\o 145
Donderdag 22Maart 1)123
37e «laargang
TOT DEN DOOD GETROUW.
Staten-Generaal.
Buitenland.
FEUILLETON.
Drukkers-Exploitanten
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259;
Zij, die zich met I April op ons blad
abonneeren, ontvangen de tot dien da
tum verschijnende nummers gratis.
PROEVE GEMEENTEPROGRAM.
Artikel 1.
Ambtsgebed. De gemeenteraad
heeft, daar liij regeert, bij de gratie Gods
en zijn Overheidsgezag ontleent aan God
Almachtig, mitsdien te belijden Gods sou-
vereiniteit, waarom hij zijn vergaderingen
met gebed aanvangt en met. dankzegging
sluit.
Op gelijke wijze worden de vergaderin
gen van Burgemeester en Wethouders,
vertegenwoordigende den Raad in het Da-
gelijksch Bestuur, geopend en gesloten.
Art. 2.
Zondagsrust. In het gemeente
bestuur worde met alle middelen de
Zondagsrust bevorderd en mitsdien Over
heidsdiensten op den Zondag zooveel
doenlijk beperkt.
Op publiek terrein worde geweerd, wat
met heiliging van den Zondag niet be
staanbaar is.
Art. 3.
Vloekverbod. Tegen het in 'het
openbaar misbruik maken van Gods Naam
en het gebruiken van ruwe of onzedelijke
taal, alsmede tegen het zich schuldig ma
ken aan publieke Godslastering, worde
met kracht opgetreden.
Art. 4.
Drankbestrijding. De drankzonde
worde met alle ten dienste staande mid
delen tegengegaan door geleidelijke be
perking der gelegenheid tot gebruik van
sterken drank en bestrijding van drank
misbruik.
Plaatselijke keuze worde ingevoerd,
zoodra de wet dit toelaat.
Art. 5.
Publieke eerbaarheid. De pu
blieke eerbaarheid worde gehandhaafd
door bestrijding van ontucht en zedeloos
heid. Geweerd worde de kermis, verbod
geschiede van dansmuziek in herbergen.
F,en nauwlettend toezicht worde gehou
den op publieke vermakelijkheden en te
gengegaan worde alles, wat tegen de
goede zeden strijdt.
Art. 6.
Onderwijs. Met het beginsel van
rechtsgelijkheid tusschen openbaar en bij
zonder onderwijs worde rekening gehou
den en dienovereenkomstig de Lagcr-
Onderwijswet 1920 loyaal uitgevoerd.
Het Nijverheidsonderwijs worde bevor
derd door het in het leven roepen en
steunen van plaatselijke cursussen, terwijl
deelname daaraan ook aan on- en min
vermogenden worde mogelijk gemaakt.
Schoolvooding, schoolkleeding enz. blij-
ve geweerd.
Art. 7.
Financiën. Op het stuk der finan
ciën zij gepaste zuinigheid gebiedende
eisch. Evenwel late de gemeentelijke Over
heid zich nimmer weerhouden uitgaven
te doen, die in het belang der gemeente
noodzakelijk zijn en de financieele draag
kracht der burgerij niet te boven gaan.
De gemeente betoone zich een goed
werkgeefster. Met name zij de bezoldi
ging- van het personeel in dienst der ge
meente zoodanig, dat hem als schepsel
Gods een behoorlijk bestaan mogelijk zij.
7.)
Zoo wist de moeder door den Gqdde-
lijlcen zegen, zonder welken wij niets ver
mogen, hem!, half opbeurende en half
verwijlende, uit zijn neerslachtigheid op
te Wekken, en hem onder het oog te
.brengen, om liever dankbaar te wezen
voor de grootte en veelvuldige zegeningen,
die hij ontvangen had en die hem buiten
dit verlies nog waren overgebleven, dan
met den Heere te twisten, daar zonder
twijfel door dit laatste duisternis over
de ziel van des Heeren kind komen moet.
