ÜACIET
fto 205
iatadsfer,
Dinsdag 5 Juni ISI3S
57e Jaargang
PATRIMONIUM,
)ae Gurwen
LIEK,
Ftiiddelburg.
geregelde ont-
ille stations der
n.
Jansen,
tidsche Biggen,
kersen
Café,
T&slïi
inrgerhms,
?nstbode
FEUILLETON,
Bnüenianl
WBE WALKS
ij Steenkolenhandel
Telefoon No. 113.
SS.
eer
(Varkensmarkt).
OK te Kampen
sen heden:
iig stroomingen
)00R
DEB MUNNIK
3 SO ct.
verspreiding
10 ct. bij 50 ex.
100 ex. 15 ct.
inschrijjvsng
TLIIK ARMBESTUUR
(boomgaarden onder
laan de Schoorsche
likkelhoek.
eiken boomgaard
Ite leveren ten kan-
Is PIL AAH vóór o£
Juni a. S.
iUUSSs
kd, pension in het
p. Alleen zij komen
lie 't café- en hotel-
en als solide be
lieven franco letter
eeuw", Middelburg.
OOP:
van Soes. Te
|u „De Zeeuw" te
er
OOP:
veg, direct te aan
Iheek beschikbaar
'S, Timmerman'
liddelburg,
OOP:
'AARS,
In, bij W. GOED-
lerke.
|mn een Arbeider
een Rüeid ge-
7ADER, N. Vliss.
»d heer op Walche-
en goed koken is
Ig loon. Brieven
Boekh. BAüR-
irg-
|n of met October
inkomende SSSeid
DE VISSER Cz
tDR. POELMAN,
tthem.
la. s.
iansSbode
|j. NIEUWEN-
|te Kruiningen
(post Hans weert).
- -»
"a.
,-v
Drukkers-Exploitanten
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
ftttvs*' »flfaVJha»»JWmoy*flJS r, caaoiM ZKJr.naat t
Bezet Gebied.
Wij ontvingen en verzonden lieden f2.50
van L. te W. on f 10 van N. N. te Goes.
Wij willen ons gaarne met de verzending
beiasten; doch herinneren de lezers bui
ten Goes er aan, dat 't adres is II. Dron-
kers, secr.-penningmeester, Middelburg.
Na veertig jaren.
Patrimonium jubileert.
Het verbond telt thans veertig jaren,
en het blad releveert dit heuglijke feit in
een reeks artikelen, geschreven door de
beste en best bekende voormannen der
Chr. Arbeidersbeweging: Smecnk, Douwes,
Amelink, Noordhof, Bossenbroek, Her
mans, ook uit de hoogere kringen: H.
Colijn en S. de Vries; en uit de provin
ciën: Kok, Kraak, Peters, Burger, den
Hollander, Van Klaveren; en den Bonds
voorzitter Van Vliet.
De grondtoon van aller bijdragen is:
„Gij zult. gedenken aan al den weg dien
de Heere uw God u deze veertig jaren
geleid beeft".
Wij wenschen „Patrimonium"-geluk met
zijn jubilé.
Mogen de veertig vijftig, ja honderd
worden; en de jaren tot, eeuwen aan
groeien, en de duizenden die het Verbond
onder zijn leden telt, verdubbelen, ja ver-
tiendubbelen in getalen, en de mannen
van Patrimonium de trouwe wachters
blijven bij het vaderlijk erfdeel op der
vaderen erve!
TH00LSCHE BRIEVEN.
In meer dan één geschrift van de laat
ste tijden heeft men kunnen lezen de uit
drukking: een vergeten eiland. Daarmede
werd dan ons eiland bedoeld. Inderdaad,
de opsomming van datgene wat men op
ons eiland alzoo bezit om het zoo goed
mogelijk bewoonbaar te doen zijn, in ver
gelijking met tal van andere streken van
dezelfde vruchtbaarheid in ons
vaderland, .kan kort zijn, moet kort zijn,
is koit.
