no 326
Vrijdag SS-9 Juni tif3
37 e Jaargang
iiimeftod.
G SU A T 1 S
Drukkers-Exilaitanten
OOSTLRBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraal 6870. Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, tranco per post, f 3.
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advertentiën:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 cL
Bij abonnement belangrijke korting.
Hevige storm te New-York.
De hittegolf, welke langer dan
een week du twin, is Dinsdagavond plot
seling ge indigd met een hevigen storm,
waardoor 4 personen gedood en velen
gewond zijn. Tal van huizen zijn ernstig
beschadigd. Do>or de hevige windvlagen
kantelden automobielen, terwijl honder
den boomen werden ontworteld. In de
parken en op de wegen in de voorsteden
liggen talrijke boomen en telefoonpalen
welke omwaaiden Polil.ie-agent.en en
brandweerlieden zijn op Vele plaatsen in
de stad, waar groote hoeveelheden elec-
trische draden verward dooreen liggen,
geposteerd, teneinde ongelukken te voor
komen
Vier jaar vrede.
Gisteren was het vier jaren geleden,
•dat Duitschland het vredesverdrag van
Versailles onderieekende. Naar aanleiding
van dezen jaardag schrijft de „Times"
■om.: De terugblik is niet zeer geruststel
lend. Als inen bedenkt, hoe Duitschland
snel afdrijft naar iets, dat slechts als
chaos kan beschreven worden, moet men
tot de overtuiging komen, dal niet alleen
Duitschland, maar geheel Europa in een
toestand komt te vorkeeren, waarvan
geen precedent in de geschiedenis is
te vinden. De Duitsche rcgeering doet
ongetwijfeld pogingen om den toestand
meester te worden, maar te laat
De macht der centrale regeering in
Duitschland neemt steeds at en zij, die
met Duitschland zaken moeten doen, zijn
in een positie gekomen, dat zjj zich moe
ten afvragen of dat land werkelijk nog
■een verantwoordelijk g«hrel is.
Korte berichten.
De Belgische minister-cri
sis is opgelost, er wordt een nieuw
kabinet-"!heunis gevormd met alle vorige
ministers, doch met een ietwat gewij
zigd program.
Verscheidene distri- ten- van Rusland
worden door een s p r in k hanen-
plaag geteisterd. Op de spoorlijn van
Faszkond heeft men het verkeer moeten
stopzetten, daar een sprinkhanen-lawine
welke over een breedte van 11 werst
oprukte het voortrijden belommerde. Do
geldmiddelen ontbreken, om voldoende
den strijd tegen deze dieren aa.n te
.binden.
Aan Dortmund is een straf o
gelegd van '2 m i 11 i a r d, wegens
bet' doodschieten aldaar op 9 Juni j.l.
van twee Fransche onderofficieren. De
straf wordt beschouwd als afgedaan door
de in beslagneming van 8,9 milliard op
de plaatselijke rijksbank
Gisteren hebben dp Fransehen bij
het rijksbank-filiaal te Dusseldorf 90Ó
m i 11 ioen mark in beslag ge no-
m e n.
Het Engelscbe stoomschip „Ho
meric" vertrok van Southampton en de
Samaria" van Liverpool naar Amerika,
beide met drankvoorraden u i t -
sl uitend voor de heenreis.
Uit Parma wordt gemeld, dat bij
een communistische betooging tijdens de
begrafenis van een gedurende de laatste
dagen onder nog niet opgehelderde om
standigheden doodgeschoten arbeider,
■een botsing plaats had tusschen de
troepen en de menigte. Twee miliciens
en een fascist zouden ernstig zijn ge
wond. Daar de troepen den aanval beant
woordden, vermoedt men, dat er ook ge
wonden onder de menigte zijn. Tweehon-
honderd personen zijn in hechtenis geno
men
De Fransche bezettingsoverheid
heelt alle ambtenaren en beambten van
staal en gemeenten, die te Frankfort
werkzaam zijn en hun woonplaats in
het bezette gebied hebben, verboden
de grens naar het onbezette gebied
te overschrijden. Door deze veror
dening worden duizenden ambtenaren en
beambten getroffen.
