BAN K-ASSOCIATIE
Mo m
Zaterdag 17 Februari 1S13
37e Jaargang
TARWENA
"^üste BLAD.
Buitenland.
KANTOOR GOES
CREDIETEM - EfFECTEH - COOpONS
DEPOSITO - REKENING-COURANT
VERZEKERINGEN Op ALLE GEBIED.
Binnenland.
Uit Je Provincie.
PUYVIS'
Oit nummer bestaat uit twee bladen
A
N A
Drukkers-Exploitanten
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Teil n*o. 259
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Liberaliteit.
Van do hulp van niemand minder dan
Minister Nelissen meende zich de liberale
leider te moeten verzekeren om den aan
val tegen het ontwcrp-Bioscoopwct te
openen.
Dit geschiedde dan met een beroep1 op
een uitspraak van dit vroeger Departe
mentshoofd van Justitie, voorkomende in
de Memorie van Toelichting op een in
1.910 ingediend wetsontwerp en luidende:
„De Staat zij nooit zedemeester, want
de staal, is voor zedemeester ongeschikt".
Eon bewering, die elk goed antirevo
lutionair ten volle ka.n beamen, zonder
daarom nog don heer Dresselhuijs bij
te vallen.
Inderdaad, de staat mag niet zijn mo
ralist, mag niet tot een door hem aan
genomen zedeleer dwingen, mag geen
door hem aanvaarden g[odsdienst opleg
gen.
Toch is do overheid geen blanco-papier,
mag zij niet hot standpunt innemen dat
liet haar niet raakt, w'at op zedelijk ge
bied zich voordoet.
Naar luid der Calvinistische beginselen
draagt de overheid het zwaard niet te
vergeefs, heeft ze de zonde en het be
derf buiten haar erf to sluiten en maatre
gelen te nemen ter beteugeling.
Niet anders bedoelde het Minister Ne
lissen.
Het beroep op de uitspraak van dezen
vroegeren bewindsman is daarom' geheel
en al misplaatst.
De heer 'Dresselhuijs neme dan ook
eigen standpunt, dat hij in de Kamer met
zooveel sarcasme wist. voor te dragen,
voor eigen rekening.
Blijkbaar heeft de staat zijn hoogste
roeping vervuld naar het inzicht van den
liberalen leider, Wanneer hij zich in kwes
ties van zedelijken aard kan vermeien
in een zalig niots-doen.
Zooals de liberaal in de maatschappij
begeert het vrije spel der economische
factoren, zoo moet op geestelijk en moreel
gebied zich ongehinderd kunnen ont
wikkelen alles, wat den godsdienst en de
zeden raakt.
Zoo beschouwd wordt hel: zeer begrij'-
polijk dat doze Vrijheidsbonder, afg'ezïen
van de kinderbescherming# van dit wets
ontwerp moest getuigen, dat het elk
idee van liberaliteit mist.
Gemis aan zul k e liberaliteit is echter
een voordeel
Waarlijk-liberaal.
Dij de behandeling van het wetsontwerp
tot bestrijding van de zedelijke en maat
schappelijke gevaren van de bioscoop
gordde zich al dadelijk tot den strijd aan
de lieer Dresselhuijs.
Het ligt voor de hand dat wie gaarne
don draak steekt met godsdienst en zede
lijkheid, bij onderwerpen als het bioscoop
vraagstuk ruimschoots gelegenheid vindt
om aan het spel van zijn vernuft den
vrijen teugel te vieren en met bijtende
satire het zedelijkheidsapostolaat te geese-
len.
Do leider van den Vrijheidsbond ver
klaa.roo zich dan ook een absoluut tegen
stander van dit muilkorfontwerp, dat naar
zijne meening in slechten zin was „een
keurirgswet, een domperswet, een wet' die
in dit belangrijk deel van haar inhoud elk
idee van liberaliteit mist".
