No 66
Zaterdag 16 Ilecember 1913
37 e Jaargan
FICS1ZEHIilMEÏÏEl
EERSTE BL&D.
Buitenland.
Binnenland.
Oit nummer bestaat uit twee bladen
FEUILLETON.
BINNEN IJZEREN MUREN
tegen Zenuwkoorts, Zenuw in de
tanden, zware Zenuwhoofdpijn.
tegen Examenvrees, Slapeloosheid,
Gejaagdheid.
N.y. v.h„ SCHULTE Co.,
middelburg.
if
Drukkers-Exploitanten: 1
OOSTERBAAN LE COiNTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 6870, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonneme ntsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.—
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advertentie»:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 et.
Bij abonnement belangrijke korting.
9KwrwcE;mae«9
Zij, die rich) mejit 1 Januari op ons blad
abonneeren, ontvangen de tot dien datum
verschijnende nrs. gratis.
iwMiwurjM mi— w»utwo«CTgwi
T.B.C.-BESTRIJDING.
Wanneer iemand, in de hoop daar
door bij een door hem gedaan verzoek
steun te krijgen, aan een 40-tal vrien
den de vraag gaat stellen of hetgeen,
waarom ihij heeft verzocht, niet noo-
dig is, zai hij niet verstandig doen
toet te gaan roepen: „zie je wel, dat
't noodig is", zoolang no,g slechts van
de veertig een zestal hebben ge
antwoord. Vooral niet, indien er on
der die zes nog één is, die aan de
behoefte twijfelt.
Toch doet dhr. A. J. Hoorweg dit
namens de vereeniging „Sanatorium!
Zeeland" in „De Zeeuw" van 9 De
cember j.l.
Aan alle sanatoria is gevraagd en
hoewel nog slechts van 6 antwoord
is ingekomen, wordt de conclusie al
getrokken.
Voorbarig is die conclusie minstens
en of ze als juist kan worden aan
gemerkt, moet nog blijken.
De wensch is hier wel de vader der
gedachte.
Doch al blijkt straks nog oogen-
blikkelijke behoefte aan San.-ruimte
te bestaan, dan hebben we tevens te
rekenen met de toekomst,
waarvoor een Sanatorium gebouwd
wordt. Mede beantwoord dient dan te
worden de vraag: is deze behoefte
thans stijgende of dalende? De heer
Hoorweg ging op de aanwijzing in
dalende richting uit de „Soc. Verz.
Gids" niet in.
Hiermede houdt nauw verhand de
vraag of niet juist de werking der
consult.atie-bureaux de speciale be
hoefte aan San.-ruimte zal doen dalen.
Want evenzeer als wij van de wer
king dezer bureaux, tot heil der be
volking, verwachten 'meer tijdig ont
dekken van de t. b. c., evenzeer staat
vast, dat daardoor 'moet worden tegen
gegaan, hetgeen thans nog geschiedt
n.l., dat veel lijders, wier toestand
weinig of geen hoop geeft op her
stel, worden opgenomen in Sanato
ria..
Dit tegen te gaan schijnt hardvoch
tig doch in wezen is het barmhartig.
Het is b.v. beter, dat 3 patiënten met
behoorlijke genezingskans ieder voor
4 Imiaanden plaats vinden dan één
voor een jaar met weinig of zonder
genezingskans.
Wordt dit doel tevens bereikt, dan
kunnen b.v. driemaal zooveel patiën
ten worden opgenomen als thans en
kunnen nog meer genezen.
N n gaat wellicht voor de drie even
goed de gelegenheid ter genezing voor
bij iais deze voor den opgenomen lij
der reeds voorbij is.
Werkt dit systeem door, dan moet
ook de omvang", welke de t. b. o. thans
heeft, afnemen.
Of nu bij de verwachte stijging der
behoefte ai de vrijkomende plaatsen
Een verhaal uit den Fransch-
Duitschen oorlog.
door
ANNIE LUCAS.
Uitgave Neerbosch' boekhandel.
40.)
