delburg.
%o 30
Woensdag 26 September 1923
1
37e Jaargang
Üciteüiaiid.
Binnenland.
ER MEER.
OSTBURG.
r-Schelde.
er-Schelde,
ing.
i
K.G.
f 38, Bonne
i; f 38—f 45,
urré Hardv
f 28—f 42,
oureur f26,
2, Nouveau
:1 f 31f 40,
f33Win-
m f 15f 16,
beziën f40,
[es per 100
f0,44, bei-
ERICHT.
:ii ochtend
I door het
>e Bilt.
764.6 te
lacksod.
md van 26
vellicht tij-
dwestelijlce
•okken met
buien, zelf-
tst en volgestort.
kondiging,
en Feestdagen
v.m. 5 05n.m.
- 6.05
6.15
10
25
35
45
6.30
- 6.40
0 6 55
20
20
7.-
8.-
1.12, nam. 2.
12.35 nam. 3.20
2.— 5.25
3.35 5.55
2.30
0 4.05
2.30
0 5.25
Borsselen aan
20 minuten na
bij het steiger-
Vlake.
en-Roosendaal.
pZon-eafeestd
.6.nm. 4.25
7.30 6.—
9.11 5.48
9.25 6.05
die te Hoe de
niet later dan
en Hansweert,
Roosendaal
de Zeeuw9ch-
Zondagen
11.20 nm. 4.45
11.50 nm. 5.25
nm. 12.44 5.48
nm. 1.6.05
Drukkers-Exploitanten
Q0STERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bjjkantoor te Middelburg:
firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.—
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 cL
Bij abonnement belangrijke korting.
DE ANTI-VLOOTWET-ACTIE.
Het ontwerp-Vlootwet en het voor
nemen der Regeering om het ten spoe
digste tot uitvoering te brengen,
heeft reeds heel wat pennen en mon
den in beweging gebracht,. Tal van
acties zijn in voorbereiding en in
zonderheid slooft de S. D. A. P. zich
uit om, speculeerend op de smal ge
worden beurs van menig Neder-
landsch onderdaan, partijvoordeel te
trekken van de voorgenomen uitvoe
ring.
Dat er met betrekking tot deze be
langrijke aangelegenheid veel verkon
digd is, dat kant noch wal raakt,
laat zich verstaan. Daarom was het
goed gezien van de Standaard-redac
tie" om in 'n vijftal driestarren eens
een en ander over het vlootplan,
•de Ij e tad i n gsm og e 1 ij k he i d, en
ons Koloniaal bezit te schrijven.
Wanneer, aldus schrijft ons hoofd
orgaan, v/ij een vloot noodig hebben, dan
is dat niet in de eerste plaats om ons
tegenover een der grootmachten op zee
te verdedigen, maar dan is dat allereerst
-om in staat te zijn onze internationale
verjdichtingen na te komen.
Wij zijn een zelfstandige Staat te mid
den van andere Staten. Aan die zelfstan
digheid ontleenen we voorrechten, maar
zij brengt ook plichten mee.
Een dier plichten is dat we, wanneer
andere Staten met elkaar in oorlog-gera
ken, er zorg voor moeten dragen dat ons
■grondgebied niet door een der oorlog
voerenden gebruikt worde om zijn tegen
stander te benadeelen.
En een Staat, die zulks toelaat, die dit
niet weet te verhinderen, geeft daardoor
zijn aanspraak op zelfstandigheid feitelijk
prijs. Zijn lot is niet twijfelachtig. Wat hij
zelf niet kan doen, zullen anderen voor
hem doen.
En dan wordt het: wij zullen han
delen bij U, over U, maar zonder U.
En wat men vóór alles geducht heeft,
zal dan juist gebeuren: men zal, tegen
zijn wil, in den oorlog, dien anderen
ontketend hebben, worden meegesleept.
De middelen lot daadwerkelijke hand
having der onzijdigheid zijn tevens de
beste middelen om een klein land buiten
den oorlog te houden. Daarom hebben
we een vloot noodig.
De vraag „of de voorgestelde hulp
middelen voldoende zijn, wordt be
antwoord met een verwijzing naar wat
tijdens de oorlogsjaren' plaats greep,
waarna de volgende conclusie getrok
ken wordt
Willen we ons grondgebied er voor
bewaren, dat het een voorwerp van con
flict wordt, willen wé voorkomen dat dit
gebied voor een ieder open ligt om het
voor eigen politieke en militaire belangen
te gebruiken, dan zullen we een zoo
danige macht moeten kunnen uitoefenen,
■dat men er rekening mee moet houden.
