prima lDEAU o 8 Dinsdag 9 October 1923 38e Jaargang 'TRAAN Ilement ddelburg. hieme, iCHTBOOT. AART DE ME3IAAKER, Buitenland. Binnenland. ioek Markt, IURG. Uittrektafel. sn staat zijnde lotorboot, Meisjes luishoudster I-) Zeewwsche Stemmen. FEUtLLÊTOW. BE BUSSGHIETER VAN MIDDELBURG. gevraagd, Drukkers-Exploitanten OOSTERBAAN LE COINTRE GOES Bureaux: Lange Vorststraat 6870, Goes Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58 Postrekening No. 36000. Bijkantoor te Middelburg: Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259 De Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs: Per 3 maanden, franco per post, f 3.— Losse nummers f 0.05 t Prijs der Advertentiën: 14 regels f 1.20, elke regel meer 30 et, Bij abonnement belangrijke korting. moemde pleit- iet Christelijk PORTRETTEN Iruk. De prijs lijst (buiten- brpakt in kist, :mballage. ldellijk worden LE COINTRE. relke in den ham- len teruggenomen jt in de Langedelft). JRUKWERK BIJ LE COINTRE, GOES. OOP: Hulppostkantoer I) Elberfeld. Nog ontvangeni 1 van N N te O. voor het kindertransport uit Elberfeld-Barmen, zoodat wij in totaal f 19 aan het Comité 'konden afdragen. Voor moer blijven wij ons bereid verklaren. inderhouden in, bestaande uit fel, zes stoelen en tingen aan het blad te Goes. I-<J OOP: 1.70 M., voorzien lK. staande R 8 over 4 weken, bij N. V. Scheeps- Boskoop. agd Knecht aede getuigen voor bieten te steken. JWENHUIZEN, Groede, Z.-Vl. icht benosdigd SANDERSE, benoodigd BROUWER, stplicht met Mei lerstond een aan gevraagd, bij KOOLE, Souburg. k met Mei benoodigd, D, begin Veersche- ag „Vrederust" te kunnen i, niet beneden de ^leid te worden in Sollicitaties aan -Directeur. C. DE RIJKE, October 1923. Een Zeeuwsche stem! Wie hoort nu een Zeeuwsche stem in het veelstemmige, internationale koor, dat heel de wereld in onrust houdt 1 Er zijn weliswaar stem: men tusschen, die afzonderlijk wel als goede muziek zouden klinken, doch ze worden helaas maar al te vaak overstemd door de maren van onheil en onvrede. Waar zoo ernstige dingen om ons heen gebeuren, dingen, die heel de wereld ra ken, daar moet een stem uit de provincie wel een onheleekenend geluid zijn. En toch, wat vindt men het kleine gebeuren in de allernaaste omgeving dikwerf veel gewichtiger dan al het andere. Hier draait alles om de gemeentepolitiek, daar vraagt een kerkgebouw of een school al de aan dacht en do zorg der gemeentenaren. Hier staan de autobusdiensten in het middel punt der 'belangstelling, elders acht men. niets belangrijker dan de op handen zijnde kennis. En Zoo leeft men vaak voort, van den eenen dag der kleine dingen in den anderen. Nu zou ik niet gaarne beweren, dat het goed is om wat onze aandacht en zovg verdient, als alledaagschheden te mijden, maar wel ware het gewenscht, dat we het peil van ons leven wisten te ver heffen, door onze kleine belangetjes wat meer te zien in het licht van onzen veels zins grootcn tijd. Anders vindt men ons straks onvoorbereid, wanneer die tijd ons voor moeilijke vraagstukken plaatst. In Duitschland kraakt alles. Het econo mische leven dreigt iederen dag ineen te storten en men vraagt zich angstig af, hoe zal de nasleep voor ons land zijn? Vindt men ons gereed, om het gevaar het hoofd te bieden? Of laat ik slechts dit vragen maakt men wel voldoende ernst mei het onder de oogen zien van de dreigende gevaren? De vraag stellen, is twijfelen aan de mogelijkheid van een bevestigend antwoord. In ons laird is alles in rep en roer ge bracht door de fïnancieele plannen der regeering, Daar hebt ge al een van de naweeën van den wereldoorlog, welke Europa aan den rand van den afgrond bracht. Hoe staan wij er tegenover? Welk een gebrek aan ernst en eerlijkheid, recht inzicht en goede trouw! Denkt aan de in uitzicht gestelde salarisverlaging voor de rijksambtenaren en de onderwijzers en allen, die met hen gelijkgesteld worden. Er zijn menschen, die gnuiven bij de gedachte, dat die bevoorrechte klasse nu eens lekker bloeden zal. Die dure paardjes aan de staatsruif, zoo overleggen ze hei melijk en ze durven 't wel hardop zeg gen ook, moeten nu maar eens op een houtje bijten. Anderen denken wat gunstiger over hen. 