Ho 255
Donderdag 2 Augustus 1923
37e Jaargang
FEy ïLLEJ M'
IN DEN MAALSTROOM.
Buitenjas
L 1 P's IJSPUDDING
iüHiÉnl.
NIEUW NIEUW
Drukkers-Exploitanten:
ÖOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraaf 68—70, Goes
.Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor le Middelburg:
Firma F. P. DHUiJ, L. Burg. Tel. no. 259
'DeZeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.—
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advertentiën:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
2 Augustus.
Heden viert de Koningin-Moeder haar
.fiösteri jaardag.
'Zij is geboren 2 Augustus 1858. Schoon
•een Duitsche van geboorte, is zij ter
stond na haar overplaatsing in onze lage
landen, begonnen zich aan te passen aan
ons nationale volksleven. Zij toonde dit
door de opvoeding van hare dochter, de
latere Koningin Wilhelmina, te leiden in
zuiver Nederlandsche lianen, en door haar
.aandacht en steun te schenken aan alle
echt Nederlandsche stichtingen tot Nut,
Leniging, Opbouw, Verzorging en Ver-,
.'heffing.
Dit was van den beginne haar levens
taak, haar levensparool, waaraan zij1 tot
heden getrouw is gebleven; ook nadat
zij, door de Troonsbestijging harer doch
ter, zich in de schaduw van den Troon
.had teruggetrokken.
Dit alles motiveert de groote gene
genheid die de groote meerderheid onzes
volks voor haar koestert; en de dank
baarheid, die de harten vervult, op dezen
heuglijken feestdag.
Het is een feit van groote beteekenis
dat, waar elders zoo menige koninklijke
kroon smadelijk „over de straat gerold"
werd, en vorsten en vorstinnen uit hunne
paleizen werden verjaagd; de band tus-
schen Nederland en Oranje zoo hecht
bleef en onze Koningin-Moeder zoo rustig,
door de liefde van haar dankbare volk
omringd, haar jaardag roeren mocht.
Spare de Heere nog vele jaren de
Koningin-Moeder, voor hare Koninklijke
Dochter, voor de weduwen en weezen,
voor de kranken en ellendigen in den
'lande, en voor het Nederlandsche Volk
in zijn geheel.
Tïla ook dit niet over: j j
„De Amsterdammer" herinnert
Diat „Het Volk" een groote mond op'zet
•over de vermeende verslechtering van het
voltksonderwijs en achterstelling van soi-
ciale maatregelen, verwondert ons niet,
doch die bewering wordt voldoende weer
sproken door de feiten. De 7 millioen,
die de Marine pier jaar meer zal kosten,
wegen toch zeker wel opl tegen de höoge
kosten aan Onderwijs en sociale maat
regelen besteed.
Sedert 1917 zijn de uitgaven voor On
derwijs gestegen van -14 tot 151 millioen
of met 244 pet., die van Arbeid van
14 op 53 millioen of met 275 p'ct. Daar
entegen, zijd die van Oorlog en 'Marine
elk slechts vermeerderd met 60 piet., ter
wijl de uitgaven slechts ongeveer 10 pet.
van alle staatsuitgaven bedragen, tegen
die voor Onderwijs 25 p'ct.
A. N. V. V. en
Het Algemeen Nederlandsch Vakver
bond (de sociaal democraten) heeft de so
ciaal democratische arbeiders opgeroe
pen om op 16 September, daags vóór
de opening der Kamers een protestbe-
tooging in Dten Haag te houden tegen
de Vlootwet.
De oproep' wordt gemotiveerd op een
wijze, welke doet zien, tot Welk een
graad van verblinding een anti-militai-
ristische beginselruiterij kan leiden. „On
derwijl, volksgezondheid, sociale voorzie
ningen, zelfs redelijke loonen zullen",
zoo leZen wij, „\Varden geofferd aan het
bezit van een vloot zooals (die) in het
bekend© rapport der Staatscommissie in
HOOFDSTUK IV.
Zaterdagavond in Rattersea.
