BATO So Woensdag 13 Juni I9IS 37e Jaargang ËLEN FEUILLETON. Sen Thee-Praatje. J. P's IJSPUDDING ■rukkers-Exploitanten GOSTERBAAN LE C01NTRE GOES Bureaux: Lauge Vorststraat 68—70, Goes Tel.: Rodactie no. 11; Administratie no.58 Postrekening No. 36000. Bijkantoor te Middelburg: Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no, 250 DE ANTITHESE. De antithese, de groote tegenstelling, lieeft ten allen tijde, alom in den lande, hij elke nieuwe stembusworsteling, de verkiezingen beheerscht. Dat werd dan wel niet uitgesproken; maar men kon 't in de politieke geschriften steeds, tel kens weer, als tusschen de regels door lezen. Dit was zoo bij Kamerverkiezingen, doch ook bij de stemmingen voor de gemeenteraden in sommige plaatsen (ge lukkig niet in alle!) kwam dit antithese- duiveltje den strijders, die overigens in normale tijden, elkander o zoo goed zet ten kunnen, een loer draaien. Het ergst is 't altijd geweest, w-anneer aan een rechtsch bestuur de roerpen moest worden ontwrongen. Denkt maar aan 1891, 1905, 1913. Vooral in 1913 waren, 't politieke Pila- tussen en Herodessen, of, wilt ge, de socialisten en liberalen, weer als van ouds vrienden geworden, die te hoop liepen tegen de mannen van rechts onder de schrilste kreten. Bij nog niet één stembus, na 1857, was de Antithese door Links zoo scherp op de spits gedreven als bij de Kamercam pagne, die het kabinet-Heemskerk-Talma ten val bracht. Door een blad van Links werd het met forsche hand neergeschreven: wij zijn het beu Men heeft 't ook nu in 't klein bij enkele gemeenteraadsverkiezingen gezien. Ook in een onzer provinciestedekens werd even dat „beu"! gehoord, toen het den kie zers tegenklonk uit het oud-Liberale schot schrift van, naar men zegt, een eerzaam, overigens hoogst humaan en vriendelijk openbaar onderwijzer, die zachtkens aan naar de grijsheid schrijdt. Ook deze pu blicist van den Vrijheidsbond was het beu ten 't was ook daar om een „om" te doen. Hetgeen veel verontschuldigt. Doch ook, al gaat het bij een verkie zing niet om verplaatsing der „macht", bij elke ontmoeting, die een geestelijken ondergrond heeft, legt deze Antithese, die in een „beu" haar hoogste stemverhef fing zoekt, haar gewicht in de schaal. Dit verschijnsel behoeft dan ook nie mand te ergeren of te verontrusten. Want, wat is het geval? „De Standaard" schreef indertijd, daags na de politieke nederlaag der onzen in 1913: Deze heeren zijn voor zichzelf over tuigd, dat er van een bovennatuurlijke inwerking op ons menschelijk leven geen sprake kan zijn. Ze houden staan de, dat al wat daaromtrent sinds eeuwen verhaald en beweerd is, berustte op misleiding en zelfbedrog. Geheel dit- Br--"» Die gewoonte van het theedrinken is uit het verre Oosten, uit China, tot ons ge komen. In het midden del* 17de eeuw brachten Nederlandsche zeelieden de thee naaï1 Europa, maar zij was aanvankelijk zeer duur: in 1657 werd voor een pond nog f60f120 betaald. In 1678 be droeg de gcheele thee-invoer in Groot- Brittannië 2320 K.G. In Europa breidde zich het theegebl'uik langzaam uit, zón- dei1 echter zoo algemeen te worden als het koffiedrinken. In Engeland is de thee het meest volksdrank geworden en zelfs Rusland, dat den naam heeft van een groot theeverbruik, komt met de 38 mil- lioen kilogram thee, die het 'jaarlijkscli consumeert, het jaarlijksch verbruik van 105 millioen kilogram in Enge land niet nabij. Duitschland verbruikt per jaar nog! geen 3 millioen kilogram, maar net koffie verbruik is er 50 maal zoo igtrbot. Wjaal het vaderland Van den theestruik ïhea Öhinesis, waarvan de gedroogde bla deren ons den aromatischen drank leveren, te zoeken is, daarover Zijn