'Die mildere beoordeelaars hebben misschien meer van nabij kennis gemaakt met den ambtenarenstand en weten zeker wat meer af van de toestanden in die we reld, waar 't evenmin alles koek en ei is voor den ambtenaar en waar arbeids- lust en plichtsbetrachting nog geen con trabande behoeven te zijn. 't Is interessant of bar vervelend, zoo ge wilt kennis te nemen van alle ingezonden stukken, waarmede de redac tiebureau x tegenwoordig overstroomd wor- Fen vernaai tijdens het beleg van .Middelburg door de Watergeuzen. (1572—1574). door CHR. HONDIUS. '(Auteursrecht, voorbehouden.) 4). :t Mei benoodigd, )LSE Pz., Oostka- I, Grijpskerke. Na de ontmoeting werd de terugtocht naar de stad aangevangen en alzoo togen wij langszijde van het Spaanse he zee schip, dat den Prins naar Spanje zal over brengen. Don Pedro de bastilla, een neef van Due d'Alf, ontving zijn hoogen gast met statige reverentie, maar het wil mij voor komen, dat de ontvangst meer hoofech dan hartelijk was. - Inmiddels hadden de heeren leden der Vroedschap mijn vaartuig verlaten en kon ik huiswaarts keeren". „Ge vertelt mij' groot nieuws, Geerts, maar ik kan 't ook geen plezierreis noe men, die onze jonge Prins va.n Oranje ondernemen gaat; 't is een gewelddaad van Due d'Alf, ,om 'zich, op diens vader te wreken, dit staat bij mij vast; ja we be leven zware tijden". den. Als 't niet over de „Giro" gaat, handelen ze vast en zeker over de in uitzicht gestelde salarisverlaging en de schrapping van h e t artikel (40 van liet Bezoldigingsbesluit Burgerlijke Rijksamb tenaren 1920). Van schrijver tweede klasse tot pro fessor toe, heeft men zijn gedachten aan het papier toevertrouwd om den Volke een idee te geven van wat er leeft in de harten der betrokkenen. Voor de kranten moet dat we' een buitenkansje zijn. Ik heb er overigens geen verstand van, maar, mij dunkt, als dat zoo doorgaat, kunnen de schrijvers van ingezonden stukken het vullen van heel de krant wel voor hun rekening nemen. Dan hebben de bladen geen redacteuren meer noodig welk een ingrijpende bezuiniging! uitgezonderd dan een onderschriftenfabrikant, om al te ver gaande scribenten een terecht wijzing of zooiets te geven. Doch scherts terzijde. Art. 40, dat onding, monstrum, of hoe men het anders gelieve te kwali- ficeeren, wil men schrappen. Ik behoef u, na al wat er overgeschreven is ook in „De Zeeuw" niet meer den tekst te herhalen. De zaak is een driekantige. De intrekking van het veelbesproken art. 40 heeft n.l. een juridische, een moreele en een economische zijde. Welnu, de regee ring heeft mij gesterkt in de overtuiging, dat zij de bevoegdheid heeft het onding op te ruimen. Ik geef gaarne toe, dat het voor veler rechtsbewustzijn moeilijk te verteren moet zijn, doch liever dan af te geven op de bewindslieden, die thans voor het uiterst moeilijke probleem staan om een sluitende begrooting samen te stellen, zou ik m'n afkeurende woorden willen richten tot hen, die aan het- dwaze artikel hebben meegewerkt en die er mede verantwoorde lijk voor z'ijn, dal, het prestige 'des wet gevers geschaad en de continuïteit in de wetgeving afbreuk gedaan wordt. Maar, heel eigenaardig, van de makers van het wangedrocht, dat voor al wat leelijk is wordt uitgemaakt, rept niemand meer. Het strekt hun