zoo zijn velen van ons volk gezeten burgers geworden, die *hun bezit niet alleen voor zichzelf houden gelijk onze liefdadigheids instellingen kunnen getuigen onze Hol landsche Huizen voor ouden van dagen en zieken in een half dozijn onzer centra; onze scholen en „colleges", en eindelijk onze kerken. De volkstelling van 1920 toont aan, dat het kerkelijk eigendom der Christelijk Gereformeerden op meer dan twee millioen dollar wordt geschat en dat der Dutch Reformed op niet minder. En het grootste deel van dit bezit kwam van de groote massa der loonarbeiders in de fabrieken en op de boerderijen. Onze burgers worden overal geprezen als een gezond element en nergens als een last 'beschouwd, zoodat men vaak betreurt, dat de poorten niet wijder voor nieuwe Hollanders worden opengezet. Vast burgerschap, spaarzaamheid, be trouwbaarheid, eerlijkheid, dat zijn de deugden die steeds weer aan ons volk worden toegekend door hen die het in zijn dagelijkschsn arbeid hebben gadege slagen. Wij houden de taal onzer vaderen in eere. Een twintigtal week- en maand bladen verschijnen geregeld in het Ne- derlandsch. Onze persen gaan voort Ne derlandsche boeken te drukken. lij, yele onzer kerken prediken en zingen wij wat de menschen in het oude moederland prediken en zingen. Dat wij in de Unie zeventien „Hollands" aantreffen, vijf „New Hollands", zeven „Amsterdams", tien „Oranjes"drie „Nassaus" en twee „Wil- helmina's", bewijst op zichzelf al de duur zame liefde voor het land onzer vaderen. En in die liefde voor Oud-Holland schuilt ook de liefde voor Uw edel Huis. Het is in dien geest van dankbare hulde dat deze regelen zijn geschreven. Een blijk van aanhankelijkheid, van bewonde ring, en een belofte van vriendschap die voort zal duren zoolang onze beide natiën zullen bestaan. Duitschland. De Rijksdag heeft gisteren art. 1 van de machtigingswet met 253 tegen 35 stem men en 1 onthouding aangenomen. Art. 2 werd zonder hoofdelijke stemming aan genomen. Daarop verlieten de Duitsch- nationalen gezamenlijk de zaal. Op voor stel van Marx (centrum) is toen de eind stemming over het ontwerp tot Zaterdag verdaagd. Blijkbaar was, na het heen gaan van de Duitsch-nationalen het quo- ï'om (dat wil zeggen de vereischte twee derden der stemmen, noodig voor de aan neming van het ontwerp) niet meer aan wezig. Inmiddels heeft de rijkskanselier (Stre- semann) bij den Rijks-president (Ebert) de machtiging gehaald om wanneer de stem ming morgen ongunstig uitvalt, den Rijks dag onmiddellijk te ontbinden. De Amerikaansche belangstelling. Langzaam aan komen eenige bijzonder heden binnen over de Amerikaansche be langstelling in de Duitsche financiën. Op het oogenblik vertoeven in de Vereenigde Staten dr Cuno, dr Frohwein, de voorzit ter van den bond der Duitsche Industri- eelen en een aantal vertegenwoordigers van Duitsche banken. Vermoedelijk heb ben deze heeren zich er voorgespannen, om 'financieele hulp te bekomen. Naar het „Berliner Tageblatt" weet me de te deelen, zou er reeds een tot in de tails uitgewerkt plan voor financieplen steun gereed liggen. De verwachte deel name zou een zeer aanzienlijk bedrag be- loopen en op gunstige voorwaarden be rusten. Het gaat hier niet om een herstel- crediet, veel meer om participatie van de goudbank, welke bedoeld is, de tijdelijke tusschenbank, die slechts op het verlee- nen van volmachten wacht om in werking te treden, op to volgen. Relletjes in Duitschland. Te Keulen 'hadden gisterenmiddag in verschillende straten oploopjes plaats. Hier en daar werden karren met levens middelen geplunderd. In de binnenstad moest de politie van de wapens gebruik maken, daar zij met cokes bestookt werd. Het personeel van de gemeentebedrijven legde liet werk neer en trok de stad in. Ook te Elberfeld hadden in verschillende wijken oploopjes plaats. De orde is ech ter nergens verstoord. Wegens de voort durende sterke stijging van de prijzen der levensmiddelen heerscht onder de koopers te Berlijn zoo'n