No 34
Ponderdag 9 November 1922
37e Jaargang
51/
97"
100
i
EMEZl
Neem! proef I
OOKTABAI
ten en Steenen PfH
Als gij
I
kenverplejifli4
BmMland.
de Provincie.
jdag 10 November 192I
OTHEEKBANK tl ZIESKZEt
m 750 duizend
uim II millioen gulden.
P. BAKKER,
koop bij inschrijvlifl1
komende Bakkersknecli|
een nette Dier
ook BUüRTCO^SSisJ
SERING op DOWöË
uttershof te GOES.
VOORLOOPIG BESTüJ
of herstellende door het I
andsch fabrikaat)
ile van Dr. J. J. Hopman
sn verzoeke van den heerfil
n het faillissement vanG.Hol
de Notaris H. C. ITTMa
a contant «erlcoope()|
middags te half twee uur
terrein van den gefaitlej
len Veerscheweg te Middel!»!
Melkkoeien, Vaars, platte E$
:n op veeren, 35 Kippe„
:n, w.b. prachtexemplaren!;
)ia en witte Wyandotten L
e Loopeenden, 30 PostduiJ
der gevogelte, Konijnen,«J
ische brandneuzen, KonijnJ
:en.
bezichtigen op den mori
verkoop.
De Taxateurs-VendumeesfJ
DE GROOT <fc HONDIul
5
/o
/2
/2 11
VSU LAIRgl
/o
meerdering Ie haifj. 192!
Totaal in omloop:
Verkrijgbaar te Goes bij:
KANTER HORDIJK'S BANI
ij de heeren VAN HEEL Co.;
Middelburg bij het Bijkan»
joortstraat 27; te Vlissingei
e heeren P. J. SIEGERS l!
)N n elders bij heeren Agentij
Correspondenten.
f 18 cent per SaaSJ P<"[
QROOTE VOORRAAD
lanstraat I 39-40, iatJiddeSj
t hebt van: verstoppingI
ige ontlasting) gal, slijm,
irtsigheid, maag of hoofd- j
geen eetlust, slechte spijs-1
tering enz., neem dan Wor-I
beer's Kruiden of Wortel-1
er's Pillen van Jacoba Manui
ortelboer en ge zijt spoedig
ter hersteld. Overal verkrijg j
ar a 60 cent.
93
MIDDELBURG
A A. R. DE ^UIJNCI
de op de hofstede van J1
IKER, 's Heerenhoek, óieW
geeft, bö wien 00^, tJ
vingen worden ingewacn
21 November a.s.
rstond gevraagd een
GOEMAN, Bakker,
sgens aanstaand huwejïi^
woordige, tegen halt V
jevraagd
BUSTRAAN, Goesche'1
Opril Markt 8, Goes-
Drukkers-Exploitatitem
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorsfstraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening' No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg: Tel. no. 259
Ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.—
Losse nummers 10.05
Prijs der Advertentie h:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 cL
Bij abonnement belangrijke korting.
Stervend Rusland.
In hartelijk®11 dank verantwoorden
wil de ontvangst van f2.50 van mej.
N N. te Goes en f2.50 van mej. J.
IKi. B. te 't Zand.
Kamer van Koophandel en Fabrieken voor
do Zeeuwsche Eilanden.
Gisteravond vergaderde ten stadhuize
te Middelburg bovengenoemde kamer, on
der voorzitterschap van den heer Jos. van
Raalte. Afwezig de heeren Witkam, de
Aros en van Niftrik van de afdeelingl
grootbedrijf en Olthof en KJijbergi van de
afdeeling kleinbedrijf.
Mededeeling werd gedaan van de af
wijzende beschikking van den directeur-
generaal der posterijen op het verzoek tot
verlaging van het tarief voor meervoudige
vermelding in de telefoongids, terwijl de
zelfde hoofdambtenaar mededeelde dat
een nieuwe regeling van de openstelling
van de telefoonkantoren in bewerking is,
zullen in verband met het verzoek om alle
telefoonkantoren opi dezelfde uren open te
doen zijn.
