Wo 181 Donderdag 22 Februari iHtS S7e Jaargang Bniteniand. BINNEN IJZEREN MUREN Drukkers-Exploitanten JOSTERBAAN LE COINTRE GOES Bureaux: Lange Vorststraat 6870, Goes Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58 Postrekening No. 36000. Bijkantoor te Middelburg: Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 250 COMPROMIS OF REGEERINGSBELEID. Ons wel wat scherpe artikel tegen den leider der Katholieke Kamerfractie zal wel geen instemming vinden bij onze zus- teren; stellig niet bij de Roomsche, zeer waarschijnlijk niet bij de Antirevolutio naire, misschien ook niet bij de Christe lijk Historische. Nu, hierom is het ons dan ook niet te doen. Wij constateeren alleen dat 't vertrouwen in de leiding van de grootste der coalitiepartijen er bij ons volk niet grooter op wordt, wanneer de linksche partijen wol spinnen uit de verdeeldheid rechts, en dat te meer wan neer blijkt dat door die verdeeldheid een der geestelijke volksbelangen niet tot zijn 'recht komt. In verband hiermee nemen wij dan ook met belangstelling het onderstaand stukske uit „De Rotterdammer" over, met liet kopje dat hier boven staat. De heer Nolens heeft, in zijn bestrij ding van een amendement, hetwelk door leden van do drie groepen der rechter zijde was onderteekend, het ontwerp- bioscoopwet een compromis (overeen komst) genoemd. Een compromis niet al leen van de leden der Staatscommissie, die het hadden voorbereid, maar een com promis ook voor de Kamer. Ingrijpende amendementen behoorden dan ook, naar zijn meening, achterwege te blijven. Het is geen wonder, dat de lieer Nolens na zulk optreden, bij do linkerzijde een goede pers heeft. En het is verblijdend, dat aan roomsch-katholieko zijde men in de pers (gelijk trouwens ook in de Ka mer) volstrekt niet algemeen bereid is den heer Nolens in dezen te volgen. De onbekende schrijver der bekende ïlaagsche brieven in de „Tijd" acht zelf „het nieuwe systeem van wetgeving", op dracht aan een commissie wier ontwerp wordt overgenomen met toelichting en al, uit den booze. „Met compromissen in een Staatscommissi e", zoo schrijft hij, „lieeft de Regeering, heeft de meerderheid en heeft ook de minderheid niets te maken. Zij kunnen noch mogen Regeering en Kamer binden, direct noch indirect, zon der op zeer bedenkelijke wijze de ver antwoordelijkheid weg te nemen van de plaats, waar zij thuis behoort." Hij laat daarop de volgende juiste woor den volgen: „Het is trouwens in 't geheel niet erg, dat bij een wet als deze, meerderheid en minderheid tegenover elkaar staan. Het is eenvoudigweg niet tegen te spreken, dat dit wetsontwerp, waar 't ook een keuring vraagt van films voor volwassenen, lijn recht ingaat tegen het liberale beginsel; dat wij daarbij op de principieele schei dingslijn ons bevinden, die maakt, dat wij hij verkiezingen staan tegenover de linkerzijde en de linkerzijde tegenover ons. „Indien de Regeering in zaken als deze slechts met voorstellen zou mogen ko men, die den zegen hebben van de lei ders der linkerzijde, dan zou de vraag der linkerzijde naar de antithese recht van bestaan krijgen." Tot zoover hetgeen De R o 11 aan De Tijd ontleende. Onzerzdijs zij er het onderstaande aan toegevoegd Wij hebben enkele woorden gespa tieerd; vooral op de laatste spatiëering lette men. Wjj lieten in onze driestar „De bioscoop en de Coalitie" uitkomen, dat bij de stem- FEUBLLETOPi. Een verhaal uit den Fransch- Duitschen oorlog. door ANNIE: .LUCAS. Uitgave Neerbosch' boekhandel. 81.) 