Een maand lang was Steven erg stil
en teruggetrokken. Slechts eens begon hij
zichzelf een gesp'rek en dat was op
morgen, toen wij aan het ontbijt
F1- Juffrouw Rlewitt had twee pakjes
Btorf611 gelegd één voor den
eir?, ik gewoonlijk plaats nam
brioeU TOor dien Yaa Steven. Ik las mijn
i?1 onder het eten; maar hij maakte
f11® niet open voor hij klaar was met
lezei Toen k®Son ik miJn krant te
overdad no^ enkele minuten
sneed u°°r er l0iP ud moe's,; en hij
hn e enveloppes open. Plotseling gaf
eelan+\i te kreet en ik zag, dat zijin
6,J i "(eeker werd dan gewoonlijk. Ik
ont', omdat ik voelde, dat zijn
vrouw in Yerband stond met ziJta
hemdfiti Z®i «vrouwenliefde is iets
rr u' met waar?"
lucbf det wel," antwhordde ik, zoo
vrrm m°Selijk. „Maar geen enkele
w zou mij oqit lief kunnen hebben."
uit zicht werd gesteld". Dit is natuurlijk
mis, want het Nederlandsche aandeel in
het vlootp'lan bedraagt volgens de com-
missie-Patijn slechts ongeveer één mil
lioen. Dat zal dus aan de uitgaven, door
het A. N. V. V. bedoeld, niet schaden.
En toch scharen de leiders van het A. N.
V. V. zich in hun op'roep achter minister
de Geer. En dat terwijl minister de Geer
niet alleen de Vlootwet nu niet wil,
maar ook nog op andere, „onderwijs,
volksgezondheid, sociale voorzieningen,
zelfs redelijke loonen" wil bezuinigen.
Terecht merkt dan ook de Haagscha
redacteur van „Het Handelsblad" op:
„Voor diegenen, die, zooals de leiders
van Tiet A. N. V. V., niet willen zien be
zuinigen op „onderwijs, volksgezondheid,
sociale voorzieningen" en wat dies meer
zij, moet dus niet de heer Ruys „dö
kwéje Pier" zijn, doch juist de heer De
Geer. De heeren Ruys c.s. immers willen
het hek op een kier zetten, zoodat Ma
rine er door kan glippen met 1 milli
oen verhoogingwaarna echter na
tuurlijk de aandrang van de rest on
weerstaanbaar wordt en het hek heele-
maal van den dam wordt geloopen. De
Minister van Financiën daarentegen wil
het hek stijf dicht houden en de gansche
heining zelfs, overde heele lengte, dus
met inbegrip der grenzen van Marine
maar óók met inbegrip van die der an
dere 'hoofdstukken, nog een "heel eind
achteruit zetten. Hij is het dus die de
lievelingen van het A. N. V. V. (namelijk
„Onderwijs, volksgezondheid, sociale voor
zieningen, zelfs redelijke loonen") be
dreigt".
„Het Handelsblad" wil de vlootwet nu
niet, en loopt dus achter minister_ de
Geer, vooral omdat hij wil bezuinigen
op dp lievelingen van het A. N. V. V. Van
daar bij het gezicht van het A. N. V. V.
ook achter minister de Geer haar spot
tende opmerking:
„Maar het A. N. V. nu óók achter
Minister Pe Geer te zienöHet ware
ietwat verrassend indien we die Pappen
heimers niet kenden en niet begrepen, dat
ze door pun felle staren op dat ééne
millioen voor Marine niet meer kunnen
onderscheiden vanwaar het gevaar voor
hun troetelkinderen dreigt."
Wij schreven daarom boven 'deze drie
star: A. N. V. V. en
Die lezer kan, na het bovenstaande ge
lezen te hebben, het ontbrekende woord
gemakkelijk invullen.
ii
Engeland en Düiischiand.
Het Engelscbe kabinet heeft gisteren
vergaderd over het Duitsche schadever
goedingsprobleem, in verband met de bin
nengekomen Fransche en Relgische ant
woorden. Algemeen wordt aangenomen,
dat er geen "kans is, dat er op het oogen-
blik een gemeenschappelijk geallieerd ant
woord aan Duitschland zal worden ge
zonden. Indien de regeering besluit af
zonderlijk te antwoorden, zullen pogingen
Worden gedaan om de mogelijkheid voor
Frankrijk open te latein zich bij de Britsche
politiek aan te sluiten, indien het dit
wenscht. Een officiéél stilzwijgen wordt
bewaard, doch officieus wordt vastge
steld, dat na een nauwkeurig onderzoek
van de Fransche nota definitief gebleken
„Wees daar dankbaar voor," zei hij.