de plantkun digen 'het niet eens. Sommigen zien in China, het klassieke land der1 theedrin kers, zijn vaderland, anderen zoeken het zuidelijk daalrVan in Assam, op de zuide lijke helling van het Himalaya-gebeTgte. Zeker is, dat tot omstreeks 1870 China het eenige land op aarde was, waar thee ver bouwd werd. Wel had men reeds in 1840 op het eiland 'Ceylon pToeven met thee- aanplantingeo genomen, doch de planta- gebezittelfs van het eiland, die met den koffiesüniïk en den kinaboom gioede za ken maakten, hadden geen notitie geno men van de proefnemingen. Eerst toen na 1870 d© prijs van den kinabast door de concurrentie in andere landen daalde, en een woekerplant den koffieoogst verniel de, greep men naar den bouw van de theestfuik, die* sedert dien een der voor naamste bronnen van bestaan van het vezeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG zelfde passen ze ook op Jezus toe. Dat Jezus als mensch hoog stond in adel van hart betwisten ze niet. Gaarne ne men ze zeffs aan, dat van Jezus een hoog zedelijke werking ten goede is uit gegaan, en dat de invloed van de na werking van zijn geest nog ten goede werken kan. Alleen maar, als louter fabel verwerpen ze met de meest stel lige beslistheid zijn geboorte Uit de maagd Maria, zijn wonderen, zijn op standing, zijn hemelvaart, zijn zitten ter rechterhand Gods. In verband hiermee verwerpen ze even beslist het gezag der Heilige Schrift. Er staan wel schoone stukken in. Er is wel een bloemlezing van schoone gezegden uit saam te rijgen. Maar volgens hun volle overtuiging is diezelfde Schrift geheel ontsierd door allerlei geheel onware histories, die er in zijn opgenomen, en zelfs voor de echtheid van de wonderen die aan Jezus worden toegeschreven, ontbreekt huns inziens elke waarborg. Vanzelf heeft alzoo de Schrift in geen enkel opzicht gezag. Speciaal op staatkundig gebied heb ben we uit uien hoofde noch met Je zus van Nazareth nocli met de H. Schrift te rekenen. Dat deed men vroeger wel. Dat deden ook de groote Oranjevorsten op 't voet spoor van de groote Hervormers. Maar sinds is klaarder licht ^gegaan. Thans weet men met zekerheid, dat dit alles op vergissing en zelfmisleiding berustte. Elk man van helder inzicht die op de hoogte van onzen tijd is, verwerpt dus elk gezag dat aan den Christus of aan de Schrift ontleend zou zijn. Gevolg waarvan natuurlijk is, dat we op staat kundig terrein wel naar Kant als wijs geer, en paar Labaud of Jellinck als leeraars in het Staatsrecht vragen, maar met Jezus of met de Schrift niets uitstaande hebben. Dat nu do min ontwikkelde schare dit niet inziet, en ten deele althans nog drijft op geheel verouderde voorstel lingen, dat kunnen ze dulden. Die een- voudigen in den lande weten niet be ter. Daarom juist moet het publiek on derwijs hier de wonderen der verlich ting doen, en ze van hun dwaling ge nezen. Maar heel anders komen ze natuurlijk te staan tegenover mannen van positie en invloed, die het ja waarlijk aandur ven om op gelijke wijze nog met zulk geheel verouderd, beroep op 't gezag van Jezus of zijn apostelen aan te komen. Het optreden van zulke personen vin den ze onduldbaar, want, zoo zeggen ze: „Dat zijn geen eenvoudige en on- eiland geworden is. Ook in Britsch-Indië, in Birma, in Anan, in Tonkin, op Java, in Japan, in Brazilië, Californië en in Zuid-AJrika, vooral in Natal, heeft de theestruik een nieuw vaderland gevonden. Die fraaie, altijd groene struik', die met zijn lancetvoirmige, getande bladeren en de witroode, geurende bloesems eenige over eenkomst bezit met den myTth, is niet bij zonder kieskeurig. Hij groeit op hellende velden en op hellingen van. heuvels. Als de bodem