Voe® daarbij den aanhoudenden stroom!
van voorbijtrekkende, terugtrekkende, mar-
cheerende, exoerceerende troepen en hét
doffe gebrom der kanonnen, dat ons onop
houdelijk herinnerde aan betgeen wij waar
schijnlijk toch wel niet vergeten zouden!
hebben de oorzaak van die verandering.
Is het te verwonderen, dat wij naar huis
terugkeerden vermoeid, bedroefd, terneer
gedrukt? Al kwam de bevrijding ook spoe
dig opdagen, het zou toch moeten zijn door
stroomon bloeds en geweldige vlammen
vuurs.
Maar God weet het en heeft medelijden
met u. Die wooi-'den klonked telkens en
telkens door mijn bewogen gemoed, als
het liefelijk refrein van een .hemelscbe
melodie, en brachten den storm wel niet
geheel tot bedaren, maar toch tot mindere
heftigheid.
8 October. Moeder hoeft kou gevat, zij
noodig zullen zijn, blijft voorloopig o.i,
eel? open vraag1).
Daarmede mag, neen moet, evenwel
thans reeds worden gerekend.
Gouverner, c'est prevoir!
Vioor den grootschen opzet
van een Sanatorium 1 ij k t het
tijdstip en de omstandighe
den daarom ongunstig'.
Waar Zeeland, in verhouding tot
overig Nederland weinig verpleegruhn-
te bezit, kan men, ook de Ver. „San.
Zeeland", ondertusschen op voorzich
tige, meer bescheiden, wijze het doel
nastreven door bij de ziekenhuizen
t. b. c.-paviljoenen en in de zieken
huizen sanatiorium zalen in te rich
ten2).
Er moet tegenwoordig wel meer
tweede klasse gereisd worden.
Laten we hopen, dat óf het. een
óf het ander geschiedt en ook zoo-
noodig de ver. „Sanatorium Zee
land" met behulp en voorlichting van
het consultatiebureau, de oprichting
en inrichting van t. b. c.-paviljoen
en sanatoriumzalen o> p elk eiland
onzer provincie gaat bevorderen.
h In 1920 verkeerde bijna de helft der
in de volkssanatoria opgenomen patiënten in
het II of III stadium.
2) Het pas geopende Tuberculose Pavil
joen bü het ziekenhuis te Bemmel kost slechts
f 75000 en bevat 32 bedden. Vergelijk daar
mede de kosten van een „Sanatorium Zee
land"
De Duitsche armoede.
In den gemeenteraad van Chemhitz
kwam dezer dagen de quaestie ter
sprake van de verheuging der retribu
ties voor de begraafplaatsen. In den
loop van het debat werden enkele
staaltjes [meegedeeld om te doen zien
waartoe de toenemende armoede de
menschen dwingt.
De eenvoudigste begrafenis kost te
genwoordig 37.000 M. Hetgeen vele
families onmogelijk kunnen 'betalen.
Met het gevolg, dat onlangs een mid
denstander zijn overleden kind in een
toargarinekistje naar het kerkhof
bracht. Een ander,, die zijn gestorven
vrouw in 'n andere plaats moest laten
begraven, !maar de vervoerkosten niet
kon betalen, reed ide kist pp een hand
wagen geplaatst, zelf uren ver naar
de laatste rustplaats.
Huldiging van Pasteur.
De eigenlijke datum der Pasteur-hul
diging zou op 27 Dec. Vallen, maar
pias het volgend jaar zal men in
straatsburg een tentoonstelling en con
gressen houden, waar geleerden uit
de geheeje wereld zullen bijeen komen.
