So 4®
Donderdag S3 November 1992
37e Jaargai><;
Staten-GeneraaL
Buitenland.
FEUILLETON.
BINNEN IJZEREN MUREN
Drukkers-Exploitanten
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 6870, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. BurgL Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
A b o nne m.e n t s p r IJs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.—
Losse nummers f 0.05
Prijs d er A dverten ti ën:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
Enkele cijfers.
In een der bladen werd onlangs aan
merking gemaakt op de „hooge" subsidie
die Het Rijk verstrekt aan de Vrije Uni.
versiteit.
Om het werkelijkheidsbesef eenigermate
te verlevendigen, willen wij hier enkele
cijfers geven.
Voor de Leidsche Universiteit is op de
begrooting voor 1923 uitgetrokken:
Voor reis- en verblijfkosten curatoren
enz. f 1959. Jaarwedde secretaris curato
ren f5000. Jaarwedden hoogleerarén, lec
toren enz. f655.800. Kindertoeslagen id.
f21.000.
Personeele toelagen emeritus hooglce-
raren f553.
Jaarwedden ambtenaren, bedienden enz.
f 1.087.860. Toelagen id. f 15.000.
Kosten aanbouw en onderhoud ge
bouwen f910.960. Subsidie gem. Leiden
voor onderhoud park f 1500. Subsidie
voor de Leidsche Vereen, voor Tropische
.-geneeskunde 110.000.
In totaal alzo o voor de Leidsche Uni
versiteit f2.709.623.
Daartegenover staat voor de Vrije Uni
versiteit een subsidie van f4000.
Nu kan de opmerking worden gemaakt
■dat een vergelijking hier niet opgaat.
Accoord.
Maar op grond van bovenstaande cijfers
aal zeker niemand kunnen volhouden, dat
de Vrije Universiteit op een onrecht
matige wijze uit 's lands schatkist wordt
bevoordeeld. (Nieuwe Leidsche.)
Andere cijfers.
Nu we toch aan het cijferen zijn willen
wij hier ook nog enkele andere cijfers
geven.
Op de Staatsbegroting voor 1923 is
uitgetrokken voor de opleiding van
leeraren voor iiet Hervormd Kerkgenoot
schap, vanwege dat genootschap f72.680.
Voor de kweekscholen der godgeleerd
heid voor de Evangelisch-Lutherschen en
opleiding van studenten bij1 de Hersteld
Evangelisch L'utherschen 1' 9832.
Voor Seminariën voor het Roomsch Ka
tholiek Kerkgenootschap f 13.500.
Voor het godgeleerd- en godsdienst-on
derwijs voor de Israëlietische kerkgenoot
schappen f19.600.
Daarnaast staat de Vrije Universiteit
met haar verschillende faculteiten, met
een subsidie van f 4000.
Wij bespreken niet de vraag of deze
regeling al dan niet billijk is te achten.
Maar wel kan geconstateerd, dat van
bevoordeeling van de Vrije Universiteit
toch zeker geen sprake is.
(Nieuwe Leidsche.)
7T1TI II ■IHIIMIIMWIILimMIIIIHl.
Tweede Kamer.
Allereerst hield minister De Geer een
korte rede, waarin hij bezwaar maakte
tegen de moties-Troelstra en v. Rappard..
Wat betreft de nadere uiteenzetting door
den heer Coliju oveir de defensie gegven,
de regeering zal er bij de oorlogsbegroio)-
ting op terugkomen. Overigens betreurde
de minister het, dat de heer Colijn geen
nieuwe beteuinigings-middelen had aange
wezen. Ook verdedigde de minister zich
no-g tegen het verwijt, dat hij te optimis-
Een verhaal uit den Fransch-
Duitschen oorlog1.
door
ANNIE LUCAS.
Uitgave Neerbosch' boekhandel.
24.)
Hij bleef dus. Henri had een schot in
de longen gekregen en ieder woord, dat
ht) sprak, verhaastte zijn einde. Zend mijn
groeten mijn hartelijkste groeten
aa,n mijn moeder met een lok van
mijn haar. Vraag Renée, of zij het
haar wil zeggen heel voorzichtig
en naar troosten.
