80
Vrijdag 5 Januari 1923
37 e 'Jaargang
Buitenland.
Uit de Provincie.
VRAAGT UWEN WINKELIER TER VERVANGING
ALLERFIJNSTE MELANGE
üe pittigs natuurbotersmaak proeft een ieder onmiddellijk.
ÜBF* Prijs 85 cent per pond. "^8®
BmnerJaiJd.
Drukkers-Exploitanten
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 6870, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
T. B.C.-BESTRIJD ING.
Niet minder dankbaar dan de tegen
woordige voorzitter van de „Ver. Sa
natorium Zeeland" was voor de be
langstelling, door ons getoond in „De
Zeeuw" v(an 2 Dec.. j.l., zijn wij voor
de thans door hem verstrekte gege
vens van reoenten datum.
Immers, waar hij op 5 Dec. '22
schreef
„De gegevens zijn nog sterker dan
die van 't voorjaar", daar schrijft hij
op 25 Dec. '22: „het tekort is
veel kleiner dan wij eerst
dachten".
Dit is een eerlijke bekentenis, waar
voor wij dankbaar mogen zijn. Iets
anders te beweren werd door ons nim
mer beoogd.
Dankbaar zijn wij, tnaar niet vol
daan.
Want wij moeten er op wijzen, dat
aan de thans verstrekte gegevens nog
een en ander ontbreekt en daarmede
meteen den indruk wegnemen, dat er
in ons land slechts ld sanatoria of
daarop gelijkende inrichtin
gen zijn.
Wie zich overtuigen wil, sla op hij-
lage 16 van het Rapport der Staats
commissie inzake t. b. c.-bestrijding.
Daar telt men reeds alleen aan Sana
toria ongeveer een 30-tal. Waar dit
getal weergeeft den toestand in 1920,
sedert welk jaar er meerdere sanatoria
en daarop gelijkende inrichtingen Zijn
bijgekomen, mogen we gerust bij wij
ze van voorbeeld van een veertigtal
spreken.
In dit licht gezien, maakt de men
tor-toon van den heer Hoorweg, waar
deze het wekken van een indruk, alsof
•er 40 sanatoria zijn „kwalificeert als
een handelwijze, welke niet te pas
komt" dan ook een wonderlijken in
druk.
Liever zouden wij dan ook zien, dat
de „Ver. Sanatorium Zeeland" hare
conclusion of beweringen baseert op
de gegevens van alle sanatoria e. d.
inrichtingen.
Zagen wij thans het tekort aan
plaatsen reeds terugloopen van 128
(betrekking hebbend op 6 sanatoria,)
tot 56 (betrekking hebbend op 13 sa.-
natoria), daar lijkt de mogelijkheid niet
uitgesloten, dat straks, wanneer anet
de.plaatsruimte in alle san atoria
wordt gerekend, het tekort verandert
in een overschot.
Met belangstelling zien wij naar die
meer juiste gegevens uit.
Mocht, hetgeen ons minder waar
schijnlijk voorkomt, een sanatorium
noodig blijken, dan hopen wij wel eens
aandacht te vragen voor de vraag' of
...zulk een Zeeuwsch sanatorium .dan
^neutraal of christelijk behoort te zijn.
Enkele vragen en opmerkingen niet
ter zake dienende lieten wij buiten
beschouwing.
De Parijsche conferentie mislukt.
De breuk in de Entente is nu wel heel
•duidelijk aan het licht gekomen. Stelde
men het vroeger voor alsof de Entente
conferenties in naam resultaat oplever
den, thans is de harde werkelijkheid, dat
de conferentie te Parijs vanwege gebrek
aan overeenstemming is mislukt en uit
eengegaan. De Emgelsche delegatie verlaat
hedenmorgen Parijs. De Fransche, Belgi-
sche e'n Italiaahsche gedelegeerden bhj-
■ven nog wat napraten, zeker, om te be
raadslagen, hoe ze, nu zonder Engeland
Duitschland nog wat meer knijpen kunnen.
