•tukken.
Ü8UW8.
Openbare Verkoopingesi en Ver-
Aanbestedingen.
Land- en Tuinijouw.
i der Redactie.)
■school-personeel.
;it, dat de onder
en ,van beneden 7
sn te ''leeren, niet
a van ons land
iden, die zij' voor
odig hebben. Wel
jewaarscholen of
ijha alle gediplo-
ijlstaan in haar da-
ien alle voor-op^
haar arbeid zoo
o>ot zij'n, dat die
;he en praktische
m, naar behooren
Zou met' name
ogische begrippen
}p den gang van
ssen?
ien in de vorige
maal eenige per-
e richting samen
:n, en als resultaat
:rd een plan ge-
;ener vereeniging,
ing zal ter hand
r dat slechts kan
als veler steun
Dan zal te Vlis-
kt kunnen worden
ongeveer 10 les
gegeven en waarbij
le behoeften ook
.rscholen. Het be-
zal personen om-
pirovincie, want 't
hting moeten wor-
i, vereenigingén,
ïsp. f 25, f 15 en
n lid te worden;
vördt begunstiger,
dat in den tegen-
>oveel wordt ge-
malaise gesproken
als men maar wil
ig te stout zijn?
net den tijd: wie
heeft, heeft nog
voor werk, dal an-
van zich afschui-
bijzonder druk te
iet huil tijd geen
est benarde tijden
wat nu nog door
(vaardigheid onze
Zouden we samen
kunnen beginnen
lezleres, niet wat
if eens een brief-
een naamkaartje
:n hij zal u een
statuten doen toe-
0. WEEDA.
agenaarstr. D 81.
,s '23.
Te Amsterdam is
;en verdronken.
irlee bij het elec-
beiders ernstig ge-
eider E. reeds is
Egmond en Cas-
;e jongen bij het
Te Buinen is het
bij een bocht door
sn gedood. Te
70-jarige ^gehuwde,
en te water ger;iakt|
rieden. Te Har-
an een wagen met
aden. Het kindje
de stoomtram een
l, is overleden.
op het stations-i.
waluwe de wissel*
en rangeermachin»
len. Hem is in heb
het been afgezet,
ternacht is afge-
V. te West-IJssel-
lewoners, die geen
et gewekt, zoo was
geweest. De oor-
hooi, dat lag gen
welke geheel uit-
wde woonhuis kon
oor hooibroei is te
mderij uitgebrand,
gelegen woning.
em brandden twee
in E. en den A.j,
door het roekeloos
igaret. Te Veld-
an den landbouwer
gebrand.
I e lu k ,in Z u i d -
eluk, waarvan wij
rig een en ander
r bij de Napoleons-
at de weg omhoog
den Berjou, terwijl
u\ een rots op een
nschrift staat, waar
?en, hoe gevaarlijk
l gaat spoedig over
waar de weg in de
e borstwering langs
;en lengte van zes
■ukt. De steile hel-
irstwering naar de
ot op een afstand
an den weg geen
ichadiging, hetgeen
auto als het ware/
beeft in de; ruimte
ige wijze wordt het
linisten vol toewij-
moeilijkheden zijn
n weerszijden van
ich de rotsen lood
recht omhoog, aan den eenen kant tot een
hoogte van Ï20 meter, aan den anderen
kant tot een hoogte van 80 M.
Volgens den geredde, den heer Knijper,
die volkomen tijdens het ongeluk bij ken
nis was gebleven, heeft zich de ramp
als volgt toegedragen: Toen de chauffeur
bemerkte, dat de stuurinrichting weigerde
en hij het voertuig niet meer tot stilstand
kon brengen, botste bij met den auto
tegen de steenen borstwering op. Een
gedeelte daarvan werd weggeslagen, zoo
dat voor de autocar de afgrond open lag.
Het voertuig stortte in den ravijn, waarin
de Gave van Pau als een bergstroom
van bijna ongelooflijke kracht met ge
weldige snelheid stroomt. De gevonden
lijken zijn van degenen, die de rivier
naar een meer toegankelijke plaats had
meegevoerd.
