BATO
%o 17»
Woensdag S5 April 1923
87e Jaargang
I0T DEM DOOD GETROUW.
Staten-Generaal.
Buitenland.
RIJWIELEN
Drukkers-Exploitanten
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no.58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.—
Losse nummers f 0.05
Prijs der Advertentie n:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 cL
Bij abonnement belangrijke korting.
jKfTjwMiaMMDsmuM
De oorzaken.
Wij hebben gisteren, enkele cijfers ge
geven omtrent den achteruitgang van de
vakbeweging, ook van de Christelijke vak
beweging. Over heel de linie viel achter
uitgang te constateeren. Hoe dit verschijn
sel, dat niet zonder meer aan ons mag
voorbijgaan, te verklaren?
In een van onze Christelijke vakbladen
vonden we daaromtrent het volgende op
gemerkt:
„Met tijdperk onmiddellijk voorafgaande
aan 1920, toen het hoogtepunt bereikt
werd, was er een geweest van ongeleenden
groei.
Allerlei oorzaken hebben daartoe mede
gewerkt. Er heerschte gisting en roering,
niet het minst onder de arbeidersbevol
king, zoowel buiten als binnen onze gren
zen. Deze beroeringen brachten er velen
toe (die zich tot dit oogenblik nog van
verre hadden gehouden) kleur te beken
nen in den strijd des geestes ook op dit ter
rein, en zich om principieele redenen te
organiseeren.
Maar greater w'as het aantal van hen,
dat in deze periode om zuiver miaterieele
redenen de vakbeweging zochten. En die
roaterieele reden wtis de werklooizenverze
kering.
Bekend is, dat juist in die periode
de overheid zeer milde bepalingen
maakte, die de betrokkenen het toetreden
tot de kassen aantrekkelijk maakte, en ve
len. verlokt door die milde bepalingen, het
besluit deed nemen hierom tolt de vakbe
weging toe te treden.
Daarnaast w'as deze periode er een van
hoog-conjunctuur voor tal van bedrijven,
wat een succesvol optreden van de vak
beweging, in dien zin, dat belangrijke
voordeelen voor de arbeiders konden wor
den bereikt, mogelijk maakte. De directe
materieele voordeelen toen bereikt, heb
ben ook tal van arbeiders tot de organi
satie gebracht.
Eveneens het feit dat in dezen tijd de
landelijke collectieve arbeidsovereenkomst
in de bedrijven haar intrede deed, al of
niet met verplichtende bepalingen inzake
hel lidmaatschap der bedrijifsgenooton.
Echter sinds 1920 is dit alles veran
derd.
Wat al misère bracht de wei'kloozen-
verzekering in de laatste jaren niet. .D'e
vrij gunstige bepalingen werden steeds
meer beperkt, terwijl de Steeds toenemen
de slapte in de bedrijven anderzijds het
functioneeren van tal van kassen schier
onmogelijk maakte.
De factoren hier bovengenoemd Werden
allen opgeheven, ja in hun tegenbeeld
omgezet.
In plaats van uitbouw der collectieve
contracten, teruggang en afbraak in me
nig geval.
In plaats van hoog-conjuncluur, malaise
in de bedrijven. In plaats van steeds
gunstiger arbeidsvoorwaarden, teruggang
en afbrokkeling, soms in zeer sterke
mate.
Dat alles bleef niet zonder invloed ook
op de ledentallen der Vakcentralen. In
tegendeel, allen ondervonden daar in ster
ke mate den weerslag van."
Uit deze beschouwing blijkt, dat de
achteruitgang voor onze Christelijke
ken| We°ln° £een ramp' betee-
Als menschen die zich om zuiver mate
rieele redenen biji een Christelijke vakor
ganisatie aansluiten zich weer onttrek-
ken, dan beteekent dat geen innerliike
verzwakking.
Eer het tegendeel.
30.)