De zwakke gezondheid van den vader
kon echter wel een der oorzaken geweest
zijn, waaróm hij in het verlies van zijn
'kind niet scheen te kunnen berusten;
waarbij ongetwijfeld kwam, dat zijn ge
moed zeer sterk getroffen werd dootr de
mededeeling, dat, toen zijn kind het na-
derend einde voelde aankomen, het om
zijn vader gevraagd had. Ja, wij mogen
aannemen, dat het een mlet het ander
samenwerkte orn hem voor een korten tijd
m zijn geloof te doen verflauwen, maar
We (mochten het reeds zien: Op zijn tijd
behaagde het den Heere zijn kinderen
weer op te beuren uit hun smart en hen
in him geloof te versterken. Toen hij
dan ook weer zijn vorige kalmte en be-
De belasting worde geheven naar draag
kracht, waarbij rekening te houden is
met hot. al of niet gehuwd zijn en mot
de samenstelling van het gezin.
Art. 8.
Subsidies. Bij het. verleenen van
subsidies worde soberheid betracht. Al
leen daar worde geldelijke steun ver
leend, waar het particulier initiatief te
kort schiet, het gemeentelijk belang vol
doende aanwijsbaar is en waarborgen be
staan dat de beschikbaar te stellen gel
den niet worden aangewend tot cenig
doel, waaruit strijd zou kunnen ontstaan
met, de A.-R. beginselen.
Art. 9.
Arme nzor g. Regel zij, dat diaco
nieën, kerkelijke armbesturen en particu
liere instellingen van weldadigheid zorg
dragen voor de eigen armen, zoodat do
burgerlijke armbesturen hun zorg slechts
uitstrekken tot hen, die vallen buiten de
kerkelijke en particuliere weldadigheid.
Dubbele bedeeling worde zooveel doen
lijk voorkomen.
Art. 10.
Klein grondbezit. De verkrijging
van onroerend goed door landarbeiders
worde bevorderd door loyale uitvoering
dor Landarbeiderswei, desnoods langs den
weg van onteigening.
Waar de gemeente zelf gronden voor
dit doel beschikbaar heeft, geve zij deze
tegen matigen prijs in pacht uit, waarbij
evenwel het belang der gemeente niet
worde uit het oog verloren.
Art. 11.
Volkshuisvesting. Is slechts te
gen hooge prijzen of in niet voldoende
mate bouwgrond verkrijgbaar, dan verze-
kere de gemeente zich tijdig van den
eigendom dier terreinen, wier verwerving
in het belang eener goede volkshuisves
ting noodzakelijk is. Do gemeente stelle
deze gronden in perceelen tegen redelij
ken prijs voor woningbouw beschikbaar.
Bij gebleken woningnood worde van
gemeentewege de woningbouw bevorderd
door het. verleenen van voorschot aan die
Bouwvereenigingen, welke voldoen aan
art. 30 der Woningwet, of neme de gc-
meepte zelf den woningbouw ter hand.
Regel zij daarbij, dat de exploitatiekosten
door de huren worden gedekt.
Art. 12.
Werkloosheidsverzekering.
Erkennend de woorden van het systeem
van eigen hulp, dat aan de werkloosheids
verzekering ten grondslag ligt, trede de
gemeente toe tot de regeling, neergelegd
in het, Werkloosheidsbesluit 1917. Een
nauwgezette controle over de uitkeeringen
voorkome misbruiken.
Art. 13.
Werkver schaffing. Het gemeen
tebestuur drage zorg dat die gemeente
werken, welke zich daartoe leenen, als
middel tot. werkverschaffing worden ver
richt in het tijdperk der seizoenwerkloos
heid.
Proeve Gemeente-Program.
In de laatst gehouden vergadering der
Centrale in den Kieskring Goes werd door
enkele deputaten gevraagd om een con
cept Gemeente-Program, met het oog op
de aanstaande gemeenteraadsverkiezingen.
Op verzoek verklaarde de heer P. A-
Schwartz, van Krabbendijke, burgemees-
daardheid van geest terugkreeg, Was zijn
taal die der grootste onderwerping, en
betuigde hij aan den Heere zijn dankbaar
heid, dat Hij' hem Huibert en Louise nog
had doen overblijven.
