43 Maandag 80 November 1988 37e jaurga MBJjB^ SÊL^^r gtyhafélr JÊ tij Bf tig tij Staten-Oeneraal. Buitenland. Binnenland. Uit de Provincie. a ff Drukkers-ExploitantenVERSCHIJNT ELKEN WERKDAÖ OOSTERBAAN LE COINTRE GOES ^riPi ~jÊr $8^ jBB fPB JA flrf ^ffl| ma Bureaux: Lange .Vorststraat 68—70, Goes J^kK^r JÊSgBk jWPf ÉSÊj Per 3 maanden, franco per post, f 3.— Tel.: Redactie no. 11Administratie no. 58 j®fif JH JzfflPjag JÊrjJS ^Jf JJ fÈv '^r sïï§ Losse nummers 10.05 mÊs jÊÊÈf xnh Jmw jMt Mr Mt tij P r ij s der Advertentien: Bijkantoor te Middelburg: BjtiSti^^W i&m^dj ÉsÊaMÈÊb ÉÊ^^tiË^^Êr 1—4 re®e,s f 1 -20, elke regel meer 30 et. Firma F. P. DHUIJ, L. Burg!. Tel. no. 259 Jj^JÊJBJJSJ HHBr WËÊËËëP' WhÈBBSÊF MBHBy Bij abonnement belangrijke korting. EEN RECTIFICATIE. De "hoofdredacteur van de Nieuwe Zeeuwsche Courant zond ons een tamelijk lang protest tegen de driestar „Luther", in ons no. van 11 dezer, welke gericht was tegen de artikelenreeks uit genoemd blad over „Maarten Luther". Hij wraakt onze asterisk op .grond van het feit dat wij de qualificatie „boemelbaron" aan den schrijver van die artikelen toeschreven in plaats van aan Hartmann Grisar S. J. en omdat wij den schrijver hebben beschul digd van „scheldpartijen", waar hij toch omtrent Luther het volgende aan dr S. van Oppenraay ontleend had (1) en waar hij zelf „de zware schaduwen, die over Luthers karakter liggen" niet verzweeg, dit allerminst deed uit lust tot schelden of zich verkneukelen, maal' gelijk Luther bij 't aanplakken van diens stellingen, „uit liefde en begeerte om de waarheid aan bet licht te brengen". Voorts komt hij er tegen op dat wij gewaagden van „zoogenaamde" protestant- sche schrijvers, en van „godzaligen" wier woorden zijn „nageschreven of verdraaid geworden", voor hetwelk allemaal hij be wijs vraagt. Het stuk is door ons aan den geach- ten inzender terug gezonden. Het komt ons niet gewen scht voor, met de Nieuwe Zeeuwsche Courant in dezen met pers- gebruik strijdigen vorm te discussieeren. Het blad, aan zijn zorg toevertrouwd, is o. i. de plaats van waar hij ons van antwoord kan dienen. (1) De hier bedoelde lofrede -op Lu ther van boven genoemden geleerden Je zuïet luidt aldus: „Luther beschikte ontegenzeggelijk over geniale geestesgaven en zoowel door zijne vlammende welsprekendheid in woord en geschrift als door zijne titanische drijf kracht ging er een overweldigende in vloed van hem uit. Zijn verdiensten voor de Duitsche taal kunnen niet licht over schat worden: zijn bijbelvertaling is bij vele zakelijke tekortkomingen en grove dwalingen, een waar meesterwerkzijn geestelijke liederen (o.a. „Ein feste Burg ist unser G-ott") blijven onder zijne vol gelingen tot op onze dagen populair en in zijn preeken worden oude Christelijke Waarbeden en vrome gevoelens niet zelden op treffende wijze vertolkt. Voor de zij nen was bij een trouw vriend, voor ieder een hulpvaardig en wars van alle gewin- zicht." Wij merken den hoofdredacteur van de N. Zeeuwsche Courant op, dat zijn drie artikelen hoofdartikelen waren, waarin de door ons gewraakte volzin, dien wij als schelden betitelden, zij 't ook aangehaald, voorkwam, zoodat zij mede en geheel op rekening van 'den schrijver die haar aan haalde, komt; hij gaf geen teeken van er niet mede in te stemmen, integendeel, de (aanhaling moest hem dienen om de eer, die de „Protestanten" den grooten hervor mer waardig keuren, op zijn zachtst ge sproken te verkleinen. Wat aangaat zijn klacht dat wij gewaag den van „zoogenaamde" protestantsche schrijvers, die klacht komt ons vreemd voor. Hij weet