Maandag 27 November W27
37 e «Paars ;t
Binnenland.
A
411
Druktors-Exploranten
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange, Vorststraat 6870 Goes
Tel.: Rcdaclh no. II; Administratie no. 58
Postrekening' No. 36000.
Bijkantoor te MMdeiburg1:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burgi. Tel. no. 259
Gevaarlijk spel.
De raad der gemeente Kapelle be
sloot onlangs over te gaan tot invoe
ring v,an een tapverbod en stelde een
desbetreffende verordening vast.
Een daad, die te waardeeren valt,
waar het gemeentebestuur zich geroe
pen ziet den strijd aan te binden tegen
een groot zedelijk gevaar en ernstig
kwaad.
Van deze waardeering getuigt, ech
ter minder het optreden van Ged.
Staten van ons gewest.
Uit liet optreden van dit College
hier en elders tegen bepalingen, die
het drankmisbruik wensdben te koe
ren, 'blijkt toch imiaar al te zeer, dat
men m'et zoodanige door den Raad
vastgestelde regelingen op z'n minst
weinig ingenomen is.
Wat toch deden de [heeren?
In de eerste plaats poogden zij aan
de bepalingen Van bet verbod zelf
te tornen en die, kon bet zijn, in te
krimpen.
Do'cb wat meer isverzocht werd
olm de (vraag omtrent het wenscbelijke
van een tapverbod nogmaals aa,n den
Raad voor te leggen en aan bet oor
deel van dit lichaam te onderwerpen.
Men vat het gevaarlijke der situatie.
Hoe licht tocln kon er wijziging Ito
men in de stemmenverhouding, waar
mee de raad in eerste instantie (4
tegen 3 stemmen) besloot tot invoe
ring vlan het tapverbod over te gaan.
Men weet., ihoe ook in ons gewest
elke maatregel van christelijke, zede
lijke strekking een aantal opposanten
oproept, die niet nalaten invloed uit
te oefenen op de publieke meening
en gaarne dezen of genen zwakken
broeder in den raad tot retireeren
nopen.
Trouwens, toen de zaak in'tweede
instantie aan de orde was, staakten
■de eerste maal de stemmen.
Gelukkig schonk de tweede stem
ming dezelfde verhouding terug, waar
mee eerst tot invoering besloten was.
't Gevaar was geweerd.
Maar duidelijk is, hoe een herhaald
afwezig zijn van hetzelfde lid de
stemmen wederom had doen staken
en het tapverbod van de baan gewerkt
had, zonder dat eigenlijk van een wij
ziging in de meeningen' behoefde spra
ke te zijn.
Ook wanneer protesten vanuit de
gemeente of andere intimidatiepog'in-
gen bedoelen den raad te dringen, om
op zijn besluit terug te komen, wordt
het prestige van den Raad op het
meest geschaad.
Wie den weg daartoe opent, is voor
het gemaakte fiasco medeverantwoor
delijk.
1 Voor zoodanig fiasco maakten *Ge-
deputeerden ruim haan.
En het is zeker niet dank z ij
dit College, dat Kapel le's raad voor
een pover figuur bewaard werd en zijn
waardigheid niet igeschaaa zag.
We zeggen daarom niet te veel,
wanneer we 'beweren, dat. Gedeputeer
de Staten Van Zeeland hier gevaarlijk
spel speelden.
Bezuiniging op onderwijs.
„Het Goeseii© Comité van actie" heeft
de Goesclie burgerij getracteerd op een
circulaire met de noodig© vette letters,
waarin een droef en somber beeld wordt
opgehangen van de toekomst van ons' on
derwijs, als het bezuinigingswetje-De Vis
ser wordt aangenomen.
Wij hebben over deze actie en de daar
aan vastgeknoopte adresbeweging reeds
vaak en duidelijk genoeg in de laatste
weken onze meening gezegd. Maar de
opstellers der circulaire verkeeren bliji -
baar in de meening, dat alleen „de Zeeuw"
het parool gtot: „Niet toe ken en!"