Alleen zal men op 27 Deo. de klokken
te Dole, het dorp, waar Pasteur gebo
ren is, twee minuten vóór vijven 's na
middags doen luiden en om vijf uur
precies alle klokken in Franche-Com-
té, van de vlakte van de Saóne tot de
toppen van de Jura daarop doen ant
woorden. Zoo zullen dan gedurende
eenige minuten in al de torens van
de streek' de klokken haar stem doen
hoo-ren om er de menschen te herin
neren ,aan den grooten mensch!, die
honderd jaar geleden gebioren is en
aan het groote werk door hem vol
bracht.
is koortsig en ziek. Het is zoo moeiilijk
het voor haar benoodigde voedsel te krjj-
feen. Niet, dat er nu reeds .gebrek aan
is, ten minste niet voer hen, die het bé
talen kunnen, maar het is soms noodig
twee of meer uren in den winkel te wach
ten. Arme Justine. Haar geduld wordt
zwaar op de proelf 'gesteld, maar voor1
mloeder heeft zij alles over. Het ergste is,
dat moeder het vleasch niet eten kan als
het er eindelijk is. Nu» ik kan dan ook
niet ontkennen, dat het ossenvleesch bij
zonder taai en vreemd van smaak is, scha-
penvleesch is bijna niet meer te bekomen,
en ik zie met angst, dat onze voorraad van
gereed geld begint te verminderen. 0r is
een oploop geweest bij het stadhuis. Tal
van burgers, voornamelijk uit de Fau
bourgs, schoolden daar samen, eischten
chassepots en verlangden, dat onmiddellijk
bevel gegeven zou worden om aanvallen-
derwijze te werk te gaan. Generaal Tro-
chu verscheen en stelde hen tevreden,
ik denk door zijn plan mede te deelen.
Ganu>ewa verliet gisteren Rarij's per lucht
ballon.
9 October. Het was vandaag een sombere
regenachtige dag. Wij voelen ons allenj
zeer gedrukt en vermoeid en kunnen ons-
niet van dien last ontdoen. Het is stil in
huis, alle anders gewone dingen blijven
rusten. Moeder is de ©enige, die gelijk
matig en opgewekt is. Diei arme Nina is
Londen-Keuien-Berlijn.
De luchtverbinding Londen-Keulen-Ber-
lijn zal op 31 December eindigen, hoewel
de dienst ontegenzeggelijk een financieel
succes is. De reden van het ophouden ligt
hierin, dat op dien datum het onbeperkt
recht der geallieerden boven Duitsch
grondgebied te vliegen, toegestaan bij het
vredesverdrag, ophoudt. Dè Duitsche re
geering heeft besloten het verder toestaan
Van dit -recht aan den Ëngelschen vlieg-
dienst afhankelijk te maken van de ophef
fing van zekere beperkende bepalingen
in zake het bouwen van vliegtuigen door
Duitschland. De Daimler Cy., die den
dienst direct onderhoudt, zal wellicht tot
overeenkomst met de Duitschers kunnen
geraken, doch voor de Napier Co., die de
lijn via Keulen bedient, is dit twijfelachtig.
Vergiftigde pralines.
Er wordt medegedeeld, dat Bridge-
mian, de Engelsclie minister van bin-
nenlandsche zaken, een doos pralines
(chocolaadjesj [beeft ontvangen, die
onderzocht werden, omdat men vrees
de, dat zij vergif bevatten. Men her
innert er laan, ("dat de hoofdcommissaris
yan. politie onlangs een doos vergif
tigde pralines kreeg en ernstig ziek
werd, toen hij er een paar van gegeten
hjad.
Het ministerie Van. binnenlandsdbe
zaken deelt echter mede, dat de om
standigheden elke poging tot een aan
slag op het leven huiten sluiten. Er
wordt igeen 'belang gehecht aan het
incident.
Het plan van Mussolini.
Mussolini heeft, in Italië terugjge-
keerd, aan een persman medegedeeld,
hoe zijn voorstellen ter conierentie
van Londen geluid hebben.
Wat hij wilde kwam neer op het
volgende
Engeland doet afstand van zijn cre-
dieten ten gunste van Frankrijk' en
Italië; Frankrijk' en Italië zien hun
nerzijds af van hun credieten tegen
over Tsjechio-Slowakij e, Zuid-Slavië en
Polen. De Engelsohe schulden aan
Amerika blijven bestaan tot Amerika
een verklaring aflegt; de eventueel©
kwijtschelding van de schuld van Ame
rika tegenover Enigeland wordt van de
Duitsche schadevergoeding Afgetrok
ken. Zoodra de gealliëerden het prin
cipieel eens zijn, zóówel met Amerika
als met Duitschland, zullen gemeen
schappelijke besprekingen worden in
geleid.
