Woensdag II Juli 11(23
37e Jaargang
Binnenland.
A
Drukkers-Exploitanten
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorstsfraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
Giften voor Kispest (Hongarije).
Sedert gisteren is voor het kerkje te
Kispest bij den heer v. Melle te Goes
ingekomen: G. Ik te G. f2,50, J. d. D.
te G f2,50, N. N. te Wt 110, N. N. te
Kr f 0,68, N. N. te WI. fl, J. A. S.
te G. f5, M. S. T. te G. f2,50, C'. v. d.
K te G. f2, W|. S. te G. f2, N. N. te
G. fl, P. O. te G. f5, I. Wi. te G. f2,
totaal met vorige opgaven f 110,18.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
CALVINISME EN VOLKSKRACHT.
(Rede van Z. Exc. Oud-Minister H. Colijn).
III. (Slot.)
Maar nog zijn we er niet.
Het echte Calvinismte. prikkelt deu
menscli ook tot rustelooze werkzaamheid
en sterkt het verantwoordelijkheidsbesef.
Het richt de krachten op zelfwerkzaam
heid en heeft geen behoefte aan een
geperfectioneerde Staatsmachine tot re
geling van het maatschappelijk leven. Het
subjectieve, dat in zichzelf geen vast
heid bezit, moet ten slotte tot het vol
gen van een vasten koers gedreven wor
den. En altijd nauwkeuriger moet die
koens worden bepaald. Tot eindelijk het
leven van boven af tot in de kleinste
bijzonderheden is geregeld geworden; tot
de maatschappij, naar Ituyper's teekenend
woord, op een planetarium in het klein
gelijkt.
Hoe anders was het in de dagen van
weleer 1
Hoe gebrekkig was niet de Staats
machine in het bloeitijdperk onzer na
tionale historie. Een souvereiniteitsoefe-
ning verdeeld over 7 kleine .Staatjes; zon
der, althans zonder behoorlijke, grensaf-
bakening. Ja, alle gezagsbegrenzing onze
ker. Tusschen de Gen. Staten en de Pro
vinciën; tusschen de Provinciën onder
ling; vaak bok tusschen de Provinciën
en de steden.
Maar wat een machts- en krachts
ontplooiing
En nu
Een glad gepolijste Staatsmachine,
zoo duur in onderhoud, dat de beenderen
der burgers kraken, onder" den last, dien
zij daarvoor te torsen hebben.
Toen de Nederlandsche vlag wappe
rend op alle oceanen; en de vloten,
die die vlag aan haai' Masten voerden,
gevreesd tot aan alle einden der aarde.
Thanseen zorgvuldig geschreven rap
port eener Vlootwetcomimissie; zonder
vloot.
Maar in ruil daarvoor veel schooais
van anderen aard. Immers, verheugen
we ons thans, om Weer een wooird te
ontleenen aan het citaat dat ik in den
aanhef van mijin referaat gaf, in het
bezit van het alle macht in zich opslur
pend, centralistisch monster, dat de dra
den beweegt van een het geheele land
overdekkend web van eenvormige mazen.
Voor macht en glorie en aanzien heb
ben we nu een afgod in de plaats,
den afg'od van het perfectionisme
Die afgoderij' kan alleen worden uitge
roeid door de sterking van het verant
woordelijkheidsbesef, die eerste voor
waarde en diepiste grond is voor echte
volkskracht.
En waar dan in dezen tij'd de be
hoefte aan versteviging, aan verhooging
van volkskracht zoo groiot is, daar is
ook gerechtvaardigd een beroep' óp ieder
om zich te laven aan de bron, waaruit
echte volkskracht opborrelt.
Het Calvinislmte ontleent zijó kracht
aan een tweetal oorzaken, die deze in
het oog lappende eigenschap bezitten,
dat ze ook opi elkander inwerken en de
eenzijdige ontplooiing van een der'twee,
ten 'koste van de andere, voorkOmten.