Eenigen tijd daarna trad de hofmees
teres. die van hun aankomst verwittigd
was, de voorzaal binnen. Zij betuigde,
dat het haar een genoegen was den ouden
Marco te zien, die een gunsteling van het
geheele huisgezin was, en gedroeg zich
zeer vriendelijk jegens de kinderen. Daar
zij het niet geraden vond, hun in tegen
woordigheid van de dienstboden vele vra
gen te doen en wel begreep, dat het nu
te laat was om hen nog dezen avond aan
e Slavin voor te stellen, raadde aö hun
aan, zich ter ruste te begeven, hun be
lovende, om den volgenden morgen, na-
üat zij haar meesteres zouden gezien heb
ben, er zorg voor te zullen dragen, dat
zaj veilig naar Modena gebracht werden.
Daar de oude boer vroeg in den morgen
huiswaarts moest keeren, wilde .hij nog
voor den nacht afecheid van Huibert en
Louise nemen. Dit was hoogst aandoenlijk,
want Marco was hun sedert den dag,
waarop zij1 hun moeder verloren hadden,
tot een vader ;gfcweest. De tranen big
gelden hem langs de gebruinde wangen,
toen de kinderen, onder hartelijke lief-
Toch heofl. dit verschijnsel ais Wat te
zeggen en 'mogen wij het niet zander m'eer
laten passeeren.
Op do gevolgen van dezen grooten
uittocht wijken we daarom in een vol
gend artikeltje. (Nieuwe Leidsche Crt.)
Onder wereldhervormersof: de
„dictatuur" in practijk!
De „Residentiebode" schrijft:
De „Sociaal Anarchistische Aktie" had
j.l. Woensdagavond een debatvergadering
uitgeschreven, waarin, naar aanleiding
van het N.A.S.-congres, door Lansink Jr.
en Rijnders het woord is gevoerd over het
onderwerp: „Moskou of Berlijn?"
Wij lezen nu in „De Vrije Socialist"
dat is het beruchte blad van Rijnders
dat deze vergadering door de houding der
„would-be-bolsjewisten" verliep „in een
ontzettende en betreurenswaardige herrie".
Een kleine proeve ontleenen we aan
het verslag, maar de ergste uitvallen spa
ren we onzen lezers:
„Wat ging Kitsz nu doen? Hij begon
met te zeggen dat Lansink zich gebla
meerd had door op een vergadering van
de S. A. A. te spreken.
Deze lompe, ongemotiveerde en dwaze
hatelijkheid bracht de vergadering in
formeelen opstand. Er ontstonden kleine
knokpartijtjes door de heele zaal
Kitsz had zichzelf het verder spreken
onmogelijk gemaakt. Zijn eigen aanhan
gers kent hij toch wel? Hij wist toch
vooruit, dat die het gerste hun vuisten
zouden gebruiken en bij wist toch ook
wel, dat onze menschen zich daardoor
niet laten intimideerenTot overmaat van
domheid riep K. ook nog:
„We zullen jullie 's kennis laten ma
ken met de dictatuur van liet proleta
riaat I"
Het scheelde niet veel of Kitsz had
zelf. eens kennis gemaakt met de onrede
lijke vuist-argumentatie.
Zoo verliep dus de vergadering aller
ellendigst iri. de grootste herrie: Wat
een schande! Wat een peil van verstand
en beschaving. Bah! Schelden! Vreeselijk.
Lansink hoorden wij toeroepen: „Jij
krijgt toch vandaag of morgen een pak
op je....!"
Tegen Rijnders: „Vrouwendief
Een juffrouw plaatste de opmerking:
„Wij zijn wel eens graag gestolen!" En
als (jan de enorme hilariteit bedaard was,
spogen de bolsjewieken hun uit de „Tri
bune" gezogen gif verder uit; te dierlijk
om te releveeren.
Als Kitsz op 't podium verscheen, hoor
den wij iemand zeggen„Dat is nou de
grootste patser die in de arbeidersbewe
ging rondloopt".
Gelukkig bleef do politie buiten de zaal.
Anders was 't nog tot zeer ernstige din
gen gekomen."
Diep onder den indruk ging Rijnders
van zoo'n vergadering huiswaarts „Die
menschen zullen de leelijke wereld ver
beteren I", zoo mediteerde hij zelf. „Die
zullen de schoonheid en de harmonie, de
redelijkheid en de oprechtheid brengen
waar de menschheid naar snakt! De lei
ders, die niets doen om die geestesgesteld
heid op hooger niveau te brengen, laden
wel een zware schuld op zich".