„En," zeide hij!, „ofschoon de Heere
■mijn geliefden Anton heeft weggenomen,
heeft Hij; toch zijn beminde moeder in
het leven gespaard;" en zij;n geliefde
jongste kind omhelzende en kussende,
sprak hiji: „Ja, God heeft miji toch veel
geschonken en nog veel gelaten."
Alzoo gevoelde de vrome 'man, ofschoon
niet onverschillig onder de bezoekingen
Gods, den zwaren slag, doch tegelijker tijd
zijn afhankelijkheid en geringheid, in te
genstelling van de grootheid en overvloe
dige barmhartigheid Gods, en mocht hij!
er genadiglijk voor worden bewaard om
door troastelooze droefheid Hem te ver
zoeken. D'oor genade mocht hij stille wor
den en zich bukken onder Gods machtige
hand, geloovende dat die alles door zijn
wijsheid zóó bestuurt, dat ook dit verlies
strekken moest tot geluk zoowel van de
•ouders als van het kind. En gelijk David
bij den dood van zijn zoon, zóo was
ook Edmond thans in staat ami geloovig
en onderworpen te kunnen zeggen: „Ik
zal wel tot hem gaan, maar hij zal tot
mijl niet wederkeeren."
HOOFDSTUK IV.
De Gemeente der Waldenzen.
Edmond's broeder was door de broe-
ter van Rilland-Bath, zich bereid een
dergelijk concept saam te stellen.
Men vindt dit concept hierboven op
de plaats van het hoofdartikel.
Do samensteller heeft wijselijk het con
cept gemeente-program vooral ingericht
met 't oog op de plattelandsgemeenten.
Die hebben 't het hardst noodig; Goes
heeft 't niet noodig, want daar heeft de
Kiesvereeniging een zoodanig program, zij
't ook in eenigszins anderen, minder pun-
tigen, en daardoor minder pakkenden
stijl. i
Waar wij den heer Schwartz dank zeg
gen voor de genomen moeite, en voor de
uitnemende samenstelling van 't concept,
daar voegen wij er den wensch bij, dat
alle Kiesvereenigingen van dit concept
zullen kennis nemen, en er een prac
tised gebruik van zullen maken. Het komt
ons voor een uitnemende leiddraad te
zijn hij het in elkander zetten van een
voor hun gemeente passend gemeente-
Tirogram. Dat zij 't derhalve nu niet be
graven in de kast van den secretaris der
Kiesvereeniging, maar 't zullen bespreken
en vaststellen, en de candidaten voor den
gemeenteraad aan dit program zullen bin
den; opdat onze gemeenteraden en -bestu
ren steeds meer mogen bezig worden in
de door dit program aangegeven richting.
Naar onze overtuiging is de heer
Schwartz in zijn poging om alzoo onze
Kiesvereenigingen op de rechte wijze te
dienen, volkomen geslaagd.
Eerste Kamer.
De .Eerste Kaïnier zal Vrijdag in de
afdeelinig'ear toet wetje-Braat tot af
schaffing! van den zomertijd onderzoe
ken. Vóór Pjasctoen zal dus toet 'lot daar
van wel zijn toeslist. Daarna, ging' men
verder imiet de alig,. beschouwingen.
Dhr. v. Lansdhot (R.-K.) bracht hulde
aan de directie,der Ned. Bank voor
haar gezonde goudpotitiefc en wenscih-
te aflossing van de oorlogssctould op
kinigleren termijn. Over de aflossing
der bonwvoorscto'otlen en over do
nooduilkeerinigen aan gem'eenten,
vroeg hij nadere inlichtingen.
Dhr v. d. Lande (R.-K.) achtte het
noodig, dat ide directe belastingen met
50 pet. worden verlaagd, wait verkre
gen kan worden door verhóoging der
indirecte belastingen. Het nationaal in-
komlen wordt nu vernietigd en er komt
armoede onder pile istanden. In België
is het leven goedkooper door een be
ter belastingstelsel. Het brood is er
10 cent. per K.G. goedkooper dan hier.
De wetten zijn hier te diep-in'g'rijpend.