Zeker, de waterleiding is in aanbouw,
doch kunstlicht, vervoer dat voor perso
nen en goederen aan matige verlangens
voldoet, verbinding met den vasten wal
ten behoeve juist van verkeer-vervoer, wij
zien daarvan nog weinig meer dan
plannen.
En wanneer men zich de vraag gaat
stellen of ons eiland van zoo weinig be-
teckenis is, dat de kosten aan het ge
noemde te besteden niet zouden opwegen
tegen de baten, die verandering in ge
noemd opzicht zouden brengen, dan moet
bij ernstig nadenken die vraag niet aan
stonds ontkennend beantwoord worden.
Een eiland als Texel is kadastraal pl. m.
18495 H.A. groot met een bevolking van
pl.m. 7500 inwoners; Schouwen en Dui-
veland beslaat een oppervlakte van pl.m.
20000 H.A., waarop een bevolking leeft
van pl.m. 24000 inwoners, waarvan Zie-
rikzee pl. m. 7000 alleen, terwijl Tholen
pl.m. 13000 H.A. in oppervlakte telt met
pl. m. 16000 inwoners.
De beteekenis van Tliolen voor den
landbouw kan blijken uit verschillende
cijfers, opgenomen in rapporten die een
De voor1 geschiedenis.
WiWiscbt nog iemand het wooTd? Nie
mand, dan
„.Voorzitter!'' klonk een zware basstem.
„Dan is het woord aan Klaas Kater".
In de zaal is eenige beweging ontstaan.
Klaas Katerdie naam had reeds
■een klank, in het jaar1 1870, waarin wij
u oen vergadering binnenleiden der Ne
derlandse!» sectie van de „de Interna
tionale". Een vcüteeniging van arbeiders
waarmee de Belgen pronkten en waar
van in 1869 in Amsterdam de eerste
sectie in Nederland werd opgericht.
In d« bewuste vergadering dreunde het
woord van Klaas Kater door de zaal;
een wooird van verweer, dat hij zich te
gen de Internationale moest verzetten.
Waarom ik niet toetreed tot het lidmaat
schap? vroeg hij. Voorzitter:
Ik mag niet als Christen;
Jk vril niot als Nederlander;
Ik k a n niet als werkman.
Dit woord vond weerklank. Buiten de
zaal moer dan er binnen. Vooral in Fries
land. Krachtige stemmen werden hier
gehooid om te breken met de Internatio-
nale.
Die Internationale bloedde dood. Voor
de sociaal democratische gedachten vond
zij nog geen voldoenden steun, al had
do liberale partij den bodem des volte
al toebereid.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.—
Losse nummers f 0.05
P r ij s der A d v e r t e n t i n
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
officieel karakter dragen. Uiteraard blijven
hierbij achterwege vergelijkende gegevens
uit.andere streken, eerstens omdat ik niet
over zoovele en zoodanige beschik als ik
wenschte, doch ook omdat reeds de weer
gave van eqnig materiaal uit die rapporten
voldoende aantoont do beteekenis yoor
landbouw, handel en verkeer.
In totaal werden over 1911, 1912 en
1913 op de verschillende weegbruggen op
ons eiland gewogen 118.546.211 K.G. en
2009 stuks vee; 134,817.069 K.G. en 2097
stuks vee; 124.188.027 K.G. en 2170
stuks vee.