Toen men met behulp van verrekijkers
een levende bemerkte, hebben alpinisten
boven allen lof verbeven pogingen aange
wend, om in den ravijn af te dalen. Tegen
middernacht slaagden de electricien Hour-
cadet van Luz en Blavet van Lourdes
•er in om met den levende verbinding te
krijgen, maar hij meende niet vervoerd
te kunnen worden en dacht ernstig ge
wond te zijn. Men gaf hem rum en moe
digde hem aan, om tot het aanbreken
van den dag geduld te hebben. Den vol
genden dag eerst, na 22 uur van beang
stigend en beklemmend wachten boven
op de rots, wist men den levende door
middel van een hangmat en touwen uit
de ravijn omhoog en naar buiten in veilig-->
heid te brengen. Hij weende van geluk.
De omgekomen dames Van 'der Waal
uit Rotterdam, zijn zaalchefs van den
Gemeentelijken Telefoondienst. Het bericht
van het ongeval werd daar gistermorgen
met groote verslagenheid ontvangen.
Het telegram, dat de eenig overlevende
de heer Kuijpers aan zijn zwager le Haar
lem heeft gestuurd, luidde vertaald: „De
geheele club omgekomen bij auto-ongeluk.
Ik alleen overlevend. Gezondheid goed."
Daar alleen de heer Knijpers het adres
van zijn zwager kon weten, staat wel
vast, dat hij volkomen helder Van geest
was. Door tusscbenkomst van liet Minis
terie van Buitenlandsclie Zaken vernam
de familie, dat de toestand van den heer
Kuijpers bevredigend is. Vermoedelijk Heeft
hij één been gebroken en drie ribben
gekneusd-.
Een van de beide dames, die niet tot
het gezelschap behoorde, docli zich later
bij den auto-tocht aansloot en ook omi-
gekomen is, was mej. Stalenberg uit
's-Hertogenbosch.
De heer - Knijpers heeft zelf ook het
hoofdbestuur van de Nederlandsche Reis-
vereeniging te 's-Gravenhage telegrafisch
van de ramp in kennis gesteld. Hij ver
zocht een koerier naar de plaats des on-
heils te zenden. Men kan zich de ont
steltenis voorstellen, die de ontvangst van
deze tijding ten bureele der reisvereeni-
ging veroorzaakte. De directeur van het
Centraal Bureau der N. R. V. had gisteren
dan -ook een zware taak te vervullen,
want onophoudelijk ging de telefoon en
werd door familieleden of kennissen van
de deelnemers der betrokken reisclub, om
nadere inlichtingen verzocht. Voorzichtig
moesten deze dan op de droevige tijding
worden voorbereid. Hoop kon men de
aanvragers niet laten.
De Fransclie pers schryft, dat de auto
met een normale snelheid gereden heeft.
De reizigers genoten van het prachtige
uitzicht op de Gave. De chauffeur, die
de bewuste oude vrouw midden op den
weg zag loopen, gaf herhaalde hoom-
signalen. Toen de vrouw niet uitweek,
maakte de chauffeur de zwenking met het
reeds bekende noodlotttge gevolg.
De vrouw, die de indirecte oorzaak van
de catastrophe was, heeft als een wan
hopige om hnlp geschreeuwd en in minder
dan geen tijd was hulp ter plaatse. De
eerste helpers zijn over duizend hinder
nissen naar beneden geklauterd. Helaas
konden zij geen liulp meer verschaffen.
Een enkele reiziger moet nog geademd
hebben, docli het transport was hopeloos.
De heer Hourcadet, een der moedige
redders, is 23 jaar oud en electricien te
Esquièze-Sère. Hij liet zich om ongeveer
zes uur in den namiddag aan een '300
M. lang koord in den afgrond zakken
en onderzocht toen de plaats des onheils>
Den heer M. Kuijpers kou hjj! toen niet
naar boven brengen, maar hij gaf hem,
zooals gemeld, rhum te drinken. 'tWas
negen uur 's avonds, toen de jonge redder
zich op liet liijschen.
Men mag aannemen, dat de doodstrijd
der ongelukkige slachtoffers zéér kort is
geweest. De lichamen der ongelukkiger*
Z1jn door het enorme gewicht van de
auto op afschuwelijke wijze verminkt.
