n.
Wetenschap es Knust.
Allerlei.
Fmansieële Berichten.
Ingezonden Stokken.
t een minden
geacht ka*
nu niet meen
uitvoert naar
des Donder;
t
i
1 werd met 4
erd voor het
kief" der ge-
1924 en f 100
a. Het lid D>e
verlaten,
ito Middelburg
het keurloon
goedgekeurd.
Legenhoid voor
een jaar be-
Een. verzoek
iffing van ha-
rindi voor de
ingewilligd. B.
nu en in hot
engeld te hef-
u-den aangeno-
lalariamuggcn-
jrschriftenvoor
der gemeente;
eegkoeten van
een antwoord
an Arbeid om
an werklooaen
it, dat er op-
Ires van „ge-
men van maat-
leidl der .jeugd
loopi'g bestelde
odkinderen was
Besloten werd
op oarton.
de Wlaard om
1 op het riool
mstig beschikt.
=5 betaald wor-
als tegemoet-
ij moet 'betalen
sthuis van zijn
medegedeeld,
ent on de vcr-
ran de Raads-
ist 1: I. C. Ja-
;er 18, A. Wi.
11; totaal 110.
112 St., E. B.
imerman 67, J,
turm 32, A. E.
5; totaal 386.
Cammaert, E.
kker, I. C. Ja*
4. Feminerman,
stelling zijn ge-
van den raad
isbroock, A. M.
H. Schelfhout,
rschoot, en Jos.
[S.
rk.
needen door P.
H. Knoop te
•ken.
H. Hilbers te
ten.
A. Itinderman
denhil te Bors-
J. Yreugden-
ïeente»
a. d. Zaan door
gen.
van. dhi'H A. v.
Bepg, ï*h- de
s, die allen be-
n, zijn in hun
B. A. van de
kweect en Jac.
lorzittor is go-
raate, welke al-
:n aangenomen.
ds S. W.. Bos
ïbben voor het
jrk van Nieuw-
,ar Z.Eerw. on
raad te Nieuw-
uitstel verleend,
roep te kunnen
Commissie
kl Gisteren te
rsto zitting met
president dr G.
de afwezigheid
rhurzen van den
ïst moet nemen
,t die rust moge
eekt een geluiv-
Wl J. Aalders
te Groningen
jenomen van de
ering. Dr G. J
dent; ds A. d'e
sident; ds G. J-
en adviseerend
en te Haarlem;
uderling te Gro
te Zuidbroek;
ng te Klundert;
eh predikant te
oud-ouderling te
aangelegenheden
llijdende kerken
3 Koningin werd
2000 ontvangen.
L429.12, de ren-
dan het vorige
jaar. Het bedrag van de collecten was s
f 25.973,03. Aan groote toelagen werd
f 31.384,20 uitgekeerd; wanneer voor
uitkeringen wegens kleine toelagen aan
gemeenten en pensioenen f 9700 werd
gereserveerd, dan zal voor grooto toe
lagen f 33.000 beschikbaar blijven, te
vermeerderen met de in 1917 toegekende
subsidies, waarover niet binnen den sta-
tutionairen termijn is beschikt.
«eslaagd te 's-Gravenhage voor het
roorloopig machinisten-examen de heer
J. Fröberg te Vlissingen.
i, i ijl j. JU
Da Costa's jeugd.
Er zijn in haast ieder leven van die on
vergetelijke data's, waarop de weg van
onze ontwikkeling zich buigt. Veel later
pas ontdekken wij van hoe ingrijpenden
invloed een schijnbaar onbelangrijke ge
beurtenis ap ons leven Is geweest.
Ook Da Costa heeft zoo'n datum gekend,
ook in den weg van zijn leven kwam on
voorziens een wending.