De toestand is dus wel ernstig en het
bericht, dat Bonar Law en Pomcaré gis
teravond nog vriendschapsbetuigingen wis
selden, beschouwt ieder natuurlijk als een
comedie. Bona1 Law heeft het nog eens
duidelijk gezegd: „Of gij onderpanden
neemt met ons of zonder ons, gij zult een
slechte politiek bedrijven. Want het wei
nige, dat de onderpanden zullen opleve
ren, zal nog te zwaar zijn in de komende
periode. Gij zult met een mager heden de
toekomst ruïneeren. Gij zult eindigen met
Uw schuldenaar te verpletteren."
Het Britsche kabinet zal nu wel zeer
zeer spoedig bijeenkomen, om de geheele
politieke situatie ie overzien en te be
spreken.
Ook in Berlijn beschouwt men den toe
stand als zeer ernstig. In politiek en eco
nomisch opzicht zullen zeer moeilijke tij
den aanbreken. Natuurlijk verwachten de
fiaancieele deskundigen een nieuwe aan
zienlijke daling van de mark. Men ge
looft echter in Berlijnsche bankkringen
11 iet, dat deze een noodlottigen omvang
zal aannemen.
Donkere tijden, zoowel voor Duitsch-
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.—
Losse nummers 'f 0.05
Prijs der Advertentie n:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
j$3SP K ÏB üi-Ci. vJaJi' AO jsiia. sacw JXA. £Ï.JE\ na
-- i*- - -• v •=c?'
land als voor geheel Europa, zijn dus
op handen. Wie denkt niet met huivering
aan hetgeen te' komen staat?
Korte berichten.
Dit Riga wordt gemeld, dat vol
gens bericht uit Moskou een nieuwe
ernstige crisis ontstaan is in de ge
zondheid van Lenin. Ruitenlandsche
specialisten zijn ontboden.
Te Leipzig heeft de hond van
huurders uit protest tegen de ingrij
pende verhooging van de huishuren,
die met 1 Jan. is ingegaan, besloten
tot staking van huurbetaling. In den
bond zijn alle politieke partijen ver
tegenwoordigd.
De onderhandelingen omtrent de
looneischen der Duitsche mijnwerkers en
in verband daarmee de verhooging der
kolenprijzen, die tusschen vertegenwoor
digers der mijnwerkers, mijneigenaars en
de1' Duitsche regeering werden gevoerd,
zijn V'oorloopig afgebroken, daar geen over
eenstemming kon worden bereikt. De toe
stand wordt vrij ernstig geacht.
De staking dei' havenarbeiders te
Antwerpen breidt zich nog steeds uit. Zoo
hebben weer 7000 arbeiders den arbeid
neergelegd.
De stakingen in de drkkerij e n.
T'e Groningen bedraagt het aantal sta
kende typografen 346. De stakers trach
ten bij het publiek de meening ingang-
te doen vinden, dat in Holland op het
oude contract wordt gewerkt. Het „Noor
delijk Dagblad", de gemeenschappelijke
uitgave van vijf bladen, verschijnt eiken
avond op tijd.
Te Nijmegen heeft de afdeeling van
den A. N. T. B. besloten, uit tactisch
oogpunt, onder de voorwaarden van de
nieuwe collectieve arbeidsovereenkomst te
blijven werken.
Bij de drukkerij Bosch te Utrecht, waar
werd gestaakt, hebben alle gezellen het
werk op de nieuwe voorwaarden willen
hervatten. De firma overweegt, wie van de
gezellen zij terug zal nemen. Hetzelfde is
het geval bij de drukkerijen v. d. Heijden
te Rotterdam en Dorsman te Vlaardingen.
T'e Haarlem is de toestand meer ge
spannen.