Laten wij den heeren dan mogen meedee-
len, dat, voorzoover wij- die bladen onder
de oogen krijgen, alle C.iristelijke en
Roomsch-Kathoiieke bladen precies zoo
adviseeron.
„Standaard" en „Maasbode" citeerden
wij' reeds de vorige week. Wat de „Nieuwe
Zeeuwsche" schreef, zal den heeren ook
wel bekend zijn. En Zaterdagavond nog
schreef de „N. Leidsche" (A.R.):
Laat men echter voorzichtig zijp en bei-
denken, dat de ergste' vijanden van da
Christelijke school hie.- de leiding hebben.
Zeker, ook wij hebben bezwaren.
Veelmeer en van veel ernstiger aard
dan de „Palstaanders", die nu net land
in rep en roer trachten te brengen, wat
hun echter niet wel gelukt, ©mi de een
voudige reden, dat zij geen contact hebben
met ons volk.
Wij hebben bezwaren.
Maar om' die bezwaren tot uiting te
brengen hebben we mannen als prof. Eerd-
tnans en KI. de Vries allerminst noodig.
Daarvoor hebben we onze eigen organen.
DeZeeuw
Wij hebben den „Sehoolra ad", die op
Zijn post is. Wlij hebben onze K a m e r-
1-eden van wie verwacht kan worden,
dat 'z'ij op hun post zijn. Wij hebben on..©
voormannen door het geheel e land,
die de oogen wij'd open hebben voor da
dreigende gevaren".
Gelijk men ziet: éénzelfde advies, n.l.
niet teekenen op de 1 ijsten.
En de „Nederlander" kan nog' mee
deden, dat de min'star van onderwijs sinda
e-tnige dagen geregeld confereert met on-
derwijs-specialisten der rechtsc-he partijen
over het ontwerp van wet tot her
ziening van de Lager Onderwijswet, en dal
in deze conferenties ten aanzien van
verschillende punten overeen
stemming i s bereikt. O.a. zijn maat
regelen in uitzicht gesteld om tegemoet t"
komen aan de bezwaren van dtoestaande
dorpsschoolljes.
Eilieve, waarvoor hebben onze- menschen
dan nog een adresbeweging noodig?
Ja maar, zoo zeggen de _Goesche heer'en,
de Unie van Chr. onderwijzers doet dan
toch wèl mee. Laten wij hierop mogen
antwoorden, dat deze Unie, sedert ze bel
vorige jaair meedeed aan een salarismee-
ting met den (rooden)Bond van Ned. On
derwijzers, zoo geel als alle fsympathia
bij onze Christenmenscbem verspeeld heeft.
Onze lezers zullen dan ook in het geheel
niet vreemd opzien als ze hooren, dat- rle
Unie de ©enige Christelijke organisatie is,
die mee doet.
En b' vendien, haar optreden wordt meda
veroordeeld door hel Chr. Nat. Vakver
bond, waarbij zij nog is aangesloten. DL
Verbond heeft n.l. de ^hr. Besturenbonden
ernstig aangeraden aan de actie niet
deel te nemen.
„Ook hier", zoo zegit het C. N. V., „komt
de politiek tegen een Christelijk ministerie
om den hoek gluren. Daaraan doen we
biet moe.
We willen er rekening mee houden, dat
de regeering bezuinigen m oe t. Daaraan
is niet t ontkomen.
Wij 'zullen onze lejwaren wel ted kennis
van de regeering brengen. Wij doen dat
echter op eigen wijze, langs den door
ons Zelf gekozen weg".
Buitenland.
leriand.
De toestand in Ierland ziet er weer
maar dreigend uit. Men wadhlt ieder
oogenblik nieuwe Uitbarstingen, zoo-
dat er te Dublin gxoote opgewonden
heid heerscht. Blijkbaar is de regee
ring ook ©enigszins bedacht op op
roerigheden, want ze deed 400 Ier
sche politieke 'gevangenen uit de ge
vangenis te Limerick halen en onder
zwaarbewapend geleide aan boord van
een stoomschip 'brengen, dat naar een
onbekende bestemming is vertroiklken.