Da Costa was 15 jaar. Men had eenige
gedichten van dezen Jongen, gcestvollen
Israëliet aan Bilderdijk, den grootmeester
der toenmalige Nederlandsche dichtkunst
laten zien. Het oordeel was hoogst wel
willend geweest, en 't gevolg hiervan was
dat Isaac met zijn leermeester een bezoek
ging brengen bij Bilderdijk. Schitterend
was de ontvangst nu niet direct. Bilder
dijk, toen reeds in armoedige omstandig
heden en met veel schulden, zag er nogal
haveloos uit. Met zijn pet op, zijn twee
jarig zoontje Lodewijk aan de hand, kwam
hij de kamer in, die ook niet getuigde
van veel weelde. Toch maakte Bilderdijk
reeds dadelijk een grooten indruk op Da
Costa. Want ook Bilderdijk was eenzaam,
verstooten, evenals de jonge Israëliet.
Een zonnige jeugd was n.l. voor Da
Costa ook al niet -weggelegd, evenmin als
Bilderdijk deze had gekend. Da Costa's
vader was somber, opvliegend van aard,
soms een groot enthousiast. De moeder
komt. ons voor als een ziekelijk vrouwtje,
die niets voor haar kinderen kon zijn,
£oordat zij steeds meer en meer versufte.
Dan speelt in Da Costa's jeugd ook nog
Dr lmmanuel Capadose, lijfarts van Lo
dewijk Napoleon, een rol. Dr Capadose
was een sjrever naar macht en invloed,
maar kende meer koele berekening dan
heilig idealisme.
Omtrent zijn eigen jeugd schrijft Da
Costa deze woorden, die hitter en pijn
lijk aandoen: „Het was mijn ondervin
ding reeds als kind, bij monschen uit
gesloten te zijn". Dit. is hard voor een
kind, de eenzaamheid te moeten kennen.
Da Costa leefde als jongen reeds in de
sfeer van 't verleden, toen de Da Costa's,
een adellijk Joodsch-Portugeesch geslacht,
zich met roem overdekten en verkeerden
aan de hoven der aardsclie grooten
de jonge Isaac kon zoo terugverlangen
•aar die verloren glorie. Ook later, in zijn
gedichten, spreekt hij vaak met eerbied pn
trots over zijn voorvaderen. En hebben we
ook hier weer niet een trek van verwant
schap met Bilderdijk, die zichzelf een wa
pen teekende naar motieven van de Heus-
densche en Teïsterbantsche blazoenen?
Ook in zijn houding had Da Costa iets
vorstelijks, iets aristocratisch. Maarde
glorie was vergaan en 't geslacht der Da
Costa's behoorde nu tot de Amsterdam-
sche kooplieden. De Joden waren de ge
smade en onderliggende sekte, want al
regeerden zij de wereld met hun geld, ze
waren en bleven toch maarJoden.
Nu komt plotseling in 't leven van de
zen jongen: Bilderdijk. Was de indruk
dien Bilderdijk op Da Costa maakte, groot,
niet minder was die, welke van Da Costa
op Bilderdijk uitging. Toen liet eerste be
zoek was aijgeloopen, zei Bilderdijk tot
zrjn vrouw, doelend op Da Costa: „Daar
zal iets zeer groots van groeien. Het
scheen, of het genie het genie had her
kend.
(C. Wilkesluis in „Bergopwaarts".)
Tollens als dichter en als koopman.
Prof. dr J. Valckenier Suringar "heeft in
het Rotterdamsche Jaarboekje 1923 Tol
lens uit zijn brieven geschetst, als dichter
en als koopman. Wat daarbij in de eerste
plaats uitkomt is wel, dat Tollens geen ge
makkelijke auteur was voor een uitgever.
Toen G. T. N. Suringar in 1824 op ziclï
•am de ^Gedenkzuil" uit te geven op den
dood van den dichter Feith, een bundel
waartoe met Tollens o.a. J. H. Nierstrasz
Jr., W. H. Warnsinck, M. C. van Hall, C.
Loots, de Klijn's, Jan Immerzeel, Bilder
dijk, Schenk, Spandaw en Staring zouden
samenwerken, had deze uitgever inteeken-
lïjsten willen rondsturen, maar Nierstrasz
ried het af: het zou Feith onwaardig zijn
en„Tollens zou zich dan zeker aan
stonds terugtrekken".
Tollens hield niet van reclame en de
dichter Jan Immerzeel, uitgever te Rotter
dam, bij wie verschillende bundels van
ïollens zijn verschenen, ondervond dat
deze ziedend werd toen hij bemerkte, dat
zijn uitgever zich aan reclame had schul
dig gemaakt.