Korte berichten.
Vlak hij het parlementsgebouw
is .een auto, waarin Lloyd George met
zijn secretaris ziat, gisterenmiddag op
gereden tegen een andere, met den
hertog van "Devonshire en diens doch
ter. Het liep goed af, maar de auto
van Lloyd George kreeg een verwron
gen wiel en kon niet verder. De twee
staatslieden Smaakten na hét ongelukje
een praatje waarbij zij elkaar met den
goeden afloop geluk 'wenscihen.
De beklaagden in het proces we
gens den aanslag op Harden zijn ver
oordeeld tot twee. en Vier jaar en negen
maanden.
In den nacht van 13 op 14 De
cember zijn er uit de vitrines van het
Kaiser Friedrichmuseum te Berlijn be
langrijke kunstschatten gestolen'. Den
6en en 7en December nebben er in
geheel omgeslagen en uiterst prikkelbaar
geworden. Nu en dan krijgen wij een
'bezoek van kennissen; maar het is eigen
lijk een rust als zij weer heengaan. Die
moed ontzinkt mij nog meer, als ik naar
die opgewonden taal en onzinnige berich
ten 'moet luisteren; maar de verstandigsten
en besten spreken anders.
10 October. Het paleis te St Cloud is
vernield geworden, in brand geschoten,
door onze eigen kanonnen. Het volk schijnt
er waarlijk trotsch op te zijn. Versailles
zal, zoo noodig, volgen, zeggen zij.
Wij konden vandaag moeilijk geloovön,
dat de kanonnade alleen van onzen kant
kwam, het leven was toch zoo geweldig.
Moeder is wat beter, maar toch nog niet
in staat om uit te gaan. Zal zij ooit weder
kunnen uitgaan? Ik heb vandaag niets bij
zonders op te teekenen. Wachten en uit
zien, hopen en vreezen dat is nu de
geschiedenis van lederen droeven dag.
Heelt het beleg nu nog niet ©ens één
maand geduurd? De dagen gelijken op
weken, zoo langzaam kruipen zij' om.
11 October. Heden ging oom) met Nina
en toij naar het altaar van de Heilige Geno-
veva gewijd, in de kerk van St Etienna
du Mont.Zij en ik zij'n daar reeds vroeger
meermalen geweest. Tal van aanbidders
Verdringen er zich dagelijks. Eeuwen zijn
'voorbijgegaan, sedert de woeste horden
van Attilla, den geesel Gods, terug moes-
dit museum ook al belangrijke diefstal
len plaats gevonden.
Volgens minister Liither is dezen
winter in Duitschland geen gebrek aan
brood te wachten.
Er is in Amerika, sprake van een
internationale leening aa.n Duitschland
van IV2 milliard dollar.
Batig slot der Ongevallen
verzekering.
In de gister gehouden vergadering van
de Vereeniging van Raden van Arbeid
heeft do voorzitter, de heer Wittert van
Hoogland, in zijn 'openingsrede sprekend
over de toekomst van de sociale verzeke
ring er o.a. op gewezen, dat de invoering
van de Ziektewet niet behoeft te worden
uitgesteld met het oog op de nieuwe las
ten, die deze op .het bedrijf zou leggen,
waar zich de gelukkige omstandigheid
voordoet, dat het Ongevallenfonds een
overschot van ongeveer 8 millioen gulden
heeft.
Naar spreker's meening is in verband
hiermede een zeer aanzienlijke verlaging
der tarieven volkomen gemotiveerd. Spre
ker schat deze verlaging opi plm. 40 pet.
en dringt er op aan, dat deze ten spoe
digste worde ingevoerd en tegelijkertijd
de Ziektewet in werking trede.
