BAN K-ASSOCIATIE
V
3
Zaterdag SO Januari 1923
37e Jaargang
EERSTE BLAD.
Buitenland.
KANTOOR GOES TEL. INTERC. Mo. 41 en 227
CREDIETEN - EFFECTEN - COUPONS
DEPOSITO - REKENING-COURANT
VERZEKERINGEN Op ALLE GEBIED.
Binnenland.
Uit de Provincie.
m 93
Dit nummer bestaat uit twee bladen
SLAPELOOSHEID
Drukkers-Exploitanten
003TERBAAN LE COINTRE 60ES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 250
Ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, I 3.—
Losse nummers f O.0S
Prijs d er A d ve rto n 11 n:
1—4 regels t 1.20,, elke regel meer 30 tt.
Bij abonnement belangrijke korting.
Naar de crisis?
Door de onbegrijpelijke onverantwoor
delijke maatregelen dier Franschen ziet het
er in het Ruhrgebied buitengewoon ern
stig uit. 't Is alsof men moedwillig op
een crisis aanstuurt. En wat de gevolgen
daarvan zullen zijn, oolc voor ons land,
kah men nog niet eens gissen. Gis ter 1
ochtend zijn de staatsmijnen Möller bij
Gladbeck, Rheio -Baden, Bergmannsglück,
Westerholt en Scholven door Franscbe
troepen bezet. De president van de staats
mijndirectie te Rechlinghauscn, geheim
raad Raiffeisein, is gevangen genomen,
evenals de leider der staatsinspectie te
Bür. i
Vijf mijndirec'teuren hadden gevolg ge-
gteven aan bet verzoek van de Fransche
bezettingsoverheid te Essen, om vrijwillig
voor haar te verschijnen, ten einde reken
schap af te leggen van hun weigering
om schadevergoedingskolen te leveren.
Njidat de directeuren, qpdei' beroep pp
het verbod va;n den rijkskolen commissaris,
him weigering hadden gehandhaafd, werd
hun meegedeeld, dat zij voorshands niet
in hechtenis zouden worden genomen,
maar zich allein ter beschikking van den
krijgsraad moesten houden.
Verder moeten de Fi'anschen met 'in
beslagneming van het vermogen der wei
gerachtige industrieelen en met uitzetting
v,an hun gezinnen uit het bezette gebied
hebben gedreigd.
Mochten de Frajnschen voortgaan trei
nen en schepen te requireei'en, dan be-
teekent dit het begin van een snel toe
nemende stopzetting niet alleen van biet
transportwezen, maai' ook van de geheele
industrie in bet Ruhrgebied, daar de mijn
werkers niet, geneigd zijn verder kolen
te delven, die in handen der Franschen
vallen.
Wat zoo mogelijk nog erger is, is, dat
de Franschen in Dusseldorf en ander©
steden de filialen van de rijksbank en
dodere groote banken militair hebben be
zet. De kassen zijn gesloten. Ook de an
dere banken zullen onder deze omstan
digheden de uitbetaling weigeren. Het ge
volg van dezen maatregel zal noodlottig
zijn, daar vandaag de loonen moeten wor
den betaald en door de inbeslagneming,
de groote ondernemingen niet in staat zul
len zijn de loonen van hun personeel
uit te betalen.
Het zakenleven is in alle steden vol
komen tot stilstand gekomen.
Zeiden we te veel, dat men blijkbaar
doelbewust op een crisis aanstuurt?
Men prikkelt het Duitsche volk tot het
uiterste en schijnt maling aan de gevol
gen te hebben. De stilte, die nu in
Duitschland heerscht, kan er wel eSens
een zijn, die den storm voorafgaat. Als
hen volk in wanhoop sstemming verkeert,
is het tot ruwe daden in staat. Er 'gaan
Uan ook reeds geruchten dat er tegen
Zondag een monarchistische staatsgreep
in Munchen te verwachten is.
Korte berichten.