En dan hebben de oorlogsjaren overtui
gend bewezen dat onze kleine legermacht
daarvoor te land sterk genoeg was; dat
zij aan het doel beantwoord heeft.
Men hoeft dus, om hetzelfde te berei
ken voor ons eilandenrijk in Azië, niet
een vloot te bezitten die even groot is
als de' vloot van een der groote mogend
heden; het is voldoende dat we een
scheepsmacht hebben, die in de rij der
vloten een gelijke plaats inneemt als onze
.landmacht in de rij der legers.
In den derden asterisk wordt aan
getoond, da.t de Vlootwet geen cent
meer kost dan wat nu elk jaar ook
uitgegeven wordt.
De toestapcl van de vloot is te verge-
lijken met een dak dat lekt en waaraan
ieder jaar gerepareerd moet worden en
dat nooit geheel in orde is.
Nu wordt voorgesteld om in 6 jaar een
nieuwe vloot te bouwen. Als dat nu een
maal geschied is, behoeft er ook 15 jaar
lang niets meer gebouwd te worden. Men
kan dus de kosten van den aanbouw over
1.5 jaar verdeelen, en als men dat doet,
betaalt men elk jaar evenveel als men
nu ook betaalt.
'Vandaar dat de Vlootwet niets kost.
Wel te verstaan: geen cent- meer kost
dan wat nu elk jaar ook uitgegeven wordt.
En daarom is het zoo dwaas om te doem
voorkomen, alsof de Vlootwet nieuwe las
ten op ons volk legt. En alsof die Vloot
wet oorzaak zou zijn van het tekort op
de begroeting en dns ook van de maat
regelen, die genomen moeten worden om
-dat tekort, te dekken.
Tusschen de Vlootwet en dat tekort
bestaat geen enkel verband. Werd de Vloot
wet verworpen, het tekort bleef even groot
als het thans is. Wordt zij aangenomen,
het tekort wordt er geen stuiver grooter
door.
Met verwijzing naar wat andere mo
gendheden doen en voornemens zijn
te doen, wordt betoogd, dat wij het
zonder vloot niet kunnen stellen.
Die vloot is noodig om in Azië aan
onze internationale verplichtingen als zelf
standige Staat te voldoen.
Engeland bouwt te Singapore een groote
■ooriogshaven.
Australië gaat gestadig voort om zijn
maritieme defensie uit te breiden.
Nieuw-Zeeland volgt het hierbij.
Amerika gaat geld besteden voor de
maritieme verdediging van de Philippijnen,
Guam en Samoa.
En tusschen die 4 intusschen de Ame-
rikaansche Koloniën, Singapore, Australië
en Nieuw-Zeeland, ligt Ned.-Indië.
Ge woont met Uw vijven in één straat.
Uw vier huurlieden versterken de
sluitingen van bun deuren, voorzien zich
van middelen om de glasruiten der ven
sters voor stukslaan te bewaren, nemen
allerlei voorzorg tegen de kwade uren die
ze blijkbaar verwachten.
Gij alleen onder die vijf blijft onver
schillig; ge doet niets, hoewel ge weet
dat uwe 4 huurlieden over betere inlich
tingen beschikken dan gijzelf, de al of
niet aanwezigheid van gevaar dus beter
kunnen beoordeelen. Gij sluit Uw oogen
voor 'het gevaar, dat die anderen aanwezig
achten.
Zeg mij: is dat verstandig?
Vertrouwt ge wellicht op anderen om
U te behouden, indien gijzelf geen vinger
uitsteekt?
Op den Volkenbond b.v., die zelfs 'in
Europa zich niet durft roeren (Corfu)?
Dan hebt ge op zand gebouwd.
Omdat we eerbied betoonen willen aan
het bloeitijdperk onzer volkshistorie!
Omdat onze nationale welvaart in zoo
sterke mate van Indië afhankelijk is; voor
al nu andere factoren van volkswelvaart
wegvielen.
We moeten Indië houden!
Zelfs indien bet geldelijke offers van
ons vroeg.
Maar wat ter wereld kan men er nu
tegen hebben om een instrument voor
dat behoud in liet leven te roepen, dat
van Nederland geen offers vraagt?
