%o 10
Donderdag 11 October 11123
38e Jaargang
AART BE MESMAAKER,
Buitenland.
FEUILLETON.
DE BUSSCHIETER VAN MIDDELBURG.
Drukkers-Exploitanten
©OSTERBAAN LE COINTRE GOES
e
Bureaux: Lange Vorststraat 6870, Goes
Tel.: Redactie no. 11Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Teu no. 259
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.—
Losse nummers f 0.05
Prijs der Advertentiën:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 oL
Bij abonnement belangrijke korting.
Voor Elberfeld.
In dank ontvangen van N N te G. f2
voor 't transport der Elberfeldsche kin
deren. Wij blijven bereid in "te komen
gelden over te maken aan ds Renting.
GEEN PESSIMISME.
Even gevaarlijk als een ongegrond op
timisme, zoo niet gevaarlijker, is het
pessimisme, een zwartgallige beschou
wing der dingen die alle levenskracht
doodt.
Het gevaar dat we komen tot een pes
simistische beschouwing van het leven,
van het wereldgebeuren, en van de toe
komst is zeker niet denkbeeldig.
Er is zelfs alle aanleiding toe.
Rondom ons zijn wolken en donker
heid en tal van verschijnselen zijn er,
•die in staat zouden zijn ons den moed
te benemen.
We behoeven het niet ver te zoeken.
Die bleeke zorg waart rond door alle
vertrekken van het levensgebouw".
Overal is achteruitgang.
Het leven van ons volk in socialen
zin is de laatste jaren ontegenzeggelijk
op hooger peil gekomen.
De zorgen waren in breede kringen
minder groot. Er was meer levensvreugde
en een enkele maal misschien ook meer
arbeidsvreugde.
Maar nu is het of alles bij de handen
gaat afbreken.
Die loonen gaan dalen, werkloosheid
dreigt van alle kanten en het is voor
■duizenden huisvaders en huismoeders
vooral weer zorgen van den vroegen
morgen tot den laten avond om de touw
tjes aan elkaar te knoopen en een ieder
het zijne te geven. Het zakenleven is ge
drukt.
Hechte bouwsels storten als kaarten
huizen ineen.
De toekomst scheen zoo schoon de
laatste jaren, er werd naar hartelust
geproduceerd en als straks weer normale
verhoudingen zouden intreden en de
eerste gevolgen van den oorlog tot het
verleden behoorden, dan zou zich openen
een heerlijk verschiet.
Maar nu gaat het alles heel anders
dan verwacht werd.
Het afzetgebied inplaats van zich uit
'te breiden, krimpt in, de koopkracht ver
mindert, de orders blij'ven uit, en de
.«ene machine na de andere moet worden
stopgezet.
En met zorg wordt gedacht aan de
toekomst, waarin geen enkele lichtstraal
valt te bespeuren.
In het organisatieleven is het niet an
ders.
Met ontzaglijke moeite is ook een groot
deel van de Christelijke arbeiders georj
ganiseerd.
Het ging ook zoto- gemakkelijk.
Iedere gulden die voor de organisatie
werd uitgegeven, kwiam met dubbele rente
terug.
De loonen gingen Omhoog-, de arbeids
tijd werd verkort, en daarom kostte het
weinig moeite de arbeiders te bewtegen
ziclh te organisee-ren.
Die tijd is echter vo-orloopig voorbij1
en nu zijn er niet weinigen, die meenen
niet verstandiger te kunnen doen dan
zich uit de organisatie terug te trekken.
Een vernaai tijdens het beleg van
Middelburg door de Watergeuzen.
(1572—1574).
door CHR. HONDIUS.
(Auteursrecht voorbehouden.)
'6).
.„Baljuw Rollema!" riepen de beide
vrouwen als uit één adem.
„Dus 't is u nog niet bekend, dat ook
hij zelfs niet vertrouwd werd, dat men
ook hem verdafeht en hem daarom voor
den Raad van beroerte heeft gedaagd?"
zeide Hugo Jansz.