'Hct^ w'as waarlijk verwonderlijk, hoe schielijk de stad in zekere mate haar gewoon gelaat vertoonde, zelfs nog! voor dien ongeluksdag, waarop de legerscharen van den overwinnaar haar poorten bin nentrokken. De wapenstilstand was reeds tweemaal verlengd geworden, de eer ste miaal op den zeistienden voor vijf dagen, toen Belfort, onze eenige nog om- verwonnen vesting, zich bij verdrag over gaf, en daarna weder op den twee en twintigsten, toen de vredesvoorwaarden ge- tookend werden. Die Nationale Vergade ring, kwam te Bordeaux bijeen en de heer Thiers werd benoemd tot hoofd van hot Gouvernement. Op den -eersten Maart werd de vrede geteekend de vrede, waarnaar wij zoo verlangend hadden uitgezien die Frank rijk zoo duur moest betalen. Hij werd ge teekend onder de jammerkreten der natie, bus waar 't gaat rechts tegen links en de antithese, ook zelfs bij 't aantoonen van de gehouden stemmingen aan den dag gekomen, de kiezers zullen vragen waar op 14 Febr. de antithese was. En de consequentie hiervan bobben wij voor speld in de mogelijkheid dier andere vraag: voortvaren zoo, of: terug naar ons isolement? Zoolang echter er nog Roomsche staats lieden zijn die in dezen niet met hun (politieleen) leider meegaan, blijft deze vraag allicht nog verre. Alleen: hier stond de meerderheid der Roomsche Ka merfractie Links, in de linie Dresselhuijs- Kleerekoperl Hoe vaak moet zicli dit nog herhalen? Nemen wij nu nog over het oordeel van Stan d a a r d en R o t, t e r <1 a m m e r. „De Rotterdammer" schrijft: „Het standpunt van den briefschrijver in de „Tijd" schijnt ons veel juister dan dal van Dr Nolens, moer in overeenstem ming met de politieke verhoudingen op dit oogenblik, en met gezonde constitu- tioneele beginselen in hot algemeen. „De briefschrijver vestigt de aandacht erop, dat ook Minister Ruys bij de ver dediging van zijn ontwerp kennelijk geens zins beoogde, door een knieval voor Mr Drosselhuijs, dezen mild voor het ont werp te stemmen. „Dit was trouwens niet te verwachten van den heer Ruys, die, meer dan Dr Nolens, in zijn beleid zich laat leiden door beginselen. Richtsnoer voor zijn beleid is niet de instemming van de linkerzijde, maar de overtuiging op den goeden weg te zijn." „Do Standaard" schrijft dat zij het met den briefschrijver in „De Tijd" eens is. „Hier gold het een onderwerp, waarbij naar bevrediging van de g e h e e 1 e: rech terzijde, zoo in als buiten de Kamer ge streefd moest worden. Dat was van meer beteekenis dan liet winnen van do Linker zijde, die zelfs tegen het enkele feit van keuring voor volwassenen bezwaar had. Aan den minister (Ruys) lag het niet, Die bleek de beteekenis daarvan volkomen in te zien." i Vergelijk do slotopmerking van „De Standaard" en die van „De Rotterdam mer" en u treft de volkomen overeen stemming. Het optreden van dr Nolens tegen 't amendement-Rulgers-Colijn-Deckers heeft de gelieele antirevolutionaire en stel lig ook de Chr.-historische partij teleurge steld. Vooral hen die in kleine gemeenten wonen waar de bioscoop haar zegenin gen uitdeelt. Nu toch is do mogelijkheid om in kleine gemeenten die dingen door de gemeentebesturen te doen weren, af gesneden. <13 Dr Deckers, .de derde onderteekenaar van liet amendement, is katholiek. Zelfs het feit dat de heer Colijn het amende ment dekte met 't gewicht van zijn naam, kon den katholieken staatsman Nolens en zijn volgelingen niet gunstig stemmen. Een bedenkelijk geargumenteerde afwij zing was alles. Uit het Ruhrgebied. De toestand in het Ruhrgebied heeft slechts weinig verandering ondergaan. Al leen zijn de Franschen uit Gelsenkirchen weer afgemarcheerd. Een kleine afdee- ling, die het postkantoor nog bezet houdt, het verontwaardigd protesteeren van bij zondere personen en de tranen der staats lieden, maar bespaarde ons niet den laatsten overloopenden druppel in den bitteren lijdensbeker; het binnenrukken der Duitsche troepen in de heldhaftige