Afgewezen w"erd een verzoek van de
Vereenigjng Het Nederlandsch Fabrikaat
om subsidie Van f 100 tot f 500.
Een verzoek van den Ned. Slagersp'a-
troonsbond om adhaesie aan een verzoek
tot het verleenen van toestemming tot
uitbreiding! van den arbeidstijd, wordt voor
kennisgeving aangenomen.
Een schrijven van M. Rozemond te
Vlissingen, die meent, dat het wensche-
lijjk is dat de kamer een controleur aanstelt
én vraagt hem te benoemen. De voorzitter
heeft adressant bSj éich gphad en meent
dat het hem te doen is omi een baantje.
De heer Jeronimüs vindt in deze kwestie
aanleiding er op te wijzen, dat hij- in
de vorig® vergadering heeft gevraagd de
ingekomen stukken in het kort op' de
agenda te plaatsen en daartoe is besloten.
De voorzitter zegt, dat van den wensch
nota zal worden genomen.
Het adres van den heer Rozemond
wordt voor kennisgeving aangenomen.
Van den heer Jeronimjus is een verzoek
ingekomen, dat het bureau zich zal wen
den tot de autoriteiten, om te wij'zen
op de verkeerde dienstregeling op de
Zee-uwsche lijn en de slechte verbindingen
met andere lijnen. Waarom rijdt een boe-
meltrein nful 2 u. 25 ml. over den afstand
RoosendaalVlissingen en voor den oor
lof 2 uur, dat is oneconomisch. Verder
wijst hij op de slechte verbinding in
de richting 'Breda en opl de moeilijkheid
van het laat aankomen van dten avond-
sneltrein. Ook met België is de ver
binding slecht.
De voorzitter stelt voor te schrijven
aan de directie en de regteering. Hiertoe
wordt besloten. Aan de andere kamers
zal kennis worden gjegeven van dit adres.
V an enkele kamers en van de grossiers-
vereeniging is het verzoek ingekomen ad
haesie te betuigen aan 'het adres tegen
opheffing van het departement van Land
bouw, enz. De voorz. zegt, dat de Tweede
Kamer dezer dagen een besluit zal nemen,
een adres zou toch te laat komen. Het
verzoek wordt voor kennisgeving aange-
Van den heer Jeronimus is een voorstel
ingekomen om op- te konten tegen het
vragen van f30 per jaar aan personen,
ure op bepaalde uren een ander adres
voor de bezorging van telegrammen op1-
geven dan op .andere uren. Dat wordt
met 1 Januari ingevoerd en voor 1 De
cember moet mien beslissen. Spr. vraagt of
het principieel wel toelaatbaar is zulk een
som te vorderen zonder contraprestatie,
Wcuit het gjeeft toch geen meerder werk.
Men wil zeker alleen opi die manier
tv t varL d®11 dienst verminderen.
De heer Boudewijnse noemt het een zeer
immoreele wij'ze van belastingheffing. Met
macht moeten er stapipen gedaan worden
bSlotenPt0teSteerel1' A1Z0° WOrdt z'h-s'
Van den heer Gabriëlse te Westkapelle
kwam een verzoek in op te treden teg'en
het verschil m prijsbepaling voor boter
en eieren, door den Marktmeester te Mid-
delbuijg en door den marktzetter van den
Lnubouw dit leidt tot groote moeilijkhe-
hphK e ®r6n wHleu den hoogsten prijs
Tn consum'ellten den laagsten
me^teT de zettin® vau den markt-
ïe' "ff1 worden gepubliceerd. Het
om advies het bUreau verzonden
Thans kwam aan de orde het destijds
door ons gemelde voorstel om geen ad-
haesie meer te betuigen aan adressen
a re hamers, uitgezonderd in bij-
wnrdTrt'tSevallen. Na eenige discussie
w ordt dit voorstel verw'orpten met 14 tegen
o stemmen, die der leden van het bureau,
Stofkoper11 Vaü ^aa'te' Boudewijnse en
Toegezegd wordt dat in het vervolg
<te lijst ran ingekomen stukken zal wor
den toegezonden en de belangrijke direct
naar de commissies zullen gaan.