Prof. Valckenier Suringar doet in zijn
geschrift opmerken:
„Tollens wilde geen broodschrijver zijn;
hij had zich rijk kunnen maken met zijn
dichtkunst, maar hij verkoos het niet en
lipt het zijn uitgevers worden, wat steeds
*dt zijn voorwaarden blijkt en uit de wijze
waarop hij het geld, voor zijn gedichten
ontvangen, besteedde. Iiij wilde niet pm
het geld zijn volle vrijheid tegenover uit
gevers verhezen, of, zooals hij het her
haaldelijk uitdrukt, "geen „werkman van
den uitgever" zijn; dat was „zijn fatsoen
te na". j
1 Uit een brief nu van 20 Maart 1822,
dien de Rotterdamsche verfhandelaar-
dichter schreef aan zijn vriend den verf
handelaar-fabrikant W. H. Suringar te
Leeuwarden, treden de beginselen en het
temperament van den door reclamezucht
beleedigden dichter duidelijk aan den dag:
„Gij zegt mij dat de uitgever van mijn
gedichten mij wel op de handen mogt
dragen; dat meende ik half en half ook.
Maar zoudt gij gelooven, dat die man
mij daarentegen zoo onbeschoft en on
bescheiden behandeld heeft dat ik alle be
trekking met hem heb afgebroken, en hij,
zelfs in zijn Muzenalmanak, geen titel
meer van mij uitgeven zal? Had ik het
niet tegengehouden, dan ware er reeds
weer een tweede aankondiging, nog win
deriger clan de eerste, verschenen, ten
einde het publiek te bedelen van nu ook
op een kleine uitgave van eenige mijner
andere werkjes, die hij tevoren uitgegeven
of aangekocht heeft, in te teekenen; werk
jes, waarvan ik mij sommigen schaam; en
ik zou andermaal het verdriet gehad heb
ben van door het geheele land en links
en rechts van mijn eigen huis met der
gelijke bedelbrieven op mijn naam te zien
rondloopen, alleen om een uitgever, die
slechts zijn belang en niet mijn burger
lijke betrekking in aanmerking neemt,
eenige duizenden guldens in den zak te
jagen. Toen ik zulks den intrigant op een
fatsoenlijke wijze en op billijke motieven
belette, wierp hij het masker van beschei
denheid af, en vermeette zich in een billet,
dat ik als een monument van onbeschoft
heid bewaar, de ergerlijkste uitdrukkingen,
als ware ik een hongerende broodschrij
ver, dien hij den mond openhield. Zelfs
ging* zijn onbescheidenheid daarin zoo ver,
dat hij mij verweet, hem nadeel door mijn
verzen te veroorzaken, omdat hij (N. B.l)
door het verkoopen van duizenden der mij
nen, zoo weinige van die van anderen
verkocht. En dit is een man, die zijn ge
heele rehabilitatie aan mij te danken heeft;
dien ik ten minste f30.000 heb doen win
nen, en van wien ik nooit gehad of be
geerd heb dan een huiselijk presentje, die
zeker gezamenlijk nauwelijks f 2000 bedra
gen en die ik minder heb aangenomen om
mij te verrijken dan om hem van de ver
plichting te ontslaan om mij te bedanken.
Wat is dat verdrietig, dat eindelijk onze
liefhebberijen en uitspanningen zelve ons
nog kwelling aandoen."
Ongelukken. Bij Heerenveen is
een fietser door een auto aangereden
en van de fiets geslingerd. Hij1 bloedde
hevig. Zijin toestand is ernstig. Die auto
werd zeer beschadigd, doch de inzitten
den kwamen er inet lichte verwondingen!