stad. Geschiedschrijvers zullen nauwkeurig de voorwaarden vermelden van dien vrede, die Frankrijk twee harer schoonste pro vinciën en millioenen geldis kostte. Maar wij stappen daarover heen. Wat is goud tegenover bloed en schande en dood? Wij zagen of hoorden niets van de Diuitscbe soldaten met uitzondering van August, die bij een ziekenbezoek dat ge deelte van de Chamips Elysées voorbij moest, waai' die Reierschen hun kamp had den opgeslagen en hun wachtvuren brand den. Het gedeelte van de stad, dat zij bezet hielden, was op verren afstand van onze woning, en ons hart ontstak van verontwaardiging, toen mien ons verhaal de, dat een groot deel der bevolking een pretje gemaakt had van de ons aange dane beleiediging. In de dagbladen had men het volk gesmeekt zich terug te trek ken in de huizen en de luiken te sluiten, opdat de Pruisen een verlaten stad zou den vinden. De Parijzenaars echter vallen altijd in uitersten. Een paar bataljons van de Belleville Nationale Garde hadden zich meester gemaakt van eenige kanonnen, die naar den Montmartre gebracht werden is voorloopig nog achtergebleven. Of zij de aan de stad opgelegde boete van 100 millioen Mark geheel bijeen hebben ge kregen is nog niet, bekend. Verder heb ben do Franschen het station te Bochum en het goederenstation te Ilerue ontruimd. Daartegenover passen zij in alle controle- stations een uiterst strenge visitatie toe van alle treinen, ook van passagierstrei- nen en zelfs van de trams. De teokenen, die er op wijzen dat de communisten van dc gedeeltelijke ontwa pening der Schupo in liet Ruhrgebied voor hun doeleinden profijt trekken, en zich militair willen organiseeren, nemen in aantal loe. De prijzen van dc levensmiddelen te Aken zijn dc laatste week met 80 pet. opgeloopen. In de Nederlandsche grens plaatsen wordt alles opgekocht en naar liet bezette gebied vervoerd. De voedsel voorziening begint gevaar te loopen. Ten slotte nog eenige staaltjes van het optreden der Fransche en Belgische troe pen. Te Essen werden Dinsdagavond op straat tweo hoeren aangehouden, van wie een patroelje inzage hunner portefeuilles eischte. Toen zij weigerden, zijn zij mee genomen naar een Fransch kwartier, waar een hunner al zijn baar geld, ten bedrage van 12.000 mark, is afgenomen, zonder dat de officier van do wacht cr zicli te gen verzette. De ander, die maar 1000 mark bij -zich had, mocht zijn geld hou den. Na een paar uur werden beiden vrijgelaten. Op de stations Wanne en Recklinghau sen zijn. zendingen stukgoed, bestaande uit levensmiddelen als boter, vleesch, melk, conserven, cacao, cakes, tabak, enz. gestolen. Op liet station Obcrhauscn is verder waargenomen, dat Belgische sol daten zes goederenwagens open maak ten, pakken openden en uit liet geplun derde een groot pak maakten. Dinsdag zijn in verschillende winkels te Essen weer met geweld artikelen, vooral levensmiddelen, weggenomen. Te Dusseldorp hebben de soldalen zich zelfs de melk voor de ziekenhuizen toegeëigend en onder elkaar verdeeld. Een andere rusldag. Volgens berichten uit Moskou is de Sovjet-regeering bezig maatregelen te tref fen tot bet invoeren van een algcmccnen rustdag per week. Thans heeft men den Zondag der christenen, den Sabbath der joden en den Vrijdag der Mohammedanen. Dc regeering wil die drie verschillende rustdagen afschaffen en vervangen door een enkelen, ,die dan op Maandag zal vallen. In de spoorwegwerkplaatsen te Odessa is deze rustdag reeds ingevoerd, evenals in verschillende fabrieken, enz. te Kieff. In verband hiermede bestaat er een streven om den kalender eveneens te wij zigen. Het jaar zou bestaan uit zestig weken van vijf werkdagen, zoodat er zes tig rustdagen en vijf dagen voor com