Daar is eenerzijds een gevoel van de
diepe ïfEhanfcelijkheid des menschen, die
tot uiting komt in het gebed en die
voorkomt, dat de mensch zich .oip eigen
kracht verlaten zou. En daar is aan
den anderen kant het besef, dat de
('mensch, naar den eisch Gods, actie moet
'toonen, het Christelijk leven in daden
moet openbaren; daardoor verhinderend
dat de mensch vervallen zou tot doffe
berusting; tot wegschuilen: tot het
schuwen van den strijd; tot nalatigheid
het gebruik der ons van "Godswege
toegekomen krachten en gaven.
hi het Calvinisme is het bidden en het
werken tot hoogste harmotnie vereenigd
en daarom is het de bron van zuiverste
■•en edelste volkskracht.
Het Calvinisme legt groeten nadruk
óp het geloof, mlaar niet minder dp de
werken als vrucht van dat geloof.
En daarom is toch eigenlijk zoo juist
de ietwat vreemd; aandoende uitspraak
van Kuyper, dat het Calvinisme veel
ouder is dan Calvijin, waar hij1 zegt:
,.Het Calvinisme was in zijn diepste
gedachten reeds door Augustinus gegre
pen, was reeds lang vóór Augustinus in
datzelfde Rome clopr den apostel in zijn
brief aan de Romeinen geproclameerd,
en gaat van Paulus terug .tot op Israël
en zijn profeten, ja tot in de tente der
patriarchen."
Die harmonsehe verieeniging van het
innigste Godsvertrouwen en de diepste
'Godsvereering met de openbaring van het
geloof in daden vindt ge in 'de H. S.
telkens ge teekend.
Vergun Mij voor ditmaal slechts uw
aandacht te bepalen bij hetgeen we in
het boek Nehemia vinden opgeteekend
over het bouwen van Jeruzalems muur.
Gij weet hoe Sanballat, de Horoniet, en
Tobia, de Ammoniet, zich eerst spóttend
uitlieten over Nehemia's arbeid: hoe zij
die amechtige" Joden smaadden en be
schimpten. Zullen zij de steenen uit de
stofhoopen levend maken?
Dienken zij soms, dat het ommuren
eerier stad het werk van één dag is?
Maar als de Joden dan, ondanks
schimlp en smaad en spot, toch door
gaan, dan wordt een komplot beraamd.
Toen de hoop, dat het werk vanzelf
wel gestaakt zou worden, niet in ver
vulling ging, toen men daarentegen gesta-
digen voortgang zag en de scheuren in
in den muur begonnen gestopt te wor
den, toen ontstak hun toorn en „zij
maakten allen tezamen' een verbintenis,
dat zij zpuden komen om tegen Jeru
zalem te strijden, en een verbijstering
daarin te maken."
En, na dat te hebben meegedeeld,
.gaat het Schriftverhaal in majestueuzen
eenvoud voort:
„Maar wij baden tot onzen God, en
zetten wacht tegen hen, dag en nacht,
hunnenthalve."
Nehemia en zijn helpers, zij baden
tot hunnen God. Maar ze lieten het bij
het bidden niet. Zij moesten dat Gods
vertrouwen ook beleven, in hun daden
openbaren. En daarom] betrokken zij' de
wacht opt de half voltooide muren. En
niet maar nu en dan: neen, dag en
nacht.
En zij wapenden zich niet Met één
enkel wapen, doch bezigden alle hulp
middelen, waarover zij beschikten; zwaar
den, spiesen en bogen.
Niets was gering te achten, als het
ging om de verdediging van den muur.
Geen enkel plekske ook bleek onverde
digd; want Nehemia zette het volk in de
benedenste plaatsen achter den muur
evengoed als op de hoogten.
Aan de voorbereiding ontbrak evenmin
iets als aan den wil om) te overwinnen.
Ziedaar het geheim der echte volks
kracht, die vrucht ook is van een diep'
doorleefd Calvinisme.
Zorgvuldige voorbereiding; niet hande
len in den wildewikken en wegen
eerst; daarna het besluit uitvoeren met
onwankelbaren wil.
En tegelijk de knie gebogen om' van
den Almachtige den zegen op' ons werk
te verlangen.