Toen zag hij den vreemdeling ^an, ©en
"P gelaat, dat zich met bijna vrou-
weljjKe teederheid over hem boog, en zeide
met afgebroken stem: Zeg mij nu nog
m®®r woorden van Jezus.
O, welk een liefde, onbegrijpelijk schoo
ns woorden verkwikten hem toen in zij11
stf-rvensure. Ik kan ze nu niet allen over
schrijven. De tijd ontbreekt mij, maar het
varen woorden van den Heere Christus
zelf, woorden, zooals jgeen mensch zo»u
hunnen spreken, mensohelijke "liefde n-tet
zou kunnen ingeven. Het waren woorden
des Levens, waar men gerust op sterven
kon. Waarom hebben wij die niet van
onze kindsheid af gehoord? Dit staat vast
tisch over 's lands toestand oordeelt. Hij
ziet de gevaren wel terdege en het don
kerste komt nog.
Toen begon men aan de stemming over
de moties. Die van den lieer Rappard
(inzake opheffing ministerie-Landbouw)
werd verworpen met 49 tegen 33 st.,
zuiver rechts-liuks. Wat waren de lmksche
heeren, tot de sociaal-democraten toe; weer
politiek aangelegd! 'tGing weer. tegen het
ministerie!
De motie-Troelstra, verzoekende den
pensioen-aftrek in nadere overweging- te
nemen, werd verworpen met 59 tegen
21 st. (voor de sociaal- en vrijz.. demo
craten).
De tweede motie-Troelstra (over de clas
sificatie geen beslissing nemen, alvorens
de Kamer zich zal hebben uitgesproken)
werd verwerpen met 50 tegen 31 st. Al
weer rechts-links, behalve mej. v. Dorp
en dhr v. Gijn, die tegen stemden..
Toen werd aan de Justitie-bcgrooting
begonnen.
Mevrouw Bakker-Nart' (V.-DA, (die zoo
goed als niet te verstaan was,) besprak
de rechtspositie van de gehuwde vrouw,
waarover zij allerlei voorbeelden aangaf,
om aan te toonen, dat die,positie ongun
stig is.
Er ontspon zich hierna een interessant
debat over de huwelijkswetgeving. Even
als mevr. Bakker bepleitte natuurlijk ook
mej. Groeneweg algeheele wettelijke ge
lijkstelling van man en vrouw. De man
moet niet langer hoofd zijn der echtver-
eeniging. De heeren Rutgers len Beumer
kwamen tegen dit on-Bijbelsch standpunt
natuurlijk met kracht op. De bestaande
toestand is hier en daar wel eens hinder
lijk voor de vrouw, erkende de heer Beu
mer, maar men moet nu eenmaal veel op
offeren als men trouwt; ook de man doet
dat. En de heer Rutgers zei: Zoo heel erg
kan het met de gehuwde vrouw toch
niet zijn, anders zouden niet zooveel meis
jes trouwen! Hij was echter niet vol
strekt tegen eenige herziening van het
huwelijksrecht gekant, mits maar niet in
feministischen zin.
Mej. Frida Katz (C.-H.) stond ongeveer
op gelijk standpunt en toonde aan, dat een
aantal bepalingen van ons huwelijksrecht
inderdaad onhoudbaar zijn geworden, zoo
dat ze herzien moeten worden. En aan
den regel, dat de man het hoofd is der
echtvereoniging, wilde mej. Katz ook niet
getornd zien.
De conferentie te Lausanne.
Tot dusver beeft de conferentie van
Lausanne een gunstig verloop, waartoe in
hoofdzaak bijdroeg het tactvol optreden
van Curzon; zelfs het aanvankelijk wan
trouwen der Turken schijnt, na een on
derhoud van Curzon met den Turkschen
leider, voor een betere stemming plaats
te hebben gemaakt. Onderling zouden de
leden der Turksche delegatie niet die
eensgezindheid bezitten, welke bij de ge
allieerden tot dusverre heerscht.
In de vergadering van de commissie
voor territoriale en militaire kwesties heeft
Ismet Pasja gisteren voor Turkije de gren
zen van 1913 opgeëischt en een referen
dum voor West-Thrac.ië.