munistische herdenkingen en feesten over blijven. Wie in de geschiedenis geen onbekende is, weet, dat dergelijke pogingen reeds meer zijn in 't werk gesteld, maar altijd nog fiasco hebben gemaakt. Zoo zal 'took nu wel gaan. Verdrukking en benauwdheid. „De Telegraaf" het bekende anti-Duit- sche dagblad, bevat no>g steeds brieven van zijn Duitsche correspondenten, in welke brieven de Duitsche overwonnenen en verdku-kten worden gesmaad en ge hekeld. en gedreigd, -dat zij de stad verdedigen zouden tegen de schande van een vijan delijke bezetting. Alles liep echter rustig af. Die Duitschers zijn vertrokken, zooals zij gekomen waren, en men legde hun niets in den weg. Alleen werden zij be geleid door ©en schreeuwenden troep van werklieden, vrouwen en straatjongen-s. In die dagen lette ik niet veel op het geen buitenshuis gebeurde. Mijn vermoeide geest keerde zich af van de droevige beschouwing dar onrustig bewogen zee van staatkundige gebeurtenissen. D© on stuimige golven werden weliswaar niet meer door den storm opgezweept, maar op- haar onrustige oppervlukte dreef tocb nog allerlei ontuig en het stormgeloei bleef ons nog in d© ooran klinken. Leo's bijzijn gaf aan ons gezin weer iets Van de gezelligheid terug; maar ik was naar lichaam en geest zoo buitengewoon overspannen geweest, dat men zich niet verwonderen zal over de reactie, die de rust met zich bracht. Ik werd niet ziek, maar Leo en August wilden mij toch als zoodanig beschouwen ©n verzorgden mij met al -de teederheid en voorkomendheid, waarmede men zoo gaarne een geliefde kranke omringt. De rust ©n de broeder lijke teederheid waren mij zeer welkom en gelukkig kon ik Nina in alles blijven helpen. Zij kwam bij den dag aan, of schoon zij- nog lang zwak bleef. In „De Nederlander" komt de Berlijn- schc correspondent van dat 'blad hier tegen op-. Aan zijn brief uit Essen ont- lcenen wij het volgende: Het is mij waarlijk onbegrijpelijk', hoe een Nedei'landsch blad tegenover een overwonnen volk zoo grof kan zijn. Het gezond verstand moet reeds zeggen, dat de knechting van D'uitschland, het na tuurlijk achterland van Nederland, voor ons vaderland een ramp- beteekent. Reeds de meest ordinair© welgezindheid tegen over het eigen volk moet voorschrijven: de gewelddadige maatregelen der Fran schen niet te verdedigen. Welk een indruk zullen do lezers van dat blad van den' waren toestand krijgen. Het zijn niet de redacteurs in Holland, die een zuiveren indruk krijgen. Het is ook de vraag of de anti-Duitsche correspondenten, die on der de beschutting van de bezettings overheid veilig en wel in hun clubfau teuils zitten, kunnen voelen, wat het voor een goed- vaderlander zoggen wil t© leven onder een vreemde onderdrukking, waar van het gevoel ze-gt, dat zij onrechtmatig onrechtvaardig is. Laat de „NodenTant der" het zich in het oor1 knoopen, dat do bezetting van het Roergebied tegenover de bevolking niet zachtmoedig optreedt, integendeel uitdagend en aanmatigend. Ik schrijf dezen brief uil 't hotel „Verein- haus" te Essen. Terwijl ik zooeven uit het venster zag, gebeurde 'I:volgende: Voor het hotel „Handelshof", -dat door de Fransche .troepen bezet is, evenals „Kai- serhoff", staat een Fransche schildwacht die nauwkeurig moet toezien, dat niemand op het trottoir loopt. Een gewoon ge- kleede jongen, blijkbaar een loopjongen, slaat den hoek om en loopt onwillekeurig zeker zonder boos opziet, verder op het trottoir langs de voorzijde van het hotel Onverhoeds ontvangt hij van den wacht hondendon Franschen soldaat -een 'p-aaif slagen om het hoofd. Natuurlijk de Fransch man verstaat geen D'uitsch en klappen zijn de argumenten der ruwheid. De jon gen is verontwaardigd en schreeuwt een