De verbanning van spoor
wegpersoneel uit het Roer-gebied
neemt steeds grooter omvang aan. Thans
hebben weer 1500 geëmployeerden, sa
men met hun gezinnen G000 personen,
een verbanningsbevel ontvangen.
De gezondheidstoestand
van Bonar Law is zoover verbeterd,
dat hij Londen kan verlaten om in een
Zuidelijke kustplaats verder herstel te
zoeken.
Een telegram uit Catania meldt,
dat er in den krater van de Etna een
hevige ontploffing heeft plaats ge
had. Men vreest zeer dat het observato
rium ernstig beschadigd is.
Een idyll e.
'Het volgende staaltje van gemoe
delijke behandeling, staking en her
vatting van zaken gat de zitting der
Eerste Kamer Woensdag te zien, tij
dens de behandeling, of liever zoo
goed als algemeene bestrijding van het
ontwerp-Jachtwet. „Het Handelsblad"
geeft van de onderbreking dier be
spreking de volgende momentop
name
Er was, tijdens de redevoering van
den heer Blomjous, nog een aardig
momentje, dat de gemoedelijke sfeer
van de 'Eerste Kamer teekent. De heer
Verheyen kwam binnen. Nu is de heer
Verheven lang ziek geweest en hij
behoort tot de bij allen meest ge
ziene leden. Men begreep, dat hij,
als oud-jager, bij deze bespreking wil
de zijn en waardeerde zijn komst dus
dubbel. Van alle kanten kwam men
hem dus verwelkomen en de heer
Blomjous zeiIk zal maar even wach
ten, mijnheer de voorzitter. Waarop
de voorzitter: „We zullen even pau
seeren".
Er werd „even gepauseerd" en toen
de algemeene verwelkoming waar
aan ook de minister kwam deelne
men was afgeloopen, kwam de
heer Van Voorst: „Ik verzoek den
heer Blomjous zijn rede voort te zet
ten".
Zooveel hartelijkheid en zooveel
hoffelijkheid betuigt men, in ons Par
lement, elkaar nog slechts aan ééne
zijde van het Binnenhof. Waar nog
iets leeft van den ouden geest.
De B r o e k h u y s - g o k k e r ij.
De Hooge Ra,ad heeft beslist, dat.
de z.g.n. „bank" van Broekhuys geen
bank en de z g n. premieleenihg geen
premieleening is en de geheele op
zet dus een verboden loterij is. De
justitie kan hierdoor alle agenten van
Broekhuys voor den rechter brengen
en ieder' obligatiehouder kan zijn geld
terugvorderen, omdat hij bedrogen is,
aldus de „Tel.". Volgens dat blad
heeft de justitie door het arrest van
den Raad de macht, om verdere
Broekhuysloteriien geheel en al den
kop in te drukken en de „bank" van
Broekhuys en de daarbij betrokkenen
strafrechtelijk en financieel te treffen.
In de toekomst zullen de couranten
met het arrest van den Hoogen Raad
terdege rekening moeten houden, da,ar
het opnemen van advertentiën be
treffende een verboden loterij straf
baar is, zooals is uitgemaakt door den
Hoogen Raad op 29 Oct. 1906.
Aandeelen van de verboden loterij
mogen niet verkocht noch in voor
raad gehouden worden, terwijl voor
werpen, aan den veroordeelde toebe-
hoorende, verbeurd verklaard kunnen
worden.
Het schoenenwetje.
Van bevoegde zijde kan worden me
degedeeld, dat het, verbod tot invoer
van schoenwerk vandaag in werking
zal treden. Van nu af zal derhalve de
invoer van schoenwerk slechts moge
lijk zijn, indien wordt voldaan aan
de voorwaarden, vastgesteld bij Kon.
besluit va,n 25 Juni 1923.
Uitslag raadsverkiezing in
Den Haag.