Wat nu weer de oorzaak van die
gespannen verhouding is? Naar alle
.waarschijnlijkheid de ter dood ver
oordeeling van Erskine Childers. Deze
werd door een krijgsraad gevonnist
in de kazerne van Porto Bello te Du
blin op 17 November 1922, werd be
schuldigd in het 'bezit te zijn, zon
der daartoe het redlit te hebben, van
een automatisch pistool, toen hij wêlL
gevangen genomen door de nationale
troepen op 1(1 November 1922. Hij
werd schuldig 'bevonden en ter dood
veroordeeld. Dit vonnis werd beves
tigd en de uitvoering er van geschied
de Vrijdagmorgen om 7 uur.
ErsMne Childers werd in 1870 in
Engeland geboren. Hij legde zijn exa
mens op de universiteit van Carri-
bridge af en was 15 jaar lang klerk
in het lagerhuis. Gedurende tien maan
den diende [hij in hiet leger in den Zuid-
Afrikaan schen oorlog len schreef een
der deelen van de „Geschiedenis van
den oorlog", welke door de „Times"
werden uitgegeven.
Zich het. Duitsche gevaar bewust
wordend, schreef hij lang voor den
oorlog een krachtigenovelle, getiteld:
„Het raadsel van net zand", waaruit
het zuiverste patriotisme straalde en
welke een'krachtige waarschuwing be
vatte tegen het Duitsche militaire im
perialisme. Deze novelle werd uitvoe
rig aangehaald gedurende het bekende
spionnenvonnis van Borkum in 1910.
Toen de groote oorlog ui brak, nam
Childers direct dienst bij de vloot.
Daar diende hij met zeer veel distinc
tie gedurende den oorlog. In 1917 ont
ving hij een hooge onderscheiding we
gens bijzondere dapperheid, aangezien
hij aan een ludh't-aanval deelnam te
lgen de Duitsche hoogovens te Dur-
bach, waar hij niet minder dan vijf
verschillende duellen in de lucht mét
vijandelijke vliegtuigen had.
In dien tijd was Childers even pa-
triotistisch als elke andere Engelsche
Home Ruler. Daarna is er iets bij
zonders gebeurd.
Reeds in 1914 was er vanaf zijn
persoonlijk jacht, een lading geweren
ontscheept óp de Iersche kust ten be
hoeve van Iersche nationale vrijwil
ligers.
Na het ©inde van den oorlog is
de latente voorliefde van Childers voor
de zaak der Sinn Feiners tot groote
heftigheid overgeslagen, zoo' erg zelfs,
dat hij, hoewel hij "een der ondertee-
kenaars was van het verdrag van
Londen, tusscben Sinn Fein en de
Britsche regeering op 6 December
1921 gesloten, [hij kort daarna zijn
handteekening niet (meer wilde erken
nen.
De afgezette sultan.
Sedert zijn aankomst op Malta heeft
de sultan zijn vertrekken niet verlaten.
Rij wordt behandeld met a lie cere
monieel en ontzag aan zijn rang ver
schuldigd. Behalve over zijn eigen stalf,
'beschikt hij over dienaren en wachten,
die do Britsche regeering voor zijn
comfort en waardigheid heeft beschik
baar gesteld. Zijn verlangen naar af
zondering wordt streng in acht geno
men. Alleen lord Plumler heeft hem
een bezoek gebracht. Journalisten wor
den geweerd.
De conferentie van Lausanne.
De bespreking over de grenzen van
Turkije in Europa is voortgezet. De
vertegenwoordigers der Kleine Enten
te en van Turkije heihaalden, wat den
inhoud betreft, de opmerkingen door
hen in den loop der vorige zittingen
gemaakt. Het schijnt, dat geen van
beide partijen van haar standpunt af
wijken wil.
Het verluidt, dat Ismed Pacha zeer
ontevreden is over den gang van za
ken te Lausanne en dat hij het be
treurt, dat Angora zich door Franklin
Bouillon heeft laten overhalen naar
de conferentie te gaan. Hij beschouwt
de houding der bondgenooten als niet
in overeenstemming met de oorspron
kelijke toezeggingen en zou zelfs heb
ben gedreigd naar Constantinopel te
rug te heeren. Hij zal evenwel de
komst va,n Tsclhitscherin afwachten,
alvorens een definitief besluitte
nemen.