toch wel dat zich, ook in het buitenland als protestant aandient wat 't niet iswie zal dus zeggen of niet -de door hem genoemde protestant tot dit soort behoort? En dat in den loop der jaren heel wat kan zijn nageschreven of verdraaid, vooral in zake Luther, evenals in zake andere grooten, ook Roomsche, mannen, zal wel niemand tegenspreken. Wij hechten dan ook aan de opsomming van de scheldwoorden door de N. Z. Crt. aan „protestantsche" schrijvers ten aan zien van Luther gelanceerd, geen waarde. Zijn beroep op den modernen predi kant P. H. Veen mag om dezelfde redenen met ©en schouderophaling worden voorbij gegaan, evenals vorige jaren. Onze tweede opmerking is deze: Toe gegeven dat v. Oppenraay en Grisar woor den van lof aan Luther hebben gewijd, deze lof wordt geneutraliseerd door de lasterlijke aamhaking van allerlei andere opmerkingen, als o.a. de in ons no. van 11 dezer door o<ns gewraakte, waaraan de schrijver doet voorafgaan: „Ook wat Luther's practijk betreft, moet de conclusie zeer ongunstig luiden. Zij is natuurlijk moeielijker vast te stellen dan de theorie, omdat zij met de levensomstan digheden verandert.. Toch mogen wij met rede», beweren, dat de praktijk tot op een zekere hoogte zich heeft aangepast aan de theorie en dat de geheele reeks" redenen, die „een goeden dronk" of „een stevigen roes" moeten verontschuldigen, bijna alle dagen een voorname rol in zijn eigen levensomstan digheden speelden." E©n goed verslaander verstaat dit. Of ook deze, van, volgens de N. Z. Crt., een protestantsch godgeleerde, dr Seiberg: „De onbillijkheid en partijdigheid zijner polemiek, zijn laaiende hartstochtelijkheid en zijn mateloos gevoel van eigenwaarde, de schrikwekkende felheid en brutale ge weldigheid van zijn haat, wie kan ze loo chenen?" En deze uitdrukkingen (voegt de schrijver in de N. Zeeuw er bij) „mo gen nog z,acht heeten, want wat Luther zich tegenover de leer en de persoon zijner tegenstanders veroorloofde, grenst aan het ongelooflijke; hij huldigde in dit opzicht ook in koelen bloede even onge- loofelijke theorieën: „Tegenover de be driegerij en de boosheid van den Paus antichrist achten wij \ons alles geoorloofd". „Wat zou bet, of iemand al om bestwil en ten gunste van de Christelijke Kerk een flinken, stevigen leugen deed?" Deze onbetrouwbaarheid loopt als een dikke zwarte streep door zijn le ven en zijn geschriften. Ook op iz te de lijk gebied heeft hij door zijn theorieën over het huwelijk hij hield b.v. bigamie in vele gevallen voor geoorloofd - het bederf niet weinig in de hand gewerkt". „Door zijn feven en geschriften". Wij spaüëerden dat. Welk een geringe kennis omtrent Luthers leven en geschriften spreekt uit deze uitlating. „Ln vele gevallen", wij spatieerden ook dat. Het wordt geschreven met 't oog op het ééne geval dat Luther in inderdaad zondige toegeeflijkheid den Landgraaf van Hessen het hebben van twee vrouwen toe stond. Dit verfoeien wij met u, Nieuwe Zeeuwsche Courant. Maar wij overdrij ven niet. Bovendien waartoe dient dat en hier komen wij aan onze laatste opmerking „Staakt die jaarlijksche scheldpartijen tegen Luther". Het zou ons geen moeite kosten wij hebben de geschriften, die ons hiertoe ten dienste! staan, in huis; geschriften van ernstige mannen om eveneens jaarlijks onze le zers te- vergasten op een opsomming van zonden der Roomsche kerk in die dagen, d.e zonden der geestelijken, van den hoog ste tot den laagste; van den Paus tot den geringsten dorpspastoor, waarvan ook Roomsche schrijvers gewagen; zonden van concubinaat (het hebben van bij slaapsters) dronkenschap