voorzeker niet tot eer, dat hun naam eraan verbonden is. Zij toch hebben bevorderd, wat Groen van Prinsterer in zijn tijd reeds zoozeer heeft gewraakt, n.l. een legaliteit, een recht dat enkel op de wisselvalligheid der menschelijke wet rust, in plaats van tie legitimiteit, liet recht op onwan kelbare!) grondslag. Maar hoe nu? Het wil mij voorkomen, dat de toestand van onze geldmiddelen onverwijlde ver mindering der uitgaven tot een gebieden den eisch maakt, willen wij verschoond blijven van toestanden als in Duitschland heerschen, waar men slecflts met millioe- nen en milliarden rekent en er nog geen go.ed belegde boterham o,p overschieten kan. Ongetwijfeld zullen vele ambtenaren niet geheel ten onrechte, naar 't mij toeschijnt even de schouders ophalen, wanneer de regeering last and least de algemeene salarisverlaging voldoende ge motiveerd acht door de daling van dè kosten van levensonderhoud, doch het moet hun overigens tot troost zijn te ver nemen, dat dq, salarissen niet tot sluitpost van de begrooting zijn gemaakt. Dit zou ik met hen onbillijk, immers willekeurig vinden. Ik vlei me niet, met deze regelen den ingezonden-stukken-stroom gestuit te heb ben. Ze zullen nog wel enkele maanden doorstroomen, tot niemand ze meer leest. Er zal in meetings en adressen nog veel Dit gezegd hebbende drukte hij Geerts de hand en vertrok. HOOFDSTUK II. De hitte der vervolging. De 22 Mei 1569 was een schoone voorjaarsdag. Vriendelijk scheen de lentezon over stad en land; de boemen prijkten in hun fraiai- en voorjaarsdos, terwijl het jonge blader groen schuil ging onder den witten bloe- sen, die als een sneeuwkleed over het ge bladerte scheen uitgespreid; het vee, dat den lagen stal wederom voor de ruime weide had mogen verwisselen, koesterde zich in den warmen zonneschijn en ga! op luide wijze zijn blijdschap daarover te kennen; de vogels zongen hun schoonste liederen, terwijl zij klapwiekend hun nes ten opzochten om zich te verlustigen en het jonge leven door hen verwekt; de gan- sche natuui' zong een heerlijk lentelied ter eere van den Almachtige, die weder om nieuw leven uit den schijndood had te voorschijn geroepen. Vroolifkheid heerschte dok' jji Middel burgs straten, waar de jeugd zich uitge laten vermaakte met het kinderspel en de ouderen deur en vensters ruim hadden geopend om voorjaarslicht en -lucht toe gang te verschaffen nadat deze gedurende den somberen winter zoolang, gesloten had den moeten blijven; vele stadbewoners snel- gescbolden ge gejerimieerd worden en misschien zal er hier en daar nog even naar het wapen der staking gegrepen wor den. Ik hoop, dat ons volk de nuchterheid zal weten te bewaren en van twee kwaden niet het ergste zal kiezen en ik ben over tuigd, dat het Christelijk volksdeel gewil lig het gevraagde offer zal brengen, omdat het. oog heeft voor den ernst der tijden en voor den eisch van orde en gezag.; KEES VAN DER MEER. Frankrijk en Duitschland. De diplomatieke medewerker van 'de „Daily Chronicle" verneemt, dat een be kend Fransch journalist door Poincaré met een missie naar Berlijn was gezon den. Hij ontmoette den kanselier na de rijksdagzitting van Zaterdag en vertrok Zondag weer. Hij had opdracht, Strese- mann mede te deelen, dal Poincaré be- -reid was te onderhandelen over de ro- paratiekweStie, doch niet over de Roer kwestie. Namens den Franschen premier werd op ondubbelzinnige wijze verklaard, dat de Franschen vastbesloten zijn, in het Roergebied te blijven, teneinde daar het, beheer te voeren en datgene te doen wat zij nuttig oordeelen,, totdat de repa raties ten volle zullen betaald zijn. De Duitsche regeering was uiterst ver baasd over deze bruuske mededeeling. Stresemann protesteerde krachtig en leg de