Bij de Woensdag in Den Haag ge
houden verkiezing voor den Raad zijn
gekozen 5 A.-R., de heeren Mr de Wil
de, Van der Loo, D'uymaer van Twist,
Van Steenbergen en Vrolijk. Niet her
kozen-is de heer K. Vink. Dhr Vro
lijk, vroeger een wilde, is nu tot de
A.-R. partij toegetreden).
Verder zijn gekozen 10 R.-K. (oude
Raad 9), 4 CT-H. (oude Raad 2), 2
Herv. G-eref. Staatspartij, 13 S.D.A.P.
(oude Raad 14), 6 V. B. (oude Raad
8) 2 V. D. (oude Raad 1), 1 Comm.
(oude Raad 3), 1 Midd. kiesv. en 1
Amusementspartij
In het algeméén heeft dus een flin
ke opschuiving naar rechts plaats ge
had. Rekent men de Herv. Geref.
Staatspartij tot rechts, dan is de ver
houding 21 rechts en 24 links (oude
samenstelling 17 rechts en 28 links).
De voormalige christelijke
„A msterdamme r".
Er is den laatsten tijd veel gewag
gemaakt van een strafvervolging wel
ke door de justitie zou zijn ingesteld
tegen den gewezen directeur van het
Christelijk Volksdagblad: „De Amster
dammer".
Ten einde deze zaak tot hare ware
proportie terug te brengen, deelt het
„Hbld." het volgende mede:
Op requisitoir van den officier van
justitie bij de arrondissementsrecht
bank te Amsterdam is door dat col
lege een voorloopig onderzoek gelast
betreffende de boeken en bescheiden
op de bewindvoering der N. V. „De
Christelijke Amsterdammer", betrek
king hebbende. Daartoe zijn verschil
lende boeken en andere tér zake die
nende bescheiden door de justitie in
beslag genomen, alsmede een aantal
personen door mr De Vries, rechter
commissaris in strafzaken gehoord.
Dat inwinnen van voorloopige in
formaties wordt voortgezet en eerst na
hel sluiten van dit onderzoek, waar
van hoogstwaarschijnlijk eerst op het,
eind van September a.s. sprake zal
zijn, moet door den officier van ju
stitie worden uitgemaakt of hij ter
men aanwezig acht, de rechtbank te
verzoeken, op door hem aangegeven
gronden een strafvervolging tegen
dien gewezen directeur in te stellen,
Tot heden betreft het echter niets
anders da,n het inwinnen van voor
loopige gerechtelijke informaties.
Staking op het s. s. Rott e r d a m
Het kwam den laatsten tijd her
haaldelijk voor, dat een deel der be
manningen van de booten van de
Holland-Amerika-lijn, die op Amerika
varen, na aankomst in New-York de
serteerden; een massa-deseitie van
100 en meer leden van het personeel
was niet buitengewoon. Aan de. be
manning werd een gedeelte der gages,
de zoogenaamde afstandsnood, uitbe
taald. Na te New-York te zijn aange
komen, trokken zij er tusschen uit
om daar werk te zoeken, wat hun
vaak gelukte. De directie meende
maatregelen hiertegen te moeten ne
men en bepaalde, dat de gages niet
eerder uitbetaald zouden worden,
voordat men de haven van New-York
voor de terugreis had verlaten.
De bemanningen gingen hiermede
niet accoord. Zij weigerden de rol te
teekenen voor hel; stoomschip „Rot
terdam". Zoodoende is gistermiddag
te New-York een staking uitgebroken,
die ongeveer 500 man omvat.
een zakje A. J P'a Srenadieie-Saus
in ieder pakje A. J. P's AinantSeltjes-
Pudding.
TiJQESLIJKE RECLAIWE2 6
Jaarvergadering der Vrije Universiteit te
Middelburg.
(Slot).
De morg'envergadering werd gesloten
met het gezamenlijk zingen van Ps. 36
vers 2 en dankgebed door ds L. Bouma.
Vooral de niet-Zeeuwen konden tijdens
de pauze genieten van den aanblik der
altijd weer mooie Zeeuwsche kleederdrach
ten. Wij zagen zelfs op het marktplein
waarhet zeer druk was, Z.Exc. Heems
kerk op de hem eigen gemoedelijke wij
ze keuvelen met een paar Zuid-Beveland-
sche boerinnen.
