BATOr
263
Zaterdag II Augustus 1623
37e Jaargang
^EERSTE BLAD/
Menlaiii
Binnenland.
JWIELEN
it de Provincie.
Oit nummer bestaat uit twee bladen
Drukkers-Exploitanten
OOSTfeRBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorsfstraat 6870, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor ie Middelburg:
firma F. P. DHU1J, L. Burg. Tel. no. 259
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs^
Per 3 maanden, franco per post, f 3.
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advertentiën:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 cL
Bij abonnement belangrijke korting.
De heer Colijn Minister.
Zoo is dan de Koninklijke beslissing;
afgekomen, waarbij den heer Colijn in het
rechtsche kabinet de portefeuille van
financiën wordt beschikt. Wij betuigen
met deze beslissing onze ingenomenheid.
Gaarne, of liever gezegd, nog liever had
den wij minister de Geer behouden; ons
vertrouwen in zijn beleid en voortvarend
heid was er groot genoeg voor.
Nu hij heenging, schijnt ons de benoe
ming van den heer Colijn de eenige en
tegelijk de beste oplossing.
Wij vermoeden, dat wel goede afspra
ken tusschen den benoemde en zijn aan
staande ambtgenooten aan zijn intrede
■zijn vooraf gegaan; gelijk wij dan ook
verwachten dat de maatregelen die hij
zal hebben te overwegen tot stuiting, al
thans voorloopig van de stuitende tekor
ten op het Staats-budget, instemming bij
't kabinet hebben gevonden.
Moge de Tweede Kamer, en daarna de
Eerste, en inzonderheid de Rechtsclre
meerderheid, hem en het kabinet daarbij'
steunen. Dit geldt natuurlijk in de eerste
plaats van de Antirevolutionaire partij.
Moge de heer Colijn, de vader in ze
keren zin van ons Propram van Actie',
nu hij in 't kabinet getreden is, vooral'
denken aan hetgeen waarop ons Christen
volk hoopt dat nog eens geschieden zal
•onder een rechtsch bewind: de aantasting
van de Staatsloterij, eert andere Zondags
wet, en afschaffing van den Vaccine-
dwang.
Wij hopen dat wij onder zijn invloed
ook afkomen mogen van den Stemplicht,
die bespotting van een stukske onzer
Nederlandsche wetgeving.
En dan moge door de oplossing
'thans verkregen (moge 't de laatste zijn
vóór 1925) niet alleen 't kabinet versterkt
blijken, maar ook de saamwerking der
drie rechtsche groepen op te hechter
grondslagen worden gevestigd. Bovenal
moge in deze zware tijden de heer Colijn
't middel zijn om dien druk voor onze1
natie eenigszins te verlichten, en het
dreigende tekort, althans in 1924, tot een
minimum te beperken.
Moge aan 't einde van 't vierjarig tijd
perk dan ten slotte de opinie blijken, dat
nog net, in t.ijds 't scheepte van Staat aan
de branding mocht ontkomen.
Wij liopen, dat Colijn de leider onzer
partij en voorzitter van 'het Centraal Co
mité blijft.
Doch hierover later.
Donkere toestand.
De betalingsmiddelennood heeft giste
ren te Berlijn een hoogte bereikt zooals
men op dit gebied nog nooit heeft be
leefd. Daar ieder geld noodig had voor
de uitbetaling van loonen, had de Rijks
bank besloten, alle voorraden aan bank
papier, die zij maar eenigszins bij elkaar
kon halen, uit te geven, om tenminste
zooveel^ mogelijk in de behoefte te voor
zien. Dientengevolge waren de voorraden
van de Rijksbank spoedig volkomen uit
geput, en toch had men niet meer dan
50 a 60 pet. van de gevraagde bedragen
kunnen uitbetalen. Toen werd aan de
Rijksbank een bekendmaking aangeplakt,
waarin wordt medegedeeld, dat wegens
de boekdrukkersstaking geen geld uitbe
taald kan worden. De rijksbank is
gesloten en door een groote po
litiemacht afgezet.