„Nu behoelt", aldus de heer Dressel
huijs, „slechts te volgen het tooneel, dan
de litteratuur en eerlang de pers, en dan
kunnen wij zeggen, dat wij van de dwaal
wegen der vrijheid zijn gekomen en dat
wij zijn een gekeurd en een gekuischt
volk, dat niet doet aan de prikkelende
vertooningen en grove scherts, zooals an-
dere minder hoogstaande landen die ken
nen, en dat kan zeggen: wij danken, dat
wij niet zijn als dezen'.'.
Was het wonder, dat een toonaangevend
liberaal orgaan sprak van de waarlijk-
liberale redevoering van dezen afge
vaardigde?
Dan is waarlijk- liberaal blijkbaar
dit, dat men ecne zich haar roeping be
wuste overheid, die de zonde van haar
terrein wenscht te weren, voor schijn
heilig houdt.
Dan moet waarlijk-liberaal ook
dit. zijn, dat men aan zijne zoogenaamde
waardeering voor den godsdienst, waarvan
gaarne zoo hoog wordt opgegeven, op geen
hetere wijze weet uiting te geven dan
door schandelijke profanie in het aan
halen van bijbelteksten.
Maar zeker, waarl ij k-liberaal is
het!
En de heer Dresselhuijs heeft weer eens
afdoende weten aan te toonen, dat hij
als leider van den Vrijheidsbond wel de
liberale haren, inaar niet de liberale
streken verloor.
Uit het Ruhrgebied.
De Franschen hebben het Ruhrgebied
nu reeds oenige weken bezet en maakt
men de balans over die weken eens op,
dan mag de „Petit Parisien" bluffen:
„AV'ij hebben liet geheele Rijnland, zoo
wel dat aan den linkeroever als dat aan
den rechter, waar de Roer ligt, omringd
met 'een cordon van Fransch-Belgische
douane posten; binnen deze douane.afslui.
ting nemen wij de spoorwegen in de hand
en wij zullen alle Duitsche spoorwegman
nen, die ons beslag niet aanvaarden, ont
slaan; wij hebben den uitvoer van kolen
naar hei overige Duitschland verboden;
wij laten de voor hot buitenland bestemde
produkten van de streek slechts uitvoeren
na heffing van uitvoerrechten; en wij zul
len bepaald© pordukten niet naar het
overige Duitschland uitvoeren dan tegen
vergunningen, waarvoor een belasting be
taald zal moeten worden." Maar dat alles
is toch niet hot doel, dat Frankrijk zich
gesteld heeft.
Wat de geheime, geniepige drijfveer der
Franschen is geweest met de bezetting
van het Ruhrgebied, och, daarover zal
ieder, die den loop der gebeurtenissen
aandachtig hooft gevolgd, wol zijn mooning
hebben gevormd. Maar van dc als van
de daken gepredikte bedoeling (het lot de
laatste cent cri de laatste K.G. hout en
kolen d,oor Duitschland doen betalen der
schadeloosstelling) raakt men toch steeds
verder af. Wat een achterstand in leverin
gen en betalingen is er door de bezetting
al niet ontstaan
De „Vorwarts" (soc.-dem.) waarschuwt
dan ook de arbeiders aan de Roer, zich
niet door de uittartende houding en de
gcwcldmaatregelen der Franschen tot iets
anders dan lijdelijk verzet te laten prikke
len. Het is den Franschen stellig te doen
om het Roergebied te houden en de ar
beiders te dwingen voor hen te werken.
Dat doel kunnen zij het best bereiken
door met, militair geweld het verzet te
breken, maar daar ze thans geen vat
op de arbeiders hebben, trachten ze hen
tot daden van wanhoop te drijven, om dan
de traditioneele Fransche methoden van
stakingsbrekerij toe te passen. De we
reld moet weten, zegt, het blad, dat dc
Franschen thans naar het aanrichten van
oen bloedbad aan de Roer streven, met
alle geraffineerdheid waarover ze beschik
ken.
Dat blijkt wel, uit hetgeen nu weer
to Essen is gebeurd.