opwinding, dat verschil lende handelaren uit vrees voor plunde ring hun winkels gesloten hebben. Bij een betooging van werkloozen voor het raadhuis te Hamborn ging de politie met de blanke sabel op de betoogers in, van wie er vijf licht gewond werden. Korte berichten. Het observatorium te Ukkel (België) heeft gisterenmorgen een aardschok waar genomen waarvan het middelpunt ten noorden van IJsland moet liggen. Na veel onderhandelen is de regee ring in Saksen eindelijk tot stand ge komen. Volgens het „Berliner Tageblatt" hebben de communisten de portefeuille van financiën en economie, terwijl een 3e communist tot algemeen directeur van de siaatskanselarij benoemd is. Veel ge luk met zoo'n regeering! Een ontploffing in een kelder met chemische stoffen te Antwerpen heeft groote stoffelijke schade aangericht. Een man werd licht gewond. Verschillende huizen zijn zwaar beschadigd. Zes panden zijn ingestort, w.o. jeen gedeelte van een oudeliedengesticht, gelukkig zonder dat een der verpleegden gewond werd. Eergisteren zijn te Jassy huiszoe kingen gedaan bij de aanstichters van de te Boekarest ontdekte samenzwe ring. Er zijn heel wat stukken in beslag genomen, welke thans onderzocht worden. Het spoorwegverkeer .van Essen- Noord, jjlat sedert verscheidene maanden gesloten is geweest, is thans voor het verkeer met Duitschland weer vrij ver klaard. Daardoor heeft Essen weer een rechtstreeksche spoorverbinding met het onbezette Duitschland. Dit is gebeurd om den doorvoer van levensmiddelen voor het district Essen gemakkelijker te maken. Uit de streek van Trier zijn 29 beamb ten en particulieren met hun gezinnen zonder opgaaf van redenen uitgezet. De volgende week zullen aan de hoogeschool van Gent voor het eerst de nieuwe college's in het Vlaamsch worden gegeven. Er zullen voor deze Vlaamsche secties een 15-tal professoren worden be noemd. Daarvoor hebben zich niet min der dan 60 candidaten aangemeld. Sun Yat Sen, de constitutioneele leidei van Zuid-Cliina, heeft een openlijke oorlogs verklaring gez'onden aan den president van China. Het eerste transport Russische nafta is via den Donau te W.eenen aangekomen. Oostenrijksche en Hongaarsche fabrieken zijn bij dezen uitvoer geïnteresseerd. Tengevolge van de verscherping van den stakingstoestand in Opper-Silezië heeft Polen over Kattowitz den uitzonderingstoe stand geproclameerd. Kattowitz, Königshiitte, Myslowitz en omgeving zijn zonder licht. De kranten zijn niet verschenen. Die stopzetting' v an d e»n postcheque- en igir odi enst. Gisteren heeft mr Ri. C. Bakhuizen van den Brink te Haarlem aan de giro-afidee- lingi van het postkantoor aldaar een chèque ter betaling aangeboden, omdat hij zich niet wenscht te onderwerpen aan 'de slui ting van den girodienst, die hem rechtens ongeoorloofd voorkomt. Die betaling werd hem echter door den betrokken postbe ambte geweigerd, omdat hij1 geen advies voor betaling ontvangen had. Thans zal tot dagvaarding worden overgegaan. Mr Tak over de b ezuini gi ng. Mr A. Tak, advocaat-generaal bij den Hoogen Raad geen m'an van rechts heeft in de „Haagsche Post" een artikel geschreven over het verstoorde budgetaii evenwicht. Aari het eind van het artikel richt hij Zich tot degenen, die tegen de bezuinigings plannen van de reg'eering oppositie voe ren: „Kortzinnigen zijn het, die louter leven in het heden *en die niet willen begrijpen dat het dadelijk voordeel van het behoud van hun tegenwoordig salaris niet op weegt tegen het later veel grootere na deel, dat hun te wachten staat bij depre ciatie van den gulden. „Kortzichtigen zijn het, di elouter leven ervaring wetend, dat iedere huishouding waarin de uitgaven de inkomsten geregeld overtreffen, vroeg of laat tot ondergang gedoemd is, weigeren te gelooven, beter nog te erkennen, dat straks de staatshuis houding daarvan trefjfend voorbeeld zal leveren. Zijn de leiders der anti-Colijn-beweging die bezig is zich krachtig te ontwikkelen, ■zich hiervan bewust en besefïen zij ter dege hun groote verantwoordelijkheid, wanneer zij tot verzet opzweepen? Beseffen zij, dat, indien Colijn door hun drijven valt, straks zijn opvolger wellicht één hunner toch op hetzelfde geneesmiddel misschien wat verzoet aangewezen blijft? Er is reden hieraan te twijfelen! Maar indien hun aanslag gelukt, indien de overal op touw gezette salarisactie overwint en de vermindering van de baan raakt, zal de nakomeling hun den hooo niet sparen van nooit te hebben verstaan, wat igoede en vooruitziende staatszorg vordert. 