Verschillende groote bedrijven te Berlijn
hebben gisteren de loonen nog kunnen
uitbetalenandere daarentegen, zooals de
Siomens-fabrieken, hadden niet genoeg
geld van de Rijksbank gekregen, zoodat
de arbeiders en beambten slechts een
deel van hun loon ontvingen. Ook zullen
geen couranten meer verschijnen, zoodat
het publiek niet in staat is van de ge
beurtenissen van den dag kennis te ne
men. De politieke hoogspanning geeft na
tuurlijk aanleiding tot allerlei geruchten,
die de algemeen heerschende opgewon
denheid nog vergrooten. Hardnekkig blijft
het gerucht de ronde doen, dat een a 1 -
staateene s f a k i n g voor de deur
De duurte-relletjes op den linker-Rijn-
oever zijn weer voortgezet. De politie
moest te Krefeld herhaaldelijk met de
blanke wapens optreden om de straten
van de oproermakers, in hoofdzaak jeug
dige elementen, te zuiveren.
Sommige banken waren niet eens in
staat 25 pet. van het voor loonuitbetaling
noodige bedrag voor handel en industrie
I N'/t fi.L ES'SCR EN
FABR: [ROK LAAN W0RMERVEER
ter beschikking te stellen. Men vreest
in bankkringen, dat in de eerstkomende
dagen de geldschaarschte nog eerder zal
toe- dan afnemen.
Een goede oogst in Rusland.
Naar uit Moskou aan de „Manchester
Guardian" wordt gemeld, zal de oogst van
1923 voor liet heele Russische gebied als
geheel genomen boven het gemiddelde
zijn. De bezaaide oppervlakte, wanneer
men de aardappelvelden meerekent, is
veel grooter dan verleden jaar, zoodat er
thans zeer waarschijnlijk een tamelijk be.
langrijk overschot zal zijn voor Uitvoer;
misschien wel 3200 5 4800 millioen ton.
Indien dat laatste cijfer bereikt wordt,
zou de 'uitvoer zoowat de helft bedragen
van wat er vóór den oorlog werd uit
gevoerd. In de streek waar de hon-'
gersnood gewoed heeft de oevers van
de zuidelijke Wolga en Zuid-Oekrajine
is er dit jaar 35 pet. meer herfstgraan
gezaaid dan verleden jaar. De totale op
pervlakte van het bezaaide land (ook
aardappelvelden) bedroeg in 1916 voor
het huidige Russische gebied 80 mil
lioen desjiafcen (1 desjiaten is 103.25
Aren), in 1921 was dit getal nog slechts
54.7 millioen, het volgende jaar nog min
der: 49.4 millioen en dit jaar weer 59.3
millioen.
Korte berichten.
Er worden verschillende aanval
len op Franse he schildwach-'
ten gemeld. Een aanvaller is gedood. De
gewone sancties zijn genomen.
Er heeft een p a n i e lvplaats gehad
op de beurs te Dusseldorp. Er is een
onderzoek ingesteld om de speculeeren-
den, die de oorzaak van de baisse zijn,
op te sporen.
De voedselvoorziening in het
Roergebied gaat hoe langer hoe moei
lijker. Het geldgebrek belemmert elke han
delstransactie. De fabrieken van Thyssen
te Hamborn zijn gesloten.
De eerste steen is Maandag gelegd
voor een moskee te Berlijn. Tij
dens de plechtigheid trad een Egyptenaar
naar voren, die een rede hield om te
waarschuwen, dat deze Abmadija-moskee
door de geldelijke hulp van Engeland is
gebouwd. Ten slotte moest de betooger
door de politie verdreven worden en kon
de feestelijkheid verder ongestoord be
ëindigd worden.
De Franschen hebben bij de Ilaschin-
gepbrug een transport van kinderen uit
het Roergebied, dat van Bochum naar
Rügen onderweg was, aangehouden en
teruggestuurd.
Uit verschillende streken van Frank
rijk komen berichten over hevige
bo'schb rand e n, die een ernstig ge
vaar opleveren voor de omgeving.