Ik antwoordde niet. Ik wist, dat, als hij'
mij iets te zeggen had, hij dat zou doen
zonder dat ik het hem vroeg.
„Ik heb geschreven aan mijn m'ijn
ik bedoel aan Isabella, drie dagen gele
den."
„J,a."
„Het was de tweede brief sedert zij'
zij mij verliet."
„En is haar antwoord vanmorgen ge
komen?"
„Ja, haar antwoord," en hij lachte
hitter. „Kijk eens, zij heeft de beide brie
ven op dezelfde wijlze behandeld!" Hij
hield een dicht beschreven vel papier om
hoog, waarop' vele dikke inktstrepen wa
ren gemaakt. „Zij -beeft' zich niet ver
waardigd te antwoorden dan op deze
wijze," ging hij voort. „Zij heeft blijkbaar
gelezen, wat i'k heb geschreven en het
toen geretourneerd, voorzien van deze
merkteekenen."
„En anders niets?"'
„Geen woord. Maar och, ik moest
eigenlijk niet meer verwachten."
„Blijf maar hopten, helste kerel," zei ik,
„er zal misschien spteedig een betere tijd
aanbreken
Ik wist, dat het een armzalige troost
was, maar wat zou ik anders Zeggen.
Ik begreep de handelwijze dezer vrouw
niet.
Hij gaf geen antwoord, maar i'k wist
nraei heerllijke «jeiei
Een sieraad d- r Tafel
is, dat geen vooruitgang is te constateeren
in de Fransch politiek van drie a vier
maanden geleden.
De golf van misdaad.
Volgens statistieken, heeft de misdaad
in Amerika nog nooit zoo welig getierd als
thans. In ronde getallen uitgedrukt, wor
den Amerikanen voor 7200 millioen gul
den per jaar „lichter" gemaakt door be-
roovingen en oplichtingen. De president,
van de New-Yorksche effectenbeurs schat
dat de grootste verliezen geleden wor
den door bedriegerijen met effecten, welke
eerlijke menschen van ongeveer 2400 mil
lioen gulden per jaar „ontlasten". Door
fraudeleuze bankroeten gaat jaarlijks een
bedrag van 960 millioen gulden verloren
terwijl er door inbraken en diefstallen
600 millioen gulden per jaar verdwijnt.
Het tegenwoordige jaar belooft een „re
cord jaar" te worden zooals Amerika
nu eemnaal op allerlei gebied records
schijnt te moeten slaan en wel vooral
wat het plegen van misdaden betreft. De
eerbied voor eigendomsrecht en wet
schijnt hoe langer hoe meer teloor te
gaan, hetgeen een gevolg heet te zijn van
den oorlog, terwijl ook de zucht om te
leven boven zijn stand meer en meer
toeneemt en funeste gevolgen heeft. 3
Onweer in Engeland.
Te Oldham (Engeland) heeft een onweer
groote schade aangericht. Honderden hui
zen liepen onder water, spoor- en tram
wegdiensten werden onderbroken en stuk
ken huisraad weggespoeld. Te Hathershaw
zakte een weg in door liet springen van
een goot, die het hemelwater niet meer
kon verzwelgen. Bij Glodwick stortte een
20 voet "hooge muur over een lengte van
vijftig meter in. De pninen versperden
daarop het verkeer over een naburige
spoorlijn.
Henry Ford zestig jaar.
Henry Ford, de békende automobielen-
koning, die reeds als de toekomstige pre
sident der Vereenigde Staten is gedood
verfd en in plaats van Rockefeller nu als
de „rijkste man der wereld" wordt be
stempeld, heeft onder groote belang
stelling zijn 60sten yerjaardag gevierd.