De heer De Klerk, die docent in de
riansclie taal te Dordrecht is, bereikte;
den leeftijd van 48 jaren. Hij laat een,
vrouw en twee jonge kinderen na.
ip.. Diefstallen, in badkoetsen
Wnsdagmiddag is op het terrein van de
Mij zeebad Scheveningen aangehouden de
dö-jarige handelsreiziger S. uit Alkmaar,
16 j1-0^ zou heDben schuldig gemaakt
aan diefstal van 10 bankbiljetten van 10
gulden uit een badkoets. Reeds een maand
lang waren twee rechercheurs daar ge
detacheerd om de herhaalde malen voor
komende diefstallen tegen te gaan. Zij
waren er tot nogtoe niet in geslaagd!,
n dader te pakken te krijgen. Dit was
aan ook zeer moeilijk, omdat het v^ak
oorkomt, dat iemand de badkoets van
7^^ 'n'00PG om deze te spreken,
bos L stee<is aan misdrijf kan worden
g acht. Een badknecht vestigde Dinsdag
^acht °P den aangehoudene, die
P het strand lag op het terrein van de
Mntiebaden. Plotseling stond hij op en
P bij in een koets van de zeebaden)
Toen' hij terug kwam, hield een der re
chercheurs hem aan. Hij beweerde, dat
dit zijn koets was, en wierp ten bewijze
daarvan een ring van zijn vinger op het
tafeltje. De recheurcheur vertrouwde het
zaakje niet, temeer daar er een bankbiljet
uit de broekzak van S. viel. Hij fouilleerde
hem en vond spoedig de andere biljetten.
Dadelijk werd een huiszoeking te Alkmaar
gehouden. Daar werden in een lade van
het schrijfbureau vier ledige portefeuilles
gevonden. Om half een ongeveer werd
S. aangehouden en om 1 uur 'deed de
heer R. V. aangifte, dat uit zijn badkoets
gestolen was een portemonnaie inhou
dende f 10, een stoomtramkaart S. S. en
een lips-sleutel. De 10 biljetten van 10
gulden door S. .gestolen, behoorden toe
aan mr C. van W.,
Schijndoode. In een der zieken
huizen van Balderton (Engeland) heeft
men een ernstige vergissing begaan. Een
vader ontving de tijding, dat zijn zoon
aan diphteritis was overleden, doch niet
lang daarna kreeg hij de boodschap, dat
zijn kind nog leefde. Het geval had zich
als volgt toegedragen: De dood was ge
constateerd en men had den knaap na de
gewone anti-toxine behandeling naar de
doodenzaal overgebracht. Men bemerkte
wel geen ademhaling meer, doch de zieke
was slechts buiten bewustzijn. Een der
verpleegsters bad de doodstijding aan den
vader overgebracht, maar toen zij terug
keerde, bemerkte zij, dat het lichaam
wederom adem haalde. In plaats van toen
terstond den vader te waarschuwen, bleef
zij, tot de knaap weer geheel bij kennis
was gekomen.
Inbreker gesnapt. Toen de
landbouwer E. H. te Baarn met zijn vrouw
uit was, brak iemand in. IT. vond bij zijn
thuiskomst alle laden en kasten geopend
en het heele huis overhoop. Den inbreker
vond hij bovendien in de bedstee! Deze
snuiter wist echter te ontsnappen waarbij
H. hem nog eenige schoten achterna zond.
Per fiets ijlde dei inbreker voort in de
richting Spakenburg, waar hij bandenpech
kreeg. Daar vatte dan ook de door H.
georganiseerde klopjacht hem bij den
kraag. Hij werd overgeleverd aan den Off.
van Justitie, nadat gebleken was, bij fouil
leering, dat hij alleen de spaarduitjes der
kinderen had buit gemaakt.
I Onweer. Gistermorgen is te Klun-
j dert de bliksem geslagen in de landbouw-
j schuur van C. V. De schuur met inhoud
j verbrandde; twee paarden kwamen in 'de
vlammen om, een derde paard kreeg ern-
j stige brandwonden en is afgemaakt. Het
huis is geheel uitgebrand. Verzekering
dekt de schade. Te Eist is de bliksem
geslagen in de hofstede, bewoond door
D. Er kon niets worden gered; ook een
honderd kippen, een hond en vijf zware
varkens zijn verbrand. Verder is daar de
bliksem geslagen in de woning van H.