Aaïigtenomen wordt het voorstel om aan
Bi. en W. van Middelburg te berichten,
dat er bij' d.e kamer geen bezwaar be
staat tegen de opheffing van de biggen-
markt aldaar.
Het voorstel om niet iif te gaan op het
voorstel van den heer de Vos om aan te
dringen op; overneming van de provinciale
stoombootdiensten door het rijk, werd
wegens afwezigheid van den voorsteller
aangehouden tot de volgende vergadering.
Aan de orde was het voorstel om over
eenkomstig de meening van de minder
heid van de commissie voor de wettelijke
bepalingen, aan de Tweede Kamer te
verzoeken voor de regeling van openbare
verkoopinigien te bepalen, dat de strijk
gelden vervallen, maar de inzetptremie
behouden blijft, doch de notarissen vrij
zijn ze al of niet toe te p'assen.
Die heeren v. Berg en Lindenbergh
willen ook de inzetgelden afschaffen, die
zijn even im'möreel. De heer Jeronimus
meent, dat de inzetp'remie niet immoreel
is, zij is matig en veelal noodzakelijk.
Spr. ontzegt de overheid het recht om
moralist te zijn. De heer Oosterbaan
meent, dat de wetgever wel degelijk te
maken heeft met moraliteit en demorali-
seerenrl is het verdienen door personen,
die eigenlijk met de verkoopingen niets te
maken hebben. De heer Chamuleau is
veel Wiji verkoopingen en is voor hand
having van strijkgeld en inzetptemie,
waardoor men toch niet te veel betaalt.
Het voorstel van het bureau wordt
aangenomen met 9 tegen 8 stemmen,
die der heeren Oosterbaan, v. d. Berg,
Lindenbergh, Enzlin, Kielstra, P. G. Laer-
noes, Massee en Klok.
Het volgende voorstel was dat om' te
trachten samen irnfet de karnier te Terneu-
zen en als er een uitglever kan worden
gevonden een handelsadresboek voor Zee
land uit te gieven. Na eenige .discussie
aangenomen.
Naar 'aanleiding van -de mededeeling
van het bureau, dat zij' het voorstel in
zake subsidie aan de Handelsdagschool
te Middelburg; intrekt, is nog een schrijven
ingekomen van het bestuur van de ver-
eeniging voor Handelsonderwijs te Middel
burg, waarin het zegt, dat Middelburg
toch niet subsidie mag worden onthouden
omdat er te Vlissingen een gemeentelijke
school is. Z.h.s. wordt besloten geen sub
sidie te geven.
Ten slotte is aan de orde de behande
ling der begrooting voor 1923. De heer
Kielstra zegjt, dat niet voldaan is aan
de bepaling van art. 37 van liet regle
ment voor de kamers, dan had de begroo
ting reeds voor 2 maanden moeten zijn
ingediend. De voorzitter zegt, dat afwezig
heid en ziekte van de leden van het
bureau daarvan de oorzaak zijn. De heer
Jeronimus vraagt of er geen schrijven is
van den minister inzake den pensioen
aftrek. De secretaris doet voorlezing van
dat schrijven, waarin- o.a. Wordt gezegd,
dat de kamer met ingang1 van 1 Januari
a.s. de ambtenaren premie voor pensioen
moet laten betalen. Na eenige discussie
is het den heer Jeronimus duidelijk dat
de secretaris 15,5 pet. moet storten, waar
van de kamer 7 pet. moet vergoeden.
Gekomen bij den post jaarwedden secre
taris en personeel wordt op Voorstel van
den heer Oosterbaan besloten over te
gaan in een vergadering met gesloten deu
ren. Na ruim 3 jkwartier Werden de deuren
heropend en deelde de voorzitter mede,
dat de ontwerp-begrooting, ongewijzigd is
vastgesteld, dus met een eindcijfer van
f 12.600. Voor den secretaris blijft dus
het salaris f5000 >en voor de ambtenares
f 1400. De heer Klok drong er nog eens
op Uan voor druk- en bindwerk ook af
en toe personen uit Goes en Zierikzee
in "aanmerking t-e doen komen. De te
8 uur begonnen vergadering werd te
kwart over elf gesloten.