Hij ontving natuurlijk stapels gelukwen-
schen en völèlï begroetten hem als den
aanstaanden president. Aan reporters ver
klaarde Ford, dat hij zich absoluut niet
oud voplde. Het scheen hem toe, dat
hij nu juist in zijn beste jaren was en
dat hij thans voor de menschheid van
nut kon zijn. Hij geloofde dat des men
schen oordeel pas gezond en helder wordt
als In en een eind in de vijftig is. Roven
de zestig kun je, mits gezond zijnde,
het vruchtbaarste werk doen, meende hij.
Tegenover een man van „Collier's
Weekly" is Ford positiever geweest in
zijn verklaringen omtrent zijn mogelijke
candidatuur yoor het presidentschap. Hij
verzekerde pertinent, dat hij het „baantje"
van president niet ambieert en geen can
didatuur daarvoor aanvaardt.
Geschil over een diamant.
Volgens berichten uit Rome moet er
een conflict bestaan tussclien koning Em-
dat hij hard en bitter gestemd was en
dat ik geen goed zou doen met veel
woorden. Gedurende de volgende drie
weken werkte hij den ganschen dag zeer
ingespannen. Hij bood mij niet meer aan
om mij te vergezellen op mijn tochten,
na den avond waarop wij de kleine Bet
hadden ontmoet. Hij bracht zijn dagen in
de stad door en zag er moe uit als hij
thuis kwam. Na het eten begon hij met
grooten ijver te lezen, geen wetboeken,
maar romans. Hij had altijd veel ver
beeldingskracht gehad en ik was blij
•dat zijn oude belangstelling voor litte
ratuur weer -Wakker werd.
„Ban," zei hij op een Zaterdagavond,
nadat wij een tijldlang zw'ijlgend bij elkaar
hadden gezeten, „laten wij' een eindje
gaan wandelen. Ik wil eens zien, hoe
Rattersea er op Zaterdagavond uitziet.
Die menschen zijln nu vrij en ik wil
eens zien, hoe zij zich vermaken."
Hij deed zijn overjas aan bijl deze woor
den, terwijl! ik, gehoor gevend aan zijn
verlangen, mij gereed maakte met hem
mee te gaan. Wij liepten dadelijk in de
richting van Wandsworth. Ofschoon het
al laat was, Was de Parkweg van Ratter
sea toch nog druk bezocht.' Aan' weers
kanten van den weg stonden overdekte
stalletjes en er werd een levendige han
del gevoerd. Hier en daar, waar de
menschemmenigte wat dichter opteen-
gepiakt scheen, stonden wij stil om te
manuel van Italië en ex-keizerin Zita van
Oostenrijk over een diamant den we
reld befaamden Florentijnschen. De steen
weegt 139J/2 karaats. Ex-keizerin Zita wil
den diamant, waarvan de waarde thans
op 3V2 millioen gulden wordt geschat,
verkoopen, doch de regeering van Italië,
in wier bezit de kostbare steen zich be
vindt, zou er geen afstand van wenschen
te doen, wijl de Italiaansche rechten daar
op absoluut zouden zijn.
De geschiedenis van den diamant is
de volgende: De Florentijnsche diamant
was in het bezit van Karei den Stouten,
den hertog van Bourgondië, toen deze bij
Nancy sneuvelde. Hij droeg hem aan den
vinger. Een hoer, die na den slag de
lijken onderzocht vond den diamant en
verkocht hem aan een 'jood voor enkele
goudstukken. Deze verkocht den steen aan
Catharina de Medici. Volgens de Italiaan
sche verklaring moet. hij toen op onrecht-
yaardige wijze in handen der Habsburgers
zijn gekomen. Toen ex-keizer Karei met
zijn gezin naar Zwitserland de wijk nam,
deponeerde hij den diamant op een Zwit-
sersche bank. Krachtens een Italiaansche
eisch in het vredesverdrag van Versail
les werd de steen naar Rome overge
bracht.
Motorwoede in Amerika.
Uit New-York wordt aan de „Daily Mail"
gemeld: In verschillende deelen der Ver
eenigde Staten werden Zondag 36 mo
torrijders gedood en acht gewond.