Daar staat do geheele politiedienst slil
tengevolge van de maatregelen die de
Franschen wegens een bloedige botsing
tusschen troepen en schupo hebben ge
troffen. Donderdagavond drong een troep
Fransche en Belgische soldaten een her
berg binnen en bestelden het een en
ander. Toen het lïun geweigerd werd na
men zij het bestelde met geweld weg.
Even later legden zij hun revolvers aan
op twee binnentredende politie-agenten en
ten slotte ontstond een schietpartij waarbij
een Schupo-agent licht en 2 Franschen
en 2 Belgen zoo zwaar gewond werden
dat. zij naar het ziekenhuis gebracht moes
ten worden. Wegens dit voorval heeft do
Fransche bevelhebber alle kwartieren der
Schupo laten ontruimen en de wapens
der politie in beslag genomen. Bovendien
is het hoofdbureau" van politie bezet en
alle ambtenaren en beambten zijn gedwon
gen het te verlaten. Daarmee is feitelijk
de geheele politiedienst te Essen onmo
gelijk geworden.
Nu de Fransche pogingen om het Duit
sche spoorwegpersoneel met beloften van
zeer hooge loonen te bewegen het werk
te hervatten, mislukt zijn, hebben zij1 het
gelast op de bcmililariseerde trajecten aan
het werk te gaan. De spoorwegmannen
die blijven weigeren moeten binnen 24
■uur hun dienstwoning verlaten, meldt de
„N. R. Ct."
Dezer dagen verschenen 's avonds onge
veer veertig officieren in de wachtkamer
2de klasse van het station te Essen. Zij
ontruimden, wild met hun rijzweepen in
het rond slaand, de groote voorhal van het
station. Daarna stelden zij rondom het
station wachtposten op met de bajonet op
het geweer. Iri de wachtkamer legden zij
hun revolvers ostentatief op tafel, sloegen
met hun rijzweepen op de tafels en ver
langden bediend te worden, daar hun in
hotel Handelshof geen avondeten was ver
strekt. Het personeel week voor het geweld
en bracht de gewenschte spijzen. Zoodra
echter de officieren de wachtkamer had
den verlaten, legden alle kellners en het
overige persqneel het werk neer, en tot he
den toe blijft de wachtkamer gesloten.
WER7HE8K5 SOtWEKiTZ 1834 Eftl CRESHETWEREEK5GSINIS 1853.
GROOTE K3ARKT 24
TEL. INTERC. Wo. 41 en 227
Verschillende cafe's en kleine hotels dee-
len mede, dat Fransche officieren en sol
daten in h'un keukens zijn binnengedron
gen, vaak ook in de wijnkelders een be
zoek hebben gebracht, spijzen en
flesschen meenamen waar ze zin in had
den, on als ze weggingen maar een paar
biljetten van duizend mark op de tafel
gooiden.
Het toppunt van Fransche eigenwaan
is wel hetgeen de correspondent van de
„Daily Mail" Uit Parijs meldt,. Hij kan
uit voortreffelijke bron mededcelen, dat
de Fransche regeering elke officieele po
ging tot het aanbieden van bemiddeling,
of van een compromis, tusschen Frank
rijk en Duitschland als een onvriende
lijke daad zal beschouwen.
Korte berichten.
De Franschen hebben te Mainz een
Nederlandsche vraohtstoamboot aangehou
den. Die lading mocht niet warden ge
lost omdat de nieuwe douanevoorschriften
niet waren nagekomen.
De bladen hooren dat de Nederlandsche
consul-generaal Marckx naar den Haag
is vertrokken ter bespreking van den toe
stand.
Die toestand van de voedselvoorzie
ning in het gouvernement Twer (Rusland)
geeft aanleiding tot ernstige bezorgdheid.
De oogst is zoo slecht geweest, dat er
hongersnood dreigt. De bevolking van
deze provincie bedraagt bijna 2 miljoen
zielen.