De firma Joh. Enschedé Zn. heeft
hare werkplaatsen gesloten wegens de om
standigheden, waaronder het bedrijf ge
drukt gaat en door de staking en den
emstigen overlast dien het nog werkwil
lige personeel ondervindt b-ij het verlaten
en ,zich begeven naar de werkplaats. Ge
durende de eerste 14 dagen zal het volle
loon worden uitbetaald, aan diegenen, die
aa.n het werk zijn gebleven, terwijl na
dien voor hen een wachtgeldregeling zal
worden getroffen. Ook de firma's Boom
en Ruygrok en Kleijnenberg sluiten even
eens.
Het is daar in verband met de ty-
pografenstaldng verre van rustig. Den ge-
hee-len dag door trekken troepjes stakers
door de stad en op het uur, dat de ar
beid in de verschillende drukkerijen be
hoort te eindigen, verzamelen zich bij de
voornaamste drukkerijen, waar de ar
beid is neergelegd, groote menigten, die
eventueele werkwilligen opwachten. De sa
menscholingen bestaan echter niet alleen
Uit typografen. Bij elk groepje sluit zich
een groot aantal nieuwsgierigen en werk-
loozen aan benevens de op relletjes be
luste belhamels van 15 tot 20 jaar. Ver
schillende malen zijn werkwilligen gemo
lesteerd. Enkelen, die per auto werden
thuis gebracht, werden achtervolgd, terwijl
de portieren van de auto werden open
getrokken.
Gemeld wordt, dat de Minister van
Arbeid besloten heefl, dat aan drukkerijen
die zulks tengevolge van de zeer bij
zondere omstandigheden, waarin het be
drijf tengevolge van het huidige conflict
verkeert, noodig hebben, overwerk-vergun-i
ningen kunnen worden geg;even. nl ver
band met deze aangelegenheid had een
conferentie plaats tusschen den Minister
van Arbeid en vertegenwoordigers van
de werkgevers in het boekdrukkersbedrijf
*s i'ravenhage. v~l i
R ij- k s k 1 a pi 1 o o pl e r s
Naar aanleiding van het artikel over
„Rijksklaploopers" in liet avondblad van
Woensdag schrijft een lezer aan het Hbl.
Dezer dagen Waren bij mijn firma voor
het verrichten van sjouwerswerkzaamhe
den eenige losse krachten noodig. Van
een aantal werkloozen, hiermede in ken
nis gesteld, waren er verschillenden niet
bereid aan het werk te gaan, indien hun
niet een minimum aantal werkdagen gega
randeerd kon worden. Dit vond zijn oor
zaak in het feit, dat het door hen te
genieten loon in mindering zou worden
gebracht van de werkloozenondersteuning
zoodat zij; b.v. drie dagen in een week
werkende, per saldo hetzelfde zouden krij
gen als met een geheele week niets
doen. -
Dat zoo iets het verrichten van spoed-
werkzaamheden, Welke in sommige indu
strieën veelvuldig voorkomen kunnen,
ernstig belemmert, laat geen twijfel.
De Land- en tuinbouwongeval-
1 e n w e t
Nadat men eerst gemeend had (len da-
tu;m van inwerkingtreding van art'. 2 van
de Land- en tuinbouwongevallenwet van
1 Januari tot 1 Maart e.k. te moeten
verschuiven, verwacht men aan het be
trokken departement thans dat het wel 1
April, misschien zelfs wel 1 Mei e.k.
zal worden, alvorens de wet definitief in
werking treedt. (Tel.)
Een ondergro ndsch e spoor
te Amster'dam.
De burgemeester van Amsterdam .heeft
aan de hoofdingenieurs W. A. de Graag
en W. C. Kohier opgedragen een ontwerp
met kostenraming te maken voor een on-
dergrondschen spoorweg door de stad. Dat
plan. ,zal vóór het aan B. en W. wordt aan
geboden, in de Verkeersoommissie worden
gebracht, die. de meening van verschillen
de autoriteiten zal inwinnen. Op z'n
vroegst in het laatst van het jaar, zal
het onderzoek in dat stadium zijn geko
men. Waar voor dep aanleg slechts de
keuze blijft tusschen straat- of gracht-
ondergrond zal, volgens het „Hbld.", aan
den aanleg onder de stadsgrachten de
voorkeur worden gegeven.