af. Te Rotterdam Is een 36-jarige
zeeman bij het aan boord gaan te water
geraakt en verdronken. Een 20-jarige
in Den Haag dienende veldartillerist is
Vrijdag van een paard gevallen dat op
hol sloeg. Bewusteloos opgenomen is hij
zonder weer tot bewustzijn gekomen te
zijn Zondag overleden. Zaterdagmor
gen trok een driejarig jongetje to Wor-
merveer een ketel kokend water van
de tafel. Hevig verbrand werd het in
het ziekenhuis opgenomen, doch het is
Maandag overleden. Te Roosendaal
heeft Zaterdagavond een 4-jarig kind in
een onbewaakt oogenblik uit een kan
heete koffie gedronken. Zondagmorgen
wérd de kleine opi medisch advies naar
Bergen op Zoom vervoerd oin aldaar
in het ziekenhuis een operatie te on
dergaan. D'e operatie slaagde, doch aan
de gevolgen van do inwendige brandwon
den is de arme kleine Maandagmorgen
toch overleden. Dirie chauffeurs te Arn
hem waren belast mtet de onderdeelen
te halen van een gedemonteerde auto,
die te Babberich stond. Op den terug
weg raakte de chauffeur V., doordat hij
over een steen reed, zijn stuur kwijt
en reed tegen een boom. Dé achter
in den wagen zittende S. werd zwaar ge
wond opgenomen. De chauffeur v. N.
die naast V. zat, liep eenige beenfcwet-
suren op, terwijl laatstgenoemde met den
schrik vrij kwam. Te Oudepekela is het
zoontje van den arbeider N. in een
wijk verdronken. Te Rotterdam is
een vijfjarig jongetje, toen het op een
schuit wilde springen, te water geraakt
en jammerlijk verdronken. In de mijn
Laura te Eygelshoven is een mijnwerker
door gasverstikking omgekomen. Zijn maat
geraakte bewusteloos, doch kon worden
bijgebracht. Aan boord van een stoom
schip te Rotterdam heeft een Wan een
stuk ijzer op "het lichaam gekregen. Hij
bekwam een schedelbreuk.
Een lijk opgegraven. Volgens
do Tel. is te Weesp het lijk van een man
opgegraven, op verzoek van de Rijksver
zekeringsbank; het onderzoek diende om
zekerheid te krijgen in hoeverre uitkee-
nng van een pensioentje aan de weduwe
al dan niet, volgens de letter der wet,
verdedigbaar zou zijn.
Eerst „spelen", daarna
„brood". Het gebeurde een dezer dagen
te Almelo, dat 's avonds tw'ee vrouwtjes
een slagerswinkel binnenkwamen.
„Do mi 'j ne murgpiepe", zegt 'teene
vrouwtje, „vleisch 'kan d'r nit meer of'
(blijkbaar vanwege de staking).
Als de slager de order uitvoert, vraagt
't vrouwtje„Kan dat hier ok blieven
liggen tot half-elven? wi'j woll 'n nog
nao de bioscoop hen!"
Het Romeinsche volk eischte in zijln
vervaltijd „brood en spelen". Tegenwoor
dig vragen velen allereerst „spelen". Het
„brood" is van later zorg.
In dit verband wijzen wij op het veel
zeggende feit, dat de S. D. A. P. te Rot
terdam voor haar gemeenteraadscandida-
ten propaganda maakt inde bios
copen. Ze weet wel, waar haar menschen
zitten!
Vergiftige vliegenplaag.
Naar uit Boekarest wordt gemeld, is een
vergiftige vlieg, de „colunxbatz", in grooto
zwermen in Roemenië langs den Donau
neergestreken. Vijftienduizend stuks veo
zouden reeds door beten van deze vlic-
gensoort gedood zijn.
Ook menschen zijin door de vliegen gebe
ten en aan bloedvergiftiging gestorven.
De heelo bevolking is ten zeerste gealar
meerd. Een pl.iag, zoo geweldig als deze,
is sinds 200 jaren niet voorgekomen.
De eolumbatz-vlieg vertoont veel overeen
komst met de buffalo-mug in Amerika.
Reeds bij vroegere gelegenheden heeft
ze de DonauvaJlei „bezocht" en daar
onheilen aangericht, maar, zooals gezegd,
van niet zoo ernstigen aard als thans.