paar scheldwoorden terug'. Onmiddellijk richt de soldaat zij'n bajonet op- den jon gen en doet een uitval. Die jongen ont wijkt snel, doch als hij gestruikeld was? als hij1 eens minder vlug geweest was in het ontwijken als hij eens een driftig heertje was geweest cn had geweigerd te vluchten voor een Fransch soldaatje, dat hoogstens vier jaar ouder 'ris dan hij Want men mag niet vergeten, dat do Fransche soldaten hier tot de jongsto lichtingen behoeven en dus nog in den grond van de zaak jongens zijn. Ik' roep iederen Nedeirlan-dschen vader op te vei*- klaren, hoe hij zich zou gevoelen, wan neer zijn jongen met een onrechtvaardig toegebrachte wond© werd thuis gebracht. Deze voorvallen zijn aan de oirde van den dag. Reeds gisteren heb ik zelf moeten vluchten voor de gevelde bajo net-ten te Gelsenkirchen. Diaar was juist oen troep Fransch© soldaten '.bezig af- straffingsmaatiregelen te nemen en vijf tig Duitsche politieagenten moesten met opgeheven handen meegaan. Waarom? Wiel een Buit-sch politieagent had slechts zijn plicht gedaan en een opgeeischte auto, die zonder licht reed, aangehouden. In die auto zaten twee Fransche veldwach ters, jflie daarop den Duitsehen politie agent zonder meeP doodschoten. Gister-en begonnen een paar Fransche officieren tc schieten, in de hal van het hoofdstation te Essen, omdat een man uit een gi'oopj-e een scheldwoord geroe pen had. Als do.o-r een wondeP werd nis- Die dag, waarop de Duitschers de stad weer verlieten, staat in mijn dagboek bovenal aangeteekend, omdat Nina toen vooir de eerste maal haar kamer mocht verlaten, gesteund doo-r den arm van hem, die in dit leven haar aardsche steun zou zijn. Ik vreesde; dat zij, om mij te sparen zich beter voordeed dan zij werkelijk was maar dat was toch niet zoo, want don volgenden dag voelde zij zjch nog beter en opgewekter en nam van toen af ge regeld in beterschap toe. Dies namiddags van den veertienden Maart was ik met haar en Leo alleen in de zitkamer, toen ons oor getroffen werd door het geluid van een langzaam nade lend rijtuig en ©en ge-druisch als van vele voetstappen en luide, driftige stem men. Wij stonden op en zagen naar buiten Wij hadden ons niet bedrogen. Voor ons huis hield ©en vigelante stil. Het volk verdrong er zich om heen, sommigen gre pen de paarden bij de teugels, anderen trachtten het portier open te rukken en allen schreeuwden: Weg met de Pruisen! Nina beefde, maar Leo lachte en zeide: Wees maar niet bang, Nina, 'tis maar een -overmoedige Pruis, -die op een onplei- zierige manier kennis maakt met een Pa- rijschen oploop. Ik zie ©en blauwe uni form in het rijtuig. Juist trachtte de drager van de blauwe uniform liet portier open te maken en VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG Abonnementsprijs: Per 3 maanden, franco per post, f 3.— Losse nummers f 0.05 Prijs der Advertentiën: 1—4 regels f 1.20, elke regel meor 30 ct. Bij abonnement belangrijke korting. mand getroffen. In onzen laatsten brief hebben wij reeds uiteengezet, dat dd Duitsche arbeiders, die to-t de socialisti sche partij belmoren, in het Roergebied materieel© belangen verdedigen. Daarop hebben de Franschen gerekend en zij dachten de bezetting van het Roergebied mot beloften en geld tot gffooteT succes te kunnen bi'engen. Ook' de Franschen hebben zich verrekend. D© vaderlands liefde kruip-t langs zijpaden waar zij geen heirbaan vindt. D'e medewerker van do „Telegraaf", de heer Feenstra, noemt dit waarschijnlijk ook al brutaal verzet, waax*- voo-v do Duitschers moeten worden ge knepen tot z'ij „-piepen". Ja, andere vol ken vinden liet steeds brutaal, wanneet! een volk gevoel van eigenwaarde heeft, oimdat hel voor de onderdrukkers een lastige