maar niet te moerassig of te kalkhoudend is, groeit de plant zelfs op schralen grond. De uitgestrekte theeplan tages op Ceylon bezitten een armelijken glond en in China, waar de theestruik in kleine tuinen gToeit, verbouwt men hem in heuvelachtige streken met een slechten, magieTen bodem. Zelfs moeten de planten van de hoogstgelegen gronden de gieurigste thee geven, Eien gelijkmatig verdeelde hoeveelheid neerslag van on- gieveer 13/t meter hoogte per jaar be komt den struik het best. Al staat China nog altijd aan de spits van alle thee-voortbrengende landen en al produceerde het in 1895 ongeveer drie vierden van den geheelen, op 525 milioen kilogram geschat-ten thee oogst der aarde, toch wordt het door Oeylon overvleugeld, wat betreft het grootbedrijf op de planta ges en de technische bewerking der thee. In een theeplantage van.ongeveer 100 hectaren, steekt op Ceylon een kapitaal van f48.000, waarvan f7200 voor werk plaatsen en de daarin gebezigde machi nes gerekend kan worden. Laten wij eens zien, hoe de bouw van theeplanten op een plantage op Ceylon ge schiedt. De struiken worden in kweeke- rijen uit zaad verkregen. Drie, of ook zes tot acht maanden na het zaaien worden de jonge planten naar het veld overge bracht; men plant ongeveer 10.000 stam metjes op iedere hectare land. D© struiken worden dan op den leeftijd van 15 maan den voor het eerst, op 31/2-jarigen ouder dom voor de tweede maal en vervolgens om de twee jaar gesnoeid. Ddt moet met kennis van zaken gedaan worden, omdat het snoeien van zeer veel invloed is op de ontwikkeling der takken en dus op de noozele, maar hoogontwikkelde man nen". En nu concludeeren ze: Dat we ten die mannen wel beter. Het spreekt dus als een boek, dat ze tegen beter weten in alzoo optreden. Derhalve zijn ze huichelaars, alias leugenaars en farizeërs. Tot op zekere hoogte is dit nu nog zoo. Uit inschikkelijkheid voegen zij zich wel een tijdlang onder zulk een régime. Maar wanneer de gelegenheid geboden ■wordt, on die komt steeds om de vier jaren, om er van onder uit te komen, dan zijn zij er bij en zijn zij het beu. En dan spreekt door hen die scherpe Antithese, niet de halve, juaar de heele Antithese, de Antithese met haar scherp tweesnij dend zwaard. En nog eens, wij zeggen het wijlen on zen dr Kuyper na, ge kunt het den heeren niet euvel duiden. Óns geloof is voor hen zelfbedrog, dit is nog de meest humane beschouwing. Maar behouden wij het, dan beginnen zij te denken aan huichelarij. En zeg nu zelf, bij een zoodanige mentaliteit en bij een zoodanige logica, is er dan wel een andere voorstelling mogelijk? Het staat vast dat zij mis is. Doch dat leere ons, om op onze beurt voorzich tiger in onze beoordeeling omtrent hen te zijn, want ook in hen leeft de heilige overtuiging van recht en gelijk, welke wij hebben te respecteeren, alleen maar zij is een overtuiging die rechtstreeks tegenover de onze staat, omdat er aan ontbreekt cle grondslag van het geloof, hetwelk een gave Gods is. HIEUW'. H S E U SS gevuld met heerlijke gelei Een sieraad der Tafel I 5 Christelijk en Duivelsch. Christelijk noemen wij de stelling door dr J. N. Bakhuizen v. d. Brink achter in zijn academisch proefschrift geplaatst en verdedigd: „Elke vorm van klassebe- wustzijn en klassestrijd is in strijd met de ethiek van het Christendom". Hiertegenover staat, als zijnde duivelsch het bekende beginsel in handel en ver keer: „Ieder tracht voor zijn dienst een zoo groot mogelijken wederdienst te ver krijgen. D'.w.z., de consument tracht zoc goedkoop mogelijk te koopen; de pro- grootte van den oogst. Zooals bekend is oogst men de bladeren van den theestruik en moet daarmede