Tegen hondengeblaf, ha
nengekraai en motorgeknal. In
Den Haag is opgericht een „Comité van
Actie voor Meer Stilte". Op hot .oogen
blik wil men zijn actie beperken tot die
tegen het lawaai des nachts, veroorzaakt
door onder do hoede van anderen zich
bevindende dieren en door signalen van
motorrijtuigen. Er werd ter vergadering
gewezen o.a. op1 schier ongelooflijke toe
standen, voorkomende in de van der
Heimstraat, alwaar in drie aan elkaar
grenzende tuintjes van zeer geringen om
vang ongeveer 50 a 60 'kippon en onge
veer 5 hanen rondloopen. Welk een on*
dragelijken last dit bezorgt aan de bewo
ners van de bovenhuizen (rumoer, stank,
muizen, vliegen, enz.) laat zich begrijpen.
Er ligt al een adres aan den Gemeente
raad klaar en daarop worden nu zooveel
mogelijk handteekeningen verzameld. La
ter wil men ook actie gaan voeren te
gen verschillend ander rumoer, waardoor
geheel onnoodig de rust van velen zootwel
overdag als des nachts wordt gestoord
(gramofoons, kloppen van klecden ap bal-
cons achter de huizen, uitlaten van blaf
fende honden op vroege morgen- af late
avonduren, gekrijsch van venters opi on
tijdige uren, gedreun van to hard rijdende
zware vrachtauto's enz.)
Dijk doorgestoken. De „Meier.
Crt." meldt, dat de dijken om de groote
ontginning der gemeente Eindhoven, ge
naamd het Gestels Broek, op vijf plaatsen
zijn doorgestoken, jn verband waarmede
twee personen zijn gearresteerd. Voordat
het Gestels Broek was ingedijkt, slorpte
dit gewoonlijk het overtollige water op. De
zuivering van de beneden-Dommel moet
niet te best zijn geschied, waardoor een
dam van ruim 2 Meter gevormd werd,
wat den waterafvoer buitengewoon be
lemmerde. Alle aan de Dommel grenzende
perceelen grasland onder Waalre en Veld
hoven stonden nu onder water, wat aan
de eigenaars honderden guldens schade
berokkende. Nu werd, zooals vroeger ook
al, de schuld geworpen op de Eindhoven-
sche ontginning en ipen liet kwajongens
de dijken doorsteken.
De 'kleine dijk langs de grenslijn "ïverd
op 3 plaatsen, de groote dijk, parallel
loopend met de Dommel opi 2 plaatsen
doorgestoken, /waardoor de prachtige
Eindhovensche ontginning geheel onder
water werd gezet. En wat constateerde
men nu Diat het onder water loopen
van het Gestels Broek geen invloed had
op den watertoevoer in de Veldhovensche
eigendom'men. Het 'doorsteken van dijken
is een ernstig feit, dat met 6 jaar kap
gestraft worden. De Kon. Marechaussee
heeft de zaak in handen. De gearresteer
den zijn beiden nit Meerveldhoven.
In den trein overleden. Een
55-jarige vrouw uit Rotterdam was m;et
haar echtgenoot een bezoek gaan brengen
aan hun dochter te Rijswijk, 's Avonds
ging ze over Den Haag naar Rotterdam
terug en klaagde toen over vermoeidheid
Tijdens de reis is ze overleden.
Groote regenval. Ei- is in den
laalsten tijd in Friesland zooveel regen
gevallen, dat Maandagmiddag alle zeeslui
zen voor afstrooming van het hooge wa
ter geopend waren.
Zware aardbeving. Een zware
aardbeving heeft Maos (Oost-Indië) geteis-
terd. Eenige bruggen werden vernield. De
brug over de Serajoe is gescheurd. Spoor-
en telefoonlijnen werden verwoest. Hel
station is aan de achterzijde gescheurd.
Alle dienstwoningen der Staatsspoorwe
gen werden onbewoonbaar; gedeeltelijk
zijn ze ingestort. Er zijln een drietal doo-
den te betreuren. Hulpbrigades zijd van
uit Batavia gezonden. Het spoorwegver
keer zal eenige dagen gestremd zijn.
Stad verw'oest. Het bekende
vacantie-oord Hotsprings in Arkansas
(Amerika) is door brand en overstroaming
verwoest. Een woeste stroom van vier
iot negen voet diep snelde door de hoofd
straat, vernielde winkels en voerde de
koopwaren mede. De eerste berichten
nopens het aantal slachtoffers loopen uit
een van 17 tot 50. Door het inslaan van
den bliksem ontstond brand in het
Grand Rapids-hotel. De vlammen ver
spreidden zich over de zakenwijk. Tal
van personen kwamen in de vlamlmen
om. Naar gemeld wordt, wordt de geheele
stad door den brand bedreigd.