Qp het geheele Iberische schier
eiland heerscht sedert enkele dagen weer
een tropisch© hitte, tengevolge
waarvan reeds vele personen gestorven
zijn. Te Madrid kwamen gisteren drie
gevallen van zonnesteek voor.
Zuid-Éngeland wordt evenals an
dere deelen van Europa weder door een
hittegolf geteisterd. Ofschoon de tem
peratuur lager is dan tijdens de periode
i» begin Juli, werd gisteren toch in Lon
den nog 88 graden Fahrenheit in de
scbad'uw geconstateerd. In het noorden
van Engeland was de temperatuur veel
lager en melding wordt gemaakt van he-
vigen regenval aldaar.
Gister heerschte te Frankfort zoo
groot geldgebrek, dat de uitbeta
ling der loonen overal haperde. De groote
nijverheid zal in verband daarmee nood
geld uitgeven in biljetten van 1, 2 en
5 millioen mark. 1
De bezuinigingscommissie van den
Rijksdag heeft besloten, dat het aantal
ambtenaren werkzaam in de ver
schillende rijksbureaux voor de voorzie
ning met levensmiddelen enz. tegen 1
Januari a.s. tot 6000 verminderd zal moe
ten worden. Op 1 Januari 1923 bedroeg
dit aantal 13.000.
In de omgeving van Aken doen
zich sedert Woensdag ernstige'du u r te-
opstootjes voor. Te Kellersberg, waar
de boeren hun waren slechts tegen Neder-
landsch geld willen verkoopen, bestorm
den troepen volk, zonder dat de politie
dit kon verhinderen, de landerijen, om
er aardappelen en graan, te bemachtigen.
De wisseling aan financiën.
Bij Kon. besluit is met ingang van
11 Aug'. aan jhr. Die Geer op zijn ver
zoek onder dankbetuiging' eervol ontslag
verleend als Minister van Financiën en
is met ingang van dienzelfden datum
(als zoodanig benoemd het Tweede Kamer
lid IJ. Colijn.
Dte officieel© benoeming is dus nu ge
schied.
„Die Nederlander" schrijft hierover o.a.
Die heer Dte Geer laat aan zij'n Depar
tement, in het parlement en daar bui
ten, den indruk achter, vari een be
kwaam, getrouw', nauwgezet bewinds
man, die wikte en wlooig en zelf de
dingen doorzocht eer bijl besliste
maar die dan ook stond voor hetgeen
waarvoor hij gekozen had. Wij1 brengen
hem, biji zijn heengaan als Minister,
grooten dank voor hetgeen hij; ook in
dit ambt, voor het vaderland deed.
Wij reiken echter in gedachten ook
den nieuwen bewindsman de hand.
Nu het geen Ghrisfelijk-Historische kon
zijn is de heer Colijb, als Minister
van Financiën ons hartelijk welkom.
De volksmond spreekt van „een
schaap met vij!E pooten" als het won
derdier. Bij den Minister van Finan
ciën, in deze hachelijke tijden, moeten
aanwezig zijn vijf bijna bnvereenigbare
eischen: klaar inzicht in den toestand;
groote kennis van zaken; gevoel voor
hetgeen noodig is tot de handhaving
onzer nationale zelfslandigheid; sociaal
medeleven met alle kringen der bevol
king; ernstige onwrikbare moed.
Die heer Colijn bezit deze eigen
schappen alle.
Zooals te begrijpen is, is er veel be
langstelling voor hetgeen de „Standaard"
over de benoeming van den heer Colijn
schrijft. Hieronder volgt daaruit het een
en ander
1 Diat de hoofdredacteur van ons blad,
de voorzitter van Centraal Comité en
Kamercluh in de gegeven omstandig
heden bereid gevonden zou worden om
de meest ondankbar© portefeuille in
bet Kabinet te aanvaarden, zal men
niet zoo dadelijk verwacht hebben.