S. Ook hieruit kon nagenoeg niets worden
gered. Te Geldermalsen is gisteren de
bliksem geslagen-in den hooiberg van den
landbouwer V. Berg en oogst werden een
prooi van de vlammen. De landbouwers
woning bleef behouden. Verzekering dekt
de schade.
Deberooving b ij Loos du in en
Thans is het de politie te Den Haag
gelukt aan te houden den metselaar 'W.
P. K. aldaar, die verdacht wordt, in den
nacht van 3 op> 4 Augustus een
collega op den Haagweg onder Loosduinen
in vereeniging met twee andere personen
met een steen op bet hoofd geslagen te
hebben om hem daarna te beröoven van
een portefeuille, inhoudende f 140.,
Oplichting door een Russi
sch en baron? Aangifte is gedaan bij
de politie door den kamerverhuurder J.
M. R., te Den Haag van oplichting en
valschheid in geschrifte, hetgeen gepleegd
zou zijn door baron R. v. S., oud-kapitein
van den Russischen legerstaf, ten tijde
van het Tsaristisch bewind. Deze zou
een valsche chèque van 10 pond sterling
ter betaling hebben afgegeven. Ook door
iden heer T. aldaar, is aangifte gedaan
van oplichting van 10 gulden gepleegd
door dezen baron.
Gepakt. Te Dinxperlo heeft de
militaire politie twee Belgische soldaten
aangehouden, die het bezettingsleger in
het Roergebied waren ontvlucht.
In de bosschen van Gorsel is een
naaktlooper aangehouden, die vrouwen en
meisjes lastig viel.
De moord te Hardenberg.D'e
moord te Ambt Hardenberg, waarvan wij
melding maakten, heeft zich volgens de
„Tel." als volgt toegedragen: Jan Kik
kert, die voor twee maanden in het hu
welijk was getreden met de weduwe Kroese
had voortdurend oneenigheid met zijn
vrouw en zijn stiefzoon Jan Kroese. De
ruzies ontstonden in hoofdzaak, doordat
deze stiefzoon zeer weinig verdiende en
nog al veel noodig had. Ook Zaterdag
was er oneenigheid gewieest. Kikkert liep
daarom het huis uit en kwam eerst Maan
dagmiddag in half beschonken toestand
thuis. Hij- wilde een varken, dat hij vol
gens zijn zeggen, eenigen tijd geleden
van z-ijn eigen geld gekocht had, mede-
nemen. Naar aanleiding hiervan ontstond
weer twist tusschen Kikkert en zijn stief
zoon. Die-ze haalde een ijzeren stang uit
het huis en gaf zijn stiefvader daarmee
eenige hevige slagen in den nek. Kikkert
slaakte eenige gillen en viel toen dood
neer. Zijn vrouw, die bij cTe vechtpartij!
tegenwoordig was, deed geen enkele po
ging haar man te redden. De buurman,
zekere Hertog, die in de nabijheid aan
het turfmaken was en alles gezien had,
had nog moeite gedaan den jongen van
zijn plan af te houden echter zonder
succes. Nadat de jongen den moord had
gepleegd, liep hij' naar Hertog en zeide:
„Ziezoo -hij js er geweest. Hij is zoo
dood als een pier!" Daarna ging hij zich
zelf aanmelden bij den rijksveldwachter
Deze heeft hem naar de gevangenis te
Zwolle overgebracht.
Geslaagd voor officiersexamen aan
den hoofdcursus te Kampen infanterie In-
dië, 'dhr P, v. Reveren uit Domburg.
BAYONNE. De Nederlandsche consul,
de heer Cabire, van hier is te Luz St.
Sauveur aangekomen en heeft opdracht
gegeven tot het houden van een lijk
dienst voor de slachtoffers, welke heden
-heeft plaats gevonden. Die lijken werden
voor het gemeentehuis geplaatst. Die heer
Bouffard, de prefect van het departement
des Hautes Pyrenees, voerde het wooird
namens de Fransche regeering, de heer
Laborde, burgemeester van Luz St. Sau
veur, namens de gemeente, en de heer
Cabire, de Nederlandsche consul te*
Eayonne, uit naam van de Nederlandsche
regeering.