„Maar hoe kan ik er mij over verwonde
ren, dat u zulks onbekend is gebleven, nu
ge van alle vrienden verlaten zijnt".
„Helaas!" zuchtte Adriaanke, „we slij
ten onze dagen in eenzaamheid, maar dat
is het ergste niet, het meest pijnigt ons
de onzekerheid over het lot van hem, die
ons zoo lief is. Overigens 't ontbreekt ons
niet aan den troost des evangelies.
iWSj hebben gelukkig nog o-nzen Bijbel,
die ons bemoedigt in «ogenblikken van
droefenis en wankelmoedigheid".
„Moge het licht des hemels u blijven
omstralen, wanneer 't misschien nog don
kerder voor u wordt", zeide Hugo Jansz.
En zoo valt, wat met veel moeite
werd opgebouwd, ineen.
Dioor organisatie hoopte menigeen die
nog niet alle idealisme verloren had,
te komen tot den bedrijfsvrede. Het ideaal
was nog w'el niet .geheel verwezenlijkt,
maar het werd dan toch dichter bena
derd.
Maar nu komt in de" plaats van den be
geerden vrede weer strijd. De lijnen die
begonnen naar elkaar toe te buigen, wij
ken weer uiteen.
En zoo is het verklaarbaar, dat er
komt over ons volk een geest van pes
simisme, en een waas van moedeloos-»
heid.
Verklaarbaar, maar daarom nog niet
toe te juichen of zelfs g:oed te praten.
Immers, er is niets, dat meer de krach
ten breekt, dan het donkere pessimisme.
Be pessimist kan niet vooruit.
Hij gelijkt wonderveel op den influenza-
patiënt, die de kracht mist om zijn lood
zware beenen vooruit te gooien en met zijn
vermoeide armen te zwaaien.
Hij kan niet meer en hij durft niet
meer en hij w i 1 ook niet meer.
Moedeloos en lusteloos gaat hij bij de
pakken neerzitten, in doffe berusting af
wachtend wat over hem komen zal.
Hoe geheel anders is dan de optimist.
Hij leeft uit de hoop.
En het leven der hope, heeft dr Kuy~
per ergens gezegd, is een kracht.
Goede hope is levenstinctuur voor het
hart
Ze versnelt den loop van het bloed; ze
spalkt het oog wijd open; ze verdrijft de
angstvalligheid en de ingebeelde bez'aar-
nissen.
En zoo loopt ge met de hope in het
hart een weg van veertig dagen tot aan
Horeb; en met den gloed der hope in het
hart verzilveren zich voor u de randen
der donkerste wolken.
En ge krijgt geluk, en het lukt u, en
de hope is als een toovermacht in uw
hand.
Jjc
De vraag waar het nu op aankomt is
deze, of er grond is voor zulk een op
timisme.
Er zijn van die optimisten, die geen
zorgen kennen, omdat zij ze niet willen
zien.
Maar zulk een zorgeloosheid is toch
niet aan te bevelen. En daarom: welken
redelijken grond is er voor optimisme?
Van Luther' wordt verhaald, dat hij
eens in sombere moedeloosheid neerzat.
Niets was in staat hem uit z-ijn moede
loosheid op te heffen.
Toen ging zijn vrouw de luiken sluiten.
Luther begreep niet haar doen. Wiaar-
om zoo vroeg hij, de luiken gesloten.
Wel, antwoordde zijn vrouw, God is
immers dood
Het maakte hem wakker. Er kwam weer
glans in zijn oogen en kracht in zijn
spieren.
De vijanden waren sterk en de omstan
digheden ver van gunstig, maar zijn God
Wiens hand niet verkort was en Wiens
beloften zeker waren, leefde nog en Hij
'zou hem niet verlaten.
Indien de menschen al ontrouw zijn en
teleurstellen en dat is heel vaak het
.geval God is getrouw.
Hij houdt het roer in handen.
Hij laat de teugels niet los.