niet voor het derde jaar beginnen, d.w.z., de struik geeft een jaar na dei eerste snoeiing den eersten oogst. Ook' bij: dit werk is voorzichtigheid on oefening noodzakelijk, want slechts de knoppen en de twee of drie bovenste bladeren worden van de takken afgeplukt. Daar de theestruik altijd groent, is de oogst, om zoo te zeggen, een voortdurende Hij1 begint na ©en of twee weken telkens opnieuw. De tijd, welken de plant voor het krijgen van nieuwe bladeTen noouig hééft, is naar gèlang van de grondsoort en den weerstoestand eenigszins ver schillend. Die oogster werpt de afgeplukte blade ren in ©en mand, die hij op den rug draagt. Is die mand vol, dan schudt hij haar in ©en linnen zak leeg. Dan komen de bladeren in de werkplaatsen, waar zij weder bewerkt worden, tot zij ein delijk den vorm verkregen hebben, waar onder wij' ze als thee kennen. Die bewerking der theebladeren, de fa bricatie van de handelswaar thee, omvat het drogen der bladeren en het ontnemen er aan van een aanwezig zijnde bijtende stof, die ze bij1 het gebruik een onaange- namen smaak zou geven. Om de thee goed te maken, eischt het werk, dat wijl slechts in riiim© trekken beschrijven kunnen, nog meer ervarenheid en voorzichtigheid dan het oogsten der bladeren. De zorg begint teeds, voor de bladeren de werkplaats bereikt hebben, want de versche bladeren kunnen geen langdurig transport verdra gen, zonder dat zij1 beginnen te gisten en aldus voor den handel onbruikbaar worden. Eielrst moeten de bladeren gedroogd wor den. Vo-oT dit doel spreidt men ze in luch tig© kelderruimten op een linnen netwerk in dunne lagen uit, zoodat de lucht er door kan strijken. Zijn de bladeren voldoende gedroogd, dan komen zij1 in de machine zaal. .Hier worden zij' gerold en gezift, waardoor de kleine van de groote bladeren gescheiden worden. Zij blijven eenige mi nuten liggen, om dan opnieuw gerold te worden. Bij al deze bewerkingen moet er op gelet worden, dat geen gisting plaats duoent zoo duur mogelijk to verkoopen. De werkgever tracht zoo goedkoop mo gelijk .arbeidskrachten te verkrijgen; de arbeider tracht zijn arbeidskracht zoo duur mogelijk aan den man te brengen". Hieraan zij vastgeknoopt de navolgen de ernstige waarschuwing van „De Neder lander": Hij, die lang genoeg in het leven rond zag, om het menschenhart en de zaken wereld te leeren kennen, weet hoeveel kwaad uit dit duivelsche leerstuk reeds is voortgekomen en hoe, als dat beginsel eenmaal de ziel gegrepen heeft, deze er zóó van vervuld word£ dat voor andere overweging geen plaats blijft. Waar is, bij de toepassing van dit gevaarlijke leer stuk, de grens van hetgeen, dat nog juist geoorloofd is en van hetgeen, dat niet meer mag? Als het economisch beginsel eischt, zoo goedkoop mogelijk te koopen, dan behoeft de kooper, bij ruime markt toch zijn bod niet te veriioogen, al voelt bij; dat de gedwongen aanvaarding van het bod den vericooper ongelukkig maakt. Als hot beginsel eischt zoo duur mogelijk te verkoopen, dan behoeft de graanhande laar bij1 onvoldoenden aanvoer, toch zijn prijs niet te verlagen, al weet hjj', dat do "hongerende schare dien prijs niet kan betalen. Als het beginsel eischt te trachten zoo goedkoop mogelijk werkkrachten te verkrijgen, dan behoeft, bij1 heerschende werkloosheid, de werkgever toch geen hooiger loon te betalen, al weet hij'; dat met dit loon het arbeidersgezin gebrek zal lijden. Als het beginsel eischt te trach ten zijn werkkracht zoo duur mogelijk aan den man te brengen, dan mag bij woning nood en bouwnoodzakelijkkeid, de bouw vakarbeider oolc volharden bü zijn over dreven looneisch. Wiij als christenen heb ben ons telkens af te