De Fransche bezettingsautoriteiten
hebben het zingen van nationale liederen,
zooals de „Wacht am Rhein" en liet
Deutschlandlied" verboden
1 Zelfs het zonnige Italië krijgt op
't oogenbhk zijn aandeel in de felle koude
in de Italiaansche Riviera, anders steeds
gezocht als een „warm winterverblijf",
slaan de toeristen op de vlucht voor wat
daar door die verwende menschen een
Siberische koude wordt genoemd. Nabij
Sa;n Remo werd een troepje van zes sol
daten. in de Ligurische Apenijnen door
de koude overvallen. Drie hunner werden
bijna doodgevroren in een hut gevonden.
De gezworenen van Stendal hebben
Donderdag vrouw Schultz wegens moord
ter dood veroordeeld. Zij had in 1917
haar man, die aan het front was, een:
koek gestuurd die met trichnine vergif
tigd was. De man had de koek opgegeten
ein is gestorven.
Te Keulen stuurde een onderwijzer
twee zijner leerlingen naar de Spaarbank
om zijn geheele tegoed a 50.000 Mark af
te 'halen. De beide jongens gingen met
de ontvangen som op stap en werden te
Li-nz gevangen genomen. Ze hadden nog
29.000 Mark onder hun kleeren ver
borgen.
De Wee'nsche studenten hebben Don
derdag tegen de bezetting van het Roer
gebied geprotesteerd.
Naar uit Weenen wordt gemeld, woe
den. in hoven-Oostenrijk hevige sneeuw
stormen, welke reeds ernstige schade heb
ben aangericht. Tusschen verscheidene
WERTHEIM GOMPERTZ 1834 EN CRE8IETVEREEN9GING 1853.
steden in de provincie zijn de telefonische
verbindingen verbroken.
De talrijke werkloozen. te SaTagoss»
hebben een aantal winkels „bezocht".
E.erst werden de goederen beleefd voor
niets gevraagd en wanneer men op eien
dergelijk verzoek niet kon ingaan, wierd
de aanwezige voorraad aan levensmidde
len, schoeneq, enz. eenvoudig meegeno
men. Naar aanleiding, van deze daden heeft
het politiecorps van 'Saragossa van den
minister van binnenlamdsche zaken een
telegram ontvangen, om meer waakzaam
te zijn. Toen dan ook de werkloozen een
tweiede maal wilden gaan winketen, wer
den zij door de gewapende macht tegen
gehouden.
Naar uit Malta wordt gemeld zijn al
daar wederom verscheidene aardschokken
waargenomen. De meest 'hlevige was die
form 7 uur 's avonds op Gozo-eiland, welke
een paniek teweeg bracht. De bevolking
ijlde do straat op en trok naar de kerken,
wpar gedurende den nacht speciale dien
sten en processies werden gehouden. Geen
schade wordt gemeld.
De bezetting va,n ihet Roer-
gebied.
In verband m'et den ernstigen inter
nationalen toestand, geschapen als ge
volg van de bezetting van bet Roer
gebied, beeft bet bureau ran bet In
ternationaal Verbond van Vak'vereel-
nigingen de besturen ran de tweede
Internationale te Londen en Van de
Weensche Internationale uitgenoodig]d
tot een gemeenschappelijke vergader
ring op; Vrijdag '26 'dezer, teneinde
gezamenlijk 'te overwegen, welke ac
tie in de verschillende landen onder
nomen !k|an worden, ter ondersteuning
en bevordering va,n de door het In
tern. Verbond van Vakvereenigingen
beraamde pogingen.
L u c h 11 ij n
Londen Amsterdam
Hamburg B e r 1 ij n.
Gemeld wordt, dat de opening van
de luchtlijn LondenAmsterdam
HamburgBerlijn, welke op 1. Febru
ari in igeregelden dienst zou beginnen,
aanmerkelijk vertraging z!al ondervin
den ten gevolge van de moeilijkheden,
welke de bezetting van h'et Roergebied
voor Duitschland en de Duitscine re
geering medebrengt.