Veiiizelos zette de redenen uiteen
waarom Griekenland enkel in de grenzen
van 1915 kpn toestemmen.
bij mij, geen aardsche macht of priester-
jgezag zal mij deae woorden weer ont-
rooven, of ze voortaan voor mij verborgen
trachten te houden. Liefste moeder, en
allen, leest zelf in den Bijbel. Gij weet
niet, hoe gansch anders. Gods woorden,
en waarheid zijn, dan men ons in een af
gepast systeem heeft willen doen gelooven.
Ik ben er van overtuigd, dat die woorden
Van den scheidenden geest van Henri de
l'Orme ten leven en vrede waren.
Zeg mij nog meer woorden van Jezus,
'waren zijn laatste woorden; maar Zelfs
toen de ziel niet meer sprak door die
donkere, levendige oogen, bleef een uit
drukking van rust, vrede en blijde ver
rassing op het bleeke gelaat rusten. Toen,
legden wij hem zachtkens neer en stonden
tegenover elkander, vijanden en toch vrien
den.
De oogen van den vreemdeling schoten
vol tranen, toen jk hem van de arima
moeder vertelde, wier eenige zoon hij zoo
liefderijk had verzorgd en vertroost. Wij
bleven nog eenige oogenblikken bij den
floode staan, en op mijn bepaald verlangen
herhaalde hij- nog een paar malen de woor
den, die ik in het begin had gehoord. Wat
verder gebeurde kan ik u nu niet miee-
deelen. Vervolgens wikkelde ik Henri's
•lijk in mijn mantel en te zamen droege11
w!ij hem naar een plaats, waar men reeds
(bezig was de dooden te begraven. Aan
het einde van de lange, nauwe groeve,
waarin Frankrijks en Duitschlands zone11
te zamep den langen, laatsten slaap slape11,
DOOR DE KOUDE
-worden Uw handen ruw en gesprongen
Uw gezichc en lippen pijnlijk schraal.
PURQL maakt ze spoedig heter.
De geallieerden schenen het met Ve-
nizelos eens te zijn.
Aangekondigd is, dat de Bolsjewisten
Tsjitsjerin en Rakowskv te Lausanne zul
len komen.
Londen in mist.
Uit Londen werd Dinsdag aan de Msb.
gemeldLonden was heden voor het groot
ste deel vain den dag weer een stad van
fantastische schimmen. Van al de fog,
die wij in cle laatste veertien dagen geno
ten hebben, was die van heden wel het
ergste. Het was overal volslagen nacht
en het licht der electrisehe booglampen
was slechts ternauwernood z ichtbaar.
Weldra verdwenen de omnibussen en de
taxis, de een na den ander, van de straten,
aangezien het rijden te gevaarlijk werd. De
menschen zien er groezelig uit van de
roietdampen en vele kelen werden ont
stoken. Er was zeer veel vertraging bij
spoor en Ham. Tegen 7 uur begon de
mist op raadselachtige wijze te verdwij
nen, tot letterlijke verlichting v,an een
ieder.
Hoe het er thans in den harem uitziet*
Een dagbladschrijver tè Konstantinopel
meldt eenige belangwekkende bijzonder
heden in verband met de vlucht van deri
sultan. De "sultan heeft op' zijn vlucht
geen zijner drie vrouwen medegenomen;
zij zijn onder de hoede van zeven eunu
chen achtergebleven, die voor de deur
aan bet einde van den ingang; die van
het hoofdpaleis naar den harem leidt, nog
altijd op post staan.
De oudste der achtergelaten vrouwen
is 50 jaar oud. De sultan huwde deze
vrouw toen hij gedurende het bewind van
zijn broer Abdoel Ilamid in gevangenschap
verkeerde. Bij deze vrouw had hij twee
dochters, van wie een gehuwd is met een
zoon van Tewfik pasja, den vroeg'eren
grootvizier. D'e andere dochter is.gehuwd
met een. zoon van Abdoel Medjid, dein
neef en troonopvolger van den usltan.
Die tweede vrouw, die 32 jaar oud is,
is een rijzige knappe verschijning. Z,ij' is de
moeder van des sultans eenigen zoon,
prins Ertaghroel, die zijn vader op zijn
vlucht naar Malta heeft vergezeld. De jon
gen woonde in den harem, doch hij kwam
er eiken dag uit om zijn lessen te volgen.