De z omer tij d.
„De Standaard" is van meening, dat er
alle reden is om aan den z.g. „Zomertijd"
thans een einde te maken
Er is, materieel gedacht, zeer weinig
voor te zeggen en er is, met het oog op
de volkspsychologie, zeer veel tegen.
Men herinnert zich den matroos, die zich
een been liet afzetten, zonder, wat het
volk noemt „weggemaakt" te zijn. Hij
had dat geduldig verdragen, zonder uiting
te geven aan het gevoel van pijn. Toen
hem, een paar dagen later, een speld be
gon te prikken, schreeuwde hij het uit.
En op de vraag, waarom hij op die spel-
deprik zoo reageerde, terwijl hij de zware
•operatie geduldig verdragen had, kwam
het prompte antwoord: de operatie kon
ik niet ontgaan, maar de speldeprik voelde
ik als overbodig.
Men passé dit toe op den zomertijd, in
verband met den toestand waarin onze
land- en tuinbouwende bevolking ver
keert en men komt vanzelf tot de conclu
sie, dat die speldeprik van den „zomer
tijd" beier achterwege blijve.
De bouwvakken in Friesland.
Het nieuwe collectieve contract
van de Federatie Friesland der timmer-
patroons is in werking getreden. Het
weekloon is 6 pet. lager en voor Chr.
feestdagen wordt geen Joon uitbetaald.
Hoewel inzake den arbeidsduur tusschen
de organisaties nog geen overeenstem
ming is verkregen de werkgevers wil
len gemiddeld 8,5 uur per dag zijn
de 'werknemers onder de nieuwe bepa
lingen aan het werk gegaan en is nergens
gestaakt. De onderhandelingen worden
voortgezet.
Allerlei.
De gemeenteraad van Loosduinen heeft
zich met 7 tegen 6 stemmen uitgespro
ken voor de samensmelting van de ge
meenten 'sGravenhage en Loosduinen,
Voor stemden de leden van den Vrijheids
bond, de S. D. A. P. en de Chr. Histo
rische Unie en een lid van de Anti
revolutionaire Partij; degen de vijf katho
lieken en de anti-revolutionaire wethou
der.
Apotheken: A.s. Zondag zijn de
volgende apotheken geopend:
te Goes, die van G. v. d. Hoek;
te Middelburg die van Nonhebei, en
te Vlissiugen die van A. J. v. Ockenbui'g.
De a.s. verkiezingen. In
verband met do candidaatstelling voor
Pi'ov. Staten en Gemeenteraden is door
het gewestelijk Verband van Patrimonium
aan de Centrale C.H. en A.R. Kiesver-
eenigingen het volgend schrijven gezon
den
Nu wij weder in dit jaar voor de perio
dieke verkiezingen staan voor Staten en
Raden, achten wij het noodzakelijk het
volgende u mede te deelen.
Zooals u bekend, wordt, en terecht, in
de kringen der Chr. Sociale en Vakbewe
ging groote w_aarde toegekend aan deze
colleges, zoodat hieruit vanzelve voort
vloeit, dat met belangstelling wordt nage-
gaan welke personen tot het bekleeden
van een functie worden naar voren ge
bracht door de Rechlsche Partijen. Welis
waar oefenen de aangesloten leden hun
invloed uit, doch, w'aar ten slotte de jmeer-
derheid zal hebben uit te maken wie op
de candidatenlijst zal worden geplaatst,
is het altijcl in partijen geformeerd als
de Rechtschc, waarin geen enkele stand
ontbreekt, een vraagstuk om de lijsten
zoodanig in te kleeden, en de candidaten
zoodanig te plaatsen, om, zonder de rech
ten der groepen te schenden, die mannen
te candideeren, welke voor de Partij,
en voor ons Land en Volk het meest
geschikt en gewenscht zijn.