en hoogmoed, om niet te spreken van de zware mis handelingen (radbraken, hangen, wurgen, geeselen, brandmerken, kerkeren, folteren, verbranden, dit laatste soms nog na uit rukking of verschroeiïng der tong) aan „ketters" voor de lichtste vergrijpen aan gedaan; of van gemeenten, die „pro testeerden tegen een priester, zonder bijzit, omdat zij dan onophoudelijk voor haar vrouwen en dochters hadden te vreezen." Nog eens, wij zouden ook jaarlijks onze lezers op dergelijke mededeelingen kunnen onthalen, desnoods met bijvoeging dat de delinquenten overigens bovenste beste menschen waren, gelijk de Roomsche cri- tiek ook met Luther doet, doch wij be dekken dit alles liever met den mantel der liefde, veronderstellen liefst dat er laster bij is, wenschen ook geen anti papisme aan te kweeken, en hebben in den strijd tegen Rome geen behoefte aan dergelijke wapenen. Bovendien hebben wij in de ernstige worsteling tegen de Revolu tie malkaar veel te hard noodig. Tweede Kamer. Uit de replieken van Vrijdag willen we hier en daar no-g een greep doen. Dhr Dresselhuijs, leider van den Vrijheidsbond, deed zich in.z'n waren aard zien. Hij hield een felle philippica tegen den heer Colijn, de Anti-Revolutionairen en de geheele antithese-politiek, gelijk hij ze noemt. Over de defensie-uitlating van den heer Colijn h,ad hij ook heel wat te zeggen, maar wij willen vooral 't slot zijner rede citeeren. De heer Colijn betoogde, evenals dr Kuyper in 1904, dat zij, die de rechtsche politiek niet deelen, ongeloovigen zijn. Im mers niet behoorden tot hen, die geloo- ven in de Almacht van het Opperwezen. Zeer velen, duizenden en tienduizenden echter ter linkerzijde, stellen er echter hoogen prijs op te worden gequalificeerd als geloovig. Zij hebben echter de schuch terheid in het heilige en willen den naam van bet Opperwezen niet brengen in de politieke pleitzaak. Spr. acht de luer gemaakte tegenstel ling grievend, onvruchtbaar en een be derf voor de Nederlandsche politiek. Wat bracht de leider van den Vrijheids bond hier oue koek ter tafel en wat vermocht hij weinig een frisch geluid te Intern hooien! We kennen dat „vrome" liberalisme wel! Hoe hebben onze voor mannen er jaren lang tegen gevochten, maar hoe vaak is ook hei masker geval len en hebben we het in z'n waarachtig wezen gezien! Dhr Colijn hierop antwoordend, zei niet te begrijpen, waarom men van links toch zoo graag altijd weer met die antithese naar voren kwam. Ze wordt telkens weer dood verklaard en even zoovele malen kan men haar niet laten rusten. Kort toekende onze leider het principieel ver schil in deze woorden: „De linkerzijde put baar politiek uitsluitend uit de rede. Wij onderwerpen ons onvoorwaardelijk aan het gezag van de Schrift." Het verdere deel van 's hoeren Colijns rede was gewijd aan zijn meening over de defensie. Spr. heeft zich afgevraagd, waarom dit deel van zijn rede zooveel in druk beeft gemaald. Omdat men zich steeds va;n de antirevolutionaire defensie politiek een verkeerden indruk heeft ge maakt m de antirevolutionairen heeft af geschilderd als een militaristische partij. Als spr. dan beeft gewaarschuwd: spring ook in dit opzicht niet verder dan uw stok laing is, dan noemt men dat een nieuw geluid! De 'heer Colijn wil een neutraliteitsleger en de bezuiniging op militaire uitgaven wil hij niet daarop zoeken hij betwijfelt zelfs of minister Van Dijk in dat opzicht mi-et reeds te ver is gegaan maar op het defensie-element. Hoe? Daarover wilde hij niet in bijzonderheden treden; hij vroeg aan de Regeering om dat, punt te bezien. /Eenige richting