'Ook dan zal ach en wee geroepen wor den, maar dan helaas over de blindheid waarmede de voorzaat geslagen werd". Allerlei. Die centrale commissie voor georgani seerd overleg in ambtenaiarszaken adviseert in haar eind-advies afwijzend ten .opzich te van het haiar toegezonden ontwerp besluit betreffende een algemeene salaris verlaging van 10 pet. Het Kamerlid Scheurer heeft gevraagd, of het juist is, dat de regeering zich heeft doen vertegenwoordigen bij de lijkverbran ding van mr A. J. Cnoop Koopmans. Tweede Kamer. In de Tweede Kaïner-zitting van gisteren interpelleerde Troels tra over de oorzaken en oplossing van de crisis in verband met de Nederland- stóhe en Indische financiën. De regee ring ted volgens spreker uit eigen beweging mededeelingen moeten doen. Nu is de afstand tussclhen re geering en volk zeer groot geworden. Dhr Troelstra, richtte de volgende vragen tot de regeering: 1. W,il de regeering een uiteenzetting geven van het geschil tusschen den afge treden minister van financien en de meer derheid van den ministerraad, benevens een overzicht van de daarover in den ministerraad gevoerde debatten? 2. Wielke zijn de redenen die geleid hebben tot de vervanging van den af getreden minister van financien door den tegenwoordigen? -3. Aanvaardt de regeering de conclu sie der staatscommissie van 21 November 1922 onder no. 241 en 142' van haar rap port? 4. Erkent de regeering met de staats commissie (conclusie 155) de finantieele moeilijkheden van het ooig'enblik, welke door de verdere uitvoering van de vloot- plannen zullen worden verzwaard? 5. Moet de reg'eering niet toegeven, dat de kostenberekening voor de uitvoering- van haar vlootplan zeer .globaal en voor een juiste beoordeeling van den te verwac en druk O'P de Nederlandsche en Indische finantien niet voldoende is. 6. Wiil de regeenng het advies van den gouverneur generaal over de voorgenomen uitvoering der vloot niet mededeelen? 7. Acht de regeering .de voorwaarde der staatscommissie (conclusie 155) aanne melijk, dat geen program van verre strek king als de vlootwet bevat, de geldmid delen van Nederland en Indië nog meer vast zal legigen, da.n toch reeds het ge val is, tenzij gelijktijdig getracht wordt het -geheel verbroken evenwicht te her stellen. 8. Kan met name de regeering de ver antwoording op zich nemen voor een ver slechtering van den toestand in verband met geheel of gedeeltelijk stopzetten van belangrijke sociale maatregelen zoo-wel in Nederland als in Indië met de weinig gun stige vooruitzichten van het bedrijfsleven en de heerscbende werkloosheid, die mede versterkt zal worden door de hoog noo- dïge bezuinigingen op het aantal ambte naren tengevolge van de voorgenomen reorganisatie van den staatsdienst en is de reg'eering van meening, dat het aan igiaat den belastingdruk op de inheemsche bevolking' van Indië en de ambtenaren te verzwaren en de Nederlandsche bevolking ER ZIJN TWEE MANIEREN om uit te maken, of gij zwakke nieren) hebt. Ten eerste door rugpijn en andere uiterlijke kentcelcenen, en ten tweede door urine-onderzoek. Als .rugpijn, voortdurend terugkeerende hoofdpijn, of zenuwachtigheid, vermoeid heid en duizeligheid u doen yermoeden, dat gij een nierkwaal hebt, let dan op uw urine. Sla acht op verschijnselen ais de volgende: te veelvuldige of te weinige aandrang tot urineeren, te groote of te kleine hoeveelheden, 'te donkere of te lichte kleur, branderig en pijnlijk gevoel bij de