Ook de hboge jsuccessie-rechten wer
ken funest en tot minder snelle aflos
sing: van de crisisschtild Imjoet, het Jto-
mien. De toestand is nu onrustbarend:
ondernemingen liquideeren, de faillis
sementen stijgen, de inkomens dalen.
Ook was deze spreker voor verhoo
ging van invoerrechten.
Als de hoer v. d. Lande dus zijn zin
kreeg, zou er spoedig geen greintje
volkswelvaart meer bestaan en zouden
alleen de bezitters van een kapitaal van
een half millioen of meer nog eenigen
tijd op hun vet kunnen teren. Maar ook
zij zouden spoedig aan hun. geld niet
veel meer hebben en men zou hier loe
ders en zusters van de Gemeente der
vallei Belleville beroepen, om. zijnen vader
als leeraar zijner geliefde kudde in de
bediening op te volgen. De kerken der
valleien hadden nu gedurende vele jaren,
met geringe uitzondering, rust van de
wreede en hevige vervolgingen, en zij
bloeiden thans zoo in getal als in eer
biedwaardigheid, maar boven alles door
kennis en ware Godsvrucht.
De oude predikant had langen tijd voor
zijnen dood zijn vleeschelijke oogen geslo
ten voor den uitwendigen bloei zijner kerk
gemeente, want hij werd blind, doch voor
de oogen zijns geloofs blonk zij schoon,
gelijk de palmboom, als een plante der
Godsvrucht, door den Heere zeiven ge
plant. Menigen zaadkorrel had hij in zijnen
tijd gestrooid, waarvan hij de vruchten
had mogen zien en die hij alleen toe
schreef aan de verdiensten van den Mid
delaar. Zijn eenvoudige levenswijze, zijn
vurige liefde voor zijnen Verlosser en
zijn standvastige en werkzame ijver in
zijn bediening hadden hem de grootste
achting bij zijn Gemeente doen verwer
ven, terwijl zijn toegenegenheid en harte
lijke verkleefdheid haar zichtbaar was door
zijn voorbeeldeloozen wandel en zijn
levendige begeerte, om hun Christus Je
zus den Heere en dien gekruist te pre
diken, en bet hen aan te zeggen, dat
er b'uiten Hem geen leven is, maar wel
een eeuwig zielsverderf. Den jongen lieden
der Gemeente gaf hij gezond en grondig
standen krijgen als bijvoorbeeld in
Duitschland en Oostenrijk, waar 't geld
geen waarde meer beeft.
Ook de heer Blomjous (R.-K.) voer
in hetzelfde schuitje.
Verdubbel de invoerrechten, riep: hij
de regeering toe, en de zaak is gezand,
leder Nederlander betaalt dan per hoofd
1' 5.85 per jaar meer en van malaise
zal geen spoor overblijven; de welvaart
is dan gewaarborgd. Jawel, maar zoo een
voudig is 't niet.
Dhr. iWibaut (Si.Dl.A.R) hield een kalme,
zakelijke rede en waarschuwde tegen een
verafgoden van don gulden. Laat men
voor productieve werken maar leenen. Dat
brengt nooit .anlwnchling1 van het geld
wezen.
Deze spreker kwam ook nog op tegen
het afschuiven der bezuiniging van rijk
op Igemeenten, gelijk zooveel geschiedt.
Tweede Kamer.
Morgen gaat de Kamer al met vacantie
waarschijnlijk tot 17 April. Om de leden
nog tot het laatste bij' elkaar1 te houden,
zal de eindstemming over dc Jachtwet
morgen aan 't slot der zitting plaats heb-
fcen. D'c intdrpellatio-v. d. Tempel werd
toegestaan op „nader te bepalen dag". Al
lereerst nam' die Kamer in behandeling
het wetje-Boon, tot wijziging der Kieswet,
zulks om de lijsten van den Vrijheidsbond
te Tiel nog weer geldig te maken. Dhrn
Tiroolslra en Van Ravensteiijn en Schok
king voelden weinig voor deao gelegen
heidswetgeving, ©n de Kamer verwierp
het met 55 tegen 16 st. (voor Vrijheids
bond, vrijiz. dem., mej. v. Dorp, dhrn v.