De middagvergadering, die druk be-
zoent was, werd aangevangen met het
zingen van P§. 25 4 'en 6. Daarna word
door den voorzitter medegedeeld, dat tot
bestuurslid in de vacature-v. Eeghen was
gekozen de heer A. W. F. Idenburg te
's Gravenhage met 44 van de 48 stem
men. Tot lid der commissie van toezicht
op het geldelijk beheer was gekozen de
heer A. v. d. Grampel te Amsterdam.
Al aanstonds verkreeg de heer prof.
dr A. A. v. Schelven, hoogleeraar aan
de V. U. het woord om te spreken over:
„Onze Universiteit gepropageerd door
oude tegenstanders harer beginselen".
Spr schetste eerst met een enkel woord
den persoon en het werk van Otto Ra
dius (gestorven 1664), o.a. predikant te
Amsterdam. Badius mocht zich niet in
de algemeene sympathie zijner tijdgenoo-
ten verheugen, getuige een scherp schimp
dicht, door Vondel oip hem gemaakt, waar
van spr een gedeelte voorleest.
In dat schimpdicht wordt Badius vooral
gehekeld, omdat hij tegen de academie
preekte.
Om aan te toonen waarom Badius dat
deed, gaf spr een duidelijk overzicht van
dien tijd. De handel bloeide, de Oost-
Indiscbe Compagnie maakte grove win
sten, maar er was strijd in de wereld der
geesten (Remonstranten en Contra-Remon
stranten) en in dien strijd was de academie
een factor van beteekenis. Oorspronkelijk
was de „Amsterdamsche Academie" een
literaire club, ontstaan uit een strijd in
den boezem van „de Eglantier", maal
later werd ze iets anders, iets meer, n.l.
een Universiteit. We hadden in Noord-
Nedirland reeds dC Universiteit van Lei
den op welker onderwijs men niets
kon aanmerken maar welker grond
slag, de Gereformeerde, den Amsterdam-
schen heeren niet aanstond. In dit ver
band merkt spr op, dat men zich van
Nederland van dien tijd geen te overdre
ven voorstellingen moet vormen. Ook toen
was niet meer dan 10 pet der bevolking
Gereformeerd en als regel n ie t de man
nen van invloed en positie.
In do Leidsche academie had alzoo de
Reformatie haar hoogeschool, in de Am
sterdamsche zouden de humanisten het
hebben. Dat men in de humanistische
richting streefde, bleek wel uit het stel
selmatig verzwijgen van de Godsopenba
ring bij de opening en uit het leerplan
der school, waaruit do theologie was ge
weerd.
Een hooge vlucht heeft „de Academie"
nooit kunnen nemen, slechts een twee
tal leerstoelen werden ingesteld. De reden
daarvan lag wel in de tegenwerking van
het consistorie van Amsterdamsche pre
dikanten. Met behulp van „den sterken
arm" behaalden deze al spoedig de over
winning. Slechts Vijf jaar heeft ze be
staan.
De Amsterdamsche academie is een be
wijs, dat er altijd twee levens- en wereld
beschouwingen zijn geweest, die tegen el
kaar botsten en elkaar niet kunnen ver
dragen. Al waren de Amsterdamsche hu
manisten onze tegenvoeters, hun acade
mie is toch eigenlijk een voorloopster
van onze V. U.
Humanisme en reformatie konden ook
toen niet samengaan. Ze werden gedwon
gen ieder eigen weg te gaan. Is dat ook
niet de bestaansreden der Vrije Univer
siteit?
Daarom heeft deze ook recht op het
gebed, de gaven en de kracht van alle
belijders der waarheid, ook al staan ze
buiten het eigenlijk terrein der weten
schap.
Deze yede werd met groote aandacht
beluisterd en gevolgd door een levendige
en amusante bespreking.
Trof. v. Gelderen vroeg, waarom de
Amsterdamsche predikanten lange jaren
na de opheffing der academie nog tegen
haar preekten. (De referent had hiervoor
geen aanwijsbare redenen, misschien wa
ren hier wel psychologische factoren).