In Illinois werd een automobiel door
een trein vernield. Vier personen werden
gedood. Te Liggeth werden negen per
sonen op dezelfde wijze gedood; in Mis
souri vier en in Almeda (Californië) drie
personen gedood en drie gewond. In Chi
cago verloren drie personen door een
motorongeluk het leven en werd een ge
wond; in Augusta werden twee gedood
en een gewond, te Rohanna drie gedood,
te Rutland pen gedood en een gewond,
in Woloborough twee gedood, een ge
wond. Op Long Island vernielde een trein,
rijdende met een snelheid van vijftig mijl,
een automobiel, waardoor de inzittenden
200 voet werden weggeslingerd. Vijf per
sonen kwamen hierbij om.
Rusland's herstel.
Een speciale corr. van de „Daily Mail"
die .aan boord van een der Russische
rivierbooten een tocht op de Wolga ge
maakt heeft, geeft aan zijn blad een be-
Jjesclu'ijving Van de daarbij opgedane in
drukken.
Men vergeet aan boord van zoo'n schip,
vertelt de correspondent, dat Rusland re
volutie, oorlog en hongersnood hèeft door
gemaakt. Er is eerste, tweede en derde
klas. De eerste is luxieus genoeg inge
richt en de derde dicht genoeg bezet
om deel te kunnen uitmaken van de
stoomboot van een kapitalistischen staat.
Een teeken der herlevende wedvaart in
Rusland is het toenemende rivierverkeer.
De namen, welke de booten dragen, zijn
de eenige herinnering aan de revolutie:
„Michael Kalinin", „Lenin", „Kameraad"
„Rasholnikov", „De roode ster", enz.
Nisnji-Novjorod is bezig zijn handel te
herstellen en zich gereed te maken voor
de groote jaarmarkt. Te Kazan heerschte
groote bedrijvigheid. De stad bleek den
correspondent in politiek opzicht rooder
te zijn dan Moskou of Nisnji-Novjorod,
hetgeen vermoedelijk hieraan te wijten
is, dat zij meer van den oorlog en den!
hongersnood geleden heeft. Op een patri
ottische meeting te Kazan welke de jour-
luisteren. "Wat wij hoorden was een taal,
die niet ontevreden of kwaadaardig, maar
ruw en onbeschaafd was. Mannen en
vrouwen spraken elkaar toe in woorden,
die ik hier niet zal herhalen. Soms ver
namen wij: een enkele opmerking vol
ruwen humor, maar over het algemeen
was de conversatie Weinig opwekkend
p£ interessant.
Jonge meisjes liepen gillend en gierend
van d® P'ret °'P en neer en de woorden,
die zij met lummelachtige opgeschoten
jongens wisselden, moesten wtel de enge
len in den 'hemel bedroeven. Misschien
w,ais het geen wonder, dat zij zich zloo
gedroegen. Zij waren er van hun vroegste
jeugd aau gewend gewteest en de omge
ving waarin zij waren groot gebracht,
had hen niets beters geleerd. Op ver
schillende plaatsen kwamen wiji mannen
en vrouwen tegen, die liederen zongen,
soms aandoenlijk en vroom en meestal
met kinderen aan de hand. Wanneer de
plolitie niet toekeek, strekten zij de hand
uit om te bedelen. Wij' merkten op, dat in
de tusschenpoozen deze straatzangers met
elkaar piraatten en lachten en hun taal
dan vaak verre van kuisch en vroorfi was.
Vlak daarna hieven zij dan met hun
sombere, harde stemmten, weer de roe-
rendste liederen aan, wat een luguberen
indruk op ons maakte.
Gedurende het eerste deel van onze
wandeling hadden wij' niet veel dronken
nalist bijwoonde, „wendde de voornaam
ste spreker zich tot hem met de ver
klaring: „Zeg aan uw volk, dat, ofschoon
de teekenen van verwoesting door het
vuur en het zwaard in onze straten en
huizen en van de verwoesting door den
hongersnood in onze dorpen nog duide
lijk tot ons spreken, er tevens een werk
van heropbouw gaande is, dat evenzeer
werkelijkheid is, ofschoon het minder tast
baar zich aan ons openbaart.'