Vier arbeidersleden van het Engel-
sche Lagerhuis, Stephen, Maxton, Kirk-
wood en Wheatley zullen dezer dagen
naar het. Ruhrgebied vertrekken.
Toen de Parijsche trein met de
Indische mail eerg'isterochtend in de gare
de Lyon te Parijs aankwam, bemerkten
do postbeambten, dat do mailzakken ge
opend waren. Ongeveer dertig zakken zijn
geplunderd met stukken voor Frankrijk,
Engeland en Amerika bestemd.
De beide Kamers.
De Eerste Kamer nam gisteren in
behandeling bet wetsontwerp tot wij
ziging en aanvulling van de bepaling
van het Burgerlijk W etboek omtrent de
Erfopvolging. Verschillende sprekers
voerden hel woord.
Minister Heemskerk zei nog, dat.
wat de regeling van het, erfrecht van
den tweeden echtgenoot betreft, de
Tweede Kamer, in te eenzijdige stem
ming heeft .verkeerd. De eenvoudig
ste weg om de inwerkingtreding van
de wet te verschuiven,is, niet te
veel haast te maken met plaatsing in
het Staatsblad. Het wetje werd daar
na aangenomen en de Kamer ging tot
nadere bijeenroeping uiteen.
De Tweede Kamer begon aan de ar
tikelen der Bioscoopwet. Vooraf vroeg
dhr. v. Ravesteijn verlof om eenige
vragen tot de regeering te mogen rich
ten betreffende de onderhandelingen
met de regeering te Angora in verband
met de opueffing der zoogenaamde oa-
itulaties. Over dit verzoek zal Dins-
ag a.s. Worden beslist.
De rumoerige Donderdagmiddag bad
nog een naspel. Mej. Van Dorp (L.)
vroeg n.l. |het woord voor een per
soonlijk feit, de haar door den heer
Van der .Waerden aangedane beleedi-
ging. Op de zaak zelf zal zij wel nader
terugkomen, doch waar de heer Van
der Waerden haar voorwaardelijk zijn
verontschuldigingen heeft aangeboden,
wenscht zij reeds thans te verklaren,
dat zij geen andere dan onvoorwaarde
lijke verontschuldigingen, wenscht te
aanvaarden.
Na eenige discussie werd daarna]
met 4628 st. aangenomen een amen
dement van de heeren H. Colijn,
Smeen'k, c.s., bedoelende de centrale
(rijks) keuring van films alleen te
handhaven voor voorstellingen be-
treffende wetenschap, nijverheid, land
bouw en handel. Het 'ligt natuurlijk in
de bedoeling alle andere soorten 'films
dan gemeentelijk te laten keuren.
A 1 Ier 1 e*i.
De bezetting van Wezel en Emmerik'
oefenen tot nu toe geen invloed uit op
het spoorwegverkeer uit Duitschland
naar ons land. De treinen rijden vol
gens de dienstregeling.
Z. K. H. Prins Hendrik vertrekt
.Zondagmiddag voor enkele dagen van
's-Gravenliage naar Mecklenburg.
Binnenkort is een wetsontwerp te
verwachten tot (hot uitvaardigen van
oen beperkt invoerverbod van schoe
nen.
De conferentie tusschen Vertegen
woordigers van werkgevers en werk
nemers in do kledingindustrie, heeft
feen verandering in den toestand go-
raeht. Overeenstem'ming over de ar
beidsvoorwaarden is niet bereikt, doch
de onderhandelingen zijn niet afgebro
ken.