Sasse, Bï'aat en Die Boier.)
Onder de discussies over dit wetje had
nog een tamelijk scherp incident plaats,
doordat dhrn Van Rappart en J. ter Laan
een woorden wisseling hadden .waarbij de
laatste den eerste voor „schoft" en
„vlegel" uitschold.
De heer J. ter Laan zei daarna, dat
de heer van Rappard straks zeide, dat
spr.'s partij geen ridderlijkheid kende.
Daarover was spr. zeer gegriefd. Het spijt
hem dat hij daarbij het woord schoft heeft
gebruikt. Hij wil ridderlijk dit woord te
rugnemen. De heer van Rappard zei, dat
hij ridderlijk wil verklaren dat hij niet de
partij van den heer ter Laan heeft willen
beleedigen.
Daarna werd (zeker tot groote vreugde
van onze tuinbouwers) het ontwerp tot
afschaffing der registratie
rechten op land- en tuinbouw
veilingen aangenomen, maar
nadat" een amendement-Oud met 36—34
st. was aangenomen, waardoor de com
pensaties, die de minister zei noodig te
hebben, voor 't grootste deel worden weg
genomen. Het amendement (waarvoor van
rechts de heeren v. Schaik, Fruijtier,
Kersten, Gerretson en Schouten stemden)
houdt in, dat alleen hij werkelijke
overdracht van onroerend goed registratie
recht wordt geheven. Hierdoor gaat waar
schijnlijk f 300.000 per jaar voor de schat
kist verloren.
Men begon nog even, met een rede
van den heer Fleskens, aan het schoenen-
wetje.
Dit ontwerp had hij „met gem'engde ge
voelens" ontvangen. Het huldigde een
juiste gedachte maar het kWaml te laat
en was te beperkt van strekking. Het
goede ooigenblik Was reeds voorbij; de
Brabantsche schoenindustrie wias „voor
't grootste gedeelte al ondergegaan", het
ontwerp werkte de speculatie nu maar in
onderricht in de leer der Waarheid, die
naar de Godzaligheid is. 'Met ernst ver
maande hij hen steeds om zich toch te
wachten voor de verleiding. Allen was hij
ten raadsman in benauwdheid en hun
vriend in voor- en tegenspoed; en aan
het ziekbed of in het Uur des doods
was hij altijd bereid, om den treurenden
of neergebogenen van geest, onder beding
van genade, die vertroostingen- Uit Gods
dierbaar Getuigenis voor te houden, waar
van hijzelf de kracht zoo dikwijls had
ondervonden. Op zijn eigen sterfbed liet
hij zijn Gemeente een getuigenis na van
de getrouwheid zijns Meesters, dien hij
gediend had, zeggende, gelijk Mozes: „Niet
één ding heeft ontbroken van hetgeen
de Heere beloofd had; alles is geschied."
Alzoo ontsliep hij' in hoog en ouderdom
en werd verzameld bij' zijn vaderen.
Edmond had, zoo door den verren af
stand zijner woonplaats als door den oor
log, zijn broeder in vele jaren niet gezien.
H'un ontmoeting was teeder en aandoenlijk,
en vele herinneringen uit de genoegelijke
dagen hunner kindsheid en aan de smarte
lijke gebeurtenissen uit hun lateren leeftijd
maakten, toen zij' elkander zagen, het on
derwerp hunner gesprekken uit. Toen Ka-
rel zijn broeder voor de eerste maal in
zijin bediening in de kerk zag, werd hijl
door diens uiterlijk voorkomen zeer ge
troffen. Zijn houding was edel en gebie
dend, en het eenvoudige kleed van een
leeraar der valleien gaf aan zijn persoon,
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advertentiën:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 cL
Bij abonnement belangrijke korting.
de hand, daar de Minister im'mers altijd
eerst nog het advies van oen commissie
moet vragen, en het w'as nog slechts een
„schijnbeweging" daar het niet langer dan
tot Jan. '24 werkt en het land inmiddels
al volgestopt is met schoenen.
Ongeregeldheden Ie Stettin.
Maandag en Dinsdag hebben te Stet
tin ernstige ongeregeldheden plaats gehad.