Moet men zich, bij het kabaal om de
Vlootwet, dan toch niet afvragen of er
een geest van verdwazing door Nederland
gevaren is.
Wie tegen, de Vlootwet schrijft, wie er
tegen spreekt, weet toch, dat die Wet geen
nieuwe, geen meerdere lasten oplegt; dat
ze feitelijk niets anders doet dan het be
drag, dat nu elk jaar aan bouw van sche
pen wordt uitgegeven, te kapitaliseeren
dat kapitaal in een kort tijdperk doet
verwerken, om vervolgens de afbetaling
van dat bouwkapitaal dan weer zóó te
regelen, dat elk jaar daarvoor noodig is
hetzelfde bedrag dat nu jaarlijks voor
nieuwen bouw wordt uitgegeven.
Wie het anders zegt, misleidt het volk.
Laten onze menscihen dit artikel
toch Vooral niet overslaan. Het bevat
de nuchtere, eenvoudige waarheid.
Men leze ook onze hier volgende drie
star en oordeele.
op de mouw te laten spellen, en de
man of vrouw met liet petitionnement
af te wijzen.
Natuurlijk zullen velen 't petition
nement teekenen, men overhaalt ge
makkelijk de weinig nadenkenden.
Maar laat 't petitionnement da,n toch
in ieder geval niet groeien door onze
handtteekeningen. Én laat 't onder
ons van den beginne vaststaan, dat
dit petitionnement als volspetitionne-
ment niet de minste beteekenis heeft
en op niemand onzer eenigen indruk
kan maken, dewijl men het belang
beseft van een door een vloot be
schermd Indië, en den plicht der re
geering om dit rijke bezit tegenover
iederen mogelij ken aanvaller te hand-
ha,ven.
De crisis in Duitschland.
De jongste gebeurtenissen te Ber
lijn hebben te Londen grooten indruk
te maakt, doch de meest ernstige bla-
en onthouden zich nog van com
mentaar. Velen echter wijzeii op het
gevaar van een ernstige crisis in
Duitschland tengevolge van een recht-
schen Putsch.
Aangezien de capitulatie van
Duitschland een zeer belangrijke rol
speelde tusschen Baldwin en Poin-
caré pogen de leidende liberale bla
den reeds de meening ingang te doen
In het ongerept behoud van Indië
ziet het blad een levensvoorwaarde
voor Nederland.
Aan drie dingen dankte Nederland in
hoofdzaak zijn welvaart.
Ie. aan den krachtigen opbloei van
het. Duitsclie Rijk na 1870;
2e. aan de ontwikkeling onzer scheep
vaart;
3e. aan den steeds voortgaanden groei
der ontwikkeling van Indië.
Op den eersten factor valt in lang©
jaren niet meer te rekenen en wie thans!
de middaghoogte des levens bereikte,
mag blij zijn als hij den herleefden bloei
onzer scheepvaart nog aanschouwen mag.
Van ,de 3 zuilen waarop onze materieele
welvaart rustte, staat alleen de laatste
nog overeind.
Zouden we dan niet toezien dat ook
die ons niet ontvalt?
Door eigen nalatigheid en zorgeloosheid
nog wel.
En nu spraken we nog niet van de
ideëele motieven, van onze historische
roeping, van eerbied voor het werk dei-
vaderen, en van zooveel meer dat buiten
het terrein der materieele gedachtenwereld
ligt.
We listen dat ditmaal opzettelijk ach
terwege, omdat we thans alleen schrijven
wilden voor hen die met een pijnlijk ver
trokken gezicht rondloopen, wijl ze zich
lieten wijsmaken, dat met de Vlootwet
een aanslag op hun beurs gedaan werd.
Dezulken moet ge eerst overtuigen dat
het buiten hun portemonnaie omgaat.
Hier voegen we nogmaals toe: er zijn
waarlijk geen zakkenrollers in de buurt:
ge behoeft niet angstig rond te kijken
naar den dief, die ook U een deel der
300 millioen ontfutselen wil. Geen cent
wordt van U daarvoor verlangd. Zelfs
houdt ge, als de Vlootwet tot stand komt,
de eerste jaren nog iets in uw zak van
wat ge voorheen placht uit te geven. En
over enkele jaren zou het U één millioen
per jaar meer kosten, indien niet tevoren
zoodanige bezuinigingen aangebracht wa
ren, dat ook dit eene millioen alleen maar
zal blijken in de verbeelding te hebben
bestaan.
We moeten Indië houden!
