Vrijdag IS April 1ÜI3
37e Jaargang
So 16»
EERSTE BLAD.
Buitenland
Staten-Generaal.
Oit nummer bestaat uit twee bladen
Drukkers-Exploitanten
OOSTÜFWAAN LE COINTRE GOES
Bureau*: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no.58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.
Losse nummers f 0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
De uitslag.
De uilslag der Statenverkiezingen in
onze provincie wordt'elders in ons blad
meegedeeld.
Hij is ons niet tegengevallen. Rechts
heeft, indien wij de Staatkundig Gerefor
meerden daarbij rekenen, het van 24 op
27 gebracht. Links, en wel 't minst roode
deel, verspeelt 3 zetels, welke te beurt
vielen aan de Chr.-Historische Unie, die
een stap deed van vier op' zoven.
De Anti-Revolutionaire partij' verliest
een zetel aan de Staatkundig Gereformeer
den; wij hadden daarop gerekend.
Over 't algemeen is er slecht gestemd,
al mogen wij meer dan één gemeente uit
zonderen.
In den kieskring Goes behaalde de Anti-
Revolutionaire lijst nog in meer dan één
gemeente evenveel, of zelfs meer stemmen
dan bij do Kamerverkiezing, of bleef
slechts enkele stemmen daar beneden.
De stemmencijfers, gisteren en heden
gepubliceerd, kunnen dit uitwijzen.
Zoo behaalde onder anderen burge
meester Mulder ruim) tweehónderd voor
keurstemmen in die gemeenten, waar hij
inzonderheid populair is, tengevolge waar
van onze partij te Baarland, Driewegen,
Ellewoutsdrjk, "sHecr Abtskerke, Nisse,
Oudelande en Ovezande een belangrijk
surplus had te boeken. Te Ovezande klom
daardoor ons stemmen cijfer van 10 op
32, te Driewegen van 74 opi 97, te 'sH.
Abtskerke van 40 op 48; te Nisse van
49 op 60; te Oudelande van 86 op
97; te Ellewoutsdijk van 32 op 45.
Dat Wemeldinge, niettegenstaande de
krachtige actie der Christelijk Historischen,
het stemmencijfer van 1922 nog ongeveer
wist te handhaven, Was natuurlijk mede
een gevolg vgn de populariteit der beide
■Wemeldingsche Anti-Revolutionairen: bur
gemeester Wabeke en Jan Dominicus,
die aan onze lijst een voorsprong bezorg
den van 51 plus 98, of nagenoeg 200
stemmen. De a.-r, lijst bekwam daar 358,
dat is slechts elf stemmen min
der dan vorig jaar, wat bij' de thans
nog geldende kiezerslij'st van 't vorige jaar
geen wonder is.
De Chr. Ilist. Unie ging van 183 stem
men op 161 terug, gevolg van beide
ever.genoemde omstandigheden.
Wij mogen een woord van lof niet
onthouden aan allen, ook in meerdere
gemeenten, doch inzonderheid te Wemel
dinge, die zoo krachtig' geholpen hebben
om 't stemmencijfer voor de A.-R. lijst zóó
oj> peil te houden., gelijk thans geschied is,
•Dat in Zeelands Staten thans ook Zuid-
Bevelands Tuinbouw zal vertegenwoordigd
zijn in den persoon van J. A. Dominicus
zal velen Zuid-Bevelanders genoegen doen.
Wij begroeten met dank en ingenomen
heid al onze herkozen of nieuwgekoz'en
A.-R. Statenleden.
Dat Brants, de onderwijs-specialiteit,
die in 1919 heenging, door zijn collega
Brantsma vervangen wordt, de Veer
en Dieleman, twee hoogst bekwame krach
ten, weer afgevaardigd zijn, en Merckens,
de man van de hygiene, na een rustpoos
m de Staten terugkeert, is ons een oor
zaak van vergenoeging.