Niet gelukkig.
Zóó 'mag men het eerste optreden
van het nieuwe Duitsche kabinet wel
noemen. Het bestaat nog maar enkele
dagen en reeds nu sneuvelde-één der
ministers. Wel jammer, ook voer
Cuno, dieieen zeer aangenamen indruk
maakt. Eindelijk, zoo zegt het Hbld'.,
is er weer eens een Duitscih rijkskan
selier, die geen voormalig handels
reiziger of liedjeszanger of kantoor
bediende is. Eindelijk weer eens een
figuur, die op de massa den indruk
van een geboren regeefdér iriasM:
Met den minister van economie,
Muller schijnt Cuno dan minder geluk
kig te zijn. Dt Bretschneidt (soc.-dem.)
deed op (heimi êen scherpen aanval.
Deze minister blijkt in 1919 voor een
onmiddellijke volksstemming over af
scheiding van het Rijnland van P'rui-
sen te hebben geijverd op een tijd
stip, toen alle partijen daartegen
waarschuwden. Dat [hij zulks deed in
samenwerking met 'separatisten van
den bloede, die wel degelijk afschei
ding van het rijk voorstonden, maakt
de zaak niet beter voor hem, al heeft
hij zich ook uit de beweging terug;-
getrokken toen de separatistische aap
uit den mouw kwam'.
Zaterdag werd (dan ook reeds ge
meld, dat deze minister zijn ontslag
heeft aangevraagd. Overigens bleek
het kabinet (het vertrouwen van zoo
goed als (alle Rijksdagleden te hebben.
Groote petroleumbrainid.
Naar de laatste mail meldt is in
den Humble-sector van de Gulf Trust
petroleumvelden brand uitgebroken,
die meer dan 840.000 barrels verslond.
Gedurende een storm sloeg de blik
sem in tank no. 21, het grootste stee^
nen olie-reservoir in den secort, eigen-
dam van de Gulf Pipe Cy.
Ook tank 22, die er vlak haast staat,
vatte vlam, terwijl ook voor de andere
tanks gevreesd werd, o.a. voor die
van de Sun Cy, die slechts door een
smallen weg van de in brand staan
de tanks gescheiden was.
Dank zij het energieke optreden Van
den arbeider Toser werd echter een
verdere uitbreiding van den brand
voorkomen. Deze man doofde tot
tweemaal toe brandende spaanders uit
op de nabijgelegen reservoirs. Sedert
21 jaar is in dit gebied geen brand
va,n een soortgelijken omvang gerap
porteerd. De schade wordt op meer
dan een mlllioen dollar geschat.
Korte berichten.
In Engeland wordt druk onder-,
handeld over een vereeniging der bei
de liberale partijen (die van Asquith,
en van Lloyd George).
De Moskovitische „Iswestia"
deelt mede, dat het getal leden der
communistische partij in Rusland van
560.970 tot 422,875 is teruggeloopen.
Het btad berekent, dat 46.pet. van
dit ledental fabrieksarbeiders zijn, 24
pet. boeren, (24.2 pet. regeerings-amb-
tenaren en 5.3 pet. uit de verschil
lende klassen afkomstig zijn. De „Is
westia" voegt er echter aan toe, dat
de partij niet zoozeer waarde hecht
aan de kwantiteit, als wel aan de
kwaliteit. Ja, ja, die redeneering ken
nen we. Ze is van rooden kant in
ons land ook wel eens verkondigd.
In de mijn Shalmlrock bij Herne
is door kortsluiting brand uitgebro
ken, waarbij een beambte en negen
mijnwerkers door 'gasverstikking zijn
omgekomen.
In Griekenland is de toestand
hoogst verward. Het kabinet is afge
treden, wegens een stap van. den En-
gelscben gezant, die verzet aanteeken-
de tegen de ter dood veroordeeling
der ministers van koning Constantijh.
In Frankrijk zijn slechts 2104
werkloozen tegen 91.000 in 1921.