Omdat we den band aan de historie
voelen
Een Volkspetitionnement.
Het volkspetionnement tegen de
Vlootwet, door de S. D. A. P. op touw
gezet, wordt in alle plaatsen onzer
provincie aangeboden; te Ierseke ge
schiedde dit zelfs door een der jong
ste ambtenaren vanuit het loket van
het Postkantoor.
Men ziet niet nauw om aan namen
te komen. Op een meeting, de vorige
week te Rotterdam gehouden, ver
telde een spreker klakkeloos weg, dat
de Vlootwet een miljard, dat is dui
zend miljoen, zal kosten.
Weer anderen hebben de leugen
verkondigd, dat de toeleg der regee
ring is honderden miljoenen te be
sparen door de klasse der paupers (be
doeld worden de nietsbezitters) terug
te dringen.
Natuurlijk wij ërkennen dit dank
baar zijn" er duizenden arbeiders,
die aan deze lasterpraatjes geen ge
loof schenken, of meer vertrouwen
stellen in 't vrpede beleid der Regee
ring. Diat zijn meerendeels de chris
tenwerklieden.
Anderen, die hun krant lezen, gaan
in hun verzet tegen deze actie nog
verder, door den leiders hun leugens
voor te houden. Immers de uitgaven
van alle ministeriëele departementen
te zaam bedragen ruim 600 miljoen,
derhalve moet een ieder toch voelen,
dat de regeering geen honderden mil
joenen op de „paupers" kan besparen.
Zonder blikken of blozen wordt be
weerd, dat het de bedoeling is de
sociale takken van Staatszorg te ver
nietigen, dat om de weelde van en
kelingen te schragen, de nietsbezit
ters tot het uiterste zullen worden
geplunderd, met als hoofddoel het
mensch en beschaving vernietigende
militairisme veilig te stellen.
Men weet, dat dit alles gelogen is.
Doch waar in die kringen het doel
de middelen, hoe treurig dan ook,
schijnt te heiligen, deinst men voor
leugenachtige voorstellingen niet
terug.
Op die wijze moet het niet moei
lijk vallen de onbewuste massa tot
teekenen te bewegen.
Laat men toch overal de menschen
waarschuwen zich geen onwaarheden
vinden, da,t de overgave van
Duitschland niet beteekent, dat het
Fransch-Belgische avontuur de we
reld eenig nut heeft gebracht, aange
zien men verder dan ooit van het
betalen van reparaties verwijderd is.
Het was steeds duidelijk, dat Duitsch-
land's verzet gebroken kon worden,
maar als Duitschland gebroken is,
kan men er nog minder reparaties
van verwachten dan vroeger.
Die nuchtere zin ontbreekt natuur
lijk bij de Fransche pers, die vreug
dekreten slaakt over Poincaré's over
winning. Alleen de Temps is wat on-
ferust en merkt op, dat op geen en-
ele wijze Stresemann erkent, dat Bel-
gi'ë len Frankrijk het recht hebben
panden te nemen in het Roergebied.
Zoo hij een einde maakt aan den
Duitschen weerstand, dan is het, om
dat die weerstand niet langer het wa
nen is, dat dienstig kan zijn om de
Belgen en Franschen te verjagen. Hij
beveelt zelfs den terugtocht, zooals
een generaal, die zijn leger in handen
wil houden voor nieuwe gevechten.
Hoet het zij, Duitschland heeft na
taaien kamp, het hoofd in den schoot
moeten leggen. Het moet zich, na
maandenlangen tegenstand de smade
lijke bezetting van het Ruhrgebied
die natuurlijk onder een of ander
voorwendsel wel blijvend zal gehou
den worden laten welgevallen. Het
onrecht en de brute macht zegevie
ren opnieuw.
De conferentie der Duitsche minis
ter-presidenten met het rijkskabinet
besloot, dat het lijdelijk verzet op1
grond van den binnenlandscihen poli-
tieken toestand en vooral op- grond
van financiëele overwegingen moet
worden opgeheven.' Het land kan .niet
meer.
Het kabinet is nu in zitting bijeen,
om over den tekst tb beraadslagen
van de proclamatie, waarin het volk
v;an de geleden nederlaag in kennis
wordt gesteld. Men is het er nog niet
over eens, of in deze proclamatie
nogmaals een plechtig protest inge
vlochten zal worden tegen de onrecht
matigheid1 van de Roeroverweldiging.