Biitenland.
De besprekingen over Duitschland®
herstel.
Uit welingelichte diplomatieke kringen
verneemt het „Berliner Tageblatt", dat
Pierpont Morgan, die .zich thans te Rome
bevindt, den "26sten November naar Ame
rika denkt terug te keeren.
Aan dit bericht -moet daarom bijzondere
beteekenis worden toegekend, omdat sinds
geruimen tijd een streven bestaat een
tweede bankiersconferentie ter bespreking
van de herstelkwestie te Parijs of te Brus
sel bijeen te roepen. Morgan zou weder
het voorzitterschap op zich nemen en
het zou daarom van belang zijn, hem
hiertoe nog gedurende zijn verblijf in
Europa te bewtegen, daar anders de bij1-
eenroeping van een tweede bankierscon
ferentie aanzienlijke vertraging zou moe
ten ondergaan. Daar de groote Brusselsche
financieele conferentie waarschijnlijk eerst
in het begin van December zal plaats
vinden, zal Parijs wel in de eerste plaats
als plaats der bijeenkomst voor de ban
kiersconferentie in aanmerking komen.
Het is nog niet uitgesloten, dat de com
missie van herstel haar oponthoud te Ber
lijn nog een of twee dagen zal verlengen,
zoo zij; tot de overtuiging komt, dat de
nieuwe Duitsche Voorstellen kansen bie
den de besprekingen over de kwestie der
maTkstabilisatie nog belangrijk vooi'uit te
brengen.
Uit Berlijn wordt gemeld, dat bit de
voorstellen der financieele deskundigen
wordt opgemaakt, dat Amerika tot een
steünactie ter stabiliseering der mark be
reid zo'u zijn.
De deskundigen Vissering en Dubois
hebben nu ook hun advies uitgebracht, dat
waarschijnlijk heden zal gepubliceerd wor
den.
D|e ernstige toestand in Turkije.
Een spoedvergadering van het Britsche
kabinet heeft te Londen plaats gehad,
onder voorzitterschap van Bonar Law,
ter beraadslaging over den toestand in
Turkije. Naar de „Daily Chronicle" ver
neemt, heeft het kabinet besloten, den
Turkschen eisch betreffende ontruiming
van Constantinopel te verwerpen. Beves
tigd wordt, dat de Britsche troepen zul
len blijven en dat Harington zal worden
gesteund.
Het gevaar van den toestand, die zich
ontwikkelt met alle vreeselijke gevolgen
voor de niet-Turksche bevolking, wordt
ten volle erkend en, mocht een waar
schuwing aan de T'urksche overheden zon
der gevolg blijven, dan zullen ongetwij
feld snelle en afdoende maatregelen door
de geallieerden worden genomen.
De Grieksche legatie deelt mede, dat de
cons'nl-generaal van Beyrouth aan de re
geering heeft doen weten, dat de Turken
het concentratiekamp der Grieksche ge
vangenen te Cesarea in brand gestoken
hebben. De Turken zijn er een moord-
campagne begonnen, waarvan ook de
christelijke bewoners het slachtoffer zijn
geworden. Acht Grieksche officieren zijn
gefusilleerd op bevel van Moestapha
Khemal.
Het Fransche slagschip „Jean Bart" zlal
Toulon verlaten, om zich naar het nabije
Oosten te begeven. Men beschouwt dit
als een bewijs, dat de Fransche regeering
den toestand ernstiger inziet, dan tot dus
verre het geval was.
De geallieerden hebben aan Ismet Pachh,
een scherpe nota doen toekomen, waarin
zij er bij dezen minister van buitenland-
sche zaken met klem op aandringen, dat
de overeenkomst van Moedania zoowel
naai' de letter als naar den geest wordt
nageleefd.
De nota, die bijna, in den vorm van een
ultimatum is gesteld, bevat eigenlijk het
antwoord der geallieerden op de verschil
lende nota's der Khemalisten.