In 1913 woog men op de verschillende
weegbruggen op Tliolen 69.579.276 K.G.
bieten Nu gebruik ik cijfers over de jaren
1911, 1912 en 1913 en dat wel hierom:
deze zijn aan nauwkeurige beotordceling
onderworpen geweest en zoo uitgebreid
als ten behoeve van de reeds aangeduide
rapporten is geschied zijn geen latere ge
gevens beschikbaar. Bovendien neem ik
aan, dat de opbrengst van den bodem
thans dezelfde is als tien jaar geleden, wat
in vele gevallen niet juist is. Bij toene
ming wordt gebruik gemaakt van kunst
mest; voorts noemt, zij liet ook langzaam,
de cultuurkennis toe; en ook zal de op
brengst van tuin- en boomgaardperceelen
in 1923 vrij wat grooter zijn dan in 1913
't geval was. Voor zoover de gegevens
daartoe '"beschikbaar waren, werd door
vereenigingen resp. in 1911, 1912 en 1913
aan kunstmest aangekocht 2.962.960 K.G.;
4.318.938 K.G. en 5.352.677 K.G. Meerdere
boomgaarden waren in 1913 nog pas aan
gelegd, evenzoo bessentuinen en toen
reeds werd uitgevoerd pl. m. 125.000 K.G.
bessen en '800.000 K.G. groenten.
Behalve het genoemde moet nog gewe
zen worden op de Thoolsche oester- en
mosselcultuur, waartoe ik, om een gelijk
beeld te geven, de cijfers eveneens van
1913 gebruik. In 1.913 werden uit Tholen
verzonden 435.984 K.G. oesters en 25.000
balen mosselen. Ook deze cijfers spreken
voor zichzelf. Ook al is een ernstige cri
sistijd voor de verschillende bedrijven
aangebroken, de beteekenis van de bedrij
ven en van den handel blijft toch de
zelfde in zooverre als vaststaat, dat deze
streek jot de aangeduide productie in
staat is.
En nu is het juist, dat aan alle zijden
de scheeps- en verscheepsgelegenheid zich
voordoet; daarmede is m. i. allerminst
aangetoond dat dit vruchtbare eiland over
zoodanige vorkeersgelegenheid beschikt
als waarover het krachtens ligging en be
teekenis rechten mag doen gelden. De
communicatie tusschen de zeven dorpen
is zelve reeds uiterst gebrekkig, zelfs al
neemt men de huidige, auto-vervocrgele-
genheid in aanmerking, en daarbij niet
goedkoop. Voor zoover men verschillende
plaatsen niet per autobus kan bereiken,
moeten inwoners en reizigers van het
Noorden naar liet, Zuiden en omgekeerd
zich wenden tot stalhouders of houders
van personenauto's. Op den Brabantsclien
wal haalt en brengt van en naar Tholen
'7 maal daags een stoomtram welks
rijtuigen aan billijke verlangens voldoen
de reizigers, die, voor zoover ze niet in
Tholen woonachtig zijn, altijd tot hun last
het tamelijk uit vervlogen tijden dateeren-
D© gematigde elementen Vonden haar
te kras en richtten het Alg. Nederlandsch
Werkliedenverbond op, waarvan ook KI.
Kater lid werd.
Maar ook' hier kon hij, de man van
beginsel, het niet uithouden.
Hot alg. Ned. Werkliedenverbond, dat
zich voorioopig bewoog in de lijn van
loonsverhooging en coöperatie, richtte
het oog op politiek terrein. De school
strijd werd ingehaald en nu was liet
oogenblik gekomen voor Kater om zich
ook van het Alg. Ned. Werkliedenver
bond af te sc-heiden.
Oprichting..
Pogingen, om naast de Internationale
een vakbeweging op ChTistelijken grond
slag op to richten, hadden alle gefaald.
Omdat het nog niet goed was aangepakt?
Mogelijk wel.
Het vereenigen van alle werklieden
in één vakvereeniging, zou nog mogelijk
zijn geweest, indien de heeren Pekelha
ring, De Witt Hamer en meer, de school
wet buiten de deur hadden gehouden,
en men don heer Kater niet hard was
gevallen, dat hij zich tegen de Internatio
nale en „godslasterlijke woorden" van
den typograaf Van den Berg in „Die
Werkman" had verzet.