En verlangt ge dan het eindresultaat
bij' voorbaat te kennen?
Luister dan weer naar het wóórd van
Nehemia: „Daarna geschiedde het, als
onze vijanden hoorden, dat het ons be
kend geworden was en God hun raad
te niet gemaakt had, zoo keerden wij
allen weder tot den muur, een iegelijk
tot zijn werk."
Jonge Calvinisten, door Kuyper zijt
gij eenmaal gekenschetst als „uitpuilend
van kracht". En in die kracht school
zelfs uw „sieraad". De dingen zeggen
'mfet de schoonheid van Kuyper kunnen
wij niet; dat kan niemand onzer. Maar
daar is er ook geen, die dat vraagt.
Waar het bovenal op aankomt, is dat
we de diepe beginselen van het Calvinis
me en hunne waarde voor de verste
viging onzer volkskracht leeren verstaan.
Dat we ze Willen toepassen ook.
Dat gij dat wenscht, dat UW Bond niet
anders begeert, ik weet het.
En omdat de jongelingschap 'de b'elofte
der toekomst is, daarom blijven we ho
pen en ontzinkt de Moed ons niet.
Ik voorzie een vereenzaming van hen,
die de beginselen van het Calvinisme lief
hebben. De golf van het subjectivisme
voert ons niets toe, doch ontneemt ons
hier en daar wel wat. Elders is het
gevaar niet geheel afwezig, dat een me
destrijdende groep' er door wordt aan
getast en dan eerst recht kómt tot ons de
roeplstem om hij het ideaal te volharden.
Houdt u daartoe ook in uw Bond bij
een; gedenkend, dat uit eendracht m'acht
geboren wordt.
Voor müj ligt in het hóst aan van uw
Bond oorzaak van bemoediging.
He weet, dat deze jonge Calvinisten
aclpter mij zullen staan, telkens als het
noodig is om mij aan hun hoofd te stel
len, ó.m op te trekken voor de bewaring;
Van ons Calvinistisch levensbeginsel.
Het is daarom niet het minst, dat ik
miet warmte herhaal het slotwoord van
Kuypter's rede, voor u in den Haagschen
Dierentuin uitgesproken
Uw Bond. o jónge mannen, dat hij
leve!
Uw Bond, dat hij groeie!
Uw Bond, dat hij bloeie!
En de gunste onzes Gods moge over
u zijn
Overleg geboden.
Nu we staan achter de verkiezingen
voor leden der colleges van Gedeputeerde
Staten, is het niet van belang ontbloot,
om de balans van het gebeurde op te
maken.
Welnu, dan springt dadelijk reeds in
het oog, wanneer men de uitkomsten in
de verschillende provinciën met elkaar
vergelijkt, dat weinig systeem valt te be
speuren in de houdirig, door de diverse
partijen aangenomen.
Hield elders de R.-K. Staatspartij vast
aan de traditie der laatste jaren om bij
een gezamenlijk optrekken der rechtsche
partijen slag te leveren, in Noord-Holland
zoc.ht men te eigen bate heul bij den'
socialist en weerde den A.-R. bond
genoot.
Friesland gaf een verrassenden maar
weinig bevredigenden uitslag doordat bij
de gemeenschappelijke actie der R.-K. en
A.-R. fracties de vrijzinnigheid werd uit
geworpen doch de S. D. A. P. gesteund.
Terwijl de socialisten in Zuid-Hollands
Statenvergadering hun beklag deden ovei
'de schandelijke achteruitzetting en uit
sluiting, die ze van de rechtsche partijen
moesten verduren, schroomden ze in
Noord-Holland niet de Anti-Revolutionai
ren van een zetel in Gedeputeerden verre
te houden.
En de Vrijzinnig-Democraten, die niet
minder betrokken waren in het Noord-
Hollandsch complot, meenden dat in Zee
land aan de democratische linksche par
tijen geen zetel mocht zijn onthouden.
Van een vaste gedragslijn, van
een systematisch handelen was
dus bij de groote partijen al heel weinig
merkbaar.