„Wij hopen 'tmet u", sprak Vrouwe
Adriaanke, „maar God geve, dat de duis
ternis spoedig wijke en dat er betere dagen
aanbreken".
„Ik wensch niets liever, maar helaas,
ik kan u niet vleien met een ij-dele hoop:
de vrees beknelt mij, dat er nog ,geen
uitkomst te wachten is.
Reeds is er een opvolger voor Rollema
aangewezen: de gestrenge Markies di Posa,
die niet nalaat, allen, die van ketterij ver
dacht worden, aan het Gerecht over te
leveren. In alle kerken en kloosters is
men druk bezig de altaren en beelden te
herstellen; na de vonnissen van 2 Mei is
men zoo bevreesd geworden, dat niemand
den moed bezit, de bevelen des Bisscbops
te weerstaan".
„Dius zijp er weder slachtoffers ge
vallen? Och we mogen ons «Sgenlijk wel
gelukkig rekenen, dat deze treurige tijdin
gen niet tot onze ooren zijn doorgedron
gen.
„Ja", hernam de stadsbode. „Gelukkig
zij, die geen getuigen behoefden te zijn
van zulke wreede tooneelen, als die
wij nu drie weken geleden te aan
schouwen hadden, toen Bastiaan Cor-
nelisz., Mayken Jansdochter, de Wied. van
Frans Laureys en A'a-lk'e Jansd., Wied van
Simon Dierikx, den vuurdood ondergingen.
-Waarlijk, 'tis niet te verwonderen, dat
sommigen hun geloof hebben verloochend
en tot de Roomsche Kerk rijn terugge
keerd".
En nu mng er veel donkers zijn in het
leven en veel wat ontmoedigt:
Grooter dan de Helper
Is de nood toch niet,
Hebben wtj hierin niet een grond voor
optimisme?
Als wij- belijden, dat God regeert, dat
Hij hemel en aarde, mitsgaders alle schep
selen gelijk als met Zijne hand onder
houdt en dat alle dingen niet bij geval,
maar van -Zijn Vaderlijke hand ons toe
komen, mogen wij dan in pessimisme weg
zinken?
Maar immers, dat is onmogelijk.
Als wij niet- alleen zien op onszelf en
de omstandigheden, ma-ar als we den blik
omhoog slaan, dan verdwijnt de benepen
heid der ziel en worden de krachten ver
dubbeld.
En we gaan vooruit, niet als zorgeloo-
ae kinderen, -die geen gevaren kennen,
maar met ernst in het hart en ondanks
alles toch -optimist.
W-orde het Christelijk optimisme in ein
ze dagen op- alle levensterrein openbaar.
Blijike ook daaruit de graate beteeke-
nis van het Christendom in deze ontred
derde wereld
Tegen de feiten in.
Met welk een verblinding sommigen
ook ter rechterzijde zich overgeven aan
de misleiding ten opzichte van de Vloot
wetplannen, blijkt uit een motie, aange
nomen door de R.-K. kiesvereeniging: van
Den Haag. En zulks nog' wel onder de
auspiciën- van een m-an als Prof. Veraart.
In die motie wordt gezegd:
dat de benoodigde bedragen voor de uit
voering der Vlootwet moeten worden ge
vonden desnoods ten koste der sociale wet
geving, van het onderwijs, van de loonen van
het overheidspersoneel, van de mogelijkheid
van vermindering van den belastingdruk en
van andere gewichtige belangen.
Wel -mocht de „Maasbode" schrijven,
dat hier menschen aan het woord zijn,
die ^van geen toeten of blazen weten",
„mlmers, het schijnt tot vervelens toe
herhaald te moeten worden: of de Vloot
wet wordt aangenomen of niet, een ver
sobering op de uitgaven voor sociale wet
geving, onderwijs, salarissen enz., zal
even onvermijdelijk zijn. O-m de eenvou
dige reden, dat de financi-ëele gevolgen
der wet voor de Nederlandsche sohatkist
tenslotte slechts betrekkelijk een bagatel
bedragen."