daarna op verzoek van den journalist een volledige verklaring voor Poincaré af omtrent het Duitsche standpunt, waarbij hij uiting gaf aan de hoop, dat de Fran- sche premier door zijn redevoeringen den toestand in Duitschland niet nog moeilij ker zou maken. De toestand in Spanje. Berichten uit Barcelona melden, dat de arrestaties van syndicalisten en anarchis ten voortduren. Een aantal Catalanisten zijn in de provincie Lerida gearresteerd. Hier en daar zijn wapens en separatisti sche geschriften in beslag genomen. De autoriteiten te Barcelona hebben verscheidene ongewenschte vreemdelin gen uitgewezen, waaronder eenige apa chen. Syndicalisten en communisten heb ben een beroep gedaan op de arbeiders om zich te vereenigen, maar de socialisten zeggen, dat dit onmogelijk is. Dat zal dus nog wel losloopen. Alle gemeenteraden in Spanje zijn thans zonder incident geconstitueerd. Het aan tal gemeenteraden is thans tot bijna 10.000 uitgebreid. Onder de vroegere ge meenteraden, zoo lieet het, waren er maar weinige, die door een goed bestuur uit muntten. Generaal Primo de Rivera heeft zelf het decreet voor het nieuwe provinciale en gemeentelijk bestuur opgesteld. De pas gekozen gemeentebesturen zijn echter slechts van voorloopigen aard. De meer derheid der bevolking, waaronder ook af gevaardigden en senatoren van het vroe gere regime, keurt de nieuwe bestuurs maatregelen goed en steunt ze geest driftig. Russische eischen aan Finland. Naar aanleiding van den moord op den Russischen vice-grenscommissaris Lavrof heeft Rusland een nota aan Finland ge zonden, waarin dat land verantwoordelijk wordt gesteld voor den moord. De Russi sche eischen ^ijn, de instelling van een den ter poorten uit om zich in het veld te verlustigen in den aanblik der verjongde natuur. En toch, niet allen konden instemmen met dien jubeltoon. Wanneer we op denzelfden dag in den geest binnentreden in 'de burgerwoning achter St Pieterskerk, waarheen we ook reeds vroeger de schreden gericht hebben, dan vinden daiar sombere verlegenheid m- plaats van blijde opgeruimdheid. Lange Hans, de kleermaker van Middelburg (Vriend des Huizes jaargang 1905). Het voorhuis, wa.arin de kleermaker Hans van Swoll, bijgenaamd „Lange Hans" ziij'n handwerk placht uit te oefenen, is thans geheel verlaten, alleen de ledige kleermakerstaifel herinnert ons den man, 'dien we hier voormaals hebben aangetrof fen. Die stilte, die hier thans heerschte zou doen vermoeden, -dat we in een sterfhuis waren. En als we de ons bekende achter kamer binnentreden, dan vinden we daar twee vrouwen in peinzende houding tegen over elkander gezeten. Geen rouwgewaad bekleedt haar en toch zou men uit haar droeve gelaats trekken meenen op te maken, dat de dood hier was binnengetreden en een weduwe in kommervolle omstandigheden gebracht. .En toch, vrouwe Adriaanke was geen weeuw. gemengde commissie met uitgebreide be voegdheid om de zaken te onderzoeken en de schuldigen te straffen naar de wetten van het land, waar de moord is geschied. Bovendien wordt geëischt een bedrag van 50.000 gouden roebels (a f 1.25) voor de familie van het .slachtoffer en alles in hot werk zal worden gesteld om klaarheid in dc zaak te brengen. Alle loopende onderhandelingen met Finland heeft Rusland verbroken. Vennola, de mi nister van buitenlandsche zaken, heeft geantwoord, dat Finland liet betreurt dat zulke eischen worden gedaan vóór er eenig onderzoek heeft plaats gehad naar de moordenaars. De moord is geschied op Russisch grondgebied door Russische onderdanen en Finland kan in geen enkel opzicht verantwoordelijk worden gesteld. Korte berichten. JJit New-York wordt gemeld, dat Lloyd George vermoedelijk tijdens den slechten overtocht kou heeft gevat en