vlagen, wat, ook in het maatschappelijk leven, eisch is van ons Christelijk beginsel. Maar die het menschenhart en het men- schenleven kent, hij weet, hoe zwak en toegeeflijk de mensch is, waar het eigen belang in geding komt. Als de organi satie van fabrikanten, middenstanders ol arbeiders opkomt voor eigen belan- g e n, ,dan maakt elke organisatie zich zelf wijs, dat dit groepsbelang inderdaad een algemeen maatschappelijk belang is van de eerste orde.. Het menschelijk hart is arglistig, meer dan eenig ander ding. Waar inderdaad het genoemde hoogst- gevaatrljjk beginsel, onder vele omstan digheden, uit zucht tot zelfbehoud, den mensch wel leiden moet, en 't o-zoo- möeilijk is voor den mensch-zelf te be palen waal" de toepassing van dit be ginsel niet meer noodig is of niet meer geoorloofd is daar blijft dringen de noodzakelijkheid, te zoeken naar eenig heeft. Eindelijk komen de bladeren in den droogoven, om te verdorren. D'e bediening van den droogoven eischt groote oplet tendheid, omdat de temperatuur niet zoo hoog mag stijgen, dat de bladeren ver branden, maar ook niet zoo laag mag dalen, dat zij vochtig blijven. Na het verdorren worden de bladeren aan een 'ge-wichts- en smaakproef onderworpen, voor rij opnieuw door de hand- of machine- zeven woï'den gesorteerd. Men scheidt de thee naar haar fijnheid, die tevens haar kwaliteit bepaalt, in drie soorten. De fijn ste thee is tevens de beste. DiooT drogen en verdorren hebben de bladeren aan merkelijk aan gewicht verloren en pien rekent gewoonlijk, dat Vier kilogram versch 'geplukte bladeren een kilogram thee geeft. D© verdorde' en gesorteerde bladeren zijn gereed tot verpakken. V001* zij ech ter in hun omhulsel gestoken worden, legt men ze nog eenige minuten in den droog oven, om vochtigheid, die zij aan de lucht ontnomen hebben, er uit te verwijderen. Die fijnste theesoort van Ceylon komt als „broken pekoe" of „orange pekoe", de- middelsoort als pekoe", en de derde soort als „pekoe souchon" op de markt. Deze drie soorten behooren alle tot de z.g. 'zwarte thee, die men bij voorkeur in Euiriopa gebruikt. Tegenover de zwarte thee staan de groene theesoorten, die meer dan gene op het zenuwstelsel werken en in China en Japan zeer gezocht zlij'n. Willen de Chineezen groene thee fabricee- r&n, dan handelen zij- bij1 de bewerking der bladeren anders. Het onderscheid be staat voornamelijk hierin, dat zij de bla deren na het plukken niet eerst laten dro gen, waardoor zij hun scherpen smaak verliezen en de donkere kleur krijgen, maar ze na het plukken onmiddellijk la ten verdorren. Het verdorren geschiedt in ijzeren of koperen pannen, die boven min of meer heete vuren of gloeiend© 'kolen staan. Bovendien wordt er een klei ne hoeveelheid gips of poedeTvotrmig in digo bijgevoegd. De Chineezen hebben er ook slag van, de thee lekker j;e maken: daartoe mengen zij' in de zwarte thee geurige planten, die haar een bijzonder Abonnementsprijs: Per 3 maanden, franco per post, f 3. Losse nummers f 0.05 Prijs der Advertentien: 1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 oL Bij abonnement belangrijke korting. middel, om aan de noodlottige werking van dat beginsel regelmatig tegemoet te komen. Dichters. Het oud-Kamerlid Van Vliet, voorzit ter van Patrimonium, herinnerde er op de jaarvergadering van genoemd verbond aan hoe voor veertig jaar bij de verkiezing van twee leden der Tweede Kamer in het brandpunt van den principieelen stembus strijd het kiesdistrict Sneek in. de stem bus het volgende rijmpje op een der stembiljetten door een tot nog 'toe on bekend gebleven liberalen kiezer geschre ven, voorkwam. „Brummelkamp is uitverkoren, Wiolbers