P. e n T. m a n ie r e n.
Uit den „Uitgever"
Een collega schrijft ons„Ik ontving
een brief om inlichtingen Van iemand,
die de onbeleefdheid bad zijn naam-
teekening onleesbaar te schrijven. Zijn
adres evenwel was postbox numhier
zooveel, en dus wist ik,, dat mijn ant
woord moest terecht 'komen, ook al
liet ik den naam van 't adres weg. Wait
deed echter de post? Zij liet den brief
niet eenvoudig-weg in de postbox glij
den, waarvoor bij blijkens bet duidelijk
aangegeven nummer bestemd wa's
neen, ik (kreeg den brief wegens on
volledig ,adres terug (een overigens on
juiste redende na,am van aen be
stemmeling ontbrak, maar 'zijn adres
was izoo volledig aangegeven als het
miaar kon).
„Met een zucht, besteedde ik' den
tijd aan een tocht naar het drie kwar
tier van mijn woning gelegen postkan
toor. „Ja, dat miag, niet," zei een in-
li&htings-ambtenaar. De naam moet er
bij". Ik legde uit, dat ik den naam niet
lezen kon en hem d_us niet erbij 'kón
zetten. „Maar u weet hem' natuurlijk',
zoekt u hem even voor mij op in
het postboxen-register", vroeg jk,
„dan is de zaak in orde". Waarop de
doodelijk ernstige postsfinx met een
grafstem' antwoordde: „ik mag: den
naam niet zieggen". Ik begon te ver
moeden, dat er een staatsgeheim op
postbox zooveel woog:, en waagde al
leen nog: „miaar misschien wilt u
dan den naam1 nazien en erop schrij
ven als ik wegi 'ben, en dan de 'moeite
doen den brief voor mij te boxen?"
De sfinx werd nu ernstig ontstemd-
„Dat mag allemaal niet meneer, en
doet u me nu verder geen noodeloozie
vragen".
Bureau-menschen zijn nu eenmaal
weltfremd en om' ongelukken te voor
komen gingi ik' heen. Toen schreef ik
een willekeurigén n,aiam op Wet adres
en de brief' fcwarnl terecht. 'Het vol
ledige hoofdbestuur va,n P. en T. (deed
helm in de box. Het „adres" Was fou-
tiever dan ooit, zelfs zeer nadrukkelijk
niet jaan den (huurder v:an postbox
numlmer zooveel gericht, miaar n u was
het in orde. Zoodra het gezond ver
stand uitgeschakeld werd, ging alles
op rolletjes.
[W: a a r het geld aan heen gaat.
Indertijd hebben wij' een en ander over
genomen uit een artikel in het Tijdschrift
voor Posterijen en Telegrafie, Waarin de
Technische Dienst vrij scherp- onder han
den genomen wordt Wegens anzuinig be
heer. Er zouden op1 de Veluwc geWane
grondwerkers met weeldoanen van f40 tot
f00 zijn gebruikt; er zouden Duitsche
ingenieurs en monteurs werkzaam) zij'n
voor loonen van f65 en f35 pier dag;
de radio-inrichting te Kootwijk verslindt
schatten en heeft reeds ruim f9.000.000
gekost, terwijl van een geregeld bedrijf
nog g;een sprake is; bij' de eerste steen
legging voor die inrichting zoiu geducht opi
's lands kosten gefuifd zij'n (lunch f 20
per couvert, oorkonde van f200 en een
afschrift daarvan f' 175)de technische
dienst schaft over het algemeen te duur
materiaal aan; de telefooncentrales te
Rotterdam, Haarlem, en Utrecht hebben
samen al 5,5 mülioen gekost; de keuring
van het imateriaal is onvoldoende en de
wijze van keuring Is zeer duur. Er zij'n
veel te veel 'hoofdingenieurs en inge
nieurs; er is onvoldoende controle en
daarom presteert het lager personeel te
weinig; de Zaterdag is voor het buitenp'er-
sorieel nagenoeg een rustdag; oipi de voor
raden in de magazijnen bestaat te weinig
controle.
Het bewuste artikel vertelt ook van
2 ingenieurs der Tteleg|rafie, die 6 Mei
1921 voor een reis naar Duitschland en
Zweden f0077 ontvingen of f 52 pier per
soon en pier dag. Een tweede grief is,
dat de hoofdingenieurs gebruik maken
van de dienstauto's voor pleziertochtjes
niet familie en kennissen, hoewel deze
heeren steeds een gratis abonnement lo
kl. op) spoor en tramwegen hebben.