Te meenen, dat het met de bekrimping
op een en ander niet zoo-'n vaart zal
loopen, als de Vlootwet maar eenmaal
van de baan is, moet puur zelfbedrog
worden genoemd.
Dit is inderdaad honderclmaaP gezegd
en bewezen. Maar men houdt de be
weringen vol. En speelt den revolutio
nair in de kaart.
Spanje.
Primo de Rivera weeft nog steeds nieu
we instructies en nieuwe verordeningen
uit. Thans hebben de gemeenteraden be
vel ontvangen om binnen dertig' dagen
een rekeningensta-at in te dienen over
1922 en de eerste zes maanden van 1923.
Een Uitgevaardigd verbod om meer clan
„Diaarvoor beware ons de Heere", zeide
Adriaanke, „maar toch, ik mag1 niet oor-
deelen: wij weten niet welk lot ook o-ns
beschoren is en of 'took ons niet aan
kracht zal ontbreken in de ure des ge-
vaars".
„Maar men zial ons, eenzame vrouwen,
toch geen leed do-en?" zeide haar bejaarde
moeder, die nog altijd geneigd was het
beste te hopen van de o-u-de Kerk aan
welke zij ook ondanks hare gebreken, ge
hecht was. -
„Helaas, ik moet met u van meening
verschillen", zeide Hugo; men ontziet geen
kunne; ik vrees zelfs, dat men nog stren-
iger zal optreden en dat bloedverwantschap
met ketters reeds als misdrijf zal worden
gerekend, ja, ik mag 'tu niet langer ver
helen, al kost 'tmij pijn.
Ook u, vrouwe Adriaanke, dreigt gevaar,
ik weet meer -dan ik zeggen mag, maar
't'doel van mijn komst is om u te waar
schuwen u gereed te houden en ten
spoediglste uw man te volgen voor het
te laat zal zijn".
„Maar ge spreekt in raadsels", zeide
'Adriaanke, zeg mij ronduit, wat ge weet;
deze onzekerheid pijnigt mij' zeg me
de waarheid. God sterke ons om te dragen
wat Hij- over -ons heeft beschikt".
„Laat H u voldoende zijn, wanneer ik
u zeg, dat er gevaar dreigt: ge dient u
voor te bereiden om ten spoedigste te
vertrekken; 'tis mij- gebleken, dat allen,
die ook maar eenigszins een werkzaam
14 pet. winst te maken omvat een zoo
danige regeling, dat de zakenmenschen
als volgt mogen rekenen: 5 pet. rente
van hun kapitaal, 6 pet. voor onkosten
en 3 pet. voor onvoorziene Uitgaven.
Een belasting is ingevoerd op kaarten
en biljetten voor theaters, wedrennen,
stierengevechten en andere voorstellingen.
De straatbelasting zal 20 pet. kunnen
bedragen.
De arrestatie van verdachte personen
wordt op instructie der autoriteiten ste
vig voortgezet. Te Madrid heeft de politie
acht anarchisten gearresteerd, in wier
woning Vuurwapenen en compromittee-
rende papieren waren gevonden.
Duitschland,
Te Berlijn, verluidt, dat bekende Ame
rikaansche bankiers, wier namen nog niet
bekend gemaakt werden, op weg zijn
naar Berlijn, ter bespreking van de mo
gelijkheid van ,een leening voor Duitsch
land.
Er loopen geruchten, dat Amerikaan
sche kapitalisten zouden willen deelne
men aan de Uitgifte van de nieuwe munt
op goud-basis.
De Amerikaansche ambassade verklaar
de niets te weten van onderhandelingen
over de hulp uit de Vereenigde Staten.
Zij- acht net evenwel mogelijk, dat na de
regeling van de Roerkwestie het mogelijk
zal zijn voor Duitschland een leening
te verkrijgen. De reis van Cuno wordt
met een en ander in verband gebracht.
Niettegenstaande deze hoopvolle berich
ten zakt de mark de laatste dagen met
een snelheid, die al het tot nu toe geziene
ver overtreft. Inderdaad gaf men gisteren
meer dan 4 milliard mark voor een dollar.