Dit noopte hem tot samensprek'ing met
enkele welgezinde broeders, die daartoe
3 Januari 1876 ten huize van den heer
W. O. Beermans op de Lindegracht te
Amsterdam samenkwamen.
Op do bovenkamer Vond men in dit
donkore winterkwartaal een negental man
nen bijeen. Alfabetisch genoemd de be-
W. C. Beeremans op de Lindegracht te
man, Jid van de bekende firma Landré
de pontveer over moeten. Vanuit Oud-
Vossemeer kan men zich via een veer
te Nieuw-Vossemeer begeven naar de
Rolt. Tramweg-Mij. Stavenisse bezit boot-
aansluitingen, die evenmin bevredigend te
achten zijn. Geen wonder dan ook, dat
in de Tweede Kamer bij de behandeling
van het ontwerp lol opheffing o. a. van
de rechtbank te Zierikzee vinnige woor
den gezegd zijn over de verkeersmoeilijk
heden voor liet eiland Tholen. Het voren
staande moge dan hoofdzakelijk betrek
king hebben op personenvervoer en liet
is aan te nemen dat meer dan één zich
voor goederenvervoer tevreden stelt met
de havengelegenheid, die alle zeven ge
meenten tot hun beschikking hebben. Toch
valt ook hier iets tegen in te brengem
Eerstens moet steeds met laag water wor
den gerekend, doch ook met storm, must,
ijsgang en het feit dat niet iedere haven
doelmatig is voor grooto schepen en kan
beantwoorden aan billijke eischen in den
drulesten tijd van verschepen.
De vraag of Tholen niet, alleen met
den vasten wal kan worden verbonden
maar ook van een lokaal- of tramlijn wor
den voorzien, is meermalen ernstig over
wogen door lien, die waarlijk zich om den
■bloei van de streek veel hebben getroost.
Uit nog een ander oQgpunt valt de be
langrijkheid van liet eiland te voorzien.
Men heeft in 1909 sedert dien is het
verkeer ?eer belangrijk toegenomen, dit
bewijzen onder meer de ontvangsten van
veergelden te Tholen gedurende 14
gewone dagen het overgaan nauwkeurig
opgenomen; toen bleek dat 3762 personen
van de pont bij Tholen gebruik gemaakt
hadden. Dit getal maal 26 maakt pl. m.
98000 personen of pond 100.000. Rekent
men hierbij den overgang bij Ond-Vosse-
meer, die bij Gorishoek en het vervoer
van d,e boot op Stavenisse waarvan
toen jaarlijks reeds pl.m. 18000 reizigers
gebruik maakten dan kan men veilig
schatten, dat het verkeer naar buiten
pl.m. 130.000 reizigers bedraagt. In aan
merking behoort to worden genomen, dat
de overgang bij Oud-Vossemeer niet te
zeer hiertoe moet. worden medegeteld, aan
gezien daar toch, ook al komt een brug
met spoor- of tramlijn tot stand, vorkeer
zal blijven plaats hebben, ware het alleen
vanwege de arbeidsgelegenheid die vanuit
Oud-Vossemeer in Brabant gezocht wordt.
Hoezeer de moeilijkheid inzake verkeer
ook uit cultureel oogpunt bezien, gevoeld
wordt, kan blijken uit het geringe aantal
leerlingen, dat vanuit het eiland Tholen
de onderwijsinrichtingen als H. B. S. te
Bergen op Zoorn bezoekt. Meestal leerlin
gen vanuit 'Tliolen, zeer enkele uit de
naastligg'ende gemeenten en geenc uit de
meest Westelijk gelegen gemeenten, tenzij
de ouders financieel in staat zijn te Ber
gen op Zoom voor hun kinderen pension
te betalen. (Slot volgt.)
Hoe de staking in België geëindigd is.