Immers, het is ook voor den eenvou
digste duidelijk, de Minister van Fi
nanciën is in elk Kabinet van onzen
tijd de beheerschende figuur. Diat kan
nu eenmaal niet anders, omdat de
toestand der geldmiddelen van den
Staat van beslissenden invloed is op
de verder te volgen politiek.
iDiit brengt eigenlijk mee, dat de por
tefeuille van Financiën door den Pre
mier van hel Kabinet zelf zou dienen te
worden aanvaard, en w'ij zijn niet bui
ten de grenzen van bet waarschijnlijke,
wanneeer wte deze opvatting ook aan
den beer Colijn toeschrijven, gelijk ze
ook. door den heer Idenburg in de
Eerste Kamer bepleit werd.
Diat de heer Colijn desalniettemin
bereid gevonden werd om Financiën op1
zich te nemen, zal dan ook wel moeten
worden toegeschreven aan tw'ee over
wegingen: aan de buitengewtoon moei
lijke ptositie waarin bet. Kabinet Ruys
door bet aftreden van den heer De
Geer, gekomen was en aan den bijzon
der gevaarlijken toestand, waarin de
Financiën van den Staat verkeeren.
Ondanks alle ten vorigen
j ar e aangebrachte bezuini
gingen, ondanks de tot stand
gekomen w e 11 e 1 iji k e voorzie
ningen, die versobering' 'ten
gevolge vz o u d e n hebben,
moest er voor 1924 rekening
worden gehouden met een
tekort op den ge wonen dienst
dat wel niet ver van de 150
millioen verwijderd zou b 1 ijl-
ve n.
Op het oog'enbli'kj dat die toestand
duidelijk werd, verloor het Kabinet zijn
Minister van Financiën en stond het
vleugellam. Onder die omstandigheden
heeft de heer Colijn waarschijnlijk ge
voeld, dat ook de Antirevolutionair©
Partij hier te dragen had.
Het zou uiteraard ook voor ons,
om velerlei redenen, aangenamer zijU
geweest, indien de vacante zetel in
het Kabinet weer door een C.-H.-man
ingenomen ware geworden. Neemt men
in aanmerking, dat, gelet op de jongste
verkiezingsuitslagen, een verhouding
tusschetn C.-H. en A.-R. van 12:14
meer aan de werkelijkheid beantwoordt
dan eene van 1116, dan valt dade
lijk op, dat 2 A.-R. en 2 C.-H. in
het Kabinet veel beter kloplt op de
werkelijke verhoudingen, dan. 3 A.-R.
en 1 U.TI. Dat dit aan Minister Ruys
ontgaan zou zijtn, valt natuurlijk niét
aan te nemen en er moet derhalve
een bijzondere oorzaak zij'n, waarom de
zaken geloopen zijn, zlooals zie liepen.
Die overwegingen, die hier gegolden
hebben, vallen echter buiten de con
trole van openbare meening en pers,
en aan gissingen wage men zich
zich liever niet.
Die heer Golij'n zal nu de taak aan
vaarden die door den heer De Geer
werd neergelegd. Ze is buitengemeen
moeilijk; dat te verdoezelen of te be
mantelen dient tot niets.
Moeilijk met het oog opi de vereischte
eenstemmigheid van actie in het Ka
binet zelf, moeilijk niet minder met het
oog op de stemming in de Tweede
Kamer. Zoo uit dit laatste zwarigheid
mocht opkomen, is de oplossing een
voudig: de taa'lc zal dan moeten
w o r de n overgelaten aan hen,
die meenen, da t zij het be
ter kunnen.
Van meer beteekenis is dan ook de
eerste moeilijkheid. Men denke niet
te licht over een terugdrukken van
het uilgavenpeil met ee'n bedrag van
tusschen de 100 en 150 millioen gulden
boven hetgeen reeds ten vorigen jare
bezuinigd moest worden. Dat beteekent
op menig terrein afbraak van wat
eerst met zorg opgebouwd werd.
Dat beteekent dus een uitermate
groote zelfverloochening voor den een
op dit, voor den ander weer op an
der terrein.
Men moet echter aannemen, dat de
heer Colijn zich hier tegen teleur
stelling gewapend heeft, zooveel als dit
vooraf mogelijk was. Mocht de ver
eischte eenstemmigheid op den duur
blijken te falen, dan kennen wij onzen
hoofdredacteur genoeg om te durven
zeggen, dat het dan niet ontbreken
zal aan de besluitvaardigheid, om
daaruit de eenig mogelijke conclusie
le trekken.