Wij willen echter hierbij niet verzwijgen,
dat ons ook de verkiezing van enkele
mannen mt andere partijen genoegen doet.
o herkiezing van den vrijheidsbonder Ka-
ebeeke, en do verkiezing van den ve
teraan ran het middelbaar-, ambachts-
en nijverheidsonderwijs Van der Wart,
nag evenzeer met een gelukwensch voor
Zeelands Statencollege worden beant
woord.
umrken dit op, zonder echter iets.
'iiirifi. ile ,''oen aan c'c qualiteiten van
r<" ^benoemden of nieuw benoem
den, Toozoover wij hen kennen.
derlaag ihad geleclen,
geweest; de regeering was verslaSi
omdat een aantal regeenngsSK
haar met wilden steunen, iflj er
bij de regeering op aan, dat zij laar
nederlaag zou erkennen. Maar de im
geering legde geen nadere verklaringen
af en de discussie werd hoe lanuer
hoe vinniger. Er hadden voortdurend
schermutselingen lusschen kbourleden
en regeerineseezinden plaats, en er
werd herhaaldelijk geïnterrumpeerd.
Daidwin stelde toen het sluiten der zit-
8 foor, jhetgieen een helsch lawaai
en een storm v,an protesten van de
zijde der laboor-afgevaardigden tenge
volge had; zelfs wierd de ltoode Vlag,"
gezongen. De wanorde hield aan en
de spreker sdhiorste de zitting.
Na, de schorsing, toen de leden het
Huis verlieten, trad een labour o-p
Ormsby Gore, onder-staatssecretaris
van koloniën .toe, ging heftig tegen
hem te keer ent poogde hem met een
pak agenda-papieren te slaan. Die ziclhl
in de nabijheid bevindende regeeringjs-
gezinden en labou r-af ge vaardigden
kwamen aanstonds tusschenbeiden en
verhinderden, dat het incident Verderen
voortgang had.
Intusschen poogden Verscheiden an
dere labours zich een weg te banen
door het lagerhuis naar een ander
persoon van het 'ministerie. 'Zij "wer
den echter door hun eigen 'Collega's
met geweld tegengehouden. Een an
dere labour-afgevaardigde riep den ,re-
geeringsgezinden toe: „Komt naar bui
ten, lafaards!" Daarna, verlieten de
leden het liuis zonder verdere inciden
ten.
i Uit het bezette gebied.
De Franschen hebben te Essen alle
gemeentegebouwen bezet omdat het
gemeentebestuur had geweigerd Fran-
sche opvorderingen uit te voeren. De
bevelvoerende generaal heeft Inreege-
,deeld, dat de bezetting zal voortdu
ren, totdat de gerequireerde goederen,
zijn geleverd.
Tijdelijk' is ook de gevangenis bezet.
De 'Franschen hebben er tien Roe-
meensche mlscihe im'unters uit bevrijd.
De gemeente Buer is wegens den
aanslag op een spoorbrug tot 15 tnil-
lioen mark boete veroordeeld. Het ver
keer op straat is er tevens verboden
v1a,n 8 ;u'ur 's lavonds tot 7 u,nr 's och
tends.
Korte berichten.
In de Engelsche bouwbedrijven
dreigt een uitsluiting. Na ver
scheidene uren van onderhandeling
zijn de besprekingen afgebroken. Za
terdag zal de uitsluiting worden 'ge-
ilroclameerd, (wiaarbij 500.000 &rbei-
ers betrokken zijn.
d'
De Statenverkiezing in Drente
De uitslag der Woensdag gehouden
Statenverkiezingen in Drente is, dat ge
kozen zijn
R.-K. Staatspartij 2
Anti-Revolutionairen 6
Christelijk-Ilistorischen 5
S. D. A. P. t7,
Vrijheidsbond 8
Vrijzinnig-Democraten 5
Plattelanders 4
35
De samenstelling der Staten Vaft Drente
was tot nu toe:
R.-K. Staatspartij 2
Anti-Revolutionairen 7
Christelijk-Historischen 3
S. D. A. P. 8
Vrijheidsbond 9'
Vrijzinnig-Democraten 8
Plattelanders 0
35
Rechts wint dus een zetel als we de
vier plattelanders allen nog als links be
schouwen.