Het Vad. heeft getracht omtrent deze
aangelegenheid wat meer te weten te
komen in navolgingvan den Minister
van Waterstaat, die ook een onderzoek
heeft ingesteld. Het resultaat van dat
onderzoek is, schrijft het Vad., dat de
schrijver in het Tijdschrift van Poste
rijen en Telegrafie den spijker niet altijd
op den kop sloieg, maar niettemin heeft
hij toch ook heel wat aangevoerd, dat
min of mieer juist is gebleken.
Zoo. is b.v. om met het laatste punt
te beginnen, het dure reisje Waar. De Re
kenkamer we-es er ook reeds op en er zijn
maatregelen genomen tegen dergelijke
reisjes, die zeker niet door den beugel
kunnen. Of de betrokken ambtenaren na
dere rekening en verantwoording hebben
moeten doen, Weten we niet. Van terug
betaling schij'nt in g[een geval sprake ge
weest Je zijn.
En nu de andere punten. Eerst heeft
het Nationaal Steuncomité werklooze Am
sterdammers naar de Veluwe gezonden.
Ze verdienden f 19, terwijl hun gezin
fll ontving (dus 30 gld.) Nam het loon
toe, dan werd de steun even zooveel
guldens minder. Toen het accoardwerk
werd ingevoerd, hebben de Amsterdams
miers van begin 1919 tot 1 Nov. 1919
f 45 per week verdiend. De Veluwsche
arbeiders werden betaald volgens den
plaatselij'ken loonstandaard. Dus f 45 is
gedurende den aangeduiden tijd het, maxi
mum geweest. Het ingenieursloon van f 05
en het monteurslooin van f 35 is slechts
in. zeer bijzondere gevallen uitgekeerd,
wanneer de werkgever niet er voor kon
instaan, dat de werknemer zijn werk ge
regeld achter elkaar kon afwerken.
De .duurte van de radioinrichting was
tevoren bekend. De raming bedroeg
f7,500.000. Dit bedrag is nog niet over
schreden, de gebouwen, enz. inbegrepen.
Als een continu-verkeer met Indië niet
mocht verkregen worden, hoeft, zei men
ons, de duurte der inrichting daarmee
niets te maken. Intusschen worden maat
regelen voorbereid, om deze radiostations
onafgebroken te gebruiken door het in
terpoleeren van radioverkeer met Ame
rika.
Met do fuifkwestie zit het zoo. Ten
eerste gaat die den technischen dienst
niet aan. Het feest ging uit van den,
Rijksbouwmeester, die Z. E. en cénige
genocdigden, waarqnder 4 ingenieurs van
den Technischen Dienst, onthaalde. De
T. Di. heeft voor dit feest geen cent
betaald. Daargelaten, of de uitgaaf te
boog ging, en liet Rijk dus ap| te hoogo
kosten werd gejaagd, de rekening van
den T. D- heeft er in ieder geval niets
mee uit te staan.
De vraag, of 'liet. materiaal te duur
is, konden wij moeilijk bevredigend oplos
sen. Zeker is, dat de bekendste en groot
ste fabrieken (de Western Electric, 'Sie
mens en Ilalske, Ericsson en Kellog)
steeds Rij bestellingen moeten concurree-
ren. Geen bestelling wordt echter gedaan
zonder machtiging van den Directeur-Ge
neraal.
Inzake de keuring wees imen er ons op',
dat nooit de keuring aan één persoon is
opgedragen geweest. Het materiaal is te
veelzijdig en gespecialiseerd dan dat pnen
zonder specialiteiten als keurmeesters ze
kerheid kon krijgen van deugdelijk mate
riaal.
Dat er te veel hoofdingenieurs en in
genieurs zouden zijn, wordt betwijfeld.
Intusschen heeft men het aantal hoofd
ingenieurs sedert 1920 mét 3 verminderd,
door vacante- plaatsen niet aan te vullen.