En iedere groep de eene minder, de
andere meer scheen de provinciale
verkiezing als eën zaak op zichzelf te
beschouwen, die met hetgeen in andere
gewesten geschiedde niet het minste ver
band hield.
Het behoeft geen betoog, dat zulk stel
selloos handelen zich vroeg of laat wre
ken moet, zoowel in de landspolitiek als
in de gemeentepolitiek.
De verkiezing van Gedeputeerde Sta
ten is van te groot gewicht, is van te
vérstrekkende beteekenis dan dat rperi
daarbij maar lukraak voor elke provincie
afzonderlijk afspraken zou kunnen maken.
Hier is o v er 1 e g, breed overleg
gebiedende eisch.
Vóór het onverhoopt te laat is!
De Guldensporen-feesten.
In verscheidene steden van het
VLaalmische land zijn de traditioneele
sporenf eesten iriet volkisvergalde ring e n
en muziekuitvoeringen ingezet. Te
Leuven,Borgerhout en elders spra
ken Vlaamsche leiders het volk toe.
Te Antwerpen worden twee optoch
ten gehouden, daar de Vlamingen, in
Vlaiamsche Verb ouders en Vlaamsche
Frontiers Verdeeld, het niet eens kon
den worden over de gezamenlijke or
ganisatie Van een algemeenen Gulden
bporenstoet. Door de Frontpjartij zal
hoofdzakelijk worden betoogd voor
amnestie en een zelfstandig Vlaande
ren. De Vlaamsche oudstrijdersveree-
nigjng hielden Dinsdagavond een fak
keloptocht onder de leuzen: Vlaande
ren aan de Vlamingen! en: Gent ge
heel vervlaamscht of niets! De pro
vincieraad van Antwerpen besloot 11
Juli als officiëele feestdag te vieren,
geen vergadering te houden, vrijaf te
geven laan het personeel en de Vlaam
sche leeuwenvlag aan den gevel van
het provinciaal regeerings'gehouw uit
te hangen, hoewel zulks een jaar ge
leden door den Minister vlan buiten-
landschez,alleen werd Verboden. Ook
te Brussel wordt de Sporenslag Met
een feestverg'adering herdacht.
(N. R. C.)
De hitte.
Het kwik in de Parijsche straat-
thletönlomieters dat Vrijdag; bij 95 gr.
aarzelde, steegl plotseling tot 100 gr.
Deze dag wordt aangemerkt als de
warmste van het jaar. De Parijzenaars
liepen als door ©en oVen van vuur
en trachtten tevergeefs op adem te
kómen. Zes sterfgevallen en talrijke
gevallen van beroerte worden ver
meld.
Het was een verademing voor dui
zenden werklieden dat het een vrije
Zaterdagmiddag was, welke omstan
digheid het hun Mogelijk maakte de
koelte te zoeken in het Bois de Bou
logne en in de parken. Alle treinen
die de Parijsche stations verlieten,
waren volgepropt Met menschen, die
de tropische zon ontvluchtten. Later
op den middag werd de lucht een
oogenblik' 'bewolkt, terwijl de tempe
ratuur nog' drukkender werd. Iets later
begon een zoel windje te waaien, dat
tot in den. avond voortging en de
weervoorspeller te Parijs verkondig
de, dat wolken, pnweder en regen
waarschijnlijk het gevolg daarvan zou
den zijn.
Er loopen geruchten, dat, indien
er geen verandering in den toestand
kómt, de stedelijke' waterleiding niet
meer in de behoefte* zal kunnen voor
zien, doch wellicht is dit slechts een
waarschuwing, gedaan uit econo
misch oogpunt, .zooals men er in de
zen tijd van het jaar meer hoort.
Deze waarschuwing'is feitelijk onnoo-
djig daar toch zo ovele Parij zonaars de
hoofdstad hebben verlaten om koeler
oorden op te zoeken.
Toch is het ook waar, dat zij, die
in Parijs zijn achtergebleven, een over
vloedig gebruik van het water maken.