Korte berichten.
In verhand met het 'uit München
dreigend „Putschgevaar" besloten de Ber-
lijnsche vakvereenigingen af te zien van
hun voornemen, om 9 November, den
verjaardag der revolutie, met een staking
te vieren. Behalve Erhardt zou nu ook
Von Tirpitz te München vertoeven.
Te Rome zijn reeds verschillende
Amerikanen aangekomen in verband met
de plannen van Mussolini, om een aantial
diensttakken, als spoorwegen, telegraaf en
telefoon aan particulieren over te doen
of in exploitatie te geven.
Aoti© tegen een geneesheer.
Onder het personeel van Posterijen
en Telegrafie te Amsterdam heerscht
veel ontstemming over de wijze waar
op dr. Sturkop zijn taak als contro1-
leerend geneesheer bij dat personeel
nakomt. Reeds meer dan eens zijn
daarover klachten geuit, dodh' zonder
succes. Nu hebben zich, onder leiding
van het hoofdbestuur van den Gentr.
Ambten,aarsbond een aantal besturen
van vakvereenigingen en bonden ge
combineerd en deze hebben aan de
Tweede iKlamer een adres gericht,
waarin zij mededeelen, Rat zij op grond
van de vele bezwaren welke bij het
personeel te Amsterdam tegen de con
trole van dr. Sturkop bestaan, een
stemmig van meening zijn, dat deze
arts als controleerend geneeskundige
behoort te worden ontslagen, daar uit
zijn handhaving voortspruit een per
manent ernstig gevaar voor het per
soneel. Mocht de Kalmer kunnen be
vorderen, dat ook van de zijde der
Regeering een ernstig, onpartijdig on
derzoek door een oommissie van me
dici in deze zaak werd ingesteld, dan
twijfelen adressanten er niet aan, of
de conclusie van dit onderzoek z'al
overeenstemmen met hunne meening.
De toelichting op dit adres bevat
drie rapporten betreffende ziektege
vallen waaruit blijkt, dat dr. Sturkop
niet als goed geneesheer heeft gehan
deld tegenover zieken, waarover hij
controle had.
Hoe „Het Volk" Kamerver
slag geeft.
In het nr. van het Volk van gis
teravond troffen wij aan een verslag
der Kamerzitting van Dinsdag. De ver
deeling is als Volgt: rede Troelstra
6V2 kolom' (waarin de noodige „vette"
regels), rede v. Hiemstra }k kolom,
en speeches van Rappard en mej. v.
Dorp samen nog geen }k kolom. Diat
noemt men objectieve verslaggeverij
Land- en Tuin b ou w ongeval
lenwet 1922.
Rij Kon. besluit van den 16den
October 1922 tot vaststelling van een
algemeenen maatregel v,an bestuur als
bedoeld in artikel 13, sub 3e.der
Land-, en Tuinbouwongevallenwet
1.922, is het volgende bepaald:
Het aantal werkgevers, dat ten tijde
der erkenning, ;als Bedrijfsvereeniging
tot de Vereeniging moét zijn toegetre
den bedraagt 1000, terwijl 'h'et loonbe
drag, dat ten tijde 'dier erkenning door
de tot de vereeniging toegetreden
werkgevers moet worden uitbetaald,
is vastgesteld, op zeven en een half
millioen gulden.
1, Het conflict bij de spoor-
w e g e n.
Naar de „Standaard" verneemt, is
wegens het niet tot overeenstemming
komen van de Directie toet de Spoor
wegorganisaties door de Directie een
voorstel tot algeheele loonsverlaging
van 8V2 pet., hij den Loonraad inge
diend. Naar verhiidt, zal de Loonraad
binnen 14 dagen zijn advies geven.
De directie heeft de korting vlan pen
sioenstorting teruggenomen, om zich
aan geen verwijt bloot te stellen.
Allerlei.
De Zwifsersche regeering fhleeft we
der een beperkten invoer van varkens
o.a» uit Nederland toegestaan. De to
tale invoer in heel (het land mag even
wel niet meer dan 12 wagens per
week bedragen.