De Minister van Arbeid heeft goed
gevonden dat vroeger toegekende bijdra
gen voor woningbouw zullen worden uit
gekeerd aan de gemeenten: Axel voor
A. van 't Iioff, f2290; Stoppeldijk voor
E. Kindt, f 600.
Middelburg. Woensdagmiddag vergadert
de Raad ter behandelingi van; Notulen;
Ingekomen stukken; Eervol ontslag Markt
meester; Benoeming directeur gemeente
werken; idem: Havenmeester; idem tijde
lijk Marktmeester en 4 leden schattings-
eomhiissie .Rijksinkomstenbolasting; Regcw
ling gebruik Vleeschhal en bouw nieuwe
bergplaats spuit E; Vaststelling bedrijfs-
verordening voor don Vee- en Vloesch-
keuringsdienstVerleening subsidie over
1923 voor zuigelingenbcscherming; Toe
kenning extra-vergoeding voor schoonhoud
den der Vesten over 1922; Crediet voor
installatie tot verwerking van ammoniak-
water Gasfabriek in eigen beheer en voor
verbetering gashuizennet; Vaststelling ver
ordening inzake verhaal pensioensbijdra
gen personeel Gymnasium; Idem perso
neel Avondschool voor Nijverheidsonder
wijs; Idem personeel ppenbare lagere
scholen; Verhuring gebouw Eigenhaard-
straat aan Vee- en Vleeschkeuringsdienst
Middelburg.
B. en W. stellen den raad voor
een aantal plaatsen aan te Wijzen, zooiwei
op gemeente- als particuliere gebouwen,
■waarop met de a.s. verkiezingen mag wor
den geplakt ook buiten de aanplakborden,
zulks om in het tekort aan ruimte, dat
verleden jaar bleek, te voorzien, maar
tevens in de overtuiging, dat het plakken
op andere plaatsen dan zal worden na
gelaten.
Voorgesteld wordt gerekend te zijn inge
gaan met 1 Sept. 1922 eervol ontslag te
verleenen aan H. F. Staal als marktmees
ter en tot 1 Febr. 1924 tijdelijk te be
noemen dhr. C. G. Tellier. Verder stel
len B. en W. voor de heeren J. Baljeu,
W. R. J. Ceulen, A. Loois on J. A. Ver-
tregt opnieuw te benoemen tot lid der
schattin gscomlmissie voor de inkomsten
belasting.
In verband met de voorwaarde, ver
bonden aan het rijkssubsidie voor het
gymnasium stellen B. en W. voor, de
regeling der bijdragon voor eigen en we
duwen- en weezenpensioen voor de leer
aren van het gymnasium in overeenstem
ming te brengen met de reg'eling, die geldt
voor het personeel der R. I-I. B. Scholen.
Dit betreft dus 3 pet. voor eigen- en
5,5 pet. voor w'eduwenpensioen. Een an
der voorstel betreft een zelfde regeling
voor het personeel van de Avondschool
voor Nijverheidsonderwijs.
Het volgend voorstel in de stukken is
dat om de geheele voormalige vleeschhal
in het stadhuis met inbegrip van het
brandspuithuisje te verhuren aan de coö
peratieve veilingsvereeniging (Walcheren!
A b o n n e m e n t s p r ij s
Per 3 maanden, franco per post, f 3.
Losse nummers f 0.05
Prijs der Advertontiën:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
Vocur pudding, vla'o en algemeen
gebruik in de keuken neme men a
1)
Smakelijk, WoesSxaarai en voordeelig
1 iBLMnkwJiiijjuuiiBK.jWMnH5yaMWKMwwrai»^TanBw»BCc ■JTI—i WIIIIJI mrriMnmmm
en in do Helm een nieuwi brandspuit
huisje te doen bauwen op kosten dijer
vereeniging.
Teneinde eventuecle verstoppingen in
de gasbuizen tijdig en voordat de ver
bruikers over slechte hoedanigheid van
het gas klachten uiten te kunnen doen
verdwijnen, heeft een regelmatige controle
van den gasdruk in het buizennet plaats
Bij die controle is gebleken, dat het
buizennet over hot. algemeen van vol
doende capaciteit is. Niettemin zijn ci
toch enkele stadsgedeelten, voor welke
de toevoer bepaald te gering moet Worden
geacht. De kosten welke voor verbete
ring noodig zijn in do Schuitvlotstraat,
de Korte en Lange Rrcestraat en de Langa
Singelstraat worden geraamd op f 3085.84.