Daarna werden de lijken per vracht
auto naar Lourdes overgebracht, waar
/.ij begraven zullen worden.
Nog wordt gemeld: De lieden, die tot
berging van de lijken uitgegaan waren,
ontdekten, vastgehaakt aan den auto, in
de bedding van den stroom het lijk van
een vrouw en 10 M. verder dat van
vier andere vrouwen. Die onder-prefect
van Argeles liet twee vlotten maken om
den str-o-qm oip> te varen en de laatste
lijken te bergen, daar men de afdaling
langs een lijn te gevaarlijk achtte. Onder
de slachtoffers bevinden zich katholieken
zoowel als protestanten.
AMSTERDAM. V.D'. Behalve de vooral,
der Ned. Reisvereeniging is ook het be
stuurslid dhr Lefebre naar Zuid-Frankrijk
vertrokken ter regeling van de begrafe
nis der slachtoffers van het auto-ongeluk
Thans zijn op 3 na alle lijken gevonden.
HOEK VAN HOLLAND. V.D. In den
Waterweg is opgehaald het lijk van een
30-jarigen Duitschen matroos, die Zon
dag van een sleepboot overboord is ge-
gevallen en verdronken,
BREDA. V.D. Bij een twist ten huize
van zijn vader loste de 19-jarige J. eenige
revolverschoten op zijn vader. Het slacht
offer bekwam schotwonden in borst, en
heup. Zijn toestand is niet levensgevaar
lijk. De dader is in verzekerde bewa
ring gesteld.
STAPHORST. V.D. Bij een hevig onweeu
sloeg hedenmorgen vier uur de bliksemt
in de boerderij van H. Dunnink. Deze)
boerderij en twee aangrenzende hofsteden)
gingen in vlammen op. De geheele oogst»
en eenig vee ging verloren. De vrouw
van D. werd met veel moeite gered en
bekwam ernstige brandwonden, zoodat zij)
in ernstigen toestand naar het ziekenhuis-
te Zwolle werd vervoerd.
SOFIA. V.D. De krijgsraad veroordeel
de vier ministers uit het vroegere ka-
binet-Stamboelinski ter dood, twee tot
levenslange en 3 tot 5 jaar gevangenis
straf.
CREFELD. V.D. Door de politie zijn
drie auto's aangehouden, waarin manufac
turen voor een waarde van 5 miljard
werden vervoerd.
BERLIJN. V.D. Sinds gisteren is de
j' toestand in de in staat van beleg ver-
klaarde gebieden weer verergerd. Er ko-
j men uit de provincie veel berichten van
brandstichtingen en plunderingen.
Wisselkoersen.
Amsterdam, 16 Aug. 1.45 uur.
Berlijn 7585 per miljoen.
Brussel 11.4011.50.
Parijs 13.85—13.95.
1 Londen 11.603/4—11.61VL
Dollar 2.541/4—2.54V2.
I Weenen 0.350.36.
17 Sint Laurens, beestiaal, Hioolen.
17 Wiemeldinge, oppervruchten, Kram.
17 Goes, appelen, peren, noten, Pilaar.
17 O. en Wi. Souburg;, veldvruchten,
aardappelen enz., v. d. Harst.
17 Fruitberg, kleine bruine boonen,
Hjoolen.
18 Nieuw en Sint Joosland, manufactu
ren, Rosier en Vervaat.
20 Westkapelle, huis, inboedel en Vruch
ten, v. d. Harst.
20 Kapelle, oppervruchten, v. Dissel.
21 Goes, beestiaal, de Wilde en Heijboer.
21 Domburg, manufacturen, Rosier en
Vervaat.
23 Middelburg, huis, v. d. Harst.
;23 Middelburg, bouw- en weiland, Blau-
pot ten Cate.
2431 Biervliet, hofstede, Mijs.
24 Kloetinge, kap. boereninspan, van
Dissel.
24 Biggekerke, meubilair, Loeff.
28 Goes, oppervruchten, van Dissel.
29 N. en St. Joosland, landbouwers-
inspan, Loeff en Hioolen.