Foor de 'kooplieden in de hallen was
de hitte nog schadelijker da,n den dag
te voren. Handelaren in visch, boter
en fruit hadden de grootste moeite
hun waren van de hand te doen. Ook
op de kaasmarkt werd bijna niets
verkocht. Verscheidene verbruiksar-
tikelen, die ©enige uren vervoer ach
ter den rug hadden, waren bedorven.
In de steden in Z,uid-" en West-
Frankrijk is het over het algemeen
nog warmer dan in Parijs. Poitiers
zuchtte onder een temperatuur van
101 gr. zoodat het kwik daar zijn
haagsten stand bereikte.
Ook Engeland heeft evenals ^een
deel va;n het vasteland, een paar da
gen van verademing gehad dank zij
een koel windje, dat door de hitte
golf heenspoelae. Schotland echter
heeft als intermezzo een wolkbreuk
gehad en wel in de nabijheid van
Carr Bridge, in Invernessshire. Een
brug werd weggeslagen, een deel van
den' spoorweg en de dijken aan bei
de ziiclen van den spoorweg wegge
spoeld, gewone beekjes zwollen aan
tot razende rivieren, die schapen,
landbouwwerktuigen en hoornen "in
wilde vaart medesleepten. Bet ver
keer is volkomen gedesorganiseerd.
Het onweer, dat Maandag; en gis
ternacht boven Londen heeft ge
woed, is een der hevigste, sedert men-
schenheugenis beleefd. Het begon
Maandagavond om half elf en duurde
onafgebroken voort tot gistermórgen
half zes. De donderslagen waren ver
schrikkelijk en 'de bliksem bood een
angstwekkend schouwspel. Tweemaal
bereikte het onweer een hoogtepunt
en deskundigen hebben Vastgesteld,
dat daarbij telkens gemiddeld 50 a
60 bliksemschichten per minuut vöor-
k'wialmlen. De regen viel in stroomen
neder. 3000 telefoonlijnen te Londen
waren buiten bedrijf gesteld en de
telefonische en telegrafische gemeen
schap met het binnen- en buitenland
ondervond aanmerkelijke vertraging.
Een groot aantal huizen in de hoofd
stad werd getroffen en beschadigd
en op talrijke plaatsen brak' er brand
uit.
Korte berichten.
Zaterdag overviel te Dortmund een
Belgische patrouille een restaurant, waar
130 personen bijeen waren en loste
v e r s c h i 11 e n d e ,s c h o t e n op de me-»
nigte, met het gevolg, dat 4 personen'
zwaar en vele andere licht gewond wer
den.
Te Duisburg worden steeds meer
g ij z e 1 a a r s in de treinen meegenomen.
Tot nu toe gingen er met iederen trein 4
gijzelaars mede, doch Zondag werden 50
Duitschers gedwongen in den trein plaats
te nemen.
In het Ruhrgebied is een spoorweg
ambtenaar, die belast was met het trans
port van 30 miljard mark, bestemd ter
uitbetaling van de loonen van het spoor
wegpersoneel in den Palts, door de
Franschen aangehouden. Op het
bedrag is beslag gelegd.
Volgens een officieele opgave zijn
sedert den wapenstilstand ruim 4000 Bel
gische oorlogsinvaliden aan de gevolgen
van aan het front bekomen verwondingen
en opgedane ziekten overleden.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.
Losse nummersf 0.05
P r ij s der A d v e r t e n t i n
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 et
Bij abonnement belangrijke korting
Engelsche fabrikanten bouwen op
het .oogenblik te Vac in Hongarije een
g a r e n f a b r i e k, die op 70 000 spoelen
is berekend en het dubbele wil producee-
ren van de boeveelheid, die tot" dusver»
in de overige Hongaarsche fabrieken werd
voortgebracht.
In de Pruisische grensplaatsen laat
zich de schaarschte aan levens
middelen weer terdege gevoelen. Voor
al aan vleesch en vet is gebrek, hetgeen
blijkt uit den toeloop van Duitsche grens
bewoners naar de Nederlandsche grens
om ze te bekomen. De melkprijs is ver
hoogd tot 2600 mark per L. Rund- en
varkens vleesch kost 3200 mark, spek 3600
mark per pond. Daar ook bet meel duur
wordt, tracht men zijn voeding zooveel
mogelijk met oude aardappelen aan te
vullen.