Uitslag Friesland.
Oude Staten Nieuwe Staten
S. D. A. p.
14
12
Vrijh. Bond
.8
6
Vrijz.-Dem.
3
3
A.-R.
12
12
C.-H.
8
9
R.-K.
3
'4
Chr.-Soc.
1
1
v. d. Zwaag
1
Plattel.
3
50
50
De drie coalitie-partijen brachten het
van 23 op 25 zetels. Ook hier winst voor
rechts!
Uitslag Staten-verkiezing van
Noor d-H o 11 a n d.
Oude Staten Nieuwe Staten
S. D. A. P. 21 19
Vrijh. Bond 11 8
Vrijz.-Dem. 8 9
Comm. 3 3
Soc. 1
R.-K. 18 19
C.-H. 7 ,10
A.-R. 6 7
Chr.-Dem. 2 1
Plattel. lr
77 77
Ook hier is dus de winst voor rechts
aanzienlijk. De drie coalitie-partijen brach
ten bet van 31 op 36 zetels, wat in liet
vroegere puur-linksclie Noord-Holland heel
wat zeggen wil. Daar nu ook voor de
Eerste Kamer-verkiezingen evenredige ver
tegenwoordiging is ingevoerd, kan deze
zetelwinst lieel wat beteekenen.
Prov. Staten van Zuid-Holland.
Ook in Zuid-Holland, de provincie, waar
het wel voor de Eerste Kamer het meest
op aan komt, is Woensdag voor de Staten
gestemd. De uitslag is:
Oude Staten Nieuwe Stalen
R.-K. 17 16
A.-R. 17 16
C.-H. 8 12
S. D. A. P. 21 20
Vrijh. Bond 13 9
Partij Welvaart 1
Vrijz.-Dem. 3 3
Comm. 2 2
Plattel. Bond
(links) 1
Stk. Geref. 2
Herv. Geref. 1
82 82
De drie coalitie-partijen samen hebben
het dus van 42 op 44 zetels gebracht.
Rekent men de Stk. Gereformeerden er
bij, dan is de rechtsche meerderheid 46
tegen 36 links. Een mooie ujtslag voor
rechts
Uitslag Groningen.
Oude Staten Nieuwe Staten
S. D. A. P. 14 11
A.-R. 10 10
Vrijh. Bond 5 6
Vrijz.-Dem. 9 5
C.-H. 3 4
Plattel. 3
H.-K. 2 3
Comm. 2 2
Groep-Westerhof 1
45 45
Hier vooral kregen S. D. A. P. en
Vrijz.-Democraten een leelijken tik. Met
de meeste winst ging de plattelandersbond
strijken. De drie coalitie-partijen kwamen
van 15 op 17 zetels.
Uitslag Gelderland.
Oude Staten Nieuwe Staten
R.-K. 19 19
S. D. A. P. 11 10
C.-H. 7 10
A.-R. 9 9
Vrijh. Bond 10 7
Vrijz.-Dem. 4 4
Plattel. 1
Chr.-Soc. i,l 1
Stk. Geref. 1
Liberalen 1
62 62
A.-R. en R.-K. bleven hier gelijk. De
C.-H. wonnen 3 zetels, dus ook liier is
rechts versterkt. De Vrijh. Bond kreeg ook
in Gelderland een geduchte klap en de
S. D. A. P. moest ook een zetel prijs
geven.
Conclusie.
Hoewel de uitslag van Utrecht en Over-
ijsel nog niet "bekend is (daar stemde
'men gisteren) en in Noord-Brabant pas
vandaag gestemd wordt, kan men toch
van een mooie overwinning van rechts
en in 't bijzonder van de Chr.-Histori-
schen spreken. In Friesland zijn zelfs
de Staten omgegaan (27 rechts23 links).