De derde vrouw is ©enigszins een my
sterie. Men gelooft dat de sultan haar twee
maanden geleden huwde. Zij moet eerst
16 jaar oud zijn de sultan is 61
buitengewoon mooi en de dochter van een
tuinman. Daar men haar nog nooit bui
ten den harem heeft gezien, zelfs niet ge
sluierd, gaan er wonderlijke verhalen over
hare schoonheid.
Buiten en behalve deze officieele vrou
wen houden er binnen de verboden muren
van Yildiz Kiosk ongeveer 200 vrouwen
verblijf. Deze vrouwen bestaan uit concu
bines, badvrouwen en andere huisbe
dienden. Niemand weet wat met deze ver
laten en feitelijk in gevangenschap! levende
vrouwen zal gebeuren, nu hun meester
vertrokken is.
Aan de officieele vrouwen van den sul
tan werd eerst opl het allerlaatste oogen-"
blik medegedeeld dat de sultan Turkije
zou verlaten.
legden wij hem met eigen hand neder en
bleven er bij staan, totdat het krijgsmans
graf gesloten was.
Daarna keerde de jonge Duitscher zich
naar mij toe en zeide ernstig: Geen on
derscheid meer tusschen de dooden; in
Christus zijn allen één. Als wij elkander
weer ontmoeten, zal het naar alle waar
schijnlijkheid wel in Zijn tegenwoordigheid
zijn. Zullen wij nu scheiden als vriende1*
in Hem?
Ja, antwoordde ik, en drbkte de aange
boden hand met warmte, ik zal uwe goed
heid aan mijn armen vriend bewezen, nooit
vergeten, evenmin als de heerlijke woor
den, die gij gesproken hebt.
Het waren niet mijn woorden, maar die
van mijn meester. Zijn woorden zijn waar
lijk geest en leven. Zij wijzen u den weg
ten eeuwigen leven. Wil gij Zijn bevel
opvolgen en de Schriften onderzoeken
Hij heeft ons dat bevolen omdat, zegt Hij,
zij van Mij getuigen.
Ja, waarlijk, ik zal het doen.
Amen, was zijn antwoord, en moge Hij,
die de Weg, de Waarheid en het Leven is,
u brengen tot de volheid van Zijn genade
en vrede.
Nog eenmaal drukten wij elkander har
telijk de hand en scheidden. Zullen wij
elkander nog eenmaal op aarde wederzien
Wij zagen elkander slechts gedurende kor
ten tijd op het slagveld, doorweekt van
het bloed van zijn en mijn landslieden;
toch .kreeg ik hem daar van harte lief.
Hem den vreemdeling en vijand, kreeg ik
Korte berichten.
Bij de volksstemming in Bulgarije
hebben 75 procent voor de aanklacht te
gen de ministers van het vroegere ka
binet gestemd.
Uit Praag wordt bericht, dat in het
kolendistrict Bi'ux, wegens een voorge
nomen loonsverlaging, 34.000 mijnwerkers
het werk hebbein neergelegd, terwijl ge
dreigd wordt dat deze staking zich over
de geheele republiek zal uitbreiden.
Ten einde te voorkomen dat het in
Berlijn, evenals in Dresden en Brunswijk,
tot opstootjes komt, heeft de Berlijnsche
hoofdcommissaris vain politie voorioopig
het houdein van alle betoogingen en op
tochten verboden.
De Oekrajiensche zaakgelastigde te
Berlijn beeft medegedeeld, dat zijn land,
ziende dat het Duitsche volk een honger
winter tegemoet gaat, besloten heeft
3.000.000 poed vis-ch ter beschikking te
stellen, als Duitschland ze in Nikolajef
wil afhaleln.
Volgens bericht uit Berlijn is van
niet-officieele zijde vastgesteld, dat de
noodige hoeveelheid broodgraan in
Duitschland aanwezig is tot 1 Februari
a.s. Wat aardappelen betreft behoeft geen
vrees te bestaan, daar de oogst ruim vol
doende is gebleken.