Te Marseille heeft dezer dagen
een stoomschip achthonderd lijkkisten
aangebracht, die het. stoffelijk over
schot, bevatten van Fransche soldaten,
die in den oorlog aan bet front in
het. oosten gesneuveld zijn.
V." Wij
Sfaien-taeraal.
Tweede Kamer.
Va'n de Kamerzitting van Vrijdag willen
wij nog het volgende melden:
De post van 16.900 gulden voor het
stoomvaarluig ten behoeve van het be
heer der visscherijen op de Zeeuwsche
stroomen was velen een dooi'n in het oog.
Bedoeld schip, het luxe-vaartuig de Sfinx,
schijnt allerminst geschikt voor het uit
oefenen van politietoezicht, daar het de
oesterperceeten niet kan naderen. Maar
bet blijkt wel geschikt om plezierreisjes
mee te maken. Althans de inspecteur,
de burgemeester van Zierikzee, maakt er
•ter dege gebruik van, vooral, zoo werd
gezegd door den heer Weitkamp, op den
Zondag. Hij vaart er zelfs mee naar Doi'dt,
om naar den barbier te gaanl
De heer Weitkamp stelde eerst voor, de
f8000 voor die boot te schrappen. Mi
nister De Geo'.' antwoordde echter dat
hij wel eon boot noodig achtte, doch dat
hij over d«z© boot è'n over het gebruik
dat de heer Fokker er van maakte, even
slecht te spreken was "heer Weit
kamp. Deze veranderde zijn voorstel daar
na in -een amendement tot vermindering
van den post met één gulden (gebruike
lijk middel om een principieel© beden
king te formuleeren) en dat nam de Mi
nister over. Doch de heer Visser van
IJzendoorn had aan dezen eigenaardigen
vorm van berisping van een burgemeester
niet genoeg. Hij wilde in 't geheel geen
boot en diende dus het eerste amende-
ment-Weitkamp weer in. Er wordt Dins
dag over gestemd.
Voorts deelde de Minister mede (ten
antwoord aan den heer Staalman die het
had over de Staatsloterij en de premie-
leeningen) dat zijn ambtgenoot van Justi
tie een wetsontwerp voorbereidt tegen de
premieleeningen. Over de Staatsloterij (de
ieein wil afschaffing, de ander uitbreiding)
zou men kunnen spreken bij gelegenheid
der behandeling van de aanhangige moties.
D;e afd(©ling Eeredienst ga: den heer
Visscher (A.R.) aanleiding tot het uit
spreken ©ener langdurige redevoering over
het bekende twistpuntj©: de verhouding
tusschen Kerk ©n Staat. Jammer, dat ook
deze spreker de preektoon in de Kamer1
niet wat aflegt.
Historisch ging spr. deze netelige kwes
tie na, wees vooral op .het ontstaan derf
staatskerk ten tijde der republiek, na eerst
op de groote beteekenis en de machtige ge
volgen der kerkhervorming te hebben ge
wezen. Toen kwam de revolutie en met de
restauratie trachtte de Koninklijke macht
de oude gedachte wederom te verwerke
lijken.
De 'koning stak de hand uit naar allé
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
,A h onne m e n s prijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.
Losse nummersf 0.05
P r ij s der Advertentie n
1—4 regels f 1 20, elke regel moer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
kerken, zelfs naar de Israëlitische. D'e
Katholieke J ©rk heeft geweigerd zich aan
Staatstoezicht te onderwerpen, maar de
oude Staatskerk was als leeim in' do hand
van den pottenbakker en de koning' gaf
haar een organisatie, tegen het advies' van
den Raad van State in.