Er breekt nu waarschijnlijk een tijd
aan, waarin het aan agitatie niet ont
breken -zal. Daarop rekenen we. Daar
op rekent stellig ook de beer Ctelijb.
Maar dat deert niet. Die zinspreuk van
zijn geslacht is al sinds enkele eeuwen:
Christus mea petra (Christus is mijn!
rots). En wie op Hem betrouwt, ducht
geen gevaren en gaat voor moeilijkhe
den niet uit den weg.
D e panden te Rotterdam.
In antwoord op de vragen vair bet
lid van de Tweede Kamer den heer
Van Ravesteijn betreffende de aan de
door den Staat in 1919 gekochte pan
den Kruistra;a,t 50 en 52 te Rotter
dam ten koste gelegde bedragen en de
aan die panden- te geven bestemming,
heeft de minister van financiën mee
gedeeld: Het is den ondergeteekende
Bekend', dat te Rotterdam de panden
Kruisstraat 50 en 52, die in 1919
door den Staat der Nederlanden ge
kocht zijn voor ongeveer f 95.000, met
de bedoeling er een kantoor voor den
rijksbetaalmeester te vestigen, nog
steeds leeg en ongebruikt staan. Het
is juist, dat het uiterlijk van die pon
den er niet beter op wordt, doordat
de straatjeugd deze bevuilt; met zeer
bescheiden kosten zal dit zijn te her
stellen. Inwendig ondervinden de pan
den geen schade van het feit, dat zij
niet gebruikt worden.
|Het is den ondergeteekende eveens
bekend, da,t destijds na den aankoop
voor een bedrag van circa f 88.000 aan
de bedoelde panden werd verwerkt,
de kosten va,n inrichting, centrale ver
warming enz. hieronder begrepen.
Hij deelt de 'meening, da,t bij ver
koop der panden een zeer groot ver
lies door het rijk zou worden geleden.
Het schijnt veiliger, dit verlies niet
in het openbaar te schatten, opdat
de verkoopprijs niet gedrukt "worde. Hij
meende ïn geen geval tot verkoop te
mogen overgaan zoolang niet vast
stond, dat aan een betaalmeesterskan
toor te Rotterdam, hetwelk thans on
voldoende gehuisvest is aan de Boom
pjes aldaar, als zoodanig geen be
hoefte meer zou bestaan. Toen het
in verband met de vertraging van de
reorganisatie van den girodienst nog
niet mogelijk bleek, omtrent de reor
ganisatie vian den beta,almeestersdienst
spoedig te beslissen, werd getracht de
panden bij eenigen anderen rijks
dienst te benutten of te verhuren.
Tot kort geleden is de ondergeteeken
de daarin niet op bevredigende wijze
geslaagd. Sedert onlangs is de mo
gelijkheid ontsta,an, het gebouw voor
een paar rijksdiensten te bestemmen.
Zoodra de hieromtrent in gang zijnde
onderhandelingen tot een gunstig* ein
de zijn gekomen, zullen te dien aan
zien de noodige maatregelen kunnen
worden getroffen.-
Waterverontreiniging op de
Noordzee.
Het boofdb. van de Reedersvereen.
voor de Néderl. Raringvisscherij heeft
op zijn beurt den minister vain binnen-
landsche Haringvisscherij heeft op
zijn beurt den minister Van binnen-
landsche zaken en landbouw er op
opmerkzaam gemaakt, dat ten gevolge
van het uitlaten van olie op zee ver
nietiging van visch' en vischbroedsel
plaats vindt op groote schaal, bene
vens vogelsterfte. Het acht dit thans
reeds een enorme schade voor het
visscherijbedrijf en meent, dat dit in
de toekomst nog meer het geval zal
zijn. Ook het voedsel der visschen
wordt er ernstig door geschaad. Het
lijkt het hoofdbestuur ten zeerste ge-
wenscht, dat daartegen maatregelen
worden genomen ter voorkoming of
beperking, maar dat alleen van re-
geeringswege daarop kan worden aan
gestuurd', al ware het slechts hierom,
dat de te treffen regelingen internatio
naal zullen moeten zijn en dus in
en na overleg met autoriteiten in an
dere landen zullen moeten worden ont
worpen.