loozing, onaangename reuk, zande rig, gruisachtig of bewolkt bezinksel. Tijdelijke afwijkingen kunnen aan an dere oorzaken te wijten zijn, maar als 'de verschijnselen blijven optreden, zijn uw nieren verstoord en behoeven zij hulp. Verwaarloozing kan noodlottig worden. Foster's Rugpijn Nieren Pillen ver beteren en regelen de urine, helpen en versterken zwakke nieren en verdrijven zoodoende rugpijn, duizeligheid, rheumati- sche pijnen, zenuwachtigheid en andere gevolgen van nierkwalen. Zij hebben dui- zende nierlijders voor goed genezen. Verkrijgbaar in apotheken en drogist zaken a f 1.75 per doos. (32) met nieuwe of verhoogde indirecte be lastingen zwaarder te drukken, mede met het ooig op de loons- en salaris-verlagin gen die aan de orde van den dag zijn. 9. Is er op de regeering van buiten- landsche zijde eenige directe of indirecte aandrang geoefend, of acht zij1 zich mét het oog op aangegane verplichtingen ge bonden de onverwijlde aanneming der in gediende vlootwetplannen door te drijven, zoo ja, waarin bestaat deze aandrang en die verplichtingen; zoo neen, welke zijn dan de dringende overwegingen van inter nationalen aard die de onverwijlde totstand koming der vlooitplannen eischen? De heer Troelstra deed aan zijn vragen een rede voorafgaan, waarin hij hekelde den nieuwen koers in de bezuinigingspoli- tiek, die alleen de vlootwet spaart, al giaat Nederland economisch ten gronde. Wat de ministerwisseling bgtreft, oordeelt spreker, dat deze als het ware neerkomt op een vervanging van het sterke stand punt door den sterken man. D'e heer Colijn heeft door relaties met het Indische groot kapitaal minder politiek gezag. Spr be streed verder, het „S-tandaa,^"-strooibil jet, dat het standpunt huldigt, dat de Vlootwet geen cent meer koist, dat er geen verband bestaat tusschen Vlootwet en bezuiniging, en dat het Nederlandsche le ger in 1914 en bij' doorvoering van den onbeperkten duikbooitoorlogi ons land uit den oorlog zou hebben gehouden. Voor ae marine is sedert 1887 reeds 830 miljoen weggesmeten. Hoe durft men thans weer 300 miljoen voor sterk gecritiseerde plan nen te vragen? We kunnen ons voorstellen, dat menig sociaal-democraat teleurgesteld was, to|en hij Troelstra's rede had gehoord. Ze was mat, saai en droog. Er was weinig in van het zwetsende en ophitsende der Volk-artikelen over de Vlootwet. Zelfs zei hij' het openlijk, minister Colijn niet p'ersoonlij'k onaangenaam te wille» zijn. Van de regeering - acht ministers waren ver=o'i de heeren Die Visser en Aaïberse ontbra- nnrvsI namen de mmister- •Zit en minister van Financiën aarf de gedachtenwisseling' deel. Minister Ruys betoogde, tegenover den nieuwsgierigen Troelstra, dat de debatten in den Ministerraad niet voor publiciteit vatbaar zijn. Ook niet de adviezen van Gouverneur-generaal Fock. Deze laatste ig gebleken en wel in den Volksraad geen tegenstander der Vlootwet 'te zijn. Wat de andere vragen betreft, de Vlootwet werd indertijd niet om finan cieele redenen uitgesteld, maar alleen o<m enkele zaken te kunnen onderzoeken. Mi nister De Geer achtte vastlegging der Marine-uitgaven ongeoorloofd. Die andere leden konden niet aanvaarden, dat de vloot beneden de sterkte en 't vereischte pieil zou zijn. Handhaving der souverei- niteit is eerste eisch. Zou Nederland aan den vrede wel een dienst bewijzen, als het de koloniën aan zijn lot over liet De opvolger van Minister De Geer moest de scherpst mogelijke bezuiniging aanvaarden en tévens de Vlootwet ac- cepfeeren. In Minister Colijn zijn beide wenschen vereenigd. Het budget air even wicht zal wiorden hersteld. De Staatsbe- grooting 1924 draagt daarvan nog niet alle 'kenteekenen, omdat daarvoor de tijd te kort was. Met groote voortvarendheid wordt thans gewerkt. Daarna hield minister Colijn een kloeke rede, die veel indruk maakte. Hij beant woordde allereerst de oipunerkingen over zqU persoon. Het was goed, dat de beer

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1923 | | pagina 1