Ook de Staatkundig Gereformeerden heb
ben menigen zetel behaald, waarbij dient
opgemerkt, dat deze partij nu eerst eigen
lijk bij de Staten georganiseerd optrad.
De Vrijheidsbond onderging een leelijke
aderlating. Het blijkt een partij te zijn,
die geleidelijk afbrokkelt. Dat velen in
't Noorden echter hun stemmen gaven
aan een belangenpartij is niet bemoedi
gend. 't Beteekent verwording van 't po
litieke leven. De uitslag zal ook misschien
voor de S. D. A. P. wat ontnuchterend!
werken. Ze leed geduchte verliezen. Zelfs
Zaandam bleek niet rood meer t,e zijnj
In 't Noorden leden ook de Vrijz.-Demo
craten verliezen.
De uitslagen, zooals die tot heden zijn,
stemmen dus tot blijdschap voor de rech
terzijde.
Eerste Kamer.
tEWe zitting van gisteren was belangrijk
door een paar replieken naar aanleiding
van de motie-van Emibden en de antwoor
den van de ministers van binnenlandsche
zaken en van financiën. De heer v. Lan-
schot bepleitte nog eens het goed récht
en 't profijt v an het beschermende stelsel.
D'e heer de Vos van Steenwij'k hield staan
de, zij 'todk in ietwat bescheidener vorm,
dat de premier ook ook met de Recht-
sche leden dezer Kamer had moeten re
kenen bij de preparatieve besprekingen
voor de saamstclling van het regeerings-
program. Die heer v. Eimbden onderhield
zich nog eens met den heer Idenburg
over de landsverdediging' in verband met
de draagkracht der belastingschuldigen,
en vroeg aan de regeering om rekening
te houden bijl de defensieuitgaven met
onze positie jegens den Volkenbond. Zij
bedenke dat Nederland niets vermag tegen
den oppermachtigen vijand met zijn dui
zenden vliegtuigen en zijn koolmono-
oxyde. Spr. herinnerde de Roomschen
aan hun program van 1896 hetwelk een
maximum van 20 miljoen voor defensie
uitgaven stelt. Een herinnering, die strek
ken moest ami zijn Roomsche medeleden
voor zijn bezuinigingsmotie te winnen,
doch welke door hen werd afgewezen
bij monde van den heer v. Basten Baten
burg, die verklaarde van dit verkeerde
stelsel van maximum-stellen zonder ver
band met de eischen der werkelijkheid
te zijn teruggekomen.
De heer Idenburg zette uiteen dat een
vergelijking: met Denemarken niet opgaat,
ook niet wat cijfers aangaat; verklaarde
dat hij! 'trnet dr v. Embden wel eens
is, doch zoolang de gegevens er toe ont
breken, met kan stemtaien vopir diens
motie.
Ten aanzien van de kerkelijke kwestie
botreurt spr., dat de Regeering afwijzend
stond tegenover het verzoek een com
missie te benoemen, die de vraag zou
onderzoeken of de Ned. Herv. Kerk vrij
of onvrij is. Voorts betoogde spr., dat
de Regeering ten aanzien van deze kwes
tie geen neutraal standpunt inneemt, om
dat zij een der beide partijen steunt.
Minister de Geer zette eenige onjuist
heden in het betoog van dr v. Embden
recht.
Volgens den heer van Embden zou spr.
een aanbod van dezen spreker van f'70
millioen hebben afgeslagen, maar zoolang
de heer van Embden niet reëel kan aan-
toonen, dat met f30 millioen voor de de
fensie kan worden volstaan, accepteert
spr. nóch dat standpunt, nóch dat aanbod.