A11 er 1 e i. i
De Twentsche Fabrikantenvereeniging
heeft de werkliedenorganisaties in de tex-
Rel-industrie voorgesteld een arbeidsver-
leng'ing tot 53 Uur en een loonsverla
ging van tien procent.
Woensdagmiddag omstreeks half één
daalde een Ned. militair vliegtuig, be
mand met 2 onderofficieren, op het ter
rein Kijk in de Pot te Bergen op Zoom.
Op weg naar Vlissingen waren zij de
richting kwijt geraakt. Bij de landing vloog
het vliegtuig bijna tegen den schoorsteen
van de Spiritusfabriek aan. De pilot
(meende, dat hij niet zoo laag was. Zij
kwamen echter behouden op den vasten
grond. (Avondster).
AaU D. Boogaard, assistent der
posterijen te Vlissingen, is op verzoek
met ingang van 1 November a.s. eervol
ontslag verleend met toekenning van pen
sioen.
Aan den kantonrechter N. Slaak-
weg te Driewegen is met ingang van
1 September a.s. eervol ontslag verleend.
Het telegraaf-telefoonstation aldaar wordt
met ingang van 1 September a.s. voor
het publiek opengesteld op werkdagen van
8 uur v.m. tot 8 uur n.m. Op Zon- en
feestdagen geen dienst. (M. C.).
Zeeuwen 'te Amsterdam.
Door de Zeeuwsche vereen, te Amster
dam, is een der zalen van het bekende
hotel-café-rest. „Krasnapiolski" afgehuurd
voor de ontvangst van Zeeuwen uit
Zeeland, die aan de aubade op1 den
Dam voor het Paleis op 6 Sept. a.s.
zullen deelnemen. Voor alle Vereeni-
gingen, die aan de huldebetooging aan
de Koningin te Amsterdam zullen deel
nemen en verder voor alle andere Zeeu
wen, is hier een prachtige gelegenheid1
geboden om zéker te zijn dat zijl op
dien dag, waar wellicht met de grootste
inspanning een plaats in een restaurant
te bemachtigen zal zijb, ©en rustige pilaats
zullen vinden iets te nuttigen. Het is
van de Zeeuwsche vereeniging te Am
sterdam een zeer goede gedachte geweest
daarvoor te zorgen, fietgeen ook we'l
dankbaar-zal worden aanvaard. Deze z'aal
in „Kras" zal dus voor de Zeeuwen
het centraal vereènigingspunt zijn om
elkaar te ontmoeten. Die heer A.' de Does
Linauesparkweg 8, Tel. 27130, stelt zich
voor inlichtingen gaarne beschikbaar. Die
directie van „Kras" moet eenige dag'en
van te voren met het aantal der gasten
bekend zijn om tijdig voor consumptie
te kunnen zorgen.
Middelburg. Men zal zich herinneren,
dat de heer Herman Snijders bfj %ijin
aftreden als leeraar aan de R. H. B. S. te
Middelburg in Diecember j.l. van tal van
zijden blijken van belangstelling mocht
ondervinden, niet in het minst van zijln
oud-leerlingen. Thans heeft de heer
Snijders nog een blijk van waardeering
voor zijb toewijding' als leeraar mogen
ontvangen en wel van zijln oud-leerlingen,
die thans in Oost-Indië wonen. Deze zon
den hem door tusschenkomst van ©en
repatriëerönden landgenoot een rookstel
en verschillende artikelen behoorendè op
een schrijfbureau, alles van zwaar kopler
en keurig mét dte hand gedreven.
-Bij! de pblitie is. weder aangifte
gedaan van het plegen van niet nader
te noemen handelingen met jonge mleis-
jes, en wijl herhalen dan ook onze waar
schuwing de kinderen toch op het hart
te drukken zich niet met onbekende man
nen op', te houden.