Mr S. de Vries (oud-minister van fi
nanciën) vroeg hoe de Amsterdamsche pre
dikanten in 1619 de trappen van het
Raadhuis konden bestijgen, dat pas vele
jaren later is gebouwd. (De referent had
zich blijkbaar hier een klein fantasietje
veroorloofd en gaf den heer De Vries,
die „de onderwijzersacte in den zak heeft"
en wethouder van Amsterdam is geweest
gaarne gelijk).
Prof. Grosheide meende een kleine
toepassing te mogen maken. Spr wees er
op, ook al waren er enkele liberalen in
de 19e eeuw, die erkenden dat wij recht
hadden op een eigen Hoogeschool, ze
toch groote geleerden van Geref. belij
denis een professorszetel onthielden. Daar
om moeten we onverdroten propageeren
de eigen volledige, Geref. Universiteit.
De voorzitter acht de historie-beschrij
ving, zooals prof. Van Schelven die heeft
gegeven een zeer goede. Zóó leeren we
uit onze geschiedenis.
In allen deele gaat spr niet met prof.
Grosheide accoord. Deze verklaarde zich
tegen de aanraking met openbare Uni
versiteiten. Wel wil spr toegeven, dat
die voorloopig moeilijk tot stand zal ko
men. Aan de overzijde zal men er niet
aan willen.
Men heeft daar ook zoo lang mogelijk
positie gekozen tegen het bijzonder La-'
ger Onderwijs. Cappeine noemde dat de
vlieg, die des apothekers zalf deed stin
ken. En toch was Cappeine in andere
opzichten ons niet ongenegen. Hij was
b.v. de man, die als advocaat het met
de doleerenden eens was en aan Kuyper
e.a. adviezen gaf, als blijk van dank
baarheid waarvoor dr K. hem indertijd
een zilveren beker schonk.
Met prof. Van Schelven is de voorzit
ter het niet eens, als hij beweerde, dat
de hier aanwezigen, in 't algemeen de een-
voudigen buiten de wetenschap staan.
D>e sleutel tot de ware wijsheid is Gods
Woord. Daarom, zegt spr, bezit een een
voudig Bijbellezer meer van de ware we
tenschap dan een ongeloovig professor.
Nadat prof. Van Schelven nog kort
de sprekers had beantwoord, (o.a. merkte
hij op, dat ai heeft iemand de sleutel tot
de kast der wetenschap, hij daarom in
die kast nog niet thuis is) en aan de
directeuren was overgelaten het bepalen
van de plaats der volgende alg. vergade
ring, werd gezongen Ps. 90:9, waarna
ds Telkamp in dankgebed voorging. Bij
den uitgang werd gecollecteerd voor het
studiefonds der V. U. 's Avonds werd nog
een maaltijd gehouden.
Zelfs vrouwen klagen.
Wij leven in een drukkenden tijd. Zelfs
vrouwen klagen somwijlen. Het is een
feit, dat velen op een crisispunt zijn aan
beland, waarop óf hun gezondheid moet
lijden óf zij hun werk moeten opgeven.
Duizeligheid en pijn in den rug zijn waar
schuwingen van opkomende nierkwalen.
Laat uw werk dan een poos rusten;
gij hebt gebiedend rust, ontspanning en
frissche lucht meer levenszonneschijn
noodig.
Overwerking strijdt met onze levens-
eischen; al te vaak is zij de oorzaak van
nieraandoeningen bij vrouwen.
Foster's Rugpijn Nieren Pillen voldoen
aan alle eischen. Zij herstellen de onge
makken en onrust, veroorzaakt door nier
verschijnselen als urinaire kwalen, rug
pijn, waterzuchtige zwellingen, rheuma-
tische pijnen en zenuwoverspanning.
Zelfs gevorderde nierstoornissen als
nierzand, nier- en blaasontsteking, spit,
rheumatiek, nierwaterzucht en ischias
worden met succes bestreden door Fos
ter's Pillen.