29 Vlissingen, weiland, Paap.
Baarland, hofstede, bouwland, dijken,
veerhuis, schaapskooi, Neervoort.
Nieuwdorp, huis, bouwland, inboedel,
van Cleef.
Sept.
1 's Gravenpolder, boomvruchten, Neer-
vooit.
5 Middelburg, gerechtelijk, het café Rot
terdam.
10 Ierseke, huis, Pilaar.
19 Souburg, inspan, Blaupot ten Cate.
Vlissingen, Grand Hotel, Paap. j
Oct.
Kruiningen, kapitale hofstede, Pilaar.
Aug.
'22 Middelburg, Prov. bestuur, makenen
inhangen paar houten buitenebdeu-
ren, Westsluis Hansweert, enz. Ra
ming f 11.600. Zie St.crt. van 31
Juli 1923.
22 Middelburg, Gedep. Staten, verbree
ding steigerdam Wolfaartsdijksche
Veer, enz. Raming f 15300.
Paardenfokkerij.
Wij vernemen, dat het Stamboek van
het Nederla.nd.sch Trekpaard gezamenlijk
met de nationale vereeniging tot bevor
dering der paardenfokkerij den vierden
September in den namiddag een demon
stratie zal houden o-p het Malieveld in
Ben Haag. Naast de vertooning van de
paarden in den ring, waarbij de deelname
'groot is, zullen provinciale attracties
plaats hebben. Deze worden uitgevoerd
door de drie Zuidelijke provincies en het
publiek zal kunnen genieten van de ty
pische provinciale kleederdrachten en het
zal stellig de moeite waard zijn er heen
te gaan. H.M. de Koningin heeft bericht
voornemens te zijn hieraan een bezoek te
brengen. Zooals bekend, zal ,5 en 6 Sep
tember de groote gezamenlijke tentoon
stelling worden gehouden van het'Neder
landsch Trekpaardenstamboek en het Ne,
derlandsch Rundveestamboak. Het ligt in
het voornemen, dat de demonstratie yan
de oogstwagens op 5 en 6 September zal
herhaald worden. Het geheel belooft schit
terend te worden,
De oogst in het Oosten. 1
Van -de Oostelijke zandgronden wordt
geschreven. Zelden, is het uiaaien en
oogsten van de rogge, het brood koren
onzer Oostelijke zandgronden, zoo goed
en zoo snel verloopen als dit jaar. Met
geringe moeite werden de gemaaide gar
ven droog voor den oogst en ook het
maaien verliep onder vrij gunstige weers
gesteldheid, Toch was het maaien op heel
wat akkers geen gemakkelijk werk. Door
de geweldige stortbuien van voorgaande
weken lagen heel wat halmen plat op den
grond, waar doorheen het onkruid welig
tierde. Op deze velden zal de oogst dan
ook wel tegenvallen. Maar voor 't overige
overtreffen èn stroo èn zaad-opbrengst
de verwachtingen. Vooral de halmen heb
ben een buitengewone lengte en stevig
heid. Ook de oogst van haver en gerst
is in vollen gang. Deze gewassen leveren
over het algemeen een flink beschot.
Veel minder gunstig is de opbrengst
van de aardappelen. Vooral de latere
soorten vallen zeer tegen. Ook het z.g.
doorgroeien der knollen komt reeds o-p
onderscheiden akkers voor. De boonen-
oogst kan wel grootendeels als mislukt
worden beschouwd. In heel gunstige ge
vallen begint dit gewas te bloeien, ter
wijl nog heel wat boonenvelden een so
ber product vertoonen.
De wei- en hooilanden zien er weer
prachtig uit. Het tweede gewas der hooi
landen geeft zeer zeker een goeden oogst.
En de weilanden bieden algemeen een
overvloed van voedsel aan het vee. Dit
verkeert dan ook in uitstekende conditie
'en stijgt me-t den dag in prijs. De moes
tuinen leveren over het algemeen een
treurig beeld. Aan de verschillende tafel
groenten is groote behoefte en de aan
voer van elders is in deze streken ook
al zeer gering, terwijl het aangevoerde
van zeer inférieure kwaliteit is. De fruit
oogst zal zeer tegenvallen, te meer, omdat
de halfrijpe vruchten in groote massa's
afvallen.