Be bladen begroeten de ontwikkeling
der dingen met ingehouden ingeno
menheid. Zij troosten zich met de
overweging, da,t de capitulatie niet al
leen een Duitsche, maar ook een
Engelsche nederlaag beteekent. Vol
gens berichten uit het bezette gebied
zou het nieuws Van de capitulatie
aldaar allerwegen hevige ontstemming
gewekt hebben, behalve natuurlijk in
de gelederen der Franschen.
Korte berichten.
De gisteren van de Roer ont
vangen berichten maken melding van
misnoegen onder de bevol
king over liet staken van het lij
delijk verzet. Niettemin schikt zij
zich in het vooruitzicht van de ca
pitulatie, die reeds geruimen tijd on
vermijdelijk werd geacht. Binnen en
kele dagen zal hei spoorwegverkeer,
Eost, telegraaf en telefoon weer door
uitscih personeel worden bediend,
doch volgens het oordeel va,n deskun
digen zal het stellig eenige weken
duren voor het verkeer weer normaal
zal zijn.
Te Moutiers in de Vendee (Fr.),
is 'nman gestorven van honderd
en-één jaar, die in zijn lange leven
nooit buiten zijn dorp' is geweest.
Zelfs is Joseph Frioux, zoo heette de
oude, nooit te Sables-d'Olonne ge
weest, de hoofdplaats van het arron
dissement, die op slechts 29 kilome
ter afstand van zijn dorp ligt.
In het grensplaatsje Vreden
(Duitschland) vond men dezer dagen
het lijk van den kommies S. op de
spoorbaan. Bh onderzoek vond men
aan zij n achterhoofd een schotwond.
Men neemt aan, dat de ma n ver
moord èn zijn lijk toen op de spoor
baan is geworpen.
Het „Berl. Tagebl." verneemt
uit Boekarest, dat aldaar een
P, u t s e h p 1 a n ontdekt is, waar
van meerdere actief dienende gene
raals, een paar oud-ministers en pro
fessoren deel uitmaakten. De bom had
dienen te harsten tijdens een reis van
den koning naar Temeschvar.
Mussolini heeft voorgesteld acht
arbeiders in den adelstand
te' verheffen. Deze arbeiders werk
ten vijftig jaar in een spinnerij te
Milaan.
Volgens een mededeeling van het
Amerikaunsche departement van han
del overtrof de au t o m o b i e 1 e n -
productie gedurende de eerste
acht maanden van 1923 die van elk
der beide voorafgaande jaren.
Een Brusselsch blad verneemt,
dat de douane te Zeebrugge een b e-
langrijke vangst heeft gedaan.
Een gewapende sloep, die de Holland-
sche vlag voerde, zou door de storm
in de haven van Zeebrugge hebben
moeten binnenloopen. Het had een
lading champagne en andere alcoho
lische dranken, met bestemming Ame
rika, aan boord, ter waarde van on
geveer 100.000 frank. De bemanning
zou gewapend zijn geweest. De kapi
tein en de eerste stuurman zijn ge
arresteerd.
Te Brakel werd in een van een
dubbelen bodem voorzienen vracht
wagen, welke oogenschiinlijk wit pa
pier vervoerde voor de bankbiljetten-
drukkerij van de rijksbank te Dort
mund, een som van 118 trillioen 560
milliard mark ontdekt. Het geld werd
in beslag genomen.
D1 e Tabakswet.
Zooals men zich herinneren zal,
werd destijds door de sigarenfabri
kanten bij 'de Regeering aangedrongen
om alleen het banderolleeren van de
sigarenkistjes voor te schrijven en
de sigaren zelf ongebanderolleerd te
laten. Thans blijkt de meening der fa
brikanten in dezen eenigszins gewij
zigd en geven zij de voorkeur aan
het systeem van het banderolleeren
der sigaren afzonderlijk, omdat zij
vreezen, dat met het enkel banderol
leeren der kistjes veel fraude zal wor
den gepleegd, wat slechts nadeel kan
bezorgen aan de bona-fide fabrikan
ten. Het idee van het banderolleeren
der kistjes alleen schijnt dan ook Rij
de Regeering geheel van de baan tè
zijn. Verder verneemt de Msb., dat
de Tabakswet thans met alle gestreng
heid wordt toegepast en iedere over
treding gestraft wordt.
Het vloekverbodl
Ged. Staten van Friesland hebben
den minister van binnenLandsche za
ken in overweging gegeven dé ver-