Reeds gepakt. Gisteren plaat
sten wij een waarschuwing van den heer
Burgemeester vajn Rilland-Bath tegen eten
oplichter, die voorgaf te zijn lijnwerke1
en zoogenaamd een kosthuis zocht. Hij
verbleef da!n enkele dagen in zijn „pen
sion" en vergat bij zijn vertrek te be
talen. Gistermorgen is bedoeld heerschap
echter reeds te Vlissingen gearresteerd.
Het bleek de 23-jarige J. K. te zijn. Hij
liad nog 'een en ander met de politie te
Vlissingen en Bergen op Zoom te ver
effenen.
Burgemeesterssalarissen.
In de meeste Gemeenteraadsvergaderin
gen zal wel worden voorgelezen en be
sproken een nienwe regeling van Gedep.
Staten inzake de burgemeesters salarissen.
In ons Raadsverslag van Ellewoutsdijk
vermeldden wij van den inhoud reeds
teen en ander. Waar We in de nog komende
Raadsverslagen slechts ter besparing
van plaatsruimte zullen spreken van
„de bekende circulaire van Gedep. Sta
ten inzake de burgemeesters salarissen",
nemen wij er nu het voornaamste uit
over. Vóór 22 Nov. verlangt genoemd
college dan advies over de volgende re-
g'eling
Inwoners Thans Voortaan
tot 800 f900—1400 f 675—1050
801—1200 1200—1.900 900—1275
1201—1600 1500—2000 1125—1500
1601—2000 1800—2550 1350—1912.50
2001—3000 2100—2850 1575—2137.50
3001—4000 2500—3500 1875—2625
4001—5000 3000—4000 2250—3000
5001—7000 3600—4600 2700—3450
Dus een vermindering met ongeveer
één vierde.
Omtrent de toepassing van deze rege
ling meldt het concept-besluit:
„Voor de o)p 1 Januari 1923 in functie
zijnde titularissen blijft de regeling, vast
gesteld bij besluit van 27 Januari 1921,
van kracht gedurende den termijn waar
voor hun tegenwoordige benoeming geldt-
Worden zij herbenoemd of opnieuw be
noemd, dan geldt voor hen de bij dit
besluit vastgestelde regeling." Uitgezon
derd van deze regeling zijn Middelburg,
Vlissingen, Goes, Neuzen en Zierikzee.
Bij koninklijk besluit zijn overge
plaatst in hün rang de reserve-eerste lui
tenant J. Q. C. Lenshoek en P. Rrijnen
van de infanterie bij het regiment jagers.
En .zijn benoemd: tot reserve-eerste lui
tenant bij' het 22e regiment inf. de reserve
tweede luitenant P. F. W. Guinee; en bij
het personeel van den geneeskundigen
dienst tot reserve officier van gezondheid
2e klasse de heeren J. C. de Lange en
A. D. L. Wortman, artsen.
Middelburg. Verschenen is in druk het
uitvoerige en met aardige 'kiekjes van
Middelburg eu uit de dierenwereld versier
de vraagprogram'ma voor de te Middel
burg op- 23, 25, 26 en 27 Diec. te hou
den derde groote j'aarlijksche tentoonstel
ling van pujpvee, watervogels, konijnen,
post- en siérduiven, uitgaande van de
M.T.V.
Goes. Wij en de tijd waarin wij
leven. Gisterenavond trad voor den
Cliristelijken Vrouwen- en Meisjesbond in
de kleine zaal van liet Schuttershof al
hier op mevr. Van Hoogstraten-Schoch
rnet bovenstaand onderwerp.
Mej. J. J. Donner, presidente der af
deeling, ging voor in gebed en ghf ter
stond bet woord aan de Spreekster, die
zeide verheugd te zijn voor den Goesclten
Vrouwenbond te mogen optreden. Zoo dik
wijls wordt spr. uitgienoodigd op te De
den voor jongeren, die nog staan aan'
het begin v.an het leven, dat het haar tot
blijdschap is nu te kunnen spreken tot
dezulken, die in meerdere of mindere
mate de stormen des levens hebben mee
gemaakt.