Goed gezegd, maar Rijnders, die week
aan week zelf zijn volkje zit „op te voe
den" met allerlei vuns gescheld, maakt er
zich wel wat vlug van af, door de schuld!
aan „die menschen" te geven. 01' ze Com
munist van de „Tribune", of Anarchist
koozingen, tevergeefs poogden, hem het
„vaarwel" toe te snikken. Louise verborg
haar gelaat in zijn ruige pij, terwijl de
oude man hen aan de zorg van Hem
"ïoebetrouwde ,die de God der hulpeloozen
en de Vader der weezen is. D'aarna ver
liet hij de zaal, maar voor hij aan de
deur was, had hij 'zich nog een paar maal
omgewend, ten einde de kinderen nog
maals een hartelijk vaarwel toe te roepen.
HOOFDSTUK XII.
Op het kasteel.
De vertrekken, waarin de goede hof
meesteres de kinderen leidde, waren op een
grooten afstand van dat gedeelte des
gebouws, waar zij waren ingekomen. Zij1
volgden haar langs een menigte trappen,
door galerijen, die zoo fraai verlicht wa
ren, dat' men alle voiorwerpen duidelijk
kon onderscheiden. Vervolgens wees zij
hun slaapplaatsen aan.
Zoodra ieder zich op de aangewezen
plaats bevond, begon elk hunner, na ne
vens het bed te zijn neergeknield, vurig
te bidden, bitterlijk .te weenen, en hun
beklagenswaardigen toestand te betreuren.
Beiden gaven hun overtoropte kar ten lucht
in het storten van die tranen, welke zij,
behalve bij1 het afecheid nemen van MaTco,
den geheelen da^g met groote aelfbeheer-
sching Jiadden teruggehouden, om elkan
ders teeder gevoel te sparen. Geen won-
van de „Vrije Socialist" zijn, is oud lood
om oud -ijzer.
't Zijn me de hervormers wel. We zul
len eerst die kwalen moeten doorzieken
vóór de menschheid leert.
„De weg voor afspraken".
In ons bericht Statenlid en Eerste
Kamerlid in ons no. van Maandag komt
een conclusie voor: „Hier ligt allicht de
aangewezen weg voor 't maken van af
spraken", waartegen van geachte zijde
bezwaar wordt gemaakt, als zijnde een
aansporing tot 't doen van datgene wat
de wetgever wilde voorkomen: persoon
lijk belang aan landsbelang te doen voor
afgaan.
Aangezien dit niet in onze bedoeling
heeft gelegen (wij dachten alleen aan een
te bieden kans om een gewaardeerd ver
tegenwoordiger ter wille van een pro
vinciaal belang in de Eerste Kamer te
kiezen of te behouden) trekt de schrijver
deze conclusie in; hier mag geen mis
verstand bestaan.
Nog eens de stemplicht.
In ons hoofdorgaan „de Standaard"
hebben wij duidelijk kunnen lezen, dat
dr Beumer's voorstel tot afschaffing van
den stemplicht o. a. ook te wijten is aan
slechte opkomst onzer Kamerfractie. Al
thans van de onzen waren er in verzuim.
Geldige redenen hadden de beide broeders
die zoo zware verliezen leden in een
week tijcis. Dr Scheurer wordt nog ver
pleegd in de ter Haarstraat. Maar de an
dere heeren. Zijn er zooveel betrekkingen
gecombineerd, dat de eene halve waar
neming de andere halve dito in de we
reld brengt? Zijn die heeren mee overal,
behalve in beslissende oogenblikken, o.p
hun post in de Kamer, waar de kiezers
hen brachten in het vertrouwen, 'dat zij
met grooten ernst hun taak vervullen
zouden? Wij willen niet noodeloos hard
zijn, maar vragenwas er eenige ver
schoonbare reden aan te voeren voor die
afwezigheid, die ons achteraf gezien kwam
te staan op de voorloopige bestendiging
van het zoo gehate en onmogelijke in
stituut?
Niemand heeft te meenen onmisbaar te
zijn. En wanneer men is gekozen als anti
revolutionair Kamerlid, heeft men met
ernst te beantwoorden aan billijke ver
wachtingen van het kiezersvolk.