Verder betoogt spr. dat de heer van
Embden meende, dat de uitgaven voor
de Indische verdediging' in de door hem
genoemde getallen niet waren inbegrepen,
en dat dit voor rekening van Indië kwam,
wat niet het geval was. Die cijfers
waren daarbij reeds inbegrepen. Wat het
R.K. Staatsprogram met zijn maximum
voor de defensieuitgaven van f 20 millioen
betreft, dat. betrof (in 1896) alleen de
latvds«*a4Éittö(*. ïtovendien moet men de
waardevermindering van het geld in aan
merking nemen.
-£)© algemeen© beschouwingen Werden
daarna besloten en de motie verworpen
met slechts 6 stemlmen voor, van de
vrijzinnigen en de sociaal-democraten.
Onder de bedrijVen door werden de
geloofsbrieven goedgekeurd van het nieuw
gekozen lid mr. P. E. Briët, opvolger
van mr. L. W. C. v. d. Berg, beiden
antirevolutionair.
Noodseinen.
Geen wonder, dat Moeder bij tijden
prikkelbaar wordt! Haar tobberig werk
binnenshuis, wasschen, strijken, verstel
len, poetsen, en de eindelooze huishou
delijke zorgen zouden door geen man
verdragen worden.
Wees voorzichtig! Prikkelbaarheid, pijn
in de lendenen en zijlden, hoofdpijn, rug
pijn, urinekwalen, zenuwachtigheid, en
duizelingen zijn seinen van nierverzVak-
sing.
Om zich te hoeden vdor ontwikkeling
van de lange nasleep van nog ernstiger
nierstooirnissen, is het tijd om aan zich
zelf te denken en de worstelende nieren
met Foster's Rugpijn Nieren Pillen te hel
pen.
Dit speciale niergeneesmiddel is geen
alles genezend middel; het werkt alleen
op de nieren en blaas, en het baat
tegen pijnlijke verschijnselen van nier
en blaaskwalen, als nierzand, rheumatiek,
steenvorming, waterzucht, ischias, spit,
blaasontsteking en urinezuurvergiftiging.
Passend voor jong en oud, diende geen
huis zonder Foster's Pillen te zijn.
Verkrijgbaar in apotheken en drogist
zaken a fl.75 per doos. '29
Offïcieele opening van het Districts-
Consultatiebureau der T.B.C.-bestrijding.
Donderdagmiddag heeft de officieele
opening plaats gehad' van "het consultatie
bureau van de Provinciale Zeeuwsch© ver
eeniging tot bestrijding der tuberculose.
In die daarvoor door het gemeentebestuur
beschikbaar gestelde raadzaal ten stad-
huize van Middelbutfg, vereenigden zich
tegen half dlrie het bestuur der genoemde
vereeniging met tal van genoodigden.
D>e aanwezigen worden hier welkom
geheeten door den voorzitter, den heel"
C. A. van Woeldelen, in het bijzonder
den Commissaris der Koningin, den heer
jhr mr Quarles van Uffprd!, den vertegen
woordiger van den minister van Arbeid,
mt Lietaert Peerboltc, en dien burgemees-
tel" van Middelburg. Verder de leden Van
Ged1. en Prov. Staten en leden van de
dagelijksche besturen en raden van ge
meenten.
Aan mevr. dr Schagen van Zoelen, in-
spectrice voor Be volksgezondheid, brengt
spr 'Sank voor haar medewerking. Ook
waardeert spr. de tegenwoordigheid van
de voorzitters van de raifen van arbeid
en vertrouwt n'ij op een Blijvend aange
name samen werking. "En tenslotte uit
spr zijn vreugdé ook zoovefe "huisartsen
te mogen begroeten, want de huisarts
moet hoe langer hoe meer de beste vriend
van de consultatiebureaux worden.
D'e opening van dit districts-consultatie-
bureau mag de kroon genoemd worden op,
het werk der Prov. vereeniging sinds haar
oprichting in 1913 onder de bekwame
leiding van mannen als de heeiTen Blum
en Witteveen en haar ijverigen secretaris,
dr Hoorweg, wiens bezielende arbeid vooff
de vereeniging behouden bleef bij' de re
organisatie door zijn benoeming tot t.b.c.-
arts, leider .van het districts-consultatie-
bureau.