Deze catastrofale inzinking, die nog ver
ergerd wordt door een stijging van de
prijzen, welke buiten alle verhouding tot
do daling van de mark staat, vestigt de
aandacht op de noodzakelijkheid van een
snel en diep ingrijpen. Maar de regeering
kan niets doen, zoolang zij haar extra
volmachten niet gekregen heeft en daar
de eind-stemming daarover heden in den
rijksdag gesaboteerd werd, zal de be
slissing daarover eerst morgen vallen.
Daar yoor het verleenen van deze be
voegdheden de grondwet aangetast wordt,
moeten van de 400 rijksdagleden minstens
310 aanwezig zijn. Van dezen moeten
weer 206 voor het wetsvoorstel stemmen.
Behalve de communisten en de Duitsch-
na-tionalen zullen omtrent 30 socialisten
en 15 leden van de volkspartij; zich on
zijdig houden of tegenstemmen. Dagen
de voorstanders -echter in voldoenden ge
tale op, dan is het pleit gewonnen.
Gaat 'het wetsvoorstel er door, dan
kan men de eerstvolgende dagen een ware
hagelbui van dictatoriale maatregelen ver
wachten, welke de bedoeling hebben aller
eerst in den financiëelen nood te voorzien.
Korte berichten.
De nieuwe president van China, Tsao
Kun, is officieel gehuldigd. Hij nam deel
aan de afkondiging van de constitutie in
het parlement, waar liij den eed aflegde.
Deze grondwet is thans gereedgekomen en
goedgekeurd, nadat het parlement er
twaalf jaar aan gewerkt heeft.
De sultan van Marokko, Moelai Joes-
sef, zal in den aanstaanden zomer naar
Parijs gaan om er de groote moskee in te
wijden, -die er thans in aanbouw is, en
dan tevens de parade op 14 Juli bij te
wonen.
aandeel hebben gehad aan 'de heeldbre-
kin'g, niet langer veilig zijn".
„Maar daarvan kan men mij toch niet
beschuldigiden", zeide Vrouwe Adriaanke.
„Maar ge waart, immers t®/f"Xrkerk
bij het schoonmaken der West-Mn
na de beeldbreking- en meld teezichtom
deze voor de prediking der Hervormden
in -orde te maken
Ja, nu herinnerde zij zich dien blijden
Augustusdag nu drie jaren geleden, toen
de Hervormde gemeente onder 't Kruis ter
preeke was geweest in West-Monsterkerk.
Dioor smart overmand barstten beide
vrouwen in tranen uit en 't kostte Hugo
Jansz niet weinig .moeite haar moed in
te boezemen.
„Wiat Ik u bidden ma.g: houdt moed,
binnen korten tijd kan u het vonnis van
de Magistraat hereiken, bereidt uvoor op
de vlucht; ik zal schipper Geerts waar
schuwen; die wel bereid zal wezen om u
naar Engeland over te brengen en zoo God
u beveiligt, vindt ge daar een echtgenoot
weder". i
„En wat u aangaat, moeder Machteld,
indien ge uwe dochter niet wilt volgen,
dan staat mijn huis voor u open.
En nu vaartwel, God sterke u in deze
droeve omstandigheden".
'tWlas een sombere dag de 29e Mei
1569.
Het schoone lenteweder der laatste da
gen had plaats gemaakt voor guur storm-
De politie te Boekarest heeft een
samenzwering ontdekt tegen verschillen
de ministers, bankiers en journalisten. Er
zijn verscheidene lieden aangehouden,
o. w. twee studenten, die een volledige be
kentenis aflegden.
Er komen meer en meer vluchtelin
gen naar Tokio terug, waar 't aantal in
woners nu qp 252 duizend wordt geschat.
Er zijn 56 duizend hutten gebouwd.
Te Dusseldorp zijii wegens de be
roering in arbeiderskringen over de aan-
igekondigde verlenging van den werktijd
en de bedreiging met staking de mijn
eigenaars voorloopig op hun besluit terug
gekomen.