Het verdient o.i. overweging bij Se
Rchtsche Partijen om te zórgen dat het
geheele Volk in al zijn geledingen in
de Colleges vertegenwoordigd zij:, en Wel
voornamelijk om deze reden, n.l. dat
men ons nooit mag kunnen toevoegen dat
met zekere groepen geen, of minder re
kening wordt gehouden. Al is het juist
dat onze partijen geen z.g. arbeiders-
candidaten stellen, of stellen mogen,
men behoort toch rekening te houden met
het grootste deel van de kiezers, hunne
stem dient ook te worden gehoord, ook
met de practijk van het leven dient
kennis te worden gemaakt, wat juist door
candidaten uit deze groepen uitnemend
kan worden gedaan. Hierbij komt dat juist
uit de Chr. Sociale en Vakbeweging uit
nemende krachten naar voren komen,
welke met menige zaak op de hoogte
zijn, en daardoor de te bezetten plaatsen
met eere zullen innemen.
Uit overweging van een en ander kwam
het ons dan ook gewenscht voor gevolg
te geven aan een bij' ons ingekomen
voorstel, en bij u aan te dringen reke
ning te willen houden met de mannen
Welke reeds op de kiesvereenigingen zijn
genoemd, en uw invloed aan te Wenden
om, door het geven aan zoodanige can
didaten van een goede plaats op de can
didatenlijst, eenigermate hunne verkiezing
te verzekeren.
Wij achten zulks noodzake
lijk doch ook gewenscht.
In onzen tijd, waarin ook de partijen
almeer versplinteren, is het noodzakelijk
dat de eenheid onder ons gehandhaafd
blijve, want „Tweedracht breekt kracht"
en kracht hebben wij juist als Christelijke
Partijen noodig in dezen tijd. Bovendien
niu in dezen tijd van malaise en crisis
menige maatregel zal moeten worden
getroffen, welke verhand houdt met het
werk der arbeidersbeweging is het zeer
gewenscht, dat de betrokkenen medespre
ker. kunnen.
De Minister van Arbeid heeft goed
gevonden dat vroeger toegekende bijdra
gen voor woningbouw, zullen worden uit
gekeerd aan de gemeenten: Dtreischor,
voor M. P. Padmos, f400; Nieuwerkerk,
voor M. C. Boogert, f1080; Oud-Vosse-
meer, voor M. v. Poortvliet, f 600Sas
van Gent voor G. C. J. de Smet f 1125.
Zelfonderzoek.
Ontwaakt gij 's morgens met pijn in
den rug? Hebt gij' donkere zwellingen
onder de oogen? Zijn de enkels en han
den gezwollen? Is de urine bewolkt, zan
derig of brandend? Geschiedt de loozing
te vaak of te weinig? Zijn uw' ledematen
beverig en rheumatisch, vooral bij ruw
en vochtig weer? Doet uw rug zeer, als
gij bukt of opstaat?
Hoedt u bijtijds; Laat Foster's Rugpijn
Nieren Pillen een nierziekte voorkomen;
spoedige behandeling is het eenige be
trouwbare voorbehoedmiddel.
Verwaarloozing kweekt al te dikwijls
blaasontsteking, waterzucht, rheumatiek,
steenvorming en urinezuur-vergifliging.
Hoewel Foster's' Pillen zelfs bij' deze
latere verwikkelingen baten, is het ver
standiger om dit speciaal niergeneesmid
del tot voorkoming van nierziekte te
gebruiken.