eigenschap is. Het „brutale" ver zet", dat daarin bestaat, dat oen onge wapend volk tandenknarsend weerstand biedt -en gedrild wordt („to-t rede gebracht" zegt de hee-r Feenstra) met bajonetten, dat „'brutale verzet" van die Pruisen (de welingelichte schrijver weet niet, d-at hier een paar ho-n-dderduiaend niet-Duitschard meedoen aan al die brutaligheid!) is het antwoord op de ruwheid van de heel© be zetting, een belachelijke maatregel op. z'n best en vooral op d-e individueel© ruwheid van -do ridderlijke veroveraars. Overbrugging van de Kleine Belt. Ju de financieel© commissie van het Folkoting van Denemarken heeft de- mi nister van openbar© werken het ontwerp tot overbrugging van de Klein©: Belt (tus- schen Jutland on Fun en) ingediend. Het is ontworpen doof de ingenieurs van de staatssporen en strekt tot don bouw van een brug met dubbel -spoor en 33 M. boven de oppervlakte van het water, zoo dat zelfs de grootste schepen de drie-, -doorvaarten (twee van 90 en een Van 105 M. breedte) kunnen passeaTen. Do kosten word-en op 30 millioen kronen ge schat. 1 Indien de brug niet werd gebouwd zou in de naaste toekomst ©en aanzienlijk© verbetering en uitbreiding- van den veer dienst noodig zijn. Aangezien de kosten! -daarvan 12 millioen zouden bedragen, zijn de werkelijk lmogere kosten van de brug 18 a 19 millioen. Deze uitgave wordt ruimschoots goedgemaakt, do-ordat de on kosten per jaar met meer dan 2 millioen kronen zullen dalen. De rebellie in Ierland. In Dublin hebben gisteren ernstige in cidenten plaats gehad. Opstandelingen de den een aanval o,p regeeringsgebouwen, het raadhuis, de Bank van Ierland en het douanekantoor. Zij slaagden erin, laatstgenoemd gebouw in brand te steken, waarbij vele kostbare documenten ver loren gingen. Overal in de drukke straten heerscïite epn paniek, terwijl de opstan delingen salvo's afgaven van de daken, In Nassaustreet waren duizenden samen gestroomd, o. a. vele vrouwen en kin deren die een schuilplaats zochten. Een groot aantal burgers zijn gewond. Deze ongeregeldheden worden be schouwd deel uit te maken van. een al gemeen plan, om de regeering en het publiek ervan te overtuigen, dat het re- publikeinsche clement nog lang niet dood is. Men verwacht nog verdere opstootjes. Korte berichten. Volgens een bericht uit Duitsche bron te Essen is, bij het in beslag nemen' van automobielen door de bezettende macht in 't Roerland, ook beslag gelegd duwde -den man, die op de trede stond' terug. Op hetzelfde oogenblik riepen wij lallen uit: Het is Karei Efhardt! Leo keerde zich terstond om en zeide: Dan moet ik even met die dwaze menschen gaan spreken en ze tot rede zien te bren gen. f Nina klemde zich angstig aan hem Vast en zag hom melt een bleek en ontsteldl gelaat smeekend aan. Zacht maakte hij zich los -en zeide vriendelijk: Er is hier geen oorzaak tot vrees, maar Karei is driftig en een enkel woord van mij1 kan misschien veel kwaad voorkomen. [Het volgend oogenblik stond hij op straat. Het volle zweeg terstond, zoodra zij -zagen, d-at hij spreken wilde, en zij- luisterden naar hem met den eerbied, die zijn voorkomen, en dat van anderen, die evenals hij hun bloed voor het vaderland gestort hadden, nooit miste op te Wekken. Met een heldere stem zeide hij': Mijn vrien den, deze heer was mijn vriend lang voor d-at de oorlog uitbrak. Toen ik als vreemL Ideling ziek lag in Zij'n land, heeft zijn moeder mij- opgepast, alsof ik haar zoon was. En aan een van zijn landslieden en medestrijders heb ik iets te danken, dat mij meer waard is dan het leven. Ben echt Franschman mag nooit onedelmoedig zfjn zelfs niet tegen een vijan,d. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1923 | | pagina 1