hoogst moeilijk kan spreken, in ver band waarmede het program voor de eer ste dagen 'wordt gewijzigd. De stad Coblenz heeft zich bereid verklaard de stortingen te doen, welke voor de bezettingskosten geëischt worden. De Duitsche regeering heeft al haar aandacht geconcentreerd op hetgeen in midden-Duitschland plaats heeft. Zoowel in Saksen als in Thüringen zijn de socia listen en communisten het eens gewor den. In beide landen wordt tegen 'de fascistische elementen de^ strijd aange bonden en de organisatie der socialisti sche Ilundertschaften aangemoedigd. Het is natuurlijk, dat deze tegen Beieren ge richte maatregelen door dit land niet rus tig zullen worden aangezien. De Fransche veiligheidsdienst heeft in den sneltrein Berlijn-Keulen 231.000 milliard mark in beslag genomen, welke som door de Duitsche Rijksbank te Berlijn naar haar filiaal te Keulen ge zonden was. De president der Fransche republiek heeft zfeven Duitschers, die op 29 Juni door den krijgsraad te Mainz 'ter dood waren veroordeeld, begenadigd en hun straf veranderd in levenslange tucht huisstraf. (De doodstraf was opgelegd wegens sabotage.) In een te Essen gehouden bespre king zijn de werkgevers en de vertegen woordigers der arbeiders overeengeko men, dat de loonen 26000 maal zoo hoog zouden zijn als in Maart j.l. (de arbeiders eischten ze 36000 maal zoo hoog). Het ge middelde weekloon wordt nu ongeveer 3 milliard. Zondagavond en Maandagochtend vroeg zijn ernstige aardschok- k e n opgeteekend aan de universiteit van Georgetown (Am.). De berekende afstand )was 5000 mijl. Volgens bericht uit Moskou gaat de sovjet-oorlogsvloot in de Oost zee manoeuvres houden; een deel der vloot is :reeds te Kroonstad geconcen treerd. Bij de onthulling van een oorlogs monument. in de gemeente Creysse werd oud-minister Malvy, die deze plechtigheid presideerde, door een camelot du roi aan gevallen en geslagen. Er ontstond een relletje, waarbij van revolvers werd ge bruik gemaakt. 'Haar echtgenoot was nog in leven, maar reeds twee jaren vertoeft hü als balling in Engeland, ver van haar, die hem liet 'Hoeveel is er in .dien tijd door de beide vrouwen geleden, want vrouw Adriaanke in niet alleen: haar bejaarde moeder houdt haar gezelschap; 'tis juist .om deze, dat ze haar man niet in zijn ballingschap is •gevolgd; ze hoopt nog altijd, dat de om standigheden veranderen zullen en de .te rugkeer van den geliefde zal mogelijk maken; ze durfde haar oude moeder niet blootstellen aan de gevaren der reis, ter wijl z,e wist, dat deze oude van dagen den hartewensch koesterde te worden begra ven in gindsche kerk naast haar echtge noot. Maar hoeveel hadden die vrouwen in middels geleden! Eerst dat droeve afscheid na dein mis lukten aanslag van Pieter Haeok. Ook Hans de kleermaker wist wat hem te wachten stond, als de wraak des Ko- nings ontbranden zou; hij kon begrijpen, dat de speurhonden van den Bisschop ook hem zouden aangrijpen als verdacht van ketterij' en daarom had ook hij' zijn heil gezocht in een haastige vlucht naar het gastvrije Norwich. Als een lichtstraal in den donkeren nacht was door Adriaankede eerste brief ont vangen), die de behouden overomst van Het aanbod der G. H. Kamer fractie. Het aanbod, dat de O. H. Kamerfractie aan de andere politieke fracties neeft ge daan, n.l., dat zij den Minister van Finan ciën verzocht heeft, op de schadeloosstel ling van 'naar leden met ingang van 1' Jan. a.s. 10 pet in te nouden, heeft,, naar de „Tel." bericht, ernstige ontstem ming verwekt bij vrijwel alle andere Ka merleden. Zelfs, indien men mogelijke po litieke bij bedoelingen ter zijde scnuift, dan nog is deze mededeeling niét vrij te pleiten van onhoffelijkheid tegenover de andere Kamerfracties. Algemeene