In Beieren heeft het congres van de
organisatie Reichsflagge besloten zich aan
de zijde van Von Kahr te scharen. In
verband met dit besluit heeft Hitler, de
invloedrijke fascist, ontslag genomen als
leider van den Kampfbund.
De bankbiljettenpers in Duitschland
blijft gestadig werken, p-e bankbiljetten
van 5 en 10 milliard mark zullen wéldra
in omloo pworden gebracht. De uitgifte
van biljetten van 20, 50 en 100 milliard
wordt reeds aangekondigd.
Poinca.ré zou den Duitschen zaakge
lastigde te Parijs hebben medegedeeld, dat
van een deelneming van de Duitsche re
geering aan de besprekingen over de her
vatting van den arbeid'in het Roergebied
-geen sprake kan zijn.
In Opper-Silezië, waar een algemeens
staking dreigt, zij'n talrijke communisten
in hechtenis genomen.
Er gaan weer geruchten, 'dat Ame
rika Duitschland door een groote leening
z-ou willen helpen. Amerikaansche bankiers
zonden jiaar Berlijn onderweg zijn.
Het observatorium in West-Brom-
wich heeft gisterenmorgen een ernstige
aardbeving waargenomen, die eeni-ge se
conden aanhield. De> afstand wordt ge
raamd op ongeveer 1500 mijl, zoodat het
centrum vermoedelijk in de buurt van de
Azoren of Italië zal liggen.
Het seniorenconvent van den rijks
dag de volgende week Donderdag weet
zal bijeenkomen om de wet over den
arbeidstijd te behandelen. Wat daarna zal
gebeuren, is nog niet bekend.
-Té Breslau zijln een groot aantal
communisten gearresteerd in verband
met communistische propaganda voor het
uitroepen van een arbeiders- en boeren-
regeeriög in Duitschland.
De bestormer van het Fort D-anau-
mount in den wereldoorlog, de Duitschè
Opper-luitenant Kurt Rachow is bij zij'n
arbeid met een stoomploeg doodelijk ge
troffen.
Door de Duitsche douanen te Boden-
•bach is de leider van een groote ver
zekeringsmaatschappij te Berlijn, in wiens
bezit vreemde valuta ter waarde van
40 billioen mark gevonden zijn, in hech
tenis genomen.
Op de Berlijnsche levensmiddelen
markt zijn de prijzen weer geweldig geste
gen. Voor vet een verhanging van hon
derd millioen mark pier kilo. Ranvrij
brood kast van heden af 110 millioen
mark. Reden daarvan is, dat de
prijs gisteren met meer dan een 1
fnark pier honderd kilo steeg-
T viel bij stroomen neder,
weer; de r jangs ^et zwerk,
voortgedreven -door de zweepslagen van
den storm.
Nog was de avond niet gevallen, maar
doodsche stilte heerschte reeds alom in de
straten der stad; deuren en vensters
waren zorgvuldig gesloten.
Ook de poortwaoht in de Noo-rd-dampoort
heeft zich in het wachthuis teruggetrok
ken, na de poort te hebben gesloten.
Wel is de toegang nog niet geheel ver
boden in dit gedeelte van het jaar
luidde de poortklok eerst om negen uur
maar wie zou in zulk weer de stad
nog wenschen te verlaten?
Daarom kon de poortwacht zich ge
rust in het wachthuis terugtrekken om be
schut tegen de regenvlagen zich over te
geven aan 'tspel bij' 't verteerbord.
„Onder gezelligen kout gingen de dobbel-
steenen van hand tot hand en slechts het
igehuil van .den storm door den hoogen
schoorsteen verbrak de stilte.
Dan daar laat zich de klopper op
de binnenpoort hoo-ren.
Wlie 'kan dat zijn?
Zeker de een of andere varensgezel, die
zij'n ledige uren in een sta-dstaveerne heeft
doorgebracht en zich nu haast om zijn
schip te bereiken.
(Wordt vervolgd).