gaf hij echter wel aan: Alle forten en vaste versterkingen, die im mers na de'zen oorlog nagenoeg geheel waardeloos moeten worden geacht, wil hij zoo gauw mogelijk zien opruimen óók omdat ze de daarbinnen besloten plaatsen (o.a. Amsterdam!) tot versterkte plaatsen maken die dus zouden mogen' worden beschoten, bijv. uit de lucht. Nu zou dat op zichzelf weinig bezuinigen1 daar er aan het onderhoud van de linies 'en stellingen heel weinig meer wordt be steed, doch de heer Colijn zinspeelde op w]at met die forten en stellingen samen hangt (wij denken aan bewapening, pro viand voorrad en, munitievoorraden, maga zijnen, materiaal, allerlei annexe diensten) en op de mogelijkheid eener opheffing van de genie voor zooveel die niet noodig zou blijven voor het stellen der inundaties. Relletjes te Dresden. Na afloop van de betoogingen van den bonrl van oorlogsslachtoffers, tegen de duurte, hebben te Dresden groote plun deringen plaats gehad. De hoofdcorhmis- saris van politie had de winkeliers aan geraden, van 's middags af de winkels te sluiten. Ook de tram's reden niet meer. Na opruiende Redevoeringen van drie sprekers trok de menigte naar het raad huis, waar de politie haar uit elkaar joeg. Daarna schoolde men samen in verschillende straten, en werden hotels, café's en gesloten winkels bestormd en geplunderd. Hoewel de bereden politie ingreep, verergerde de toestand zich toen het donker werd. De plunderingen werden voortgezet. De ruiten van groote winkels werden ingegooid. Er zijn tal van betoo- gers gearresteerd. Onder de betoogers wa ren veel jeugdige personen en vrouwen. De omvang der plunderingen en onlusten kan thans nog niet worden overzien. Marokko en Tripoli. In deze beide Noord-Afrikaansche kust staten hebben Franschen en Italianen 't geruimen tijd te kwaad gehad. Thans kwam er verandering. Wat de Franschen in Marokko aangaat, omtrent hen is be richt gekomen dat in de streek van Bo- v©n-Moeloeja opstandelingen, aangehitst door den Maraboe Omar een groote po ging gedaan hebben om1 door het Fran- sche front te breken en het gebied, dat zij ontruimd hadden, weder te bezetten. De vijand moest terugtrekken. Dit echec heeft grooten indruk gemaakt in de bergen en heeft een einde gemaakt aan het gezag van den leider der opstandelingen. Men hoopt, dat de onderwerping van de streek thans vlugger zal gaan. J?n aangaande 4e Italianep in Tripoli, de troepen, die in Tripolifanië strijden, hebben het fort Carlan bezet, en de streek daar omheen. De bevolking heeft zich onvoor waardelijk onderworpten. Het Tripolitaan- sche Djebel is aldus geheel door Italië heroverd. De sultam naar Malta vertrokken. De Sultan van Turkije nam Donderdag morgen de wijk naar het Britsche oor logsschip „Malaya", dat onmiddellijk naar Malta vertrok. Reuter meldt nader, dat de vlucht van den sultan, die vergezeld was van zijn zoon Ertograel en zes geleiders, onge merkt en zonder incidenten plaats had. Bij bet aan boord gaan wees de sultan ■er op, dat hij geen afstand deed van den troon, doch zich terugtrok wegens on middellijk dreigend gevaar. Korte berichten. Clemenceau is te New-York aangeko men. Hij' werd hartelijk toegejuicht. Ant woordende op de begroetingsrede van den president van den gemeenteraad, ver klaarde hij het doel van zijn reis. Hij zeide, dat Frankrijk noch militaristisch, nog 'imperialistisch is. maar een sterk leger handhaaft, om'dat dit de eenige waarborg is tegen een nieuwen aanval, en bij; de noodig© waarborgen van Ame rika onmiddellijk zij'n leger zal afschaf fen. Dr Cuno heeft den Rijkspresident bericht zi.ch niet