Tot minister van Binn. Zaken in
Duitschland is benoemd Oeser, de vroe
gere Pruisische verkeersminister. Op den
minister van buitenl. zaken na (hiervoor
is aangezocht de gezant te Kopenhagen, v.
Rosenberg) is nu het kabinet compleet-
In bet Kaiser Wilhelm kanaal is
biet; Deensche stoomschip Sigrun (14.000
ton) tengevolge van een aanvaring ge
zonken. De bemanning kon zich redden.
De leden van de rechtbank te Door
nik zijn Vrijdag jl. in staking gegaan, als
protest tegen de onvoldoend verwarmde
lokalen.
Refet Pasja is bij de regeering van
Aingora in ongenade gevallen en is van
zijn ambt-ontheven. De voorzitter der so
cialistische partij te Constantinopel is ver
moord.
De eerste rede van Clemenceau in
Amerika heeft een teleurstellenden indruk
gemaakt.
Te Londen demonstreerden gisteren
niet minder dan 80.000 werklooizen. Men
vreesde voor relletjes, maar alles liep
kalm af.
Als er ooit socialisatie kwam.
Voor 'eenigen tijd heeft de chHstelijk-
historische „Nederlander" 'een polemiek
gevoerd met den sociaal-democraat Wibant
over de vraag, wat er bij de socialisatie,
die komen moet, zal terecht komen van
de geestelijke vrijheid. Het blad meende,
dat bij grondsocialisatie aan kerken of
christelijke scholen grond onthouden zou
kunnen worden. Wibaut trachtte te sus
sen met een beroep op de ervaring en met
de verzekering dat de sociaal-democraten
zich allereerstkampioenen voor de
geestelijke vrijheid gevoelen 1
Naar aanleiding daarvan vestigt nu de
anti-revolutionnaire „Rotterdammer" de
lief. Ik kreeg hem lief, om da teodere zorg
aan mijn stervenden vriend bewezen, om
de heilige woorden vol van genade en
troost, die hij tot ons sprak, bovenal om
dat jn jnijn hart een bijzonder levendig
gevoel van sympathie voor hem ontwaakte.
Misschien sta ik wel binnen weinige dagen
tegenover hem op het slagveld en bon ik
verplicht mijn staal door zijn hart te drij
ven, waarin ik zoo gaarne de plaats van.
een yriend zou willen bekleeden. Dat
brengt de oorlog mede. W!ij wisselen van
kaartjes en ik hoop van harte, dat wij'
elkander na het einde van den oorlog nog
eens weder zullen ontmoeten.
Hier eindigde Leo's brief opeens, zon
der de bijzondere vragen of groeten, waar
mede hij zijn voorgaanden besloot. Het
was duidelijk, dat de brief in haast ge
ëindigd en verzegeld was geworden. Hij'
was geschreven in de korte uren, die tot
rustnemen bestemd waren.
Wat de hoop betreft van nog eenmaal
tdien jongen Duitscher te zullen mogen
ontmoeten, die hoop is niét verwezenlijkt
geworden. Op het stille kerkhof van een
dorpje in de Vogezen is een versch op
geworpen grafheuveltje. Daaronder rust,
ver van vaderland en vrienden, doodelijk
getroffen door een Franschen kogel, het
stoffelijk overschot van een jong Duitsch'
officier, de ;eenige zoon zijner moeder,
en ook zij was weduwe. De naam1, die op
het grof gesneden houten kruis, dat het
heuveltje versiert, te lezen staat, is dezelf
de, die op het kaartje gedrukt is, dat
aandacht op de volgende „onthulling" van
den katholiek Stulemeijer in den Rotter-
damschen gemeenteraad
„En w'elke kans heeft men gegeven aan
do particuliere bouwnijverheid? Het is
zoover gekomen met de bevoorrechting,
dat wie er om moeten vechten hebben
om grond te krijgen voor kerk of school.
Ik heb het meegemaakt, dat een kerk
bestuur, dat' om grond vroeg, ten ant
woord kreeg: „die terreinen zijn toege
zegd aan een Woningbouwvereeniging".