Voor de totstandkoming van dit bureau
brengt spr ook een woord van dank aan
den waatnemenden voorzitter, den heel
Van GeldeTen. Ook aan het College van
regenten en regentessen van het gasthuis
dank voor- hun aangename medewerking1,
waarbij zij' den ouden Theetuin in een
lustoord voor de patiënten hebben ver
anderd.
Met het openen van het districtsbureau'
is de strijd tegén de t.b.c. in Zeeland
een nieuwe phase ingetreden, veel arbeid
wacht nog, doch de richtlijnen zijn vast
gelegd.
Heeft dr Hoogweg, wien spr met Zijn
trouwe helpsters veel succes toewenscht,
een medische taak te vervullen, .voor1 alle
anderen, die den leider behulpzaam zul
len zijn, treedt de sociale zijde van de
taak van het bureau op den voorgrond,
speciaal voor de huisbezoeksters, die do
gezinnen bezoeken. Met den wensch, dat
het zal zijn en blijven een zegenrijke in
stelling tot heil der t.b.c.-patiënten en
van allen, die deelnemen aan de t.b.c.-
bestr'ü'ding in Zeeland, verklaarde spr „het
Districts-consultatie-bureau tot bestrijding
der tuberculose te Middelburg" voor ge
opend'. v
Die heer mr Lietaert Peerboltc bl'acht
vervolgens namens de Regeering geluk*
wenschen evef ,oan de vereeniging1 en
Reide, dat, zooals hief de oprichting van
het consultatie-bureau is geschied, het wel
zeeT bijzonder karakteristiek is. Er zijn
meer consutatiebureaux gesticht, maar dat
de voorbereiding zooals hier werd, ge
dragen door een groot anthousiasme uit
d ekringen van burgerij en deskundigen,
is een unicum. De belangstelling en ac
tiviteit stemt hoopvol voor de toekomst
van het bureau.
De volgende splr1. was do heer A. J.
Hoorweg, de leider van het bureau, die
zeide, met gemengde gevoelens een zoo
schitterend gezelschap bijeen te zien bijl
deze opening. In de eerste plaats is spr
verwonderd, omdat het aanvankelijk zoo
veel moeite kostte tegenstand en onver
schilligheid te overwinnen, maar daarnaast
komt naar voren een gevoel van blijd
schap over de verandering ten dezen op
zichte, al weet spr Jitxl goed, dat nog
niet ieder der aanwezigen warm voelt
vooT de t.b.c.-bestrijding, zooals die door
de inspectie, de Central© Vereeniging en
de Prov. Vereeniging wordt gezien als de
beste wijze van bestrijding.
Die grootste reden voor deze verandering
is zeker de officieel© medewerking van
regeering en inspectie voor de t.b.e.-be-
strijding, wier krachtige steun ook in
Zeeland op hoogen prijs moet worden ge
steld. i
Het doel der bureaux uiteenzettende,
wees spr er op, dat men, om iets t© be
strijden, men weten moot, wat er te be
strijden valt, op welke plaatsen de strijd
moet worden samengetrokken, welke de
hulpmiddelen voor dien strijd zijd en waar
zij zijn te vinden. Wat betreft de t.b.c.
heeft men wel de sterfte-cijfers, waaruit
blijkt, dat er in Zeeland gemiddeld 260
personen per jaar aan sterven, en men het
ziektectjfer op ongeveer 1300 kan schat
ten, maar men weet absoluut niet waaij
en wat die 1300 gevallen zijn. We we
ten niet eens of zij allen ziek rijn, en
toch is het goed te weten, wie kans loopen
ziek te worden. Men moet dus opsporen,
onderzoeken, raad geven en zoo mogelijk
helpen, alles in samenwerking en orer-