In 1853 werd de tokk -in naam vrij
Verklaard, maar 'twas de vrijheid van
IMazeppa, gebonden aan ©en paard en zóó
de oneindig© steppe ingejaagd. Nu i" een
toestand geboren, waarbij honderden kerk
voogdijen zich aaneensluiten en zich weige
ren te onderworpen aan de bemoeienissen
van ©en bestuur, dat recht over de midde
len doet gelden, reehtsche zoowel af; link-
sche. D© regeering heeft de roeping, het
recht te herstellen! Aan de platonische ver
klaring van den Minister, dat teruggaaf
van de gekapitaliseerd© inkomsten niet in
Strijd is met de Grondwet, hebben wij
niets. Do nood der tijden ©ischt, dat daar
toe ten spoedigste wordt overgegaan. In
dien het Kabinet dit tot stand bracht,
zegde prof. Visser het namens alle Cal
vinisten ©en schilderij toe, wijl het hen
dan „uit den oorlog naar den vredei" ge
bracht zou hebben, gelijk deaer dagen liet
Kabinet-Cort van der Linden vereeuwigd
Iw'erd, wijl het ons land buiten den oorlog
had g'ehonden.
Lichting 1923.
De Minister van Oorlog heeft voor de
lichting 1923 d© volgende inlijvingstijdvak-
ken vastgesteld.
Infanterie. Reg. inf.niet-voorgeoefen-
dein 16,20 Maart en 15 Nov., voorge
oefenden 16'20 Juli.
Bat. wielrijders: niet-voorgeoefenden 16
20 Maart en 15 Nov.; voorgeoefenden
16—20 Juli.
Comp. hospitaalsoldaten (ziekenverpl. en
ziekendragers) 15 Fcbr., 15 Juni eo
15 October.
Onbereden artillerie. Reg. Vest.-art.:
niet-voorgeoefenden 15 Febr. en 16
Juni, voorgeoefenden 1—5 Juni.
Korps pontonniers en torpedisten 15
Ffebr. ein 15 Juni.
Bereden artillerie. Reg. veldart., berè-
deiien: Ie div. 15 Jan. en 15 Juli,
II© div. 15 Febr. en 1—5 Aug., Ille
div. 15 Maart eu 15 Sept., IVe div.
15 April ©n 15 Oct.; onbèredenenle
div. 16'20 Jan. en 1620 Juli, lie div.
16'20 Febr. en 1620 Aug., IHe div.
1620 Maart ©n 1620 Sept., IVe div.
1620 April en 1620 Oct.
Korps rijdende art. (beredenen 15
Febr. ein 15 Aug.
Regiment genietroepen, Pioniers: niet-
voorgeoefenden 16—20 Maa''t en 15
Nov., voorgeoefenden 1620 Juli.
Teleigraaftroepen en verljchtings [roepeg,
16—20" Maart en 1—5 Oct.
S Luchtvaartafdeeling 15 Febr., i5
Juni en 15 Oct.
Cavalerie 15 April, 15 Oct.
V a c c i n e-d w a n g.
De geneeskundige medewerker van de
N. B. Ct. haalt, uit het „Zeitschrifl für
arlzliche Fortbilding" het oordeel aan over
bet vaccinevraagstuk van prof. Grotjahn,
betond sociaal-geneeskundig hoogleeraar
te Berlijn.
Prof. Grotjahn verklaart uitdrukkelijk
(voorloopig althans nog) niet te twijfelen
ban d© waarde der inenting als zoodanig.
Hij twijfelt „echter op grond van statis
tische overwegingen aan de juistheid vaq
de onder a''tsen en hygiënisten tot een
dogma verstarde opvatting, dat het. ver
dwijnen der pokken uit de landen van
Midden-Europeesch beschavingspeil, uit
sluitend of in hoofdzaak aan de inenting
te danken zou zijn."
Uit dezen twijfel vloeit voor hem niet
zoozeer een ander standpunt, voort tegen
over de inenting als wel tegenover den
vaocinatiedwang. Daarom ook heeft hij
geen bezwaar gemoedsbezwaren vrij t©
stellen en dringt hij bij de Duitsche re
geering aan op een „hernieuwd onderzoek
itaar de noodzakelijkheid van den vaoci
natiedwang en naar het geoorloofde eener
clausule voor vrijstelling van gemoeds-
b'ez waarden."
De luxe trein van den Hoek.
Aan het Hbld. wordt medegedeeld, dat
d© luxe-trein, die de Nederlandscbe Spoor
wegen zullen laten loopeu tusschen Hoek
van Holland en Berlijn, geheel wordt be-