Het leven der vrouwen in onzen tijd
stelt hooge eischen en moet gedragen
worden door heilige idealen, en spr. zon
als motto willen kiezen voor hetgeen zij
in dezen avond wil behandelen, een
woord van Runa: „Gezegend zij, die,
't leven doorgaande, de wereld omtrek
ken ten hemel, met open vizier ten 't vaan
del vain het Kruis in de hand, en dies
't woord van den Heiland herhalen: die
dorst heeft kome". Dit ideaal moet vooral
bij de Christenvrouwen leiding geven in
hun optreden, om ten zegen te zijn voor
anderen.
Wij en onzen tijd. Wie zijn die „wij"?
Het zijn de me.nschen die, de geestdrift
in 't bloed, de roeping in het hart, de
ontroering in de oogen, zich hebben op
gemaakt om te zijn postboden van hun
Koning, kruisvaarders der twintigste
eeuw, zulks in antwoord op de vraag die
zich in onzen tijd met ontróerenden ernst
naar voren dringt, wat wij kunnen doen
tot stuiting der ontreddering, tot opbouw,
en herstel, tot bevordering van de we
deropleving der doodelijk kranke maat
schappij.
Nu zijn alle tijden moeilijk, doch de
onze is wel de moeilijkste. Ook elke
leeftijd is moeilijk, omdat het leven moei
lijk is; dit is een dooddoener zoo ge
wilt. Doch 't is niettemin waar dat onze
tegenwoordige generatie nameloos is ach
teruitgegaan, stoffelijk en zedelijk. Ver
bonden werden verbroken, tractaten ge
schonden door elkander doodende vorsten
en volken. En door de personen en ge
zinnen werd Gods Wet vertreden Langs
alle zijden. Menig kind kreeg een onher
stelbare duw in de consciëntie toen het
zag hoe door de ouders gesmokkeld werd,
hoe de levenspraktijk vloekte tegten de
belijdenis. In menig gezin werd tweemaal
p'er dag gelezen en gebeden, en 't overig©
van den dag geleefd naar eigen goed
dunken. Menigeen zong in de kerk me©
hiet „Ai ziet hoe goed", om daar bniten
ie schelden op Duitscher of Brit. Velteff
hebben er hun Koning oneer mee ge
daan. Er is toien meer dan één heilig©
gevallen. Meent echter niet dat de mensch
individueel zooveel slechter is geworden
da,n. zijn voorgeslacht. Immers niet de
menschen zijn veranderd, maar hun le
vensomstandigheden, welke levensgedrag
en levensbeschouwing beheerschen. Vroe
ger bewoog het leven zich in de eng©
sfeer van huis en bof; thans omvat 't
velerlei daar buiten. Onze grootmoeders
waren tevreden met den kleinen kring
waaromtrent zij aanteekening hielden in
hun dagboeksken; onze tegenwoordige
vrouwen hebben pakken vol eischen en
verwachtingen. En dit geldt in gelijke mate
ook van de mannen. Iedere man en vrouw
komt thans in aanraking met de vraag
stukken van den dag, niemand kan er
zich mieer aan onttrekken. Daarom is
ontwikkeling, ook zelfs voor den een
voudigste, veel meer eiseh des tijds ge
worden dan vroeger.
Volgens mejuffrouw Knappert is het
vierval van onzen tijd, in vergelijking met
vorige, groot. De tijd is niet slechter ge
worden, maar de jeugd is lastiger, en de
ouderen zijn zwakker van wil, met here
ditaire neigingen behept. Spr. ontkent dit.
Pruilers waren er in de oudheid ook,
Koning Achab was er een van, en jon-
glens die om een kleinigheid hnn boter
ham niet op wilden eten, waren er blij
kens een in Egypte gevonden papyrus-rol
uit de tweede eeuw toen ook al. Maar de
opvoeding moet verbeterd. Van hen die
opvoeden en den toon aangeven, wordt
gèëischt ordening der innerlijke krach-