In Samara is een groot irrigatieplan
ontworpen tot het scheppen van grootere
vruchtbaarheid van den bodem en het
voorkomen van nieuwen hongersnood.
Korte berichten.
De lijfarts van president Har
ding heeft medegedeeld, dat de crisis
thans voorhij is en dat de president goed
op weg is naar zijn herstel. De ziekte van
Harding heeft het hem onmogelijk ge
maakt, te San Francisco de groote poli
tieke red© te houden, die door draad-
looze telefonie en stern-versterkers zou
zijn hoorbaar gemaakt voor 5000000 men
schen. Vermoedelijk zal nu de tekst van
de rede worden gepubliceerd in den vorm
van een politieke beginselverklaring.
De conferentie van de ministers van
de kleine entente is geëindigd. Er is
overeenstemming bereikt in zake de Hon-
gaarsche leening. Wat betreft de alge-
'meene politiek tegenover Duitschland,
werd besloten, dat de kleine entente haar
actie zou aansluiten bij die van de groot©
geallieerden.
In verschillende steden van het Sak
sische bergland, zooals in Zwickau, zijn
ernstige onlusten voorgevallen.Ar
beiders, die betoogden voor loonsver-
hoogingen en andere eischen, hebben ver
schillende werkgevers mishandeld. De re-
geering verklaart met. alle middelen een
'herhaling van dergelijke daden te zullen
verhinderen. Betoogingen'van allerlei aard
zijn verboden.
Twaalf stoomschepenmet in
totaal 12000 passagiers aan boord zijn
gisternacht in de haven van New York
aangekomen. De immigranten-dienst deel
de mee, dat hij niet zou toelaten, dat
Ellis-eiland overvol werd. Eventueel zul
len de passagiers aan boord moeten blij
ven, tot er weer ruimte is aan land.
Naar thans definitief vaststaat, be
draagt het aantal dooden bij1 'het spoor
weg-ongeluk te Kreiensen (Duitschland) 47
dat der gewonden 45. .1
Twee vliegtuigen zijn, op 2000 M.
hoogte, in de buurt van Lyon o p elkaar,
gebotst. Dte vliegers zijn gedocd.
De Franschen hebben in het Roer
gebied in totaal weer 57 miljard mark
in beslag genomen.
„De Dag."
De lieer W. H. Broekhuys is j.l. Zater
dag in gebreke gebleven, aan enkele leden
der redactie van het dagblad „De Dag"
de verschuldigde weeksalarissen te be
talen. Dinsdag zijn de kwitanties van
deze weeksalarissen met die van de op
dien dag vervallen maandsalarissen over
Juli aangeboden ten kantore van het dag
blad „De Dag". Noch bij deze aanbieding,
noch op een later uur, zijn de verschul
digde salarissen 'betaald. Dientengevolge
menschen ontmoet op de straat, maar
op bijna eiken hoek stond een herberg.
Wij gingen er enkele binnen en zonder
uitzondering waren ziji allen stampjvol
en deze herbergbezoekers behoorden allen
tot de armste klasse. Zij stonden bij de
toonbanken en zaten op' de harde houten
banken, de mannen en vrouwen van
eiken leeftijd. De vrouwen w'aren even
sterk vertegenwoordigd als de mannen en
zoo mogelijk dranken zijl met nog meer
hartstocht.
Ik zal niet trachten een beschrijving
te geven van hun pogingen om vroojijik
te doen, want ik bemerkte daarvan niets.
Voor mij was elk gemeen lied, dat zij
zongen, elke dronkemanslach, dien zij
uitstootten, onuitsplrekelijk treurig. Daar
stonden vrouwen met zuigelingen op den
arm en op het gelaat van sommigen
meende ik een uitdrukking van schaamte
te zien, ondanks den schijn van vroolijlk-
heid. Maar voor de meesten scheen deze
Zaterdagavondbraisserij slechts een ge
wone zaak. Jonge vrouwten zaten half
dronken iop de banken, terwijl jonge man
nen, eveneens half dronken, naast hen
zaten met de armen oM hun middel
geslagen en hein kusten en liefkoosden.
Dte ouderen waren meest in lompien ge
kleed en toch hadden zij geld om te
drinken.
(Wordt vervolgd.)