Zeker is, dat de eigenaardigheid van den
T. D. meebrengt, dat controleering van
het buiten werkend personeel moeilijk
is en dat men daarom goed moet toezien,
voor den buitendienst zeer betrouwbare
menschen te gebruiken.
In liet algemeen is de Zaterdagschè
dienstregeling zoo, dat het werk am 1
uur opi de plaats, waar men is, gestaakt
mag worden. In sommige gevallen
(slechte treinloop') wordt dit uur veel
vervroegd. (Van 'het relaas blijkt dus he
laas heel veel waar te zijn. Een mooi kar
weitje voor mr Dijkstra, dein bezuinigings-
iinspecteur! Red. Z.)
Weiron v an vrachtauto's
Ei" schijnt thans een kentering te zijn
gelcom'en in de afwijkende houding, die
hot collcgo van God. Staten in Zuid-Hol
land ten opzichte van eien beperking van
- vrachtauto-verke-elr op de wegen in die
p'r'ovincie tot hodën innam. Door Gedep.
Staten is n.l. aan do gemeentebesturen'
in hun gewest een circulaire verzonden,
wlaarin het voomomsri te kennen wordt
gegeven om alle wegen buiten bebouwde
komtnen der gemeenten, voor zoover die
niet als Rijkswegen aangemerkt worden,
te sluiten voor het verkeer van vracht-
lauto"s, wier eigen gewicht 1700 K.G.
te boven gaat. Opheffing van dezle be
paling zal -door1 Ged. Staten alleen dan
worden toegestaan, indien blijkt, dat de
instandhouding -en bruikbaarheid der we
gen daardoor niet lij'den. Ged. Staten
geven den gemeentebesturen in hun pro
vincie in overweging, een soortgelijke
regeling voor wegen binnen de bebouwde
kom der gemeente vast te stellen.
Cursussen voor
i nietKiatholieken.
In verschillende plaatsen, zoo ook in
Den Hjaag, worden door Rjoomsche gees
telijken cursussen gegeven voor met-
Katholieken. Het blijkt echter', dat in D>en
Haag ook vele Roiomischen dezie cursus
sen bezoeken, want op een dier cursus
avonden is de voorzitter van „Die Dage-
rlaad" na de rede, maar nog in da kefk
en ook' daarbuiten door eau troepje heet
hoofden in bijzondere mate lastig geval
len, zóó Zelfs, dat klappen niet uitbleven.
Die politie m-oest de mannen van „De
Dlageraadi" huiswaarts brengen.
Donderdagavond werd er weer zoo'n
cursusavond in Den Haag gehouden.
Het bestuur dezer vrijdenkersvereeni-
ging had in een vergadering de leden op
geroepen vóór da kerk aanweaig' te zij'n,
'om aoo noodi'g de bestuursleden te kun
nen verdedigen. Ook de politie had haar
maatregelen getroffen. Rij' het aangaan
van den cursus süveillUeirden er voor de
kerk vier agenten met een brigadier, bij
het uitgaan zelfs acht. En ook in de
kerk zelf was politie.
Die vergadering, waarvoor van R. K.
Zijde groote belangstelling bleek' te be-
onrust, gejaagdheid, overspanning.
Gebruik n/JNHAnOT'S
Zenuw tableiJtein
Per koker 7Sd. bijApolh.eu drogisten
fonr
staan, is in volkomion orde velrloopen. Do
spreker begon miet Zijn leedwezen uit te
spreken over 'hetgeen de vorige maal is
geschied en wekte tot eensgezindheid op.
Het C. N. V. en de herziening
ld e r S oei ale Ver z' e 'lc erin g.