Na een vergadering van werkloozen was
Maandag oen troep naar de woning van
den opperburgemeester getrokken, waar
de vensterruiten en meubels vernield wer
den, terwijl een andere troep naar de
binnenstad trok om de koffiehuizen te
bestormen. De politie stond tegenover de
menigte machteloos. Nadat een café ge
plunderd was, begaf de menigte zich naar
het stadhuis, waar zij' door een sterke
politiemacht in toom werd gehouden. Een
deputatie, die naar het raadhuis werd
gezonden om te onderhandelen, Werd ge
arresteerd, waarop de menigte werd uit
eengejaagd. Een groot aantal personen
werd in hechtenis genomen.
Dinsdag herhaalden zich do ongeregeld
heden. Op verschillende punten van de
stad hadden samenscholingen plaats en
er werden opruiende redevoeringen gehou
den. Ten slotte trad de menigte zoo bru
taal op, dat de politie van de wapens
gebruik moest maken, waardoor een groot
aantal personen meer of minder ernstig
gewond werd. Eerst tegen den avond
slaagde de politie er in de rust eenigszins
te herstellen.
Korte berichten.
De Fransche vlieger Marnier is
Maandag in vier uur van Par ij s
naar Brussel en terug gevlogen en
heeft te Brussel nog tijd gevonden om
er rustig koffie te drinken.
Prins Friedrich Wilhelm von Lippe,
die eenigen tijd geleden tot 7 millioen
mark boete is veroordeeld omdat hij
een ploertendooder bij zich
h a d, is thans in vrijheid gesteld. Hij was
in hechtenis genomen omdat hij weigerde
te betalen. Ook zijn familie weigerde de
boete voor hem te storten.
De Zoologischer Garten te
B e r 1 ij n, die wegens gebrek aan geld
geruimen tijd gesloten is geweest, zal
Zondag worden heropend. De inzameling
heeft zooveel opgebracht, dat de exploi
tatie kan worden voortgezet.
Een door Franschen bestuurde trein
is op een kolenwagen bij de gasfabriek
te Ludwigshafen geloopen, waarbij1 een
groot aantal wagons werden
vernield, -doch geen menschenlevens
verloren gingen.
De „Lok. Anz." meldt uit Essen,
dat de Franschen nog eenige bankdirec
teuren als g ij z e 1 a a r s hebben gearres
teerd.
Het centraal comité der Russische
vakvereenigingen heeft vijf millioen poed
graan ter beschikking gesteld voor de
arbeiders in het Ruhrgebied.
Dit graan zal over Reval naar zijn be
stemming worden gezonden.
Te Immenstadt. in Beieren is het
tot ernstige botsingen gekomen
tusschen nat.-soc. en soc.-dem. Hundert-
schaften. De laatsten schoten met scherpe
en ontleende wederkeerig van hem, ze
kere eigenaardige waardigheid. Zijn hoofd
was schoon, gelijk aan dat zijns vaders,
en zijn gelaatstrekken waren indrukwek
kend; zijn haren, die met groote, zwarte
lokken op zijn kleed nedergolfden, gaven
hem het aanzien van een der Aartsvaders
of der Apostelen en Discipelen onzes Hee
ren, zooals de kunst ons die afmaalt.
Zijn oogen waren doordringend en zijn
stem niet te beschrijven in liefelijkheid,
kracht en rijkdom van uitdrukking.
Op deze wijze stond de predikant voor
het oog van zijn geliefden broeder;
en wanneer hij: van den gezegenden Ver
losser sprak, dan was het alsof een He-
melsch licht hem omstraalde, terwijl de
trekken van zijn gelaat het levendigste ge
voel van eerbied en liefde voor dien
Redder van doemwaardige zondaren aan
toonden; welk gevoel somwijlen bij, het
Uitspreken van den Naam des beminne-
lijken Zaligmakers tot verrukking overging.
Dan dacht zijn Gemeente aan Mozes, wiens
aangezicht blonk nadat dezelfde God tot
hem gesproken had, die door Zijn Zoon
tot ons gesproken heeft.
(Wordt vervolgd.)