is de werkmansvriend, Daarom hebben zij' 't verdiend. Aan den hemel pn 't gepeupel, Diat ziji Neeriands Parlement Sieren met hun vroom talent, Maar hetvolk'Halleluja, Kiest Wiebenga en Idserda!" Men moet natuurlijk bij dergelijke war taal van een onbekende niet al te lang stilstaan. Genoeg zij 'tte herinneren, dat deze Wiybenga en Idserda twee derde rangs-specialisten waren, laatstgenoemde een weinig beduidend plattelandsgenees- beec, de ander een eerzaam oud-officier bij de Schutterij, zonder eenig bewijsbaar talent, tegenover welke beiden zoowel prof. Brummelkamp als de werkmansvriend Wiolbers een goed figuur zouden gemaakt hebben. Van Wybenga leest men dan ook in de Parlementaire portretten van 1881, dat hij „stil zijn weg, ging". En wie hem, gelijk wij gekend hebben, zullen er .aan toe voegen: dat is niets te veel gezegd. Maar dat een hoogleeraar te Groningen in 1886, minstens even schandelijke smaad taal tegen de toenmalige leiders der anti revolutionaire partij te dichten wist, is heel wat erger. Immers professor Hecker, deed destijds het volgende puntdichtje op dr Abra ham Kuyper en jhr mr Alexander F. da Savornin Lobman hfet licht zien. Geen dwepend' Alexanders, Geen Brammen .vol venijn, Verdienen Nederlanders, T© heeten of te zijn. Zijn d© menscben sinds dien tijd beter geworden? Diat zou 1913 wel anders kun nen igetuigen. Het Patijnlied te Zierikzee en het smaadlied op onzen Goeschen anti revolutionair Pompe van Meerdervonrt ga ven niet veel beter te hoeren. 't Is de oude antithese, die nimmer sterft. door velen geliefd aroma verleent. De meeste theesoorten die Europa be reiken .worden per schip verzonden, maar er gaat ook een groote hoeveelheid thee over land met de karavanen uit China door Mongolië en Zuid-Siberië naar Rus land. Ddt is de z.g. karavaan-thee, die met recht als uitstekende koopwaar geldt, omdat theesoorten van minder waarde de kosten voor zulk een langdurig vervoer, dwars door Azië, niet zouden loonen. Dik wijls wordt met de benaming kaxava&nthee geknoeid en thee daarmede aangeduid, die nooit een karavaan 'gezien heeft. Met do voltooiing van den Sdberischen spoorweg zal de verzending over land waarschijnlijk lijk zeer toenemen. Behalve de ka ravaanthee, wordt nog een andere thee soort over land uit China verzonden. Dat is de „tegelthee", zooals men haar Moemt naar den baksfceenvorm, waarin zij' ge perst wordt, die in kwaliteit echter het tegendeel is van de karavaanthee. Zij be staat uit oude; slechte bladeTen en de stelen van jonge thee en is bestemd voor de nomadenstammen van Noord-Azië, die haar gedeeltelijk als drank, gedeeltelijk door haar handigen vorm als betaalmiddel gebruiken. Het persen der tegelthee ge schiedt met stoom in Russische fabrieken te Hankou aan den Jangtse-Kiang. De eigenschap, waaraan de thee haar geliefdheid als drank te danken heeft, heeft ziji met de koffie gemeen, dat beide de zenuwen opwekken en versterken tij dens afmatting. Bij het „trekken" der thee wordt veel verkeerds gedaan en daar aan is het misschien te wijten, dat de thee in populariteit bij de koffie achter staat. In de bedriegelijke hoop, de thee bladeren geheel te kunnen uittrekken, laat men het water "te lang op de bladeren staan en bederft daardoor den drank. Voor bqt uittrekken der theïne en "van de aro matische stoffen zijn slechts een paar minuten noodig. Blijft het water langer op cfe bladeren staan, dan "treden in den drank verschillende stoffen over, Sie hem een wTangen smaak verleenen. De thee moet na weinige minuten, zo-odTa zij goud achtig van kleuT wordt, afgegoten wor den.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1923 | | pagina 1