Dó salarissen der "beambten te Ber
lijn zijn Zaterdag met globaal 237 pet.
verhoogd. De hoogst betaalde die
naar van den staat is nu de rijkskan
selier, die, zoo toien de huidigen dollar
koers in. rekening neemt, het tot 350
gulden in de maand brengt.
Beieren wordt geheel over
stroomd met O a s t e n r ij1 k e r s en
Hongaren, die van de lage valuta
profiteeren. De plaatsen in de treinen
van Oostenrijk en Hongarije naar Mün-
chen zijn reeds tot 22 Juli besproken.',
Een D;uitsch zaakgelastigde te Brus
sel is, toen bij' in gezelschap van zijn
vrouw het gezantschapsgebouw verliet,
door twee personen aange
rand, die hemi herhaaldelijk in het ge-
Szicht sloegen. De daders zijin een Belgisch
en een Amerikaansch gewezen officier.
Onmiddellijk werd door de betrakken de
partementen een streng onderzoek inge
steld.
D'e Raad van Commissarissen te
Constantinopel beraadslaagde over Is-
Mets rapport en droeg hem opi het
vredesverdrag te tee kenen.Een
proclamatie zal worden uitgevaardigd,
waarbij daarvan aan de bevolking mede-
deeling zal worden gedaan. Het nieuws
is jn alle Turksche kringen mfet groote
voldoening ontvangen.
Volgens een bericht uit Krefeld
is aldaar een c ó(m plot ontdekt dat tot
doel had de spoorwegwerkplaatsen te ver
nielen door een gasreservoir te laten
springen.
Zondagavond is te Duisburg een
Belgisch soldaat door drie revolver
schoten gedood. D'e Duitsche dader
kon ontkomen.
Naar de spoorwegdirectie te Keu
len mededeelt zijn van het begin der
Ruhrbezetling af uit het bezette gebied
6979 arbeiders en beambten met
15.900 familieleden uitgewezen,
12.566 beambten en hun familieleden
zijn uit hun woningen verdreven, 6 be
ambten gedood, 676 gearresteerd, 124
veroordeeld tolt tezamlen 223 j'aar gevan
genisstraf en 150 millioen mark boete.
In Oberhausen is in den nacht
van Zaterdag op Zondag een kellner
door Belgische soldaten doodgescho
ten. Hij- was op weg naar huis, toen
hij, volgens de bladen, plotseling werd
aangehouden door de soldaten, die naar
zijn pas vroegen. Nadat hij' deze getoond
had, werd hij achter een huis gebracht
en daar door drie schoten gedood.
Gistermorgen zijn te Bordeaux, Auch,
Bayonne en in de omgeving van Perpig-
nan (Frankrijk) lichte aardschok
ken gevoeld. Er wordt geenerlei schade
gemeld.
De huldiging der Koningin te
Amsterdam.
Zooals men weet, zal de huldiging van
H. M. de Koningin haar hoogtepunt vin
den in de nationale betooging op den Dam
te Amsterdam; hij deze gelegenheid zal
het geschenk van het volk worden aan
geboden. Nu is de Dam voor een stad,;
en zelfs voor een hoofdstad, een plein'
van respectabele afmetingen. Maar voor
een geheel volk is dit plein te klein. Men
heeft berekend, dat het Damplein plaats
biedt voor ongeveer 13.000 personen. Dit
beteekent, dat 13.000 Nederlanders in de
gelegenheid zullen zijn om het plechtig
oogenblik mede te maken. 13.000 Neder
landers zullen als vertegenwoordigers van
ons geheele volk kunnen worden toege
laten. Het spreekt van zelf, dat het noodig
zal zijn de toegangsbewijzen naar recht en
billijkheid te verdeelen. Het Centraal Hul
digingscomité heeft dit op zich genomen.
Het stelt zich voor, deputaties met vaan
dels van alle vereenigingen, die zich tot
deelname aan de huldiging aanmelden,