Er dient niet te worden vergeten, dat
in onze provincie niet alleen de practi-
sche uitvoerbaarheid van de veelszins
misprezen wet niet wordt ingezien, maar
ook, dat. honderden op grond van niet
aanstonds te verwerpen bezwaren zich
openlijk als 'besliste tegenstanders daar
van zullen doen blijven konnen.
Te meer is te betreuren, dat nalatig
heid de oorzaak is van de nederlaag,
dr Beumer berokkend.
Tweede Kamer.
Nadat de wijziging1 der Kieswet, etc.,
bevattende o.m. de evenredige vertegen
woordiging der Eerste Kamer, Met 67
der, dat deze weezen, onder niet gewone
beproevingen lijdende, behoefte gevoelden
■om in de eenzaamheid hun hart te ont
lasten! Zij hadden toch bij! al hun ove
rige wederwaardigheden zich het ver
breken van dien band te herinneren, die
de teederste op aardo is. Niemand beseft
misscinen de volle waarde der moeder
lijke liefde, voordat hem zijn moeder ont
vallen is. Wie toch zal recht de inner
lijke ontferming eener moeder vodr haar
lievelingen beschrijven? Bij wie zullen wij
immer een zoodanig verloochenende, al
les opofferende verkleefdheid wedervin-
den, als die, welke ons eenmaal van onzie
moeder ten deel viel? Wie zalizich immer
Zóó met het dog van de onbaatzuchtigste
liefde in onze beschouwing verlustigen,
zoo met ons juichen, als wij juichen, en
weenen als wij weenen? O, móchten alle
Kinderen het recht beseffen, wat hun moe
ders voor hen zijn, dan .zou menig moeder
oog geen bittere tranen over Tiet afdwa
len van geliefde zonen en dochters be
hoeven te storten!
Ook bij Huibert en Louise was de
gedachte aan hun moeder in deze oogen
blikken bijzonder levendig, nadat zij de
plaats, waar haar stof rustte, verlaten
hadden, om oak van hun vaderlijken
vriend en verzorger te scheiden, en zich
te begeven onder het dak van lieden, wier
priesters en monniken de O;0|rzaken wa
tegen. 4 :st. (tegen: mej. v. Dorp en do
heeren v. Ravesteijn, de Monté Verloren
en Kersten) Was aangenomen en Stad-
met Ambt-Ommen cjn Locsduinen met Den
Haag w'as vereenigd, vroeg dhr. Marchant
toestemming om eens te mogen interpel-
leeren over de verhouding tusschen den
gouverneur van Suriname eu de regee
ring, welke niet zeer innig1 schijnt te
zijn.
Aan de orde was daarna het Wetsont
werp tot opheffing der recht
banken te Zi e r i k z e e en II e e -
re nvecn.
Vele sprekers voorden hierover het
woord. Wij zullen alleen maar iets mel
den van hen, die de Zicrikzeesche be
langen bepleitten.
Dhr. Krijger (Chr.-Hist.) (daarmede
vervullend zijp belofte afgelegd in een
verkiezingsvergadering te Zierikzee) z'ei,
aan dit wetsontwerp zijn slem niet to
kunnen geven, omdat de financieele voor
deelen daarvan niet opwegen teg'en de
lasten, waarmede de bewoners van do
betrokken streek zullen worden bezwaard.
Die bewoners van Schoiuwen-IDuiveland,
St. Philipsland en Tholen warden door
de opheffing van de rechtbank in een
positie gebracht, die zoo ongunstig is, dat
deze in ons land zijn wedergade niet
vindt. Wel gaf spr. toe, dat vanuit Tho
len de reis naar Breda korter is dan
naai1 Zierikzee en dat men vanuit St. Fi-
lipsland in een dag de reis heen en
terug kan maken. Maar het is de vraag, of
de rechtbank in den tusschentijd, dien
men te Breda kan vertoeven (ca. 2 a 3
uur) de zaak zal kunnen behandelen en
afdoen. Do reisgelegenheid van Schou
wen en Duiveland naar Middelburg stuit
op onoverkomelijke bezwaren. In den win
ter en voorjaarstijd is de bootreis door
ijsgang of .jaag Water zelfs onmogelijk.