Naar aanleiding van dit batig slot heeft
do heer Wittert als lid. der Eerste Kamer
tot don Minister van Arbeid een paar
vragen gericht, o.a.:
Is bet juist, dat bet bestuur der Rijks
verzekeringsbank in verband met de ge
kweekte zeer aanzienlijke reserve heeft
voorgesteld reeds nu over te gaan tot de
bij artikel 40 der Ongevallenwet 1921 ver
plichte tariefsherziening en tot een verla
ging der premiën van circa 40 pet. heeft
geadviseerd
Is de Minister niet van oordeel, dat deze
belangrijk© verlaging van de premiën met
bet .oog op den tegonwo-ordigen economi-
schen toestand der bedrijven zoo spoedig
mogelijk .dient in te gaan?
Is de Minister bereid te bevorderen, dat
deze verlaging zoo vroeg mogelijk in het
jaar 1923 tot stand komt?
Nieuwjaar.
De „St. Crt." bevat het volgende ver
zoek
Met het oog op den grooten toevloed
:van poststukken bij de jaarwisseling,
wordt het publiek verzocht om brieven,
briefkaarten en gedrukte stukken, als
prentkaarten, naamkaartjes, circulaires,
enz. welke men bij voorkeur op 1 Januari
wenscht te doen bestellen, te voorzien
van twee elkaar schuin snijdende strepen,
getrokken over de geheele adreszijde, en
die stukken reeds op .27, 28 of 29 Decem
ber tei' post te bezorgen. Zij kunnen dan
tijdig voor de bestelling worden gereed
gemaakt, blijven tot 1 Januari op de kan
toren van bestemming bewaard en worden
zooveel mogelijk op dien dag in de bestel
ling opgenomen.
Bond van Chri
ku ndige kringe
Deze Bond houdt
gadering op Tweeden
De agenda bevat 0.
voors'tel-Haarlemde
ginsel over te gaan
zomer-vergaderingen
stel ij k e Letter-
11 i 11 Nederland,
zijn jaarlijksche ver-
Kerstdag te Utrecht,
m. verslagen, en een
Bond besluite in be-
tot het houden van
in de openlucht (b.v.
ten trekken van voor da muren van Parijs,
floor de macht van da .herdarsstaf dar
heilige, jonge schaapherderin van Nauteri'e
van voor Ttroijes, door de macht van het
kruis van St Loup, van voor Orleans door
de vurige gebeden van den vromen Ag-
nan. Nu komen andere, nauwelijks minder
vreeselijk© overweldigers het schoone
Frankrijk overstroomen ©n zijn trotscha
steden belegeren. Men noemt hen Hunnen,
Gothen, Pandoeren, maar gaen heilige
daagt op en springt in de "bres, sterk in
geloof aan Gods machtige hulp.
Oom Louis was tot tranen toe bewogen,
toen hij ons vertelde, welk' een lasterlijke
toon vele dagbladen aanslaan, dia voorge
ven stemmen des volks te zijn. Bij het
in herinnering brengen van de verschrik
kelijke dagen van '92, zetten zij het volk
aan om de gewijde gebouwen tot stallen
voor het vee te gebruiken (Van verschei
dene kerken is reeds gjebruik gemaakt
door democratisch© redenaars) om de pries
ters te verdrijven van het slagveld, waar
zij' ide laatste oogenblikken der vrije zonen
van het republikeinsche Frankrijk bemoei
lijken door het opdringen van hun geloof
aar. de legenden van een verouderd bij
geloof. Een der burgemeesters, De Mottu,
heeft zelfs bevolen ,dat alle kruisbeelden
verwijderd zouden worden uit al de am
bulances in zijn arrondissement. Die ver
vloekte geest van ongeloof en lastering
per poeder S cent,
Per doos a 25 stuks f 1.70.
per koker 60 cent,
Verkrijgbaar voor engros 3
te Bloemendaal, Zeist, Bergen, e. a.).
Lezing van den heer II. v. d. Leek,
vice-voorzitter van den Bond, over: „Iets
over Christelijke Literatuur". Mej. G.
Themmen, Groningen, zal één of meer
fragmenten voorlezen van nog niet ver
schenen werk. Rede van Z. Exc., den!