Verkrijgbaar in apotheken en drogist
zaken h f 1.75 per doos. (29)
Met de Z. L. M. op Tholen.
Als wij ons neerzetten om verder ver-
Mag te geven, van de tentoonstelling, dan
willen wij eerst terugkomen op het door
den Commissaris der Koningin gespro
kene, die o.a. zei:
„Zeer aangenaam was het mij, de uit-
noodigmg van het hoofdbestuur der Z.L.M.
en van het kringbestuur van de afdee-
ling Tholen to ontvangen tot het openen
van deze tentoonstelling, welke samen
valt met het 80-jarig jubileum der maat
schappij. Reeds gisterenavond aan den
feestmaaltijd mocht ik die maatschappij
met dit heugelijk feit mijn hartelijke gc-
lukwenschen aanbieden. Thans, nu ik hier
meer in het openbaar het woord tot u
richt, meen ik nogmaals namens het Pro
vinciaal bestuur van Zeeland aan de maat
schappij mijn hulde te mogen brengen
voor alles, wat zij in het 80-jarig tijd
perk voor den Zeeuwschen Landbouw heeft
gedaan en moge ik andermaal den wensch
uitspreken, dat haar werkzaamheden ook
bii voortduring van vruchtdragenden aard
zullen zijn en een krachtige ontwikkeling
van den landbouw zullen bevorderen als
mede, dat de maatschappij een hechten
band zal mogen zijn in deze intensief
werkende organisatie. Du Zeeuwsche. land
bouw doorleeft moeilijke tijden en met
zorg moet men zich afvragen wat de
toekomst brengen zal. Indien de Zeeuw
sche landbouwer een terugblik werpt op
de jaren, welke achter ons liggen, zal
hij moeten constateeren, dat de uitkom
sten in die jaren verkregen, die van
thans verre overtreffen. Niemand kan
helaas nog uitzicht geven op een spoe
dige opleving. En toch' meen ik ook den
landbouwer te moeten waarschuwen tegen
een neerdrukkend pessimisme, hetwelk het
openen van nieuwe welvaartsbronnen in
den weg zou staan. Getrouw aan zijne
historie, mogen de Zeeuwsche landbou
wers met frisschen geest en met opge
heven hoofd voorwaarts blikken.
De techniek zal een grooten invloed
kunnen uitoefenen op don vooruitgang
van den landbouw en de landbouwer moge
niet schromen ook dienaangaande met zijn
tijd mede te gaan.
Uit den aard der zaak is het daartoe
ook noodzakelijk, dat het landbouw-on-
derwijs zoo goed mogelijk worde inge
richt.
Een uitvloeisel van den landbouw, aan
hetwelk, naar mij wil voorkomen, in deze
provincie nog te weinig aandacht wordt
gewijd, is de landbouwnijverheid. ïk hoop
dat de Z.L.M. dit vraagstuk eens in ern
stige studie zal willen nemen.
Van groot nut acht ik het, dat jaarlijks
vanwege die maatschappij kringtentoon
stellingen worden georganiseerd, waar de
keurexemplaren van den veestapel zijn
en de niéuwste uitvindingen op landbouw
gebied worden tentoongesteld. Thans was
het de beurt aan den kring Tholen, het
eiland, waar de landbouw bijna uitslui
tend het eenige middel van bestaan vormt.
Tholen kan, mits zijn inwoners willen me
dewerken een goede toekomst tegemoet-
gaan. Aan het vraagstuk der middelen
van communicatie wordt door de over
heid de volle aandacht gewijd. Ben brug
over de Eendracht en een spoorlijn op
Tholen behoeven thans niet meer tot de
onmogelijkheden te worden gerekend.
Dank zij de ijverige zorgen van het
Thoolsche waterleidingcomité, zal eerst
daags goed drinkwater op het gansche
eiland verkrijgbaar zijn, een voordeel ook
voor den landbouw, hetwelk wel door nie
mand zal worden ontkend.
Aan allen, die deel hebben genomen
aan de voorbereiding en inrichting van
deze tentoonstelling, wensch ik succes toe.
Mogen niet alleen de financieele resul-