Stel u voor, dat die Woningbouwvereeni-
gingen (die werken met geld van de ge
meente en rijk) uitmaken waar of onzei
kerken mogen komen. Ik ken een woning
bouwvereeniging, die twee jaar met alld
mogelijke machinatie den bouw van een
kerk belet heeft."
Eere wien eefe toekomt.
De jubilea zijn in de S. D. A. P. niet
van de lucht. De eene receptie volgt op
de andere. Bloemen, telegrammen, toasten,
cadeaux, ze worden aan de jubilarissen
in overvloedige mate geoffreerd.
We hebben da,ar een beetje Schik in.
Als men zich herinnert hoe minachtend
in vroeger jaren over al zulke „mallig
heid" gesproken en geschreven werd, dan
komt man tot de ervaring dat ook op dit
punt de heeren socialisten het „bourgeois-
stamdpunt" bedenkelijk dicht zijn gena
derd. v
Het merkwaardige is, dat de heeren,
precies als de veelgesmade „bourgeois",
onderscheid maken. Als er hier of daar
een socialist van den ^ooveelsten rang,
een proletariër onder de socialisten, zes
tig jaar wordt, dan hoort ge niets. Maar
lals Troelstea 25 jaar in de Kamer, als
van Kol 10 jaar lang lid van de Internatio
nale is en als Vliegen 'de 6 kruisjes bereikt,
dan staan er lange lappen over te lezen
in „Het Volk". We zouden haast zeggen,
zij verstaan daar de kunst van opkam
men en pluimstrijken en vriendelijke
woordjes richten aan elkanders adres als
de beste. I
Natuurlijk hebben we daar niets Dp,
tegen.
Een man als Vliegen is een receptie"
waard, en een jubiléum van Troelstra mag
gevierd worden.
Edochals het volgend jaar H. M,"
de Koningin 25 jaar aan het bewind zal
zijn gieweest, en het Nederlandsche volk
maakt zich op om dat heugelijk feit te
herdenken, dan is „Het Volk" niet al te'
best te spreken.
Dan komt weer de oude revolutionaire,
alles gelijkmakende Adam boven, die van
al zulke fratsen niet houdt. Een mensch'
is toch maar ©ein mensch. En of er nu een;
koningin jarig is of ©en „andere dame",
wat maakt dat voor verschil 1 Heeft niet
Zijn Edelachtbare, de heer K. ter Laan,
thans burgemeester van Zaandam, inter-
tijd bij de geboorte van Prinses Juliana de
opmerking gemaakt dat men daar toch'
niet meer verblijd over behoefde te zijn
door Leo zoo zorgvuldig en trouw bewaard
werd.
Moeder vond het in het begin geen aan
gename gedachte, dat Leo wellicht den
raad zou .opvolgen van den vreemdeling,
die ongetwijfeld een ketter was. De Schrif
ten voor zichzlelf te onderzoeken was toch'
zoo geheel in strijd met wat onze kerk
leerde; maar den volgenden dag zeide zlij:
[Renée, die woorden in Leo's brief zijn
toch wel bijzonder mooi en heerlijk. Zij.
zijn zoo zacht en toch Zoo krachtig en ge
tuigen van groote liefde. Toch vrees ik,
dat het niet waarlijk woorden van den
tleere Christus zijn. Ziet gij, er wordt
volstrekt niet gezegd, wat wij doen moeten
om dat leven deelachtig te worden. Hij
doet het voorkomen, alsof h!et voldoende
is die woorden eenvoudig te gelooven en
dat het niet noodig is iets te doen om Het
eeuwige leven te verdienen. Dat kan na
tuurlijk niet waar zijn. Ik vrees, dat het
een van de valsche leerstellingen der Pro
testanten is. Maar o, Renée, ik wou, dat
die woorden van Christus waren. Dat: komt
tot Mij, komt tot Mij! klinkt als liefelijke
muziek in de ooren, en ik heb een gevoel
in mijn hart, alsof ik moet antwoorden;
Heere, ik kom, ik "kom! Misschien kan
het een verleiding Zijn van den booze.
Moge de Heilige Maagd onzen Leo voor
zijn strikken bewaren, Renée. Ik v/il er
eens met Vader QelilLe over spreken.
(Wordt vervolgd).
IJ