Omtrent dc beëindiging van de spoor
wegstaking te Antwerpen lezen wij in het
„Handelsblad van Antwerpen" nog het
volgende:
Glinderman; dan W. Hovy, de algemeen
bekende en geliefde volksman; voorts
zijn twee metselaarsbazen K. Kater en
B. Poesiat: J. Karies, J. Verwey, J. Wit
mond, een geestig en gevat man, leerling
van Ds Jan de Liefde en eindelijk J.
Wiftlbers, een bemiddeld man, die veel
voor den werkman voelde en een vijftal
jaren te voren een weekblad „De Werk
mansvriend" had opgericht.
Wat kunnen, wat móeten wij' doen, wel
ks maatregelen dienen genomen te wor
den om den al hoogcr klimmenden stroom
van ongeloof en revolutie, die de werk
lieden van Nederland dreigt mee te slee-
pen, tegen te gaan?
Wat kunnen wij doen, om den sfeóoim,
dia dreigt de werklieden inplaats Van
tot de kern des vólks tot het groote ge-
Vaar voor onze natie te maken, te be
teugelen?
Hier is gebeden, gesproken, overdacht,
plannen [gemaakt, en het resultaat was,
dat twee der aanwezigen zich terugtrok
ken (Karres en Verwey), zij' zagen geen
heil in zulk een veTeeniging. De zeven
overgeblevenen dachten er gelukkig an
ders over en sloegen de handen in
een en tegenover de „Internationale"
werd opgericht „Patrimonium": erfdeel der
vaderen.
Die heeren Beeremans, Kater, Poesiat
en Witmond werden benoemd in de com
missie om de statuten te ontwerpen, waar
op de Koninklijke goedkeuring zou wor
den aangevraagd, die eerst 19 Maart 1877
werd verkregen. Van dezen datum af
oordeelt de afdoeling Amsterdam haar
bestaan.
Die ziel der bewiging was Klaas Kater;
bijgestaan door zijn boezemvriend, een
Donderdagmiddag omstreeks half twee
kwamen zich bij de spoorwegwerkplaat-
sen van het Noorden een groot aantal sta
kers aanmelden, voorafgegaan door een
leider van het nationaal syndicaat. Deze
vroeg te onderhandelen met den directeur
om de arbeidsvoorwaarden vast te stel
len. Hem werd geantwoord, dat de direc
teur niets te maken had met het syndicaat,
doch dat hij bereid was een paar der oud
ste vaklieden en machinisten te ontvan
gen om bun de besluiten en voorwaarden
mede te doelen, door do regeering vast
gesteld.
Toen deze deputatie door den direc
teur ontvangen was, werd hun een dienst
order medegedeeld, waarin o. a. het vol
gende was vervat: De weer aan het werk
gestelde werklieden zullen moeten goed
vinden te arbeiden in den dienst welke
hun thans zal aangewezen worden; bui
tendien is er geen sprake van, dat do
ontslagenen weer in dienst zullen treden,
en de toegang tot de werkplaatsen zal
hun streng ontzegd blijven, evenals aan
de reeds vervangen bedienden en werk
lieden. Het zal echter dezen laatsten toe
gestaan worden, later, bij eventueel weei
openvallen van de voor hen geschikte
plaatsen, een nieuwe aanvraag in te die
nen om aan het werk te worden gesteld.
Ten slotte werd bekend gemaakt dat do
regeering zich alle rechten voorbehoud!
inzake het toepassen der tuchtmaatrege
len, welke zij moclit noodig oordeelen
ten aanzien der weer in dienst genomen
stakers.
Na kennisneming dezer voorwaarden
verwijderden de afgevaardigden van hel
personeel zich en- gingen onderhandelen
met hun kameraden. Na een tiental mi
nuten "brachten zij aan hun chef het be
richt, dat de werklieden de hun gestelde
voorwaarden aannamon.
Do verbetering in de hervatting van hot
werk door de beambten is gister nog in
vrij groote mate toegenomen.