verwon dering wordt er over uitgesproken, dat de C.H. Kamerfractie geheel handelde bui ten het senioren-convent om, waarin de voorzitters der verschillende Kamerclubs overleg plegen over aangelegenheden, die in het bijzonder de Kamerleden betreffen. Pro R, e g' e. Te Utrecht werd onder leiding' van Ds T! J. Hagen van Dlelft, de jaarvergadering gehouden van „Pro R;ege". De Minister van Oorlog had .zich doen vertegenwoor digen door ds H. Jansen. Ook waren aan wezig de legerpredikanten Bootsma, Pe tersen en Ruys van D'ugteren. Aan H.M. de Koningin werd een huldetelegram ver zonden. Uit het jaarverslag bleek, dat in het Zuiden negen af'deelingen werden ge sticht, doch dat in Holland er drie wer den opgeheven. Het jaarverslag van den penningmeester deed zien, dat de inkom sten f9163 beliepen en de uitgaven f (8424, zoodat er een batig slot is via,n II378. D'e begroeting over 1923 werd vastgesteld op f 6150. De commissie voor de fusie van „Pro Rege" met den Ned. Militairen Bondl kwam in haar rapport tot de volgende 'conclusies wijziging van de statuten van den Ned. Militairen Bond, waardoor het doel van „Pro Rege" er in uitgedrukt wordt; be houd van de militaire afdeelingen van „Pro Rege", samenvoeging van Burger „Pro Rege" met de afdeelingen van den Ned. Militairen Bond. Vervolgens hield ds B. A. Knoppers uit Amsterdam een rede over het onderwerp; „Officier en soldaat". Vrijwillige salarisverlaging. Die ambtenaren en werklieden in dienst der gemeente Boskoop hebben allen toe gestemd om voor 1924 een vrijwillige bij drage te geven van 5 pet van hun pensi oengrondslag, tot dekking van het te kort op de begrooting. Een exploit. Mr R. C. Bakhuizen van den Brink te Haarlem heeft een exploit inzla.ke den post cheque- en utirodienst aan clen directeur van het postkantoor te Haarlem laten uit brengen. Daarin wordt de rechtskracht van de sluiting van den dienst ontkend, en wordt .gesommeerd, een chèque op, Donderdag uit te betalen. Bij' niet uitbe taling zal de staat in gebreke gesteld wor den en voor vergoeding van schade wor den aangesproken. Ongeoorloofde mededeelingen. Het „Hbld" verneemt, dat examinandi die bij 't „staatsexamen" tot toelating- tot de universiteiten waren afgewezen, per post een circulaire toegezonden kregen,^ waarin ze werden uiteenaodiga, £>U f paalde leeraren les te kfymen neni klassieke talen. De afzender der circulai res kent dé namen, de voorletters en de adressen der afgewezen candidaten nauW- haren echtvriend meldde. Onder tranen van .blijdsoh'at) werd de inhoud als verslonden; als een reliquie werd het schrijven bewaard om telkens herlezen te worden in droeve oogenblikken'. Reikhalzend werd steeds naar nieuws tijding uitgezien, en het wasvoor de beide vrouwen een feestdag als schipper Geerts het huis binnentrad om een brief te brengen, die hem door schipper Boe teman te Nieuwpoort was ter hand 'ge steld. Wiel behoorde Geerts noig tot de Oude Kerk, maar men kon hem vertrouwen; hij! was een vijand vian geloofsdwang en de zware druk van het juk vian den hertog van Alva knelde oofc hem zeer. Men kan zich voorstellen, dat hij steeds een gulle ontvangst genoot in 't huis achter St. Pieterskerk, want, ofschoon hij slechts als tusschenpersöon optrad, omdat zijne reizen zich hoogstens tot Nieuwpoort uit strekten, hij kon toch allicht iets mede- cleelen van hetgeen hem door schipper Boeteman omtrent de Middelburgsche vluchtelingen te Norwich was medegedeeld. Maar hoevele weken verliepen er dik wijls vóór er weder tijding kwam! En dan sloop de tijd zoo traag voort; het was als- af 'de oude klok nög statiger dan vroeger zijn eentonig getik deed hooren. f (Wprdt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1923 | | pagina 1