Een t o ch t over d r ij f ij s. Na
'n ban gen tocht over drijvende ijsvelden
zijn zeven zeelieden en twaalf passagiers
van het stoomschip „Kyle", uit New
Foundland afkomstig, ten slotte in veilige
haven aangekomen, schrijft de „Daily
Chronicle". Den laatsten 'tijd wordt do
scheepvaart rondom de Golf van St. Lau
rens, zooals bekend, ernstig bedreigd door
fijs. Die „Kyle" trachtte zich door het
heen te werken, maar raakte be
kneld.
De voedselvoorraad was weldra uitge
put en de opvarenden hadden te kiezen
tusschen den hongerdood en den tocht
over het ijs naar de kust. Zij kozen het
laatste. De tocht ging met groote bezwa
ren gepaard, op sommige plekken vorm
de het ijs barrières van 5 meter hoogte.
Toen zij bijna North Sydney hadden be
reikt, dreef het ijsveld paar de zee af.
Het gezelschap, dat in geheel uitgeput-
ten toestand verkeerde, werd door vis-
schers gezien, die booten uitzonden om
de ongelukkigen te redden. Na groote
moeite gelukte het.
SHANGHAI. V.D. De priester Lemfers,
die Zondag met de bandieten, die den
treinoverval pleegden, confereerde, heeft
volgens mededeeling van den builenland-
schen, diplomatieken vertegenwoordiger,
den Amerikaanschen consul te Lincheng
bericht, dat alle door de roovers gevan
gen genomen personen, om het leven
zullen worden gebracht, indien de Chinee-
sche regeering de eischen der bandieten
niet onmiddellijk inwilligt.
COLORADO. (Texas.) Hot aantal doo-
den, slachtoffers van den cycloon, is tot
21 gestegen. Het aantal gewonden be
draagt 2O0. Het verlies aan eigendommen
wordt op een half miljoen geschat. Drie
honderd personen zijn dakloos.
Bijgeloof. 's Maandags onver
wacht bezoek, geeft de hecle week be
zoek.
Wordt het eerste sneed je van de
koek gepresenteerd, dan is dat een tee-
ken dat de candidaat niet wolkom is.
Het getal 13 wordt in bijna alle
landen als het ongelukscijfer beschouwd,
en Vrijdag als een ongeluksdag. Voor de
'Engelschen geldt dit wol in het bijzonder!
Mij is een Engelsche instelling in Neder
land hekend, waar op een Vrijdag pa
pieren van waarde ter verzending werden
ingepakt. Toen alles klaar was bleken
er te zarnen 13 pakken te zijn. Opi verzoek
van het hoofd der instelling werden er
veertien pakken van gemaakt en mocht
de verzending zekerheidshalve toch maar
niet op Vrijdag, doch eerst den volgenden
dag geschieden. En dat gebeurde ook.
Men kon nooit weten 1 (Kompas.)
'Hoe zegswijzen ontstaan.
Te Giessendam woonde meer dan een
halve eeuw geleden een man, die De Kei
zer heette. Zijn huis was van den weg.
door een sloot gescheiden. En over die
sloot lag een bruggetje.
Nu gebeurde het vaak, dat deze „De
Keizer des avonds laat dronken thuis
kwam. De vrienden van den man brachten
hem dan thuis en als zij voor het brug
getje stonden riepen zij: „Licht op de
brug, want De Keizer is dronken". Zijn
vrouw haastte zich dan met een lantaarn
te komen, wat echter niet belette dat de
dronken echtgenoot wel eens in de sloot
terechtkwam.
De Keizer is al jaren dood. Maar nog
thans hebben tal van bewoners van het
dorp de gewoonte des avonds, wanneer
het donker wordt en de tijd aanbreekt
dat de lamp moet worden ontstoken, te
zeggen „Licht op de brug, want De Kei
zer is dronken". (Kompas.)