Door biet Christelijk Nationaal Valk-
vierbond is tegen Dinsdag 30 Januari
a.s. te Utrecht in het Gebouw voor
Christelijk'-Soci,ale Belangen een bui
tengewone, huishoudelijke vergadering
belegd, ter bespreking vian het plan-
Groeneveld inziafce de herziening der
Sociale Verze'keringswetgeving1, waar
over Minister Aalberse het advies van
den Hoogen Raad van Arbeid heeft
gevraagd. Behalve de besturen der
aangesloten bonden zijn tot deze ver
gadering uiigienoodigd de geestverwan
te leden van den Hoogen Raad van
Arbeid en de A.-R. en C.-H. Kamer
fracties. D'r J. van Bruggen, Voorzit
ter wan den Raad wan Arbeid te Dor
drecht, zal in deze Vergadering als in
leider optreden.
Allerlei.
Op de Ciandidatenlijst der StfeL Ge-
ref. plartij voor Zuid-Holland k'omt als
nr 1 voor de heer J. W. van Houdt
te Herkingen en als nr. 3 de heer
J. Schneider te Rijsoort!, .die vorigen
zomer Kamercandidaat was voor den
rechtschen Plattelandersbond en die
toen hier en daar voor dien Bond
optrad!
In de op 17 dezer gehouden Ah
gemeene Vergadering van Aandeelhou
ders in de N. V. Nationale Rijwielfa-
brie'k „Bato" jte Ti el, wierden de Balans^
en Winst- en Verliesrekening goedge
keurd, en het dividend bepaald op|
f30 per aandeel.
Kamer van K o o pi h a n d e 1
voor de Ze euwsche eilanden te
Middelburg. In de gisterenavond ge
houden -vergadering van de kamer van
koophandel waren afwezig de heeren
Machgeels, Witkam en Chamuleau met en.
Bosman zonder kennisgeving.
De voorzitter, de heer Jos van Raalte,
wees er op, dat het afgeloopen jaar voor
de meeste der loden, ja voor alle zaken-
menschen zeer slecht is geweest. Spir.
hoopt dat 1.923 werkelijk beter zal zijn.
Het ziet er np. Wel niet schitterend uit irj
Europa en wat er van terecht moet ko
men is voor iedereen een raadsel. Een
lichtpunt is er in de Nijverheid, zoo;
te Middelburg, Waar de Vitrite Works
weer volop w'erk krijgt en ook te Vlis-
singen is er veel werk.
Van den directeur-generaal van de P.
T. T. was bericht ingekomen, dat binnen
kort Middelburg en Vlissingen in het
telefoonverkeer met Engeland zouden
worden opgenomen en dit met Krabben-
dijke reeds het geval is en van den direc
teur van het telegraafkantoor te Mid
delburg, dat juist gisteren dat verkeer]
geopend is.
Bij het adres van de kamer te Nijb
megen aan den Minister van Arbeid met
verzoek de toepassing van de arbeidswet
opi het volwassen kantoorpersoneel tot
betere tijden oipi te schorten, had het bu
reau voorgesteld dit voior kennisgeving
aan te nemen. Do kamer besloot echter
tot adhaesiebetulging.
Bij het voorstel dm eveneens voor ken
nisgeving aan te nemen de uitnoodiging
tot het bijwonen van een vergadering
te Amsterdam) opi 17 Januari 1.1. ter be
spreking van het voor en tegen van
tijdelijke invoerbelemm'eringen, zeide de
heer Jeronimus, het jamlmer te vinden
dat het bureau de kamer niet heeft doen
vertegenwoordigen. De voiorz. zeide, dat
de heer Klok gevraagd heeft of het bu
reau het goed vond dat hiji er heen ging
en dit is ook geschied. De heer Klak
pitte zijn verwondering dat opi een verga
dering, waar een onderwerp van zulk een
groot belang wordt behandeld, de opkomst
zoo gering was en ook dat er geen
regeeringsvertegenwoordiging was. Hel
bleek dat de meeningen zeer uiteen lie
pen, maar spr. had de overtuiging dat
het meerendeel der aanwezigen voor be
houd van den vrijhandel was.
Tot voorzitter van de kamer wordt
herkozen de heer Jos van Raalte, tot
voorzitter van de afd. grootbedrijf de
heer C. Boudewijnse, tot voorzitter van
de afd. kleinbedrijf de'heer L. A. Stofko-i
pier, alle met o[p' feen na algemieene stem
men. Do heeren namlen onder dank vooi