Toch is men niet geheel gerust of deze
verandering ten goede zal blijven voort
duren. Zoo bevat een Brusselsch blad het
bericht, dat in stakingskringen het ge
rucht loopt, dat op 9 Juni a.s. de alge-
rneene staking zou worden uitgeroepen.
Het is evenwel een feit, dat de gemoe
deren onder de stakers nog zeer opge
hitst zijn en dat er niot veel noodig is
om den strijd opnieuw te doen ontbranden.
Aartsbisschop vermoord.
Kardinaal Soldevila y Romero, aarts
bisschop van Saragossa, is gister door
drie onbekenden in een der straten van
Saj-agossa aangevallen en met revolver
schoten gedood, evenals een der perso
nen, die den kardinaal vergezelden. De
aartsbisschop was por auto op weg naar
zijn landgoed. Op het oogenblik dat de
kardina'al den auto wilde verlaten, dron
gen twee jonge mannen op het voertuig
toe en losten a bout portant 12 schoten
op den aartsbisschop. In het hart ge
troffen, stortte de kardinaal dood neer.
Dc daders zijn niet gegrepen kunnen wor
den. Ooggetuigen verklaren, dat zij heb
ben gezien, dat de moordenaars het veld
in vluchtten. In alle richtingen zijn na
speuringen begonnen.
edel en vroom Christen, Bart Poesiat.
Men spfak dadelijk van een „Verbond".
Waarom zou 't geloof te veel verwach
ten? Kater en de zijnen wisten echter
welk doel hen bezielde en waai" zij de
kracht konden vinden om dit doel te
bereiken.
Het doel was de wereld in te gaan;
op te eischen voor Koning Jezus, en
openlijk de beginselen, waarvan men
uitging, en waaruit het Verbond leefde,
te verkondigen, duidelijk en klaar en
om zo baan te doen breken.
Do hand aan den ploeg.
Zoo nam men de gelegenheid te baat,
om het blad van Hen heer Wiolbers dienst
baar re manen aan hetgeen „Patrimonium
beleed en werd „Die Werkmansvriend" het
eerste orgaan van hot Verbond, zoodat
men 22 Augustus 1879 een eefcU'tts Werk-
licdencongrcs "kon samenroepen. Hier
waren 51 personen uit 13 gemeenten des
lands saam om een zestal practische on
derwerpen te behandelen.
„Patrimonium" was geboren, opge
richt. „Uitgebroed tusschen de bierva
ten" zei Heldt, als hij Patrimonium's voor
zitter Kater in hot debat bestookte, daar
mee aanduidend de plaats, waar de eer
ste vergaderingen gehouden werden, n.l.
in de groote zaal van de Bierbrouwerij
van den heer Hovy.
De eerste jaren.
D© eerste jaren van „Patrimonium" zijn
jaren van worstelen, van strijd geweest,
in- en uitwendig. Ook jaren van groo-
ten zegen, waar „Patrimonium" opkwam
voor do geestelijke belangen des volks.
Zondagsrust of heiliging te bevorderen,
het stond op het program van het eerste
Korte berichten.
Officieel wordt uit Moskou gemeld,
dat de provincies Tzaritzin en Saratoff
door hongersnood geteisterd wor
den. Van den anderen kant wordt bericht,
dat in het industriebekken van de Donetz
het broodrantsoen, dat eiken dag aan de
arbeiders wordt verslrekt, en dat tot nu
toe een kwart pond bedroeg, tot een
achtste pond is teruggebracht.
Als tegenhanger liet volgende bericht
uit dat land: Een bericht uit Moskou
meldt, dat Trotzki naar Wést-Rusland is
vertrokken tot het houden van een in
spectiereis. Hij is vergezeld van ver
scheidene officieren.
Bonar Law, die, gelijk men weet,
aan een keelaandoening lijdt, is langzaam
aan het herstellen. Hij is thans naar Lon
den teruggekeerd.