in staat te achten een kabinet te vormen, wijl hij den steun dei- partijen zal moeten missen. Een kabinet uit de „burgerlijke' 'minderheidspartijen schijnt niet onmogelijk; of ontbinding van den Rijksdag, als Ebert die aandurft? Uit de besprekingen te Parijls gehou den tusschen de vertegenwoordigers der Entente over de quaesties die te Lau sanne in bespreking moeten komen, is gebleken, dat zij: 't volkomen eens zijn. Te Lausanne is een typografen-sta- king uitgebroken. In Saksen zullen de sociaal-demo craten, die de sterkste partij! in den land dag vormen, zonder echter over de meer derheid te beschikken, trachten alleen de regteering te vormen, in de hoop afwis selend door rechts en links te worden gesteund. Die communisten zullen een soc.- dem. voorstel, omi èen regeeringscoalitie te vormen, van de hand wijzen. Refet -pasja heeft bij het vernemen van de vlucht van den sultan bevel ge geven het p'aleis door militairen te doen bezetten en alles te verzegelen. Te Alexandrie zijn Tewfik pasja, de gewezen grootvizier, Moeslafa Sabri de gewezen Sjeik-al Islam; en elf an dere vooraanstaande Turken uit Konstan- tinopel aangekomen. Annie Mac Swiuey, de zuster van Mary Mac Swiney, die hongerstaakt in de Mountjoy-gevangenis te Diublin, is bui ten de gevangenis aangekomen met het p'lan bij de poort te blijven en geen voedsel te gebruiken totdat haar zuster in vrijheid is gesteld. Beiden zijn zusters van den vroegeren burgemeester van Cork. Woensdag zal er in Diuitschland een boete- en bededag gehouden worden met het oog op- den hangen nood. Tengevolge van een ontploffing in het chemisch laboratorium van de Colum bia Universiteit te New-York Werd een student op slag gedood, terwijl verschil- lehde andere studenten gewond Werden. Zeeroovers hebben den met whisky geladen schoener „Daisy" buitgemaakt in de nabijheid van Plumlpers P'ass. D'e be manning werd te Sirtisland aan land gezet. Naar uit Mobile (Alabama) wordt gemeld, is het Noorsche stoomschip „Fal- kefjerl" doorzocht, waarbij 100 vaten Schotsche whisky Werden in beslag geno men. Zes leden der bemanning werden gearresteerd. Allerlei. Die benoeming van mr A. R. Zimmer- mann, burgemeester te Rotterdam, tot con- trolecommissaris voor Oostenrijk door de regeering te Washington, kan tegemoet ge zien worden. Naar Het Volk meldt, is in den toestand vam het Tweede Kamerlid Sannes een ongunstige wending gekomen. De huis dokter heeft verklaard, het ziekteproces 'niet zonder bezorgdheid te volgen. Nu tengevolge van de uitsluiting in de textiel-industrie, veroorzaakt door de wilde staking bij de firma De Jong eu Van Dam te Hengelo, cirpa 5000 arbeiders zonder verdienste zijn geraakt, hebben de drie toonaangevende organisaties n.l. Uni- tas, de Eendracht en St. Lambertus een comité gevormd, dat zich ten doel stelt, uitsluitend, voor de in die bonden georga niseerde arbeiders gelden 'in te zamelen. Door den Commissaris "der Koningin is benoemd tot gemeente-veldwachter in de gemeente 'Grijpskerke Jan Walho'ut, thans soldaat bij de politietroepen te 's Hertogenbosch. (Zaterdag na 't afdrukken ontvangen. Sluiting van den spelleiders- oursUs. In het gymnastieklokaal der R.H.B.S. te Middelburg ver-e.enigden zich Zaterdagmiddag voor het laatst de cursis ten, die hebben deelgenomen aan de cursus 1921/1922 voor de o-pleiding van spellei ders. I In het bijzij11 van enkele leden van de plaatselijke commissie voor dei© cursussen, toonden de dames en heeren de resultaten van den cursus in een tambourijnbalspel en een imitatie korfbalspel, zooals het in een zaal kan worden