(Wat voor ZeeuWsch-Vlaanderen ook
geldt. Red. Z.)
Dhr. Boon (V.B.) wees er op, dat men,
om tijdig te Middelburg te zijn, den vo-
rigen avond uit Zierikzee moet vertrek
ken. En als de menschen uit Tholen om
half één te Breda komen, dan is do
rechtbank aan het koffiedrinken en zul
len de menschen dienzelfden dag niet te
rug kunnen komen. Laat men liever op
liet personeel in het algemeen bezuinigen.
Waarom moet bij elke rechtbank een grif-
lier en een Substituut-griffier, oen officier
en een substituut-officier zijn?
De heer De Wilde (A.-R.) meende, dat
dit ontwerp aan de belangen van de
rechtsbedoeling heel weinig schade zal
toebrengen. liet aantal zaken bij de recht
bank te Zierikzee behandeld, is zeer ge
ring. Intusschen erkent spreker, dat er
voor de inwoners groote bezwaren ver
bonden zijn aan de opheffing van de
rechtbank te Zierikzee, zulks in verband
met de moeilijke reis van Zierikzee naar
Middelburg. Spueker vroeg een toezegging
vam den Minister, dat hij ernstig zal
overwegen, een reizende rechtbank in te
stellen, waardoor drie rechters uit Mid
delburg eenige malen per maand zitting
zullen houden te Zierikzee.
De minister verdedigde later het ont
werp. Hij stond natuurlijk sterk in zijn
verweerDe Regeering wil op alles be
zuinigen, óók op de Justitie en dan
moeten natuurlijk die colleges worden op
geheven die weinig te doen hebben. Van
reizende rechtbanken kan niets komen,
't Zou te moeilijk wezen, om geschikte
zittingslokalen te vinden. De bezuiniging
,zal nog verder gaan, zoo zei de minister.
Er komt nog een voorstel tot opheffing
ren van al hnu droefenissen. Schreiende
legden zij zich ter ruste, en de arme
Huibert, die anders zijn aandoeningen
beter dan zijn zuster wist te bedwingen,
was dezen nacht niet minder bedroefd
dan zij. Vruchteloos wentelde hij zich op
het zachte bed heen en weer, om in een
gerusten slaap te komen, doch zijn slaap
was onrustig en afgebroken en schonk
hem geen verkwikking. Telkens tooverde
zijn opgewonden verbeelding hem den
ontbladerden eik in het bosch voor, die
zijn kale armen over het lage aardheu-
veltje uitspreidde, waaronder de kille over
blijfsels zijner lieve moeder en van den
teederen zuigeling rustten, en het was
hem, alsof hij door ruwe stormvlagen
den statigen boom heen en weder zag
ischudden. Tegen den morgenstond gelukte
het 'hem echter al snikkende in te sluime
ren. Toen zag'hij in den droom opnieuw:
den eik, maar met frissche bladeren ge
tooid. Een tortelduif had haar nest te
midden van het loof gebouwd en voedde
daar haar jongen. Maar nadat zij uitge
vlogen was om voedsel te zoeken, kwami
zij met geknotten vleugel en bebloede
borst terug, die aanduidden, dat zij ge
wond was. Haar klagende tonen schenen
de jongen, die naar spijs hunkerden, te
beangstigen. „Arme vogeltjes," dacht Hui
bert, „wat zult gij zonder moeder aan
vangen? Haar vleugeltjes zijn verlamd,
van een groot aantal kantongerechten,
misschien wel een vijftigtal. Dan zal uit
komen, of de Kamer werkelijk w i 1 bezui
nigen.
Tenslotte is het 'ontwerp met 47 tegen
36 stemmen aangenomen. Van
rechts stemden tegen een 4-tal christelijk-
historischen en de katholieke voorzitter.
Van links waren Mej. Van Dorp en de
heer Van Gijn vóór, alsookdo heer
Van Ravesteijn.
Aan "het slot van den middag werd
nog wat gepraat over de werkloozenzorg.
Morgen meer.
Uit het bezette gebied.