Wisselkoersen.
Amsterdam, 16 Mei. 12 uur.
Berlijn 0.57V20.59.
Brussel 14.6514.75
Parijs 17—17.10
Londen 11.82% 11.83 J
Dollar 2.553/82.55y8
Weeneh 0.360.36Ja
N. V. Houthandel v.h. G. Alberts Lz. en Co.
te Middelburg.
Volgens het jaarverslag mocht het de
directie, ondanks do algemeen heerschen-
de ongunstige economische omstandig
heden, gelukken, een niet onbelangrijk deel
van het in het vorige boekjaar geleden
verlies terug te verdienen. De winst- en
verliesrekening sluit over 1922 met een
voordeelig saldo van f 112.037,85y2' Of
schoon volgens art. 14 der statuten bo
vengenoemd gunstig saldo eigenlijk in zijn
geheel op bet geleden verlies in mindering
zou komen, stelt de directie voor, hier
van eerst f 10.000 op vaste goederen af
te schrijven. Het restant ad f 102.037.851/2
komt dan in mindering van het verlies-
saldo over 1921 ad f 2l3.117.43i/2, zoo
dat het verlies blijft f 116.079.591/2.
Zooals reeds in het vorig jaarverslag
werd medegedeeld, kwam met de mede
werking der directie een reconstructie van
een bevriende onderneming in 1922 tot
stand. Het doet de directie genoegen te
kunnen melden, dat de resultaten van dit
bedrijf in 1922 gunstig zijn geweest.
Het aantal aandeelen in andere onder
nemingen is vermeerderd met een bedrag
van f 100.000 als gevolg van de deelname
in bovenbedoelde reconstructie. De post
diverse debiteuren op de balans telt 533
debiteuren, in 1922 aangegaan, waarvan
het belangrijkste deel reeds is vereffend.
Het saldo, voor 1922 aangegaan, staat nog
te boek met f li.766,02i/2, welke vorde
ringen tot dit bedrag goed zijn te achten.
De voorraden hout zijn voorzichtig ge
waardeerd. Tengevolge van een ketelonge
val moesten noodzakelijke verbouwingen
in het ketelhuis worden aangebracht, en
moest een nieuwe ketel worden aange
schaft, zoodat deze geheele installatie nu
vernieuwd is.
Do balans geeft do volgende passiva:
aandeelenkapitaal (geheel volgestort) een
bedrag van f 1.200.000; obligatieleening
f417.000; onopgevraagdo coupons f3645;
fondsen voor div. doeleinden f 34099,4H/2;
crediteuren 'f 23021.74i/2, crediteuren in
rekening-courant f 263.571.33i/2; voor
schotten door do bedrijfsrekeningen van
1923 f2858.58; winst- en verliesrekening
winstsaldo 1922 f 112.037,831/2-
De volgende activa komen op de balans
voor: aandeelen in andere ondernemingen
f160.000; effecten f30.725,50; kas en kas
siers f4881,99; debiteuren in rekening-
courant 'f 446.388,43; diverse debiteuren
[386.432,62; inventaris van hout op di
verse plaatsen f575.456,89; idem van
vaste goederen f 187.800; idem van ver-
bruiksgoederen f 9743,96voorschotten op
de bedrijfsrekeningen van 1923 f39.737,03;
winst per verliesrekening vcrliessaldo 1921
f218.117,43.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie1
OPEN BRIEF aan de Chr.-Historische
Kiesvereeniging te Westkapelle.
Mijne IJceren,
Gij hebt „aan alle kiezers en kiezeres-
sen" een vlugschrift gezonden, „als grond
slag eener gezonde gemeentepolitiek" en
daarop het merk gedrukt: „Christelijk
Historisch". Het is mijn recht en ik acht
het mijn plicht daarover een enkel woord
te zcggein.
Opmerkelijk is het, dat gij het ieder
naar den zin wilt maken: werkgevers en
werknemers, voor de laatsten een arbeids
beurs. De arbeiders worden verder nog
eens apart genoemd, waaruit blijkt, dat
vooral uit dien kring op stemmen wordt
gehoopt. Voorts wilt gij goed zijn voor de
middenstanders, de maatschappelijk' zwak
ken en de armen. Zelfs is de subsidie
voor het voreemgingsleyon niet vergeten.