'Weer zijn vier buitenlanders, die
door de Chineesche bandieten
gevangen werden gehouden, nl. een Ame
rikaan, Twee Engelsclien en een Mexi-
caansch burger, onvoorwaardelijk in vrij
heid gesteld.
Op het rijksdepartement van finan
ciën te Berlijn is Zondag een bespreking
gehouden waaraan vertegenwoordigers van
de Berlijnsche banken en van de rijksbank
hebben deelgenomen. Nagegaan is welke
maatregelen van regeeringszijde kunnen
worden getroffen ten einde een verdere
daling van de mark te voorkomen.
Besluiten werden in deze bijeenkomst
niet getroffen. De bespreking zal dezer
dagen worden hervat.
Volgens officieele mededeelingen
met betrekking tot de aardbeving,
welke in Perzië heeft plaats gehad, wer
den tal van bazaars in deze stad vernield.
Dertig dorpen en gehuchten binnen een
straal van 14 mijlen werden eveneens ver
woest. In Turbet Heideri werden 40 lijken
geborgen, in de omliggende districten 2200.
Bij de Zondag in Zwitserland gehou
den volksstemming is het wetsontwerp
tot herziening van de wet op de fabricage
en den verkoop van sterken
drank (strekkende om ook de brande-
rijtjes waar ooft wordt verwerkt onder de
wet te doen vallen) door de meerderheid
der kantons met 360.000 tegen 260.000
stemmen verworpen.
Naar de Daily Express uit Athene
verneemt, heeft de plotselinge s t ij g i n g
van do drachme daar een ware pa
niek veroorzaakt. Eenige banken, die bij
na al hun fondsen in vreemd geld belegd
hadden, hebben geweldige verliezen gele
den.
De directeuren van een aantal mij
nen in het Roergebied hebben opnieuw
van de Fransche bezettingsoverheid be
vel gekregen, bepaalde hoeveelheden
steenkool aan Frankrijk en Bel
gië te le v e r e n. Bij weigering zullen ze
gestraft worden met gev.straf tot 5 jaar
en geldboeten.
In bet grootste gedeelte van Servië
heerscht een schier ondraaglijke hitte. Te
Belgrado was do thermometer gisteroch
tend oni) 7 uur al tot 33 graden Celsius
gestegen (92 gr. F.).
Congres, Naar aanleiding van dit pro
gram werd een telegram aan den Koning-
gezonden waarin Patrimonium Z. M. ver
zocht van zijn macht gebruik te maken
om te Voorkomen, dat het mogelijk' was,
dat oen werkman gelijk te Edam ge
beurd was - wiens geweten hem ver
bood op Zondag Schuttersdienst te ver
richten, voor langen tijd gevangen werd
gezet.
Het Congres trok do aandacht.
Op Patrimonium was het oog gevestigd.
„Handelsblad" en „Nieuwe Rotterdam
mer Ort" hadden het bespot een be
wijs, dat men op den goeden weg was.
Zes jaar na do oprichting kon Patri
monium bogen op 22 afdeelingen mef
2800 leden, waarVan Amsterdam natuur
lijk de sterkste afdeeling was.
Hier werd dan ook ijverig, hard en
en veel gewerkt. Ook vond Patrimonium
hier krachtigen steun.
„Tusschen de biervaten" k'on niet blij
vend worden vergaderd en zoo kwam
de afdeeling Amsterdam in het bezit van
een eigen gebouw „De Vrede" op Rapen
burg, waar het Vijftien jaar gehuisvest
was, en tot grooten zegen is geweest.
Hier werden openbare vergaderingen
gehouden, liefst met debat. Hier en in
„Oonstantia" in de Willemstiraat hebben
mannen als Kater, Wionnser, Esser en
jprof. Lindeboom (toen nog predikant te
Zaandam) het goed 'recht van Patrimoni
um vefdedigd te-gen mannen afs Domela
Nieuwenhuys, Helsdingen en Fortuijn.
(Slot volgt).