Minister van Onderwijs, eere-voorzitter van.
den Bond. Declamatie van mej. D. Schmidt.
Lezing van den heer drs. C. Tazelaar,
Amsterdam, over „Beginsel en Lectuur".
Declamatie van mej. D. Schmidt en den
heer M. Bakker. Lezing van den Weleerw.
heer ds J. C. va® Dijk, Den Haag, over
„Henriëtte Roland Holst".
Broodbakkersarbeid metKerst-
mis, Nieuwjaar en Drie
koningen.
De Minister van Arbeid heeft aan hoof
den of bestuurders van broodbakkerijen
in alle gemeenten des rijks vergunning
verleend, dat op Dinsdag 26 Dec. 1922,
Dinsdag 2 Jan. en Maandag 8 Jan. 1923,
deeg of brood, dat na 8 uur des namiddags
van den vorigen dag gebakken of opge
warmd is, om 7V2 uur des v.m. of uil
het gebouw met aanhoorigheden, waarin
zich de broodbakkerij bevindt, wordt ver
voerd, alsmede, dat deeg of zulk brood
van laatstgemeld uur af wordt verkocht
of afgeleverd.
Behalve deze afwijkingen, betreffende
vervoer en verkoop, heeft de Minister
met het oog op de komende feestdagen'
(met inbegrip van Driekoningendag) ook
afwijkingen van de Arbeidswet voor brood-
bakkerijen vergund, voor zoover betref!
den arbeid zelf in de broodbakkerijéO*
Chr. Landarbeiders bond.
De Ned. Christelijke Landarbeidersbond
hield Donderdag te Utrecht een algemeen©
vergadering onder voorzitterschap van
den heer Simons^ die er aan herinnerde
dat in 1920 het veenbedrijf ©en gevoeli-
gen knak kreeg, waarvan het nog niet is
hersteld. In het landbouwbedrijf ging het
eveneens terug, terwijl ook andere bedrij
ven den invloed van de heerschende ma
laise ondervinden. De organisaties konden
dan ook niet verhinderen dat de loonön
lager werden. Het ledental verminderde
tot 7000; 100 afdfeelingen hadden zich ter
vergadering laten vertegenwoordigen. Het
beleid van het bestuur werd na ©enige,
discussie goedgekeurd.
Onder broeders.
Het Volk meldt, dat de communist Knut
tel den S. D. A. P.'er Ter Laan in ©en!
openbare debatveigadering over het anti-
mililairistisch standpunt, de woorden heeft
is druk bezig Frankrijk te worgen in
zijn afgrijselijke omhelzing, evenals de
dood en verderf brengende Laokoönische
slang. Hoe kan een land voorspoedig zijn
en gelukkig, als het zijn geloof, zijig pries
ters, zijn God verwerpt? En Augiust, mijn
lieve, zoo hooggeschatte "broeder, schaart
zich ook onder die banier. Mogen alle
heiligen voor u bidden, mijn' broeder, op
dat gij uw dwaling leert inzien, voordat
het te laat is!
Toen ik vanmorgen te midden van b'id-
denden en weenenden geknield lag voor
het altaar der Heilige Genoveva en haar
tusschcnkomst inriep voor de stad, die zij
in vroeger jaren gêred had van het vree
selijk lot dat haai* wachttei, kwam de ge
dachte eensklaps bij miij op, dat eigenlijk
niet zij, maar God de stad bevrijd had.
Zij trok niet uit, gelijk de dappere Jeanne
d'Arc in volle wapenrusting met het
zwaard in de hand. Zij bad en God hoorde
haar en antwoordde Laar met een wonder.
God wist het' en had medelijden.
Maar ,zij was ook een heilige. Ach,
hoorde God maar de kreten, die 1111 als
■zoovele bloeddroppelen ontwrongen wor
den aan zoo menig geslingerd hart in Pa
rijs Maar, wij zijn zondaars, geen heiligen,
en God houdt zich niet op met zondaars.
(Wordt vervolgd).