Verkrijgbaar in apotheken en drogist
zaken a f 1.75 per doos. (25)
In de St.ct. maakt de Minister
van Financiën o.a. bekend, dat zijn opge
legd aan
Abraham Remijnse, te Wissekerke, een
aanslag tot navordering van inkomsten
belasting over 1920—1921, ten bedrage
van f 75
Elias Charl Capp'on, te Middelburg, al#
voren voor f 1921—'22, ten bedrage van
f 100.05;
Jacobus Joost Adrianus Smits, te Mid
delburg, als voren over 1920'21, tot een
bedrag van f 124.70;
Gerard Willem den Boer, te Middel
burg, aanslagen tot navordering van in
komstenbelasting en verdedigingsbelas
ting II over 1920'21, resp. ten bedrage
van f 765.60 en f156;
Eduard Boasson te Middelburg, een
aanslag tot navordering van oorlogswinst
belasting, over 1918, ten bedrage van
f2070;
Jacques Boasson, te Middelburg, als
voren, ten bedrage van f2190;
Charles Boasson, te Middelburg, als
voren, ten bedrage van f2190. y
Benoemd met ingang van 16 dezer
tot directeur van het post- en telegraaf
kantoor te Yerseke K. R. Klaasesz, thans
commies-titulair bij de p. en t.
Woensdag is overleden de heer H.
J. van Ebhenhorst Tengbergen, 69 jaar
oud, vroeger Rijksontvanger te Goes, daar
na ontvanger van de invoerrechten en ac
cijns op de suiker te Amsterdam.
Goes. Loop der bevolking gedurendel
de 2e helft der maand Dec. 1922.
Ingekomen: J. Zandee, landbouwer,
van 's-H. Arendskerke, Westerstraat 3; J.
Snoodijk, rijksklerk dir. belast., van 's-H.
Arendskerke, Wijngaardstraat 52; K. D.
Zandee, zonder beroep, van 's-Gravenhage,
Oostsingel 58; C. W. Ileule, techn. ambt.
R. W. „S., van Kruiningen, Rimmeland-
s'U'aat 7; F. A. de Coninck, leurder, van
Vlissiugen, Gajizepoortstraat 12; J. J. van
der Loo, spoorwegarbeider, van Rilland-
Bath, Poel weg I no 1; A. Nederhand,
schoolhoofd, van 's-Gravendeel, Koning
straat 6; J. S. Bedet, klerk Raad van Ar
beid, van Amsterdam, Spiegelstraat 5; J.
H. van Dijke, klerk registratie, van Haar
lem, Lange Vorststraat 60,; G. K. van
Weele, zpnder beroep, van Leiden, 's-H.
Hendrik skinderenstraat 31.
Vertrokken: J. D. Stadtman, ver
pleegster, -naar den Helder; J. C. Sinke,
kastelein, naai' Zierikzee; H. H. M. Wit
kam, cand.-notaris, naar Rotterdam; L.
van Wallenburg, onderwijzer, naar Veere;
J. Timmerinan, modiste, naar Steenwijker-
wold; A. Potjewijd, zonder beroep, naar"
's-Gravenhage; J. 0. Voois, metselaar, naar
Bogggerhout (B.)A. C. E. M. van Ber-
ckel, bankier, naar Rotterdam; Joh. van
de Meer, boerenknecht, naar 's-H. Arends
kerke; J. Duvekot, koopman, naar Capelle
(B.)J. J. van Hilten, onderwijzer, naar
Nieuwer Amstel; J. Glerum, electricien,
naar Amsterdam; J. C. Scheele, zonder
beroep, naar Rotterdam; J. C. Padmos,
telegrafist, naar Delft.
Middelburg. In degisterenavond gehou
den vergadering van de afdeeling Middel
burg van den Vrijz. Dem. Bond werd
mededeeling gedaan, dat de heeren .T. R.
Domenie en P. van Sorge bedankt heb
ben als bestuurslid. Als zoodanig werden
gekozen de heeren A. 'Heijboer en Th.
van Sorge, terwijl het bestuur uit zijn
midden tot penningmeester koos in plaats
van 4en heer Dlomenie, dhr. I. Willemsen.
Bij de bespreking van de verkiezing van
leden van den gemeenteraad, deelde de
heer mr J. Adriaanse mede, dat hij om
persoonlijke redenen zich niet opnieuw
meer beschikbaar kan stellen.
Gisterenavond is een druk bezochte
Nieuwjaarsreceptie gehouden ten huize
van den Commissaris der Koningin.
Op den hoek van de Balans en de
Wagenaarstraat had gisteravond een aan-