Gisternacht zijn te Katernberg werk-
loozen-opstootjes voorgekomen, waarbij
een koopman gedood en een ander zwaar
gewond is. Naar uit Mühlheim wordt ge
meld dreigen daar nieuwe onlusten, waar
tegen het gemeentebestuur maatregelen,
van verdediging neemt.
Vrijdagochtend is te Kali, in de Belgi
sche zone, een Marokkaansche soldaat
door een messteek in de borst vermoord.
Er zijn drie Duitschers vermoord.
Ook wordt gemeld, dat de gendarmen
Vrijdagavond te Aken in veertien koffie
huizen huiszoeking gedaan hebben. Er is
een communistische organisatie aange
troffen en er zijn belangwekkende docu
menten in beslag genomen. Zeven men
schen zijn in .hechtenis genomen.
Door de nieu:We uitbreiding der bezet
ting bij Mühlheim en Ruhrort is de ver
binding tusschen Ruhrort en Wesel ver
broken. Of bet hier een duurzame be
zetting betreft, dan w'el alleen tijdelijke
inbeslagneming voor het vervoer van ko
len, is op het [Oiogenblik nog niet te
beoordeelen.
Een medisch schandaal.
Meer en meer blijkt, dat de fraude
op groiote schaal met de bonboekjes,
waarop de oorlogsslachtoffers kosteloos
medische hulp 'kunnen krijgen en welke
door verscheidene doktoren en apothe
kers te eigen bate zijn benut, zich niet
alleen tot Marseille beperkt. 'Naar men
weet is er ook te Versailles een dokter
gearresteerd, terwijl thans in het departe
ment van Ciorrèze ook ernstige verduiste
ringen aan het licht zijn. gekomen. In
Beaulieu is een aanklacht ingediend tegen
een geneesheer en een apotheker, "die
door hun frauduleuze praktijken een be
drag van 30.000 francs aan den staat
hebben onttrokken. In Bugeat is voorts
nog een medicus en in Peyrelevade een
apotheker in staat van beschuldiging ge
steld. Deze laatste schreef parfums, choco
lade en verschillende andere artikelen
als geneesmiddelen in 'de bonboekjes op.
In Marseille is intusschen een ambtenaar
van het stadhuis, die speciaal belast Was
met de distributie der bonboekjes, gear
resteerd. Men vermoedt, dat hij hij! de op
lichting is betrokken.
Korte berichten.
In Antwoord op een vraag in het
Engelsche Lagerhuis werd medegedeeld
dat, terwijl er onder de Russische bevol
king in Zuid-Oekraine, Ferghana, Astra
kan en de Oeral-districten gebrek aan
graan voor de voeding bestaat, Rusland
in den loop van een jaar 300.000 ton
graan had uitgevoerd.
Te Oberhausen heeft de politie een
ontrouw postbeambte met 34
zij kan niet meer uitvliegen om' spijze
voor u te zoeken." Terwijl het hem toe
scheen, dat hij dit bij zichzelven sprak,
streek een andere vogel, maar veel prach
tiger van vederen dan de duif, op dei
takken neder, een tros beziën irit den (hek
houdende, die hij in het nest liet vallen,
waarop de jonge vogeltjes begonnen te
eten. Toen sprak Huibert de moeder aldus
vriendelijk aan„Ziet gij wel, dat de klei
nen altijd iemand hebben, die zorg voor
hen draagt, al kunt giji zelve het niet
doen?" en zijn hand omhoog strekkend^
wilde hij haar glinsterende vederen streé-
len, maar zij, beangstigd en schuw, liet
andermaal een pijnlijken kreet hooren,
en de droomende knaap ontwaakte.
Toen 'hij zijn oogen opende, de zon
liefelijk in zijn kamer zag schijnen en de
zwaluw in de spleten van den toren
hoorde tjilpen, gevoelde hij zich opgeruim
der dan in den voornacht, en kan niet
nalaten te hopen, dat, hoewel hij do
bescherming en teedere verkleefdheid van
één zijner ouders voor altijd verloren had,
hij zich eerlang evenals de jonge vogelen
in zijn droom, in de liefde en zorg van
zijn vader verblijden zou, en hij dankte
den Heere voor een zoodanige jioop.
(Woirdt vervolgd.)