Het zal wel aan mezelf liggen, als ik'
u verzeker, dat ilt in het bovenstaande
niets vinden kan wat nu speciaal Chris
telijk! Historisch is. Het kan alles even
goed gedaan worden door andere man
nen van Rechts en van Links, al belo
ven ze 'tmet van te voren, en voor-
zoover ze zien niet stellen op het stand
punt van den klassenstrijd. Bovendien:
hoeveel moet dat alles kosten? De be
lastingen en de schoolgelden, geregeld
naar hoogere inkomsten van voorheen,
zullen noodig omlaag moeten. En daar
naast is te verwachten, dat voor de land
bouwende bevolking nog moeilijke tijden
aanbreken, als de prijzen der producten
niet omhoog gaan. Hot zal dus noodig
Zijn, dat de nieuwe gemeenteraad uiterst
zuinig is en daarvan spreekt gijl met
geen enkel woord.
Wat ge oordeelt over de eerc van God6
Naam en de viering der Ohr. en Nat.
feestdagen, heeft natuurlijk mijn sympa
thie, doch gij hadt daaraan kunnen toe
voegen: afschaffen van de kermis. D»at
13 toch óók uw streven? Juist van uw
zijde is reeds 't vorige jaar in een per
soonlijk gesprek tusschen een uwer voor
mannen en mij, uitgesproken, dat de
Chr. Hist, de zaak wel eens zouden aan
pakken, nu door den Raad het voorstel
tot afschaffing van de keTmis niet was
aangenomen.
Vindt ge het soms niet veilig, dit vóór
de verkiezingen rondweg te zeggen?
Ditin het algemeen.
Op één punt neemt gij inderdaad een
bijzondere positie in, als ge zegt: „Zij
streeft, dat ook in de Openbar© lagere
School „Christelijk Onderwijs" zal wor
den gegeven". Mijne heeren! hier is
de Christelijk Historische lijn heele-
maal zoek. Dat is lijnrecht in strijd
met de beginselen der Unie, waarvan gij
een afdeeling zijt. De Unie voert den
strijd voor Christelijk Onderwijs, en gij
gaat het in Westkapelle zijdelings tegen
werkten. Ik wil gaarne aannemen, dat ve
len uwer volgelingen dit niet inzien. Er
niet eens aan denken, maar do geschie
denis van het Christelijk Onderwijs is daar
om het te bewijzen.
De Openbare School moet ook in den
volksmond „Christelijk" hecten en dan is
de bestaande Chr. school niet meer noo
dig. Tegen deze dingen hebben uw voor
mannen steeds gestreden'. En uw eigen
Chr. Hist. Minister Dr de Visser heeft
in 1920 een Wiet op het Lager "Onderwijs
gegeven, waarmee uw opzet gteheel m
strijd is. Kent ge met name de artt. 19,
26 en 42? Die artt. zeggen u o.a., dat
godsdienstonderwijs op de Openbare school
ontoelaatbaar is. Daarvoor wijst de Rogee-
ring uitdrukkelijk de Leeraars aan. Toen
indertijd in Zuid-Bedjerland op de Open
bare school, een dergelijke practijk werd
gevolgd, schreef het schoolbestuur daar
over aan den Minister. In de Tweede
Kamer sprak Z. Exc. later: „Die onge
paste en onwettige concurrentie is door
de bestuurders der Chr. Nat. school ge
gispt. Het komt mij vooT, dat zdaar
omtrent volkomen m hun recht waren".
„Als strijdig met de weit, heb ik terstond
last gegeven, daaraan een einde te ma
ken". Mijne heeren. Waar op dit punt do
wet nog dezelfde beteekenis heeft, zal
de weg naar de R,egeering, indien noo
dig, opnieuw worden gevonden. Ik heb
echter genoeg vertrouwen in de dame»
en heeren, die in de Openbare school
werkzaam zijn, dat zie zich tot zulke
praktijken met zullen leenen, ook als
strijdig met hun eigen opvattingen.
Er is echter meer. Een groot deel der
bevolking van ons dorp verlangt beslist