B. en W. stellen voor af te stappen van
de in 1920 aangenomen regeling om het
ammoniakwater van de gasfabriek aan de
Centrale Ammoniakfnfcriok te veTkoopsn
daar is gebleken, dat dit groote verlie
zen oplevert on ov;<r to gaan tot het
Zelf verwerken van het water tot am-
moniulmsulfaat, en daarvoor eon inrich
ting te maken, die f 15000 zal kosten.
Do commissie voor de fabricage vereenigt
zich met het voorstel, al heeft zij' niet
de overtuiging, dat dit oein voortdurend
rendement zal opleveren. Do commissie)
van financien brengt oen zectT uitvoerig
rapport uit, waarvan do conclusie is, dat
net wellicht eerder do voorkeur verdient
het water in do riolen te laten wegloopen
dan verder verlies mogelijk to maken.
Zij wijët er op, dat dit voorstal juist hot
tegenovergestelde is dan dat van 2 jaar
geleden en waarschuwt tegen op
pervlakkigheid bij de behandeling. B. en
W. handhaven hun voorstel en zeggen
dat weg laten loopen van het water in
de riolen niet raadziaam is, daar het niet
vast staat, dat de riolen geheel zand ad
lekken zijn en dit ook zullen blijven.
E'aar de onderwijzers ook worden be
schouwd1 als rijksambtenaren, stellen B.
en W. een verordening voor, waarbij ook
op het onderwijzend personeel der lagere
scholen de reeds eerder vermelde pensi
oenaftrek van 3 en öi/2 pet. toegepast
wordt.
B. en W. stellen voor, ook Voor 1923
f350 subsidie te verleenen aan de Vsr1-
eeniging tot bescherming van Zuigelingen.
B'e commissie voor de financien is even
als een groot jaar geleden togen de sub
sidie.
B. en W. stellen voor een extra be
drag van f 100 toe te kennen aan C.
Ingelse voor het schoonmaken der vos
ten pver 1922.
Het laatste voorstel is dat om de kos
ten van f 1345.47 voor verbouwing van
het gebouw der koepokinenting in do
Eiigenhaardstraat tot kantoor van den
keuringsdienst, vooir rekening der ge
meente te nemen, en het) pand voor f 700
per jaaf laan dien dienst te verfbureri.
Goes. Naar aanleiding van de adverten
tie van heden vestigen wij de aandacht op
den cursus voor opleiding voor Water
bouwkundig Opzichter te Goes. Deze cur
sus, die in korten tijd van zijn bestaan
reeds nuttig werk heeft verricht, wordt
uitgebreid met een voorbereidenden cur
sus, welke later overgaat in den gewonen
twee-jarigen cursus tot opleiding voor di
ploma Zeeland en Rijkswaterstaat.
Goes. De A.-R. Kicsvereeniging komt
Woensdagavond reeds weer in ledenver
gadering bijeen. Behalve enkele huishou
delijke zaken komen in bespreking: de
circulaire van den partijleider, den heer
H. Colijn, het adres dor Geref. Vereen,
voor Drankbestrijding en als vanzelf de
Regeling der verkiezingsactie voor de Prov.
Staten. Voorzeker een belangrijke agenda.
De trouwe leden zullen dan ook zeker op
(hun post zijn, maar ook de lauwen dienen
hun plicht, te begrijpen en ter vergadering
te komen. Dat het lokaal van de Melk-
salon daarom Woensdagavond-vol zijl
Vlissingen. B. en W. stellen voor over
te gaan tot opheffing van een der open
bare lagere scholen namelijk school F.,
daar het vereischte minimum van gemid-
öeld lfc#> per school gevaar loopt op
sommige schalen in. 1923 niet te wor
den bereikt, en verder af te wachten
tot 1923 at" het dan noodig zal zijn
nog! een school opi te heffen om 211'
per school, het wettelijk minimum, te
bereiken.
B. en W. stellen voor overeenkomstig
diens verzoek aan dhr. A. P. J. Holle-
brands met ingang van 1 April eervol
e