gespeeld. Hierna nam de leider der cursusseln, dhr W. de Graaff het woord en wees er1 op, dat hij bij het sluiten van den Ssten cursus, de leerlingen wilde toespreken als vertegenwoordiger van den Bond van licha melijke opvoeding, waarvan deze cursussen uitgaan. Als zoodanig: heette dhr De Graaf de leden -der commissie welkom. Spr wees er op, dat de sluiting een weelk later is, dan oorspronkelijk was voorgesteld. Er is met animo en ambitie door de cursisten gewerkt, de verstandhouding: onderling em tegenover spr kon niet beteu.' woirden ge- wenscht. Het spel is arbeid onder het mom van vermaak. Als de cursisten zelf eön klasse hebben, moeten zij door het spel nader tot de kinderen konten, want nieits pakt de kinderen zoo als een goed gteleid spel. Bij ontstentenis, wegens uitstedigheid van den voorzitter der commissie, dhr P. Dumon Tak, werd vervolgens het woord genomen door dhr mr J. AdTiaanse voor bet uitreiken der diploma's. Spr zeide, dat hij niet veel meer to© te voegen heeft aan hetgeen dhr De Graaf reeds zeide en' dat hij ©enigszins gehandicapt is, daar hij weinig tegenwoordig heeft kunr,©n z'ijn. bij de lessen. Uit de lijst dar belhaalde cijfers blijkt -echter, dat er met kracht Ön -energie geoefend is. Hierna, reikte dhr Adriaanse het diplotmiH van den Bond van lichamelijke opvoeding uit aan de vrouwelijke leerlingen: C. van! ÏJoek -en J. van Koeveringei, beiden te Vlissingen; A. Happé, J. Schut, S. Taze- laar, J. Mantz, A. Caljouw, C. de Wolff, allen te Middelburg en aan de mannelijke leerlingen: M. P. Nïjöse, Driewegen; M. B. de Mieij, Ritthem; M. Fraanje, Rorsselen; G. de Wolff, M. Ho-lleman, J. F. J. Saeijs, M. A. Duist-erhof, H. Lammere©, I. A" Risse-euw, C. F. J. Verhaar, H. Rotmans, P. J. Zonruiter, -en J. de Lange, allen te Middelburg. Namens d-e leerlingen werd het woord gevoerd door -dhr -Saeijs, die mededeelde, bij het -doen van examen voor de actél vrije- en orde-oefeningen, reeds peir"soon- lijk ondervonden te hebben, van hoe groot belang deze cursussen zijn. Namens allen bood hi-erop een dei' dames den leeraur een blijvend aandenken aan, n.l. een ta bakspot van blauw poroelein. Dhr De Graaf dankte hartelijk voor dit welkome en. praclische geschenk, voor dit groote blijk van waardeering. De vorige jaren werd na het eindigen van een cursus steeds de volgende w-eek een nieuwe begonnen. Ditmaal zal dit niet het geval zijn, wegens het onzekere, of weder op rijkssubsidie kan worden gere kend. Middelburg. Zaterdagmiddag brak van een met steenen geladen sleep'erswagen op den hoek van de St. Pieterstraat en de Kortedelft de achteras, de steenen rolden over de straat en gedurende eeni- gen tijd was het verkeer ter p-laatsq ge stremd. De steenen werden op een an deren wagen overgeladen. Voor de in December te houden tentoon stelling van pluimvee enz. door de M. T. V. zijn nog verschillende, niet in het vraagprogramma opgenomen eereprijzen ontvangen. In de eerste plaats een groote zilveren medaille van H. M. de Koningin, die het bestuur beschikbaar stelt voor hen, die de m'eeste eerste klassep-rijzen behaalt, waarbij als eisch gesteld wordt dat men lid is van de M. T. V. of een d-er daarbij aangesloten vereenigingen. Het is Zaterdagnacht rumoerig ge weest in onze stad. Nadat te 12 uur op de Varkensmarkt in een café ruzie tusschen twee jongemannen was ontstaan en een ander zich daarmede wilde be moeien, werd hij door een vierden persoon op het oog geslagen, dat daardoor ge heel dicht was. Te kwart voor een ontmoette een agent

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1922 | | pagina 1