Zuid-Afrika en emigratie daarheen.
In „Het Platteland", orgaan van den
G'hr. Boeren- en Tuindersbond, geeft de
bekende schrijver, L. Penning, die onlangs
Zuid-Afrika bezocht, de volgende schets:
Voor mij ligt een foto;. Er staan drie
jongelingen op, allen in de twintig. Op
den achtergrond bevindt zich een have-
looze woning. Het is hun verblijf. Zij1
hebben die woning gehuurd en een brok'
land van duizend morgens er bij/ Zij' zul
len nu gaan boeren, ver van hun vader
land: in een gebied, waar de zion, difel
in het Oosten opgaat, door het Noorden
heen het Westen zoeltt.
Het is Zuid-Afrika; het is Transvaal.
En deze foto is genomen toen zij hun
boerderij begonnen, zoo ongeveer 40 jaar
geleden.
Ik wil de namen noemen dezer drie
personen; misschien wekken die namen
hier en daar, bij de oudere lezers nog
een echo. Het zijn Oosterhuis (Groningen)
Pieter Schuurman (Haarlemmermeer) en
Gerrit Penning (Gorkum). De laatste is
mijn broeder.
Deze drie jonge mannen hebben in
Transvaal harde jaren gekend. Droog
brood eten en zwarte koffie drinken
daar hebben ze van weten te praten. Dioch
het waren mannen van stavast, met 'een
onbuigzamen moed, palstaanders. Zij- ver
gaten de moeite en de ellende van het
heden om de toekomst.
De plagen des lands gingen hen niet
voorbij; droogte en hagel, runderpest en
sprinkhanen troffen hen. En in den groo-
ten boerenoorlog hingen z;ij de Mauser
over den schouder om mee te strijden
aan de zijde van vrijheid en recht
Die verschrikkelijke oorlog ging als een
vernielende wervelwind over het land, en
zij kregen er ruimschoots hun aandeel
in. i 1
Toch niet versagenvolhoudenZij
waren helden van den arbeid en God
kroonde hun vlijt.
Het was in het vorig jaar, dat ik zei
tot mijn vrouw: „Het wordt zoo zachtjes
aan wel eens tijd, dat ik mijln broeders
Gerrit en Arie opzoek."
Zij vond het ook. Het was veertig jaar
geleden, dat ik Gerrit op een mistigen
morger. te Rotterdam aan boord had ge
bracht inderdaadhet werd zachtjes
aar. wel tijd, want ik had hem nooit weer
gezien.
Arie was nu reeds 38 jaar in Transvaal
hij was landmeter en had de familie in
Nederland in 1896 bezocht. Hij zou een
half jaar blijven, maar vertrok reeds na
zes a acht weken. 'tWas hem hier te
benauwd zei hij.
Ik begreep het niet, want het was zo
mer en de ramen stonden wijd open.
„Gjj zult het nooit begrijpen", was zijn
antwoord; „daarvoor moet ge eerst in
Afrika zijn geweest met zijn wijde, wijde
horizonten".
Zoc> zou ik dan de reis naar Zuid-Afri
ka doen. Ik kon het aangename met het
nuttige vereenigen, en er een studiereis
van maken. 1
Doch toen ik zooi vertrekken was het
hart van mijn vrouw en van mijn kinde
ren toch bezwaard.
„O dag der vreugde!" zei mijn vrouw:
„als ge weer in gezondheid terug zijt!"
„Wel", was mijn vroolijk antwoord: „het
is' beter, dat ge zoo spreekt, dan dat ge
bij mijn terugkomst zoudt zeggen: „O dag
der smart! Daar heb je hem weer!"
Dioch achter mijn vroolijkheid schuilde
toch een diepen ernst. God had mijn
weg gebaand; Hij- zou mij veilig leiden
over de groote wateren, en ik wist, dat
er veel voor mij werd gebeden.
Ik reisde met de Holland-Zuid-Afrikalijn
Dat kon niet anders en mocht niet an
ders. Het is de drijvend© brug tusschen
Holland en Hollandsch Zuid-Afrika, en
het is een nationale plicht, die stoomvaart
lijn zooveel mogelijk te steunen.
Ik 'heb er ook geen spijt van gehad. Het
eten was meer dan overvloedig; de be
manning was vriendelijk en welwillend;
en dit schip, de „Randfontein", was nog
een stuk vaderland.
Eie 'zee was rustig en kalm. Noch op de
heen- ,noch op de terugreis heb ik een
spoor van zeeziekte gevoeld, en toen de
Tafelberg majestueus boven den wijden
horizont van den oceaan oprees, verstond
ik, waarom voor ©en kleine drie eeuwen
dje pientere dokter uit Wlijk-bij-Eiuurstede
die Jan Anthonie 'van Riebeelc recht op
dien Tafelberg aanstevende, en er een
Nederlandsche kolonie stichtte.
Zoo kwam ik te Kaapstad, na eeif
zeereis van 28 dagen. Er waren nog zoo
ongeveer twee etmalen sporens mee ge
moeid, voordat ik mijn broeders kon be
reiken. 1
Eie plek, waar ik mijn broeder Gerrit
ontmoette, zal ik nooit vergeten. Het was
dicht bij een bergbeek; drie zware klip-
steenen lagen er. En zijn vrouw, mijn
schoonzuster, die ik nog nooit had ge
zien, v/as bij hem.
Zijn hart was ontroerd, en het mijne
ook.
„Ou-boet", zei hij!: „nou zal die bloed
praat". R
Hij was geheel een Afrikaner gewor
den.
„Er is veel gebeurd", zei ik: „sinds
wij te Rotterdam afscheid namen".
„B-aie veul", was ziijn antwoord: „het
zijn veertig jaar, ou-boet!"
En z'ijn oogen werden vochtig.
Nu kom ik op die photo terug. Ik heb
alle drie personen bezocht. Ze zijn groot
vaders thans; ze zijn eigenaars van groo
te boerenplaatsen, die vrij en onbelast
zijn, staan met eere bekend bij de Afri-
kaansche Boeren, en geven een goed ge
rucht van het vaderland, vanwaar zij' zijn
gekomen. 1
Ik reed in de au,to van mijn broeder
door de wijde? grasvelden van het Hooge-
veld en vroeg: „Wat geschiedt er met dit
gras?"
„Het wordt afgestookt", was zijn ant
woord.
„Wiaarom wordt er geen hooi van ge
maakt? Of waarom wordt dit weiland niet
tot mieliesland (maisland) bestemd?"
„Omdat die hande ontbreek, om die
lande te bewerk".
Zoo waren wij! ineens op het punt -der
emigratie aangeland.
„Gerrit", zei ik: „waarom heb jij1 de
menschen in Nederland nooit aangeraden
naar hier te komen?"
„Omdat ik nie die verantwoordelijkheid
wil dra nie", was ziij'n antwoord.
„Ik 'heb tal van Hollanders in dit land
ontmoet", hernam ik: „en allen maken 't
goed. Toch raden zij in 't algemeen nie
mand aan om over te komen".
„ik zeg jou, ou-boet, dat het hier een
wonder land is, vol tegenstellingen. En
nie alle hout is timmerhout nie. Het boe
ren jn dit land is heel wat anders dan in
Holland".
En terwijl een glimlach over zijn ge
bruind gelaat ging, voegde hij! er aan
toe: „Hier is ook menschen, die denk:
Veul varkens maak die spoeling dun".
Ik durf van de redactie geen meerdere
ruimte te vragen, en daarom kan ik over
de landverhuizing naar Zuid-Afrika: het
voor en 't tegen, de licht- en schaduw
zijden in deze schets slechts wéinig meer
zeggen. Er is ruimte m Zuid-Afrika voor
de boerenzonen van Nederland, doch de
emigratie is als een teere plant, die met
groote voorzichtigheid moet worden be
handeld. Ik ken voorbeelden van Neder
landsche boeren, met kapitaal, die naai
Zuid-Afrika trokken, in verkeerde handen
vielen, en hun al te groot vertrouwen duur
hebben moeten bek'oopen.
Ik heb met tal van Afrikaansche boe
ren over de emigratie gesproken